Vita Aesopi Pl vel Accursiana (sub auctore Maximo Planude) (recensio 1)

καὶ ὁ ἔμπορος ἐπιβὰς τῆς Χάμου, τὸν μὲν γραμματικὸν σὺν τῷ ψάλτῃ καινὰς στολὰς ἀμφιέσας, ἵστησιν ἄμφω ἐπὶ τοῦ πρα- τηρίου. τὸν δʼ Αἴσωπον ἐπεὶ μηδαμόθεν εἶχε κοσμῆ- σαι, ὅλος γὰρ ἦν ἁμάρτημα, ἐσθῆτα σάκκου τούτῳ περικαθάψας, μέσον ἀμφοῖν ἔστησεν, ὡς καὶ τούς ὁρῶντας ἐξίστασθαι λέγοντας ,,πόθεν τοῦτο τὸ βδέ- λυγμα, τὸ καὶ τούς ἄλλους ἀφανίζον;“ Αἴσωπος δὲ καίπερ ὑπὸ πολλῶν σκωπτόμενος, ἵστατο μέντοι τολμηρὰ πρὸς αὐτούς ἀτενίζων. Ξάνθος δὲ ὁ φιλό- [*](ἐστιν E ἤ τις) ἢ τίς εἴ τις Φ ἥτις H. τις om. b 1547 1 ἐκεῖνον om. R τὸ om. A μεμελανομένον P Z, in Q ω ex corr. pro ο; μελανωμένον, in marg. με K 2 ἀνθρώπιον] ον in P add. im. alia in rasura: primo uidetur scripta fuisse forma barbara ἀνθρῶπιν νουνεχέστερον R 3 δαπανο- μένους P Z ἄρτους om. R 4 τὰ στρ.] τὰ in A. add. A 2) [*](στρώματα sed ω ex corr., στρώμματα altera l. μ deleta R πεφορτισαμένων a 6 μεν omisso accentu Z saepe 7 ὑπελήφθη P, (sed supra scr. ει Q 2) 8 ὁ supra uer- sum A1 9 αὐτῷ] αὐτῶν V P 10 ἀπάραι A E H δὴ corr. em δὲ D m. pr. ἀπεμπωλήσοντι V M b ἀπεμπολή- σοντι Φ 11 σώματα V σώματια E 12 ψ in A. exarauit A 2 13 ἀμφιάσας E ἵστησαν Z 14 post εἶχε erasa l. ν) [*](15 ὅλως Φ, ὅλος corr. ex ὅλως V Q m. pr. 16 περικα- λύψας D ἕστηκεν H 19 ὑπὸ ex ἐπὶ in D m. alia fecit) [*](ἵσταντο P ἵστατο E μέντοι bis R 20 τολμηρῶς A. Q D R τολμηρὸς P)

σοφος, εἷς τῶν ἐνοικούντων ὤν τηνικαῦτα τῇ Σάμῳ, προελθών ἐπὶ τὴν ἀγορὰν καὶ θεασάμενος τούς μὲν δύο παῖδας σύν εὐπρεπείᾳ παρισταμένους, μέσον δὲ τούτων τὸν Αἴσωπον, ἠγάσατο τὴν τοῦ- ἐμπόρου ἐπίνοιαν, ὅπως τὸν αἰσχρὸν ἐν τῷ μεταξὺ τέταχεν, ὡς τῇ παραθέσει τοῦ δυσειδοῦς καλλίους ἑαυτῶν τούς νεανίσκους φανῆναι. ἐγγυτέρω δʼ ἐπιστάς, ἐπύθετο τὸν ψάλτην, πόθεν ἂν εἴη. καὶ ὅς· „Καπ- παδόκης“. καὶ ὁ Ξάνθος· „τί οὖν οἶδας ποιεῖν“; ὃ δέ „πάντα“. καὶ ἐπὶ τούτοις Αἴσωπος ἐξεγέλασε. τῶν [*](p. 20 b.) δὲ σχολαστικῶν, οἳ τῷ Ξάνθῳ συνῆσαν, ὡς