Demonstratio Evangelica
Eusebius of Caesarea
Eusebius. Eusebii Caesariensis Opera, Volume 3. Dindorf, Ludwig, editor. Leipzig: Teubner, 1867.
τούτους μὲν οὖν ὡς οἰκείους ἀγγέλους τῆς αὐτοῦ δεομένους συμμαχίας ταύτῃ πη ἀνελάμβανε· τοὺς δέ γε πάλαι ἀμφὶ τὰς ἀνθρώπων διατριβὰς πωτωμένους, ἀφανῶς τε καὶ ἐμφανῶς τῶν ἐπὶ γῆς καταδυναστεύοντας δαίμονας ἀλιτηρίους, καὶ πνευμάτων ἀγρίων καὶ ἀπηνῶν γένη, τόν τε ἐν τούτοις τῆς κακίας ἐξάρχοντα, τὸν δεινὸν ἐκεῖνον καὶ ἀλάστορα, μεγάλῃ καὶ ἐνθέῳ δυνάμει τροπούμενος ἐχειροῦτο, ὡς τινὰς συναισθομένους αὐτῶν λέγειν‘‘ ἔα, τί ἡμῖν καὶ σοὶ, υἱὲ τοῦ θεοῦ; ἦλθες πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς;”
καὶ τούσδε [*](8 Matth. 9, 12. 16 Matth. 4, 11. 18 Luc. 2, 13. 28 Matth 8, 29.)
δι’ ἣν μάλιστα αίτίαν καὶ μέχρι τῶν αὐτόθι χωρίων ἐδέησεν αὐτῷ ἐνεργείας, ὡς ἂν μὴ μόνον ζώντων, ἀλλὰ καὶ νεκρῶν κυριεύσειεν. ὃτε μὲν οὖν τῷ πατρὶ σύνεστιν καὶ τὴν τῶν ὃλων πρόνοιαν ἐνθέῳ δυνάμει διακυβερνᾷ, οὐρανοῦ αὐτοῦ καὶ γῆς ὁμοῦ καὶ τῶν ἐν τούτοις περιεχομένων φύσεων τῶν τε ἐπέκεινα οὐρανοῦ θείων καὶ ἀσωμάτων οὐσιῶν ἐπισκοπεῖ καὶ ἐπιμέλεται θεοῦ λόγος καὶ θεοῦ σοφία και θεοῦ δύναμις, ἂρχων τε καὶ ἡγούμενος καὶ βασιλεὺς, ἢδη δὲ καὶ θεὸς καὶ κύριος ἐν τοῖς θείοις χρηλεὺς, ἀνευφημεῖται, καὶ φωτίζων μὲν τὰς ἀσωμάτους
ἥλιος δὲ δικαιοσύνης καὶ φῶς ἀληθινὸν ἀνείρηται, ὑπουργῶν δὲ καὶ συνουργῶν ταῖς τοῦ πατρὸς διατάξεσιν, ὑπουργὸς τοῦ πατρὸς καὶ δημιουργὸς χρηματίζει, ἀλλὰ καὶ μόνος κατὰ τάξιν εἰδὼς θεραπεύειν θεὸν, μέσος τε ἑστὼς θεοῦ τοῦ ἀγεννήτου καὶ τῶν μετ’ αὐτὸν γεννητῶν, τήν τε τῶν ὅλων ἀναδεδεγμένος φροντίδα καὶ ὑπὲρ τῶν ὑπηκόων ἀπάντων ἱερωμένος τῷ πατρὶ, καὶ μόνος αὐτὸν τοῖς πᾶσιν εὐμενῆ καὶ ἵλεων παρέχων, ἀρχιερεὺς αἱώνιος καὶ δὴ Χριστὸς τοῦ πατρὸς προσαγορεύεται, οὕτω παρ’ Ἑβραίος Χριστῶν ἐπικαλουμένων πάλαι τῶν τὴν εἰκόνα τοῦ πρώτου διὰ συμβόλων ἐπιτελούντων·
καὶ ὅτε μὲν ἀγγέλοις ταξιαρχῶν ἐπιστατεῖ, μεγάλης βουλῆς ἄγγελος ἀναγορεύεται, καὶ τῶν κατ οὐρανὸν στρατιῶν ἡγούμενος ἀρχιστράτηγος δυνάμεως κυρίου εἶναι. ἤδη δὲ κατιὼν ἐπὶ τὰ τῇδε ἡμῶν τε αὐτῶν τῆς λογικῆς φύσεως τῆς τε ἰδίας αὐτοῦ χάριν εἰκόνος καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ πατρὸς ἀντιλαμβανόμενος, καθὸ μὲν ἔοικε νηπίων ἄρχειν καὶ οἱονεὶ βοσκημάτων, ποιμὴν ὠνόμασται προβάτων, καθὸ δὲ ψυχῶν ἐμπαθῶν τὴν θεραπείαν ἐπαγγέλλεται, σωτὴρ καὶ ἰατρὸς εἰκότως ἂν λέγοιτο.
τοῦτο γοῦν ἡ παρ’ Ἑβραίοις τοὐ Ἰησοῦ σημαίνει προσηγορία. ἐπεὶ δὲ ἴδει ποτὲ καὶ αὐτῷ ὀργάνου ἀνθρωπείου, ὡς ἂν καὶ ἀνθρώποις ἑαυτὸν φήνειεν καὶ τῆς τοῦ πατρὸς ἐπιγνώσεως καὶ εὐσεβείας τὸν ἀληθῆ λόγον διδάξειε, καὶ τοῦτον οὐκ ἀπαρνεῖται τὸν τρόπον· ἐπιβὰς δὲ εὖ μάλα τῇ ἡμετέρᾳ φύσει πάρεισιν εἰς ἀνθρώπους, θεὸν δι’ ἀνθρώπου μέγα θαῦμα τοῖς πᾶσιν ἐπιδεικνύμενος, ὡς ἂν μὴ μόνον ἐξ ἀφανοῦς καὶ ἀδήλου ἄσαρκος ὢν [*](1 Mal. 4, 2. lo. 1, 9. 15 Es. 9, 6. los. 6, 14.)
ουτω δήτα ο θεός ο λόγος υιός ανθρώπου έλέγετο, καϊ 'ίησούς ώνομά- ξετο, παρ' όσον της τών ανθρωπίνων ψυχών ίάσεώς τε και θεραπείας χάριν την πάροδον'είς ημάς έποι- εΐτο. σωτήρ δ᾿ ουν και παρ9 'Εβραίοις ερμηνεύεται ή τού 'ίησού προσηγορία, τάς τε κοινάς ήμΐν ύπέμεινε διατριβάς, ουδαμώς μϊν τού είναι ός ην έξιστάμενος, ομού έν τω άνθρώπω φυλάττων τον θεόν.
ευ- θὺς τοιγαρούν έπϊ της πρώτης εις ανθρώπους κατα- βολής τω θεώ τής ημετέρας γενέσεως την ένθεον άνακιρνα μεγαλουργίαν, τικτόμενος μίν ήμΐν ομοίως, και θνητού δίκην άνθρωπον άαφιεννύμενος' ὡς δ᾿ ούκέτι άνθρωπος, αλλά θίός, έξ αχράντου καϊ άπει- ρογάμου κόρης, ουχί έκ μίξεως καϊ φθοράς, την τοῦ φαινομένου γένεσιν υφιστάμενος.
Καὶ τον εξής δϊ σύμπαντα βίον ταύτη π η διετέλει, τοτ£ μίν τήν προς ημάς όμοιοπάθειαν, τοτΐ δϊ τον θεόν λόγον ύποφαίνων, μεγαλουργών καϊ πα- ραδοξοποιών ως θεός, καϊ τών μελλόντων έσεσθαι προαναφωνών τ ας προρρήσεις, καϊ τον μη τοΐς πολ- λοΐς ορώμενον θεόν λόγον τοΐς έργοις άντικρυς έπι- δεικνύμενος, εικότα δε καϊ όμοια ταΐς άρχαΐς καϊ τά τέλη αύτώ τής έξ ανθρώπων άπαλλαγής ένεχειρεΐτο.