Libros quinque adversus haereses

2. 3Σεκοῦνδος λέγει εἶ- Σεκοῦνδος μέν τις κατὰ [*](S. Hippolytl Philoaoph. vi. 38.) ναι τὴν πρώτην ὀγδοάδα, τὸ αὐτὸ ἅμα τῷ Πτολεμαίῳ τετράδα δεξιὰν καὶ τετράδα γενόμενος, οὗτος λέγει τετράἀριστεράν, οὕτως παραδιδοὺς δα εἶναι δεξιὰν καὶ τετράδα

[*](LIB. I. v. 2. GR. I. v. 2. MASS. I. xi. 2.) καλεῖσθαι, 1τὴν μὲν μίαν φῶς, δὲ ἄλλην σκότος· τὴν δὲ ἀποστᾶσάν τε καὶ ὑστερήσασαν δύναμιν μὴ εἶναι ἀπὸ τῶν τριάκοντα Αἰώνων, (ἀλλὰ) --- ἄλλος --- ἀριστερὰν καὶ φῶς καὶ σκότὴν [*](G. 51. M. 54.) τος· καὶ τὴν ἀποστᾶσαν δὲ καὶ ὑστερήσασαν δύναμιν οὐκ ἀπὸ τῶν τριάκοντα Αἰώνων λέγει γεγενῆσθαι, ἀλλʼ ἀπὸ· τῶν καρπῶν αὐτῶν. Ἄλλος --- [*](Epiph. Hær. xxxii. 5.) --- ἐπὶ τὸ ὑψηλότερον καὶ γνωστικώτερον ἐπεκτεινόμενος, τὴν πρώτην τετράδα ---  οὕτως· Ἔστι τις πρὸ πάντων προαρχὴ, προανεννόητος, ἄῤῥητός τε καὶ ἀνονόμαστος, ἣν ἐγὼ μονότητα ἀριθμῶ. Τατῃ δέ τις ἐπιφανὴς διδάσκαλος [*](LIB. I. v. 2. GR. I. v. 2.) αὐτῶν --- --- --- --- οὕτως λέγει· Ἦν ἡ πρώτη ἀρχὴ ἀνεννόητος, ἀῤῥητός τε καὶ ἀνονόμαστος, ἣν μονότητα καλεῖ· ταύτῃ δὲ [*](LIB. I. v. 2. GR. I. v. 2. MASS. I. xi. 3.) τῇ μονότητι συνυπάρχει δύναμις, ἣν καὶ αὐτὴν ὀνομάζω ἑνότητα. Αὕτη ἡ ἑνότης, ἥ τε μονότης, τὸ ἓν οὖσαι, προήκαντο, 1μὴ προέμεναι, ἀρχὴν ἐπὶ πάντων νοητὴν, ἀγέννητόν τε καὶ ἀόρατον, ἣν ἀρχὴν ὁ λόγος μονάδα καλεῖ. Ταύτῃ τῇ μονάδι συνυπάρχει δύναμις ὁμοούσιος αὐτῇ, ἣν καὶ αὐτὴν ὀνομάζω τὸ ἕν. Αὗται αἱ δυνάμεις, ἥ τε μονότης καὶ ἑνότης, τε καὶ τὸ ἓν, προήκαντο τὰς λοιπὰς προβολὰς τῶν [*](G. 52.) συνυπάρχ ειν δύναμιν, ἣν ὀνομάζει ἑνότοτα. Αὕτη ἡ ἑνότης εἴτε ἥ τε μονότης προήκαντο, καντο, μὴ προέμεναι, ἀρχὴν ἐπὶ πάντων νοητῶν ἀγέννητόν τε καὶ ἀόρατον, ἣν --- μονάδα καλεῖ. Ταύτῃ τῇ δυνάμει συνυπάρχει δύναμις ὁμοούσιος αὐτῇ, ἣν καὶ αὐτὴν ὀνομάζω τὸ ἕν. Αὗται αἱ τέσσαρες δυνάμεις --- --- προήκαντο τὰς λοιμονάς πὰς τῶν αἰώνων προβολάς. Αἰώνων. Ἰοῦ ἰοῦ, καὶ φεῦ φεῦ. Τὸ τραγιὸν γὰρ ὡς ἀληθῶς1 [*](LIB. I. v. 2. GR. I. v. 2. MASS. I. xi. 4.) ἐπειπεῖν ἔστιν ἐπὶ τῇ τοιαύτῃ2 σιμφορᾷ τῶν τὰ γελοιώδη ταῦτα γεγραφότων τῆς τοιαύτης ὀνοματοποιΐας, καὶ τῇ τοσαύτῃ τόλμῃ, ὡς ἀπερυθριάσας τῷ ψεύσματι αὐτοῦ ὄνομα ὀνόματα τέθεικεν· ἐν γὰρ τῷ λέγειν, ἔστι τις προαρχὴ πρὸ πάντων, προανεννόητος, ἣν ἐγὼ μονάδα [*](M. 55.) μονότητα καλῶ· καὶ πάλιν, ταύτῃ τῇ μονάδι μονότητι συνυπάρχει δύναμις, ἣν καὶ αὐτὴν ἑνότητα ὀνομάζω· σαφέστατα, ὅτι τε πλάσμα πλάσματα αὐτοῦ ἐστι τὰ εἰρημένα, ὡμολόγηκε, καὶ ὅτι αὐτὸς ὀνόματα τέθεικε τῷ πλάσματι, ὑπὸ μηδενὸς πρότερον ἄλλου τεθειμένα. Καὶ σαφές ἐστιν, ὅτι αὐτὸς ταῦτα τετόλμηκεν ὀνοματοποιῆσαι· καὶ εἰ μὴ παρῆν τῷ βίῳ αὐτὸς, οὐκ ἂν ἡ ἀλήθεια εἶχεν ὄνομα. Οὐδὲν οὖν κωλύει, καὶ ἄλλον τινὰ ἐπὶ τῆς αὐτῆς ὑποθέσεως οὕτως ὁρίσασθαι 3ὀνόματα. ---

[*](Epiphan. Hær. xxxii.)

3. 1Ἄλλοι δὲ πάλιν αὐτῶν τὴν πρώην καὶ ἀρχέγονον ὀγδοάδα τούτοις τοῖς ὀνόμασι κεκλήκασι· πρῶτον προαρχὴν, 3. Ἄλλοι δὲ πάλιν αὐτῶν [*](G. 53. S. Hipp. ibid.) τὴν πρώτην καὶ ἀρχαιόγονον ἀρχέγονον ὀγδοάδα τούτοις τοῖς ὀνομάσιν ἐκάλεσαν ---

ἔπειτα ἀνεννόητον, τὴν δὲ τρίτην ἄῤῥητον, καὶ τὴν τετάρτην ἀόρατον· καὶ ἐκ μὲν τῆς πρώτης Προαρχῆς προβεβλῆσθαι πρώτῳ καὶ πέμπτῳ [*](M. 56.) --- ἀρχὴν, ἐκ δὲ τῆς 1ἀρχῆς τῆς ἀνεννοήτου δευτέρῳ καὶ ἕκτῳ τόπῳ ἀκατάληπτον, ἐκ δὲ τῆς ἀῤῥήτου τρίτῳ καὶ ἑβδόμῳ τόπῳ ἀνονόμαστον, ἐκ δὲ τῆς ἀοράτου ἀγέννητον, πλήρωμα τῆς πρώτης ὀγδοάδος. Ταύτας βούλονται τὰς δυνάμεις προϋπάρχειν τοῦ --- τετάρτην ἀόρατον. [*](LIB. I. v. 3. GR. I. v. 3. MASS. I. xi. 5.) Καὶ ἐκ μὲν τῆς πρώτης προαρχῆς προβεβλῆσθαι πρώτῳ καὶ πέμπτῳ τόπῳ ἀρχήν· ἐκ δὲ τῆς ἀνεννοήτου, δευτέρῳ καὶ ἕκτῳ ἀκατάληπτον· ἐκ δὲ τῆς ἀῤῥήτου τρίτῳ καὶ ἑβδόμῳ τόπῳ, ἀνονόμαστον· ἐκ δὲ τῆς ἀοράτου, ἀγέννητον, πλήρωμα τῆς πρώτης ὀγδοάδος. Ταύτας βούλονται τὰς δυνάμεