Praeparatio Evangelica

ἡγοῦμαι δέ μοι τήνδε συμβαλεῖσθαι τὴν σημείωσιν εἰς ἀπόδειξιν τοῦ προκειμένου σκοποῦ, εἰ δὴ πρόκειται τὸν ἀπολογισμὸν ὑποσχεῖν τοῦ μὴ ἀλόγως ἡμᾶς τὴν παρ’ Ἑβραίοις θεολογίαν

εἰ γοῦν ὀφθεῖεν αὐτοὶ πολὺ πρότερον τὰ πάντα παρὰ βαρβάρων ἐσκευωρημένοι, μηδὲν δὲ μηδ’ ὅλως παρὰ τῶν οἰκείων θεῶν εἰς φιλοσοφίαν ὠφελημένοι , ἀλλὰ καὶ τοῖς θεοῖς αὐτῶν ἐνδίκως ἐπιμεμψάμενοι, καί τινες διὰ ταῦτα ἀθεότητα μᾶλλον τῆς τῶν θεῶν θεραπείας προτετιμηκότες , τί χρὴ λοιπὸν ἡμᾶς ἐπιμέμφεσθαι, οὐχὶ δὲ ἀποδέχεσθαι καὶ ἐπαινεῖν, ὅτι τὸ κρεῖττον ἀγαπήσαντες , μᾶλλον δὲ τὸ μόνον ἀληθὲς εὑρόντες καὶ ἀπειληφότες τοῦ ψεύδους ἀνεχωρήσαμεν, οὔτε εἰς ἄθεον λογισμὸν τοῖς σοφοῖς Ἑλλήνων ὁμοίως περιτραπέντες, οὔτε πάλιν τοῖς θαυμαστοῖς παραπλησίως φιλοσόφοις ἀμαμὶξ τὴν πλάνην τὴν πολύθεον τῇ γνώσει τοῦ ἐπὶ πάντων θεοῦ φύραντες , οὐδέ γε τὸ ψεῦδος ἅμα τῷ ἀληθεῖ συγχέαντες ;

ἀλλὰ μήπω ταῦτα, ἐκεῖνα δέ μοι πρῶτον δίελθε, δι’ ὧν Ἕλληνες τὰ πάντα σεσυληκέναι βαρβάρους , οὐ μόνα τὰ φιλόσοφα μαθήματα , ἀλλὰ καὶ τὰς κοινὰς καὶ βιωφελεῖς εὑρέσεις ἀπελέγχονται.

Πρῶτος τοιγαροῦν ὁ τὰ κοινὰ γράμματα, αὐτὰ δὴ τὰ πρῶτα τῆς γραμματικῆς στοιχεῖα, Ἕλλησιν εἰσηγησάμενος Κάδμος, τὸ γένος Φοῖνιξ ἦν, ὅθεν καὶ Φοινικήια τὰ γράμματά τινες τῶν παλαιόν ἐπικεκλήκασιν.

εἰσὶ δὲ οἳ Σύρους γράμματα ἐπινοῆσαι πρώτους λέγουσι. Σύροι δ’ ἂν εἶεν καὶ Ἑβραῖοι τὴν γείτονα Φοινίκης καὶ αὐτὴν τὸ μὲν παλαιὸν Φοινίκην, μετέπειτα δὲ Ἰουδαίαν , καθ’ ἡμᾶς δὲ Παλαιστίνην ὀνομαζομένην , οἰκήσαντες, ὧν καὶ μάλιστα οὐκ ἀλλοτρία φαίνεται ἡ τῶν Ἑλληνικῶν γραμμάτων φωνή.

ἕκαστον γοῦν τόν στοιχείων παρ’ αὐτοῖς κατά τινος σημαντικῆς διανοίας τὴν προσηγορίαν

ἔστι δὲ τὰ πάντα παρ’ Ἑβραίοις στοιχεῖα δύο καὶ εἴκοσιν, ὧν τὸ μὲν πρῶτόν ἐστιν Ἄλφ’ , ὃ μεταληφθὲν φθὲν εἰς τὴν Ἑλλάδα φωνὴν λέγοιτ’ ἂν μάθησις · τὸ δὲ δεύτερον Βὴθ, ὃ μεθερμηνεύεται οἴκου· τὸ τρίτον Γίμελ, ὅ ἐστι πλήρωσις· τὸ τέταρτον Δὲλθ, ὃ σημαίνει δέλτων· τὸ πέμπτον Ἡ, ὅ ἐστιν αὕτη. ὁμοῦ δὲ τὰ πάντα ἀπαρτίζει τοιαύτην τινὰ διάνοιαν, μάθησις οἴκου, πλήρωσις δέλτων αὕτη.