εἶδον αὐτὸν γελάσαντα καὶ παραφήναντα τούς ὀδόντας ἐξαίφνης, καί τι τέρας ὁρᾶν δοξάντων, καὶ τοῦ μέν „ἦ που κήλη ἐστὶν ὀδόντας ἔχουσα“ λέγοντος, τοῦ δέ „τί ποτε ἄρα ἰδών ἐγέλασε;“ τοῦ δὲ ὡς „οὐκ ἐγέ- , λακεν, ἀλλʼ ἐρρίγωσεν“, πάντων δὲ βουλομένων γνῶναι τίς ποτε ἦν ὁ γέλως, εἶς τις αὐτῶν προσελ- θών τῷ Αἰσώπῳ φησίν· ,ὅτου χάριν ἐγέλασας“; καὶ ὅς· „ἀποχώρει, θαλάττιον πρόβατον“. τοῦ δὲ ἀμη- χανήσαντος τοῖς ὅλοις ἐπὶ τῷ λόγῳ, κἀκ τοῦ εὐθέος [*](1 ἐνοικούτων V τηνικαύτους P 2 προσελθὼν A K προἐξελθῶν P 3 εὐτρεπεία V 4 ἡγήσατο V ἡγάσατο P ἠγάσατο A quod in ἠγήσατο mutauit A 2 5 τέταχεν corr. ex τέταγεν m. pr. 7 νεανίσκους V: νεανίας ceteri 7 ἐγγυτέρῳ v ἐγγιτέρῳ Z ὲγγιτέρω K δὲ Z s 8 τὸν ψάλτην (οῦ et ου m. rec.) D τοῦ ψάλτου P K v καπαδόκης Q; ο in A add. m. rec. 9 εἶδας ποιῆν P 10 ἐξεγέλασεν) [*](11 Ξάνθει V 12 αὐτὸν in A add. A 2 ὁδόντας R P H ut saepe; in Q ὁ. mutatum in ὀ. 13 καὶ τοῦ μὲν in A bis scriptum semel erasum est 15 ποτʼ Q ἆρα H, E (ex corr.) ἐγέλασεν M δὲ ὡς V R: δʼ ὡς ceteri 16 ἐρί- γωσεν V ἐρίγωσεν D ρ add. D 2 ἐρρίγωσε Q (sed deleta l. ν), R Q Z ν ἐρίγωσε A P (deleta l. ν), E H 17 προελθών V) [*](18 cf. Syntipam p. 188, 12 19 θάλ. πρόβ. in margine suppleuit Z mpr. 20 εᾀκτοῦ a κᾳκτοῦ b κἀκ τούτου E 20 εὐθέος M: εὐθέως D supra scr. ο, εὐθέως ceteri) ἀναχωρήσαντος, ὁ Ξάνθος τῷ ἐμπόρῳ φησί· ,,πόσου τιμήματος ὁ ψάλτης“; τοῦ δέ „χιλίων ὀβολῶν“ ἀποκριναμένου, πρὸς τὸν ἕτερον ἦλθεν, ὑπερβάλλον ἀκούσας τὸ τίμημα. καὶ μέντοι καὶ τοῦτον ἐρομένου τοῦ φιλοσόφου, πόθεν ἂν εἴη, καὶ ἀκούσαντος ὅτι Λυδός, καὶ ἐπανερομένου „τί οὖν οἶδας ποιεῖν;“ κἀκείνου φαμένου ,,πάντα, πάλιν ἐγέλασεν Αἴσω- πος. τῶν σχολαστικῶν δέ τινὸς διαπορουμένου „τί δή ποτε οὗτος πρὸς πάντα γελᾷ“ ; ἕτερος πρὸς αὐτὸν εἶπεν· „εἰ βούλει καὶ σὺ θαλάσσιος τράγος ἀκοῦσαι, ἐρώτησον“. ὁ δὲ Ξάνθος καὶ αὖθις ἤρετο τὸν ἔμ- πορον· ,,πόσου τιμήματος ὁ γραμματικός;“ κἀκείνου „ρισχιλίων ὀβολῶν“ ἀποκριναμένου, δυσφόρως ὁ φιλόσοφος ἤνεγκε τὴν ὑπερβολὴν τοῦ τιμήματος καὶ στραφεὶς ἀπῄει. τῶν δὲ σχολαστικῶν ἐρομένων, εἰ μὴ ἤρεσεν αὐτῷ τὰ σωμάτια, „ναί“, φησίν „ἀλλὰ δόγμα κεῖται, μὴ ἀνδράποδον ὠνεῖσθαι τῶν πολυτί- μων“. ἑνὸς δὲ τούτων φαμένου „ἀλλʼ εἰ τοῦθʼ οὕτως ἔχει, τὸν γοῦν αἰσχρὸν τοῦτον οὐδεὶς νόμος ἐμποδών ἵσταται μὴ ὠνήσασθαι· τὴν αὐτὴν γὰρ καὶ [*](1 πόσου corr. ex πόσον P 3 ἀποκρινομένου A. 4 ἀκούσας] ἀκηδιάσας ? cf. W τούτων P ἐρωμένου E H) [*](5 ἀκούσαντος] ἀκούσας 6 λιθὸς Z ἐπανερωμέ- νου H εἷδας E b 7 ἐγέλασε A, ν add. A 2; αἴσωπος ἐγέλασε R 8 διαπορουμένον (l. ν finalem substituit m. pr. in locam erasi ων) Q, ἀπορουμένου E H E M v, ἐπανερομένου Φ) [*](9 πρὸς πάντα scripsi et sic Q: πρὸς πάντας V M D Φ E H K Z v πάντας (om. praepositione) 10 θαλάττιος Q D E H K Z v 11 ἔμπορον] αἴσωπον V 12 ὁ ante γρ. om. P) [*](γραματικὸς A. καὶ ἐκείνου Z 13 ὀβ. corr. ex ὀκ. P ἀποκριναμένον P δυσφόρος P δισφόρως Z ἐδυσφόρει ὁ φ.· καὶ τὴν ὑ. οὐκ ἤνεγκε τοῦ τιμ. 15 ἀπείη E ἐρωμένων H ἐρωμένον P 16 ἤρεσε A. ν add. A 2 17 ἀν- δράποδον corr. ex ἀνδραπόδων m. pr. τῶν in D add. D2) [*](πολιτῶν in R ante πολιτίμων statim deletum 18 εἰθ᾿ οὕτως Φ, D (ταῦ add. D 2), εἰ ταῦθʼ οὕτως D 2, K Z v 19 ἔχει, erasa L. ν Q 20 καὶ οὗτος] καὶ om. V) οὗτος λειτουργίαν εἰσοίσει· καὶ ἡμεῖς τὸ τίμημα τούτου καταθησόμεθα“, Ξάνθος ἔφη· „ἀλλὰ γελοῖον [*](p. 22 b.) ἂν εἴη ὑμᾶς μὲν ἐκτῖσαι τὸ τίμημα, ἐμὲ δὲ τὸν δοῦ- λον ὠνήσασθαι· ἄλλως τε καὶ τὸ γύναιόν μου καθά- ρειον ὄν, οὐκ ἂν ἀνάσχοιτο ὑπ’ αἰσχροῦ σωματίου ὑπηρετεῖσθαί“. τῶν δὲ σχολαστικῶν αὖθις εἰπόντων „ἀλλʼ ἐγγύς ἡ γνώμη, καθηγητά, τοῦ μὴ πείθεσθαι γυναικί“, ὁ φιλόσοφος εἶπε· „λάβωμεν πρότερον πεῖραν εἰ οἶδέ τι, μή ποτε καὶ τὸ τίμημα μάτην ἀπό- ληται“. προσελθών γοῦν τῷ Αἰσώπῳ „χοῖρε“ φησί. καὶ ὅς· „μὴ γὰρ ἐλυπούμην“; καὶ ὁ Ξάνθος· „ἀσπά- ζομαί σε“. κἀκεῖνος· ,,κἀγὼ σέ“. καὶ ὁ Ξάνθος ἅμα τοῖς ἄλλοις ἐπὶ τῷ παραλόγῳ καὶ ἑτοίμῳ τῆς ἀποκρίσεως ἐκπλαγείς, ἤρετο· „ποταπὸς εἶ“; ὁ δέ „μέλας“ φησι. καὶ ὁ Ξάνθος· ,,οὐ τοῦτό φημι, ἀλλὰ πόθεν γεγέννησαι“; καὶ ὅς· ,,ἐκ τῆς γαστρὸς τῆς μητρός μου“. καὶ ὁ Ξάνθος· ,,οὐ τοῦτο λέγω, ἀλλʼ ἐν ποίῳ τόπῳ γεγέννησαι;“ κἀκεῖνος· ,,οὐκ ἀνήγγειλέ μοι ἡ μήτηρ μου, πότερον ἐν ἀνωγέῳ ἢ κατωγεῳ“. [*](2 τοῦτο A τούτο P ὁ ξάνθος v 3 ἂν εἴη] μὲν ἄν εἴη Q μὲν om. E H F K Z v ἐκτίσαι M V Q D Φ R E H v) [*](4 μου] μὲν Q καθάριον D F K Z v. in Q ει m. pr. sed ut uidetur corr. ex ι 5 ἂν om. Z σώματος 7 καθηγητά, τοῦ scripsi: καθηγητὰ τὸ Q D R, cf. W. κα... τὰ τὸ cum spatio trium litterarum M κατὰ τὸ V E H F K Z v τοῦ solum Φ πίθεσθαι Z 8 γυναικὸς R εἶπε V sed ε uidetur corr. ex εν, εἶπεν M λάβομεν P E H πρῶτον M 9 πεῖραν om. ἀπόλληται Φ ἀπόλυται V D ἀπόλειται E 10 οὖν K φησίν E 11 ἀσπάσομαί Z) [*](12 κακ. καγὼ σε D, κ. κἀγώ σε Q 13 τῆς ἀποκρίσεως om. 15 φησὶν E ὁ ξ., φησὶν, οὐ τ. φ. R 16 γεγέ- νησαι D Φ E H K Z v ..ν.. R καὶ ὁ ξ. — μου (17) om. Z) [*](17 καὶ ὃς] καὶ ὃ ὁ P, κἀκεῖνος V τούτω Z 18 γε- γένησαι Q D K F v, in R prius ν add. m. pr. ἀνήγγειλέν P) [*](19 μου om. Q D R H, E (sed in hoc libro erasum est) πρότερον P ἐν om. R E ἀνωγέω ἢ κατωγέω M V Q R P E H ἀνωγαίω, ἢ κατωγαίω D) καὶ ὁ φιλόσοφος „τί δὲ πράττειν ἐπίστασαι“; κἀκεῖ- νος· „οὐδέν“. καὶ ὁ Ξάνθος· „τίνα τρόπον“; ὃ δέ „ἐπειδήπερ οὗτοι πάντα ἐπίστασθαι ἐπηγγείλαντο, ἐμοὶ δὲ κατέλιπον οὐδὲ ἕν“. καὶ ἐπὶ τούτοις οἱ σχο- λαστικοὶ ὑπερφυῶς ἀγάμενοι, „νὴ τὴν θείαν πρό- νοιαν“, ἔφασαν, ,πάνυ καλῶς ἀπεκρίνατο· οὐδὲ γὰρ εἶς ἐστιν ἄνθρωπος, ὃς ἅπαντα εἰδείη. διὰ γὰρ ταῦτα δηλαδὴ καὶ ἐγέλα“. αὖθις οὖν ὀ Ξάνθος φησί· „βούλει πρίωμαί σε“; καὶ ὁ Αἴσωπος· „ἐμοῦ πρὸς τοῦτο συμβούλου δέῃ; ὁπότερόν σοι δοκεῖ βέλτιον, ἤτοι πρίασθαι ἢ μή, ποίει· οὐδεὶς γὰρ οὐδὲν πρὸς βίαν ποιεῖ· τοῦτο παρὰ τῇ σῇ κεῖται γνώμῃ. κἂν μὲν βούλῃ, βαλαντίου θύραν ἀνοίξας ἀργύριον ἀρίθμει· εἰ δὲ μή, μὴ σκῶπτε“. πάλιν οὖν οἱ σχο- λαστικοὶ πρὸς ἀλλήλους ἔφασαν· ,,νὴ τούς θεούς, [*](p. 24 b.)