Vita Constantini

Εὖ δ' ἐννοήσας ὡς κρείττονος ἢ κατὰ στρατιωτικὴν δέοι αὐτῷ βοηθείας διὰ τὰς κακοτέχνους καὶ γοητικὰς μαγγανείας τὰς παρὰ τῷ τυράννῳ ἐσπουδασμένας, θεὸν ἀνεζήτει βοηθόν, τὰ μὲν ἐξ ὁπλιτῶν καὶ στρατιωτικοῦ πλήθους δεύτερα τιθέμενος (τῆς γὰρ παρὰ θεοῦ βοηθείας ἀπούσης τὸ μηθὲν ταῦτα δύωασθαι ἡγεῖτο), τὰ δ' ἐκ θεοῦ συνεργίας ἄμχα εἶναι καὶ ἀήττητα λέγωω.

ἐννοεῖ δῆτα ὁποῖον δέοι θεὸν ἐπιγράψασθαι, ζητῦντι δ' αὐτῷ ἔννοιά τις ὑπεισῆλθεν, ὡς πλειόνων πρότερον τῆς ἀρχῆς ἐφαψαμένων οἱ μὲν πλείοσι θεοῖς τὰς σφῶν αὐτῶν ἀναρτήσαντες ἐλπίδας, λοιβαῖς τε καὶ θυσίαις καὶ ἀναθήμασι τούτους θεραπεύσαντες, ἀπατηθέντες τὰ πρῶτα διὰ μαντειῶν κεχαρισμένων χρησμῶν τε τὰ αἴσια ἀπαγγελλομένων αὐτοῖς τέλος οὐκ αἴσιον εὕραντο, οὐδέ τις θεῶν πρὸς τὸ μὴ θεηλάτοις ὑποβληθῆναι καταστροφαῖς δεξιὸς αὐτοῖς παρέστη, μόνον δὲ τὸν ἑαυτοῦ τὴν ἐνατίαν ἐκείνοις τραπέντα τῶν μὲν πλάνην καταγνῶναι, αὐτὸν δὲ τὸν ἐπέκεινα τῶν ὅλων θεόν, διὰ πάσης τιμήσαντα ζωῆς, σωτῆρα καὶ φύλακα τῆς βασιλείας ἀγαθοῦ τε παντὸς χρηγὸν εὕρασθαι.

ταῦτα παρ' ἑαυτῷ διακρίνας εὖ τε λογισάμνενος, ὡς οἱ μὲν πλήθει θεῶν ἐπιθαρσήσαντες καὶ πλείοσιν περιπεπτώκασιν ὀλέθροις, ὡς μηδὲ γένος μὴ φυὴν μὴ ῥίζαν αὐτοῖς, μηδ' ὄνομα μηδὲ μνήμην ἐν ἀνθρώποις ἀπολειφθῆναι, ὁ δὲ πατρῷος αὐτῷ θεὸς τῆς αὐτοῦ δυνάμεως ἐναργῆ καὶ πάμπολλα δείγματα εἴη δεδωκὼς τῷ αὐτοῦ πατρί, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἤδη καταστρα΄εύσαντας πρότερον τοῦ τυράννου διασκεψάμενος σὺν πλήθει μὲν θεῶν τὴν παράταξιν πεποιημένους αἰσχρὸν δὲ τέλος ὑπομείνατας· ὁ μὲν γὰρ αὐτῶν σὺν αἰσχύνῃ τῆς συμβολῆς ἄπρακτος ἀνεχώρει, ὁ δὲ καὶ μέσοις αὐτοῖς τοῖς στρατεύμασι κατασφαγεὶς πάρεργον ἐγένετο θανά- [*](4 εἶναι] εἶεν ΜΒ| 9 ἐσπουδασμένας V, σπουδαζομένας JMBA| 10 ὁπλιτῶν VJ, ὁπλίσεων ΜΒΑ| τὴς γὰρ — ἡγεῖτο <ΜΒΑ| 11 τὰ δ' ἐκ VJ, τῆν δ' ἐκ Α, τῆς δ' ἐκ ΜΒ| 12 συνεργείας V, συνεργίας JMB, συνεργίαν Α| εἶναι] εἶχαι Μ u. B undeutlich| ἀήττητα VJ, ἀπαράθραθυστον ΜΒΑ| λέγων < ΜΒΑ| 13 θεῶν V βοηθὸν ἐπιγρ. ΜΒ, ἐπιγρ. βοηθὸν Α, βοηθὸν < VJ| 15 λοιβαῖς τε καὶ < JMBA| 16 καὶ V, τε καὶ JMBA| 17 ἐπαγγ. J| 21 τὸν] τοὺς Μ, Β mit undeutlichem Compendium | 22 εὕρασθαι V, εὑρέσθαι JMBA| 24 ἐπιθαρσ. V, ἐπιθαρρ. JMBA| περιπεπτ. Hkl, ἐπιπεπτ. ΗSS| 25 μὴ φυὴν V, μηδὲ φυὴν JMBA| ὄνομα aus ὤνομα J| 27 πάμπολα ΜΒ, aber ein zweites λ hinzugefügt in B| 28 αὐτοῦ πατρὶ ~ J.)