εἶτα μετὰ ταῦτά ἐστι στοιχεῖον ἕκτον , λεγόμενον παρ’ αὐτοῖς Οὐαῦ, ὅ ἐστιν ἐν αὐτῇ· ἔπειτα Ζαΐ, ὅ ἐστι ζῇ· μεθ’ ὃ Ἦθ’, ὅ ἐστιν ὁ ζῶν, ἔν ᾖ τὸ ὅλον, ἐν αὐτῇ ζῇ ὁ ζῶν.

μετὰ ταῦτα στοιχεῖον ἔνατον τὸ Τὴθ, ὅ ἐστι καλή· ἔπειτα Ἰὼθ, ὃ ἑρμηνεύεται ἀρχή· ὁμοῦ τὰ δύο καλὴ ἀρχή. ἐπὶ τούτοις Χὰφ , ὅ ἐστιν ὅμως· ἔπειτα Λὰβδ , ὅ ἐστι μάθε· τὸ ὅλον ὅμως μάθε.

μετὰ ταῦτα τρισκαιδέκατον στοιχεῖόν ἐστι τὸ Μήμ’, ὅ ἐστιν ἐξ αὐτῶν· ἔπειτα Νοῦν , ὅ ἐστιν αἰωνία. εἶτα Σὰμχ, ὃ ἑρμηνεύεται βοήθεια, ἔν ᾖ τὸ λεγόμενον, ἐξ αὐτῶν αἰωνία βοήθεια.

ἐπὶ τούτοις τὸ Ἄϊν, ὁ μεταληφθὲν σημαίνει πηγὴν, ἢ ὀφθαλμόν· ἔπειτα τὸ Φῆ στόμα. εἶθ’ ἐξῆς τὸ Σάδη δικαιοσύνη· ὧν ἡ διάνοιά ἐστι, πηγὴ, ἢ καὶ ὀφθαλμὸς, καὶ στόμα δικαιοσύνης.

μετὰ ταῦτα στοιχεῖόν ἐστι Κὼφ , ὃ ἑρμηνεύεται κλῆσις · ἔπειτα Ρὴς, ὅ ἐστι κεφαλή. καὶ μετὰ ταῦτα Σὲν, ὅπερ ἐστὶν ὀδόντες· ἐπὶ πάσι τὸ κβ' στοιχεῖον καλεῖται παρ’ αὐτοῖς ὃ δηλοῖ σημεῖα. ἔχοι δ’ ἂν ἡ διάνοια, κλῆσις κεφαλῆς καὶ ὀδόντων σημεῖα.

καὶ παρὰ μὲν Ἑβραίοις τοιάδε τίς ἐστιν ἡ τῶν στοιχείων μετάφρασις καὶ ἑρμηνεία, λόγου διάνοιαν ἀπαρτίζουσα τῇ τῶν στοι-

καὶ ἐξ αὐτῆς δὲ ἐλέγχεται τῆς καθ’ ἕκαστον στοιχεῖον ἐπωνυμίας. τί γὰρ τοῦ Ἄλφ’ τὸ Ἄλφα διενήνοχεν; ἢ τοῦ Βὴθ τὸ Βῆτα; ἢ τοῦ Γάμμα τὸ Γίμελ; ἢ τοῦ Δὲλθ τὸ Δέλτα; ἢ τοῦ Η τὸ Ε; ἢ τοῦ Ζαῒ τὸ Ζῆτα; ἢ τοῦ Τὴθ τὸ Θῆτα; καὶ ὅσα τούτοις παραπλήσια.

ὥστε ἀναμφίλεκτον εἶναι τὸ μὴ Ἑλλήνων οἰκείας εἶναι τὰς τοιάσδε φωνάς · Ἑβραίων ἄρα 5 παρ’ οἷς καὶ σημαῖνόν τι ἕκαστον αὐτῶν ἀποδείκνυται. παρὰ δὲ τούτοις πρώτοις ἀρξάμενα προῆλθεν εἴς τε ἄλλους καὶ δὴ καὶ Ἕλληνας. ταῦτα μὲν οὑν μοι περὶ τῶν πρώτων στοιχείων εἰρήσθω. τῆς δ’ αὐτῆς ἡμῖν ὑποθέσεως ἐφαψάμενος καὶ ὁ Κλήμης ἐπάκουσον ἅ φησιν ·