νενίκηκε τὸν καθηγητήν“. τοῦ δὲ Ξάνθου φήσαντος „ἐὰν πρίωμαί σε, δραπετεῦσαι βουλήσῃ“; γελάσας ὁ Αἴσωπος ἔφη· τοῦτο εἰ βουλήσομαι πρᾶξαι, οὐ πάντως χρήσομαί σοι συμβούλῳ, ὡς δὴ καὶ σὺ μικρῷ [*](2 καὶ ὁ ξάνθος in D add. D 2 in margine 3 ἐπίσταν- ται R 4 ἐμοί δε E H ante κατέλιπον in D trium fere litterarum rasura οὐδεὲν (ὲν factum ex ἑν) F οὐδεέν M H E ὁυδεὲν P 7 ἄνωσ Z ὃς ἅπαντα εἰδείη V D: ὃς ἂν πάντα εἰδείη ceteri. cf. Krügeri Gr. Gr. 54, 14, 4 Madvigi Synt. Gr. p. 143 n. διὰ γὰρ ταῦτα postea addita in Z 8 post ἐγέλα in erasum σε 10 τούτου R 11 ἤτοι] ἥτοι E ἤτη P ἢ F K Z v 12 κἄν μεν Z ut saepe 13 βούλη, η ex ει factum m. pr. M βούλει Q D Φ E H post βούλει in Q in extrema p. 19 erasum βα: qualia fere semper praeterii) [*](14 ἀριθμεῖ Z alterum μὴ om. E H F K Z a, b 1530 σκῶπτε, in margine κόπτε K 14 οὖν om. A 17 δραπε- τεύση D αι add. D 2 βουλήση corr. ex βουλεύση D, βου- λήσει P 17 inter γελάσας ὁ add. τοίνυν E, τοί deletum E) [*](18 τοῦτο] ταῦτα Φ πράξαι Q R P b 19 πάντα P ὡς] ὁς b 1530, ὃς 1534 μικ in A corr. ex μοι) πρόσθεν ἐμοί“. καὶ ὁ Ξάνθος· „καλῶς μὲν λέγεις, ἀλλʼ αἰσχρὸς εἶ“. κἀκεῖνος· „εἰς τὸννοῦν ἀφορᾶν δεῖ, φιλό- σοφε, καὶ μὴ εἰς τὴν ὄψιν“. τότε τῷ ἐμπόρῳ προ- σελθών ὁ Ξάνθος φησί· ,,πόσου τοῦτσν πωλεῖς;“ καὶ ὅς· „κερτομῆσαί μου πάρει τὴν ἐμπορίαν, ὅτι τούς ἀξίους σου παῖδας ἀφείς, τὸν αἰσχρὸν τοῦτον εἵλου; θάτερον τῶν λοιπῶν ὤνησαι, τοῦτου δὲ πρόσ- δομα λάβε“. καὶ ὁ Ξάνθος· „οὐ δῆτα, ἀλλὰ τοῦ- τον“. καὶ ὁ ἔμπορος· „ἑξήκοντα ὀβολῶν ὤνησαι“. καὶ οἱ μὲν σχολαστικοὶ παραχρῆμα τὸ τίμημα συνει- σενεγκόντες κατέθεντο, ὁ δὲ Ξάνθος ἐκτήσατο. οἱ τοίνυν τελῶναι τὴν πρᾶσιν μεμαθηκότες παρῆσαν ἀνακρίνοντες, τίς μὲν ὁ ἀπεμπολήσας, τίς δʼ ὁ πρι- άμενος. αἰσχυνομένων δʼ ἀμφοτέρων ἑαυτούς ἀνει- πεῖν διὰ τὸ πενιχρὸν τοῦ τιμήματος, Αἴσωπος στὰς εἰς τὸ μέσον ἀνέκραξεν· „ὁ μὲν πραθείς, ἐγώ· ὁ πριάμενος δʼ οὑτοσί, καὶ ὁ πωλήσας ἐκεινοσί. εἰ δʼ αὐτοὶ σιωπῶσιν, ἐγὼ ἄρα ἐλεύθερός εἰμι“. οἱ δὲ τελῶναι διαχυθέντες, ἐχαρίσαντό τε τῷ Ξάνθῳ τὸ τέλος καὶ ἀπηλλάγησαν.

Ὁ μὲν οὖν Αἴσωπος ἠκολούθει πρὸς τὴν οἰκίαν [*](1 καλῶς (καλὸς P) μὲν λέγεις M Q D Φ E H F K Z v: μὲν om. V ἀλ’ Q 2 δεῖ] χρὴ Φ 4 ὁ om. P πόσου τιμήματος τοῦτον E, H sed in hoc τιμήματος deletum) [*](πολεῖς Z, in Q πωλεῖς corr. ex πολιεις 5 κερτομή σαι M πάρει in Q fecit ex περὶ m. pr. 6 σου om. R 10 τὸ τίμημα om. P K Z v 11 ενεγ in A ex corr. ἑκτή- l σαντο 12 πράσιν Φ P (Ζ) v 13 μέν A ἀπεμπωλήσας v E H Z, pars edd. 14 δὲ ἀμφ. Z δ ἀ. in H corr. ex δὲ ἂν εἰπεῖν P 15 ὁ αἴσωπος F K Z v 16 πρια- θεὶς E 17 δʼ om. R, δὲ Z; ὁ δὲ πρ. ο. Q ὁ μὲν πω- λήσας ἐκεινοσὶν M E ἐκεῖνος εἷ P εἰ δὲ Z 18 σιω- πῶσι, A ἆρα E H P οἱ δὲ οἶδα P 19 ἐχάρισαν τότε V Q R τὸ] τῶ Z 20 ἀπηλλάγησαν] διαχύθησαν A διε- χύθησαν P; librarius Φ uidetur uoluisse διελύθησαν 21 αἴσ. corr. ex ἔσ. Q m. pr. ἀκολούθει K)

ἀπιόντι τῷ Ξάνθῳ'. μεσημβρινοῦ δὲ καύματος ὄντος, ὁ Ξάνθος ἐν τῷ περιπατεῖν τὸν χιτῶνα ἀνασυρά- μενος οὔρει. ὅπερ ἰδὼν Αἴσωπος καὶ τῶν ἱματίων ἐκείνου δραξάμενος ὄπισθεν, πρὸς ἑαυτὸν εἵλκυσε καί φησι „τὴν ταχίστην με πώλησον, ἐπεὶ δραπε- τεύσω“. καὶ ὁ Ξάνθος· „ἀνθʼ ὅτου“; „ὅτι“ φησίν „οὐκ ἂν δυναίμην τοιούτῳ ὑπηρετεῖσθαι δεσπότῃ. [*](p. 26 b.)εἰ γὰρ σὺ δεσπότης ὢν καὶ μηδένα φοβούμενος, ὅμως ἄνεσιν οὐ παρέσχες τῇ φύσει, ἀλλὰ βαδίζων οὐρεῖς, εἰ τύχοι τὸν δοῦλον ἐμὲ πρός τινα σταλῆναι διακο- νίαν κἀν τῷ μεταξὺ τῆς πορείας τοιόνδε τι ἀπαι- τῆσαι τὴν φύσιν, ἀνάγκη πᾶσα πετόμενόν με ἀπο- πατεῖν“. καὶ ὁ Ξάνθος· „τοῦτό σε θορυβεῖ; τρία κακὰ βουλόμενος διαδρᾶναι βαδίζων οὐρῶ.“ καὶ ὅς· ,,ποῖα“; κἀκεῖνος· „ἑστῶτί μοι τὴν μὲν κεφαλὴν κατέ- καυσεν ἂν ὁ ἥλιος, τοὺς δὲ πόδας τὸ τῆς γῆς ἔδαφος ὂν ἐκπεπυρωμένον, ἡ δὲ τοῦ οὔρου δριμύτης τἣν ὄσφρησιν ἂν ἐλυμήνατο“. καὶ ὁ Αἴσωπος· „βάδιζε, πέπεικάς με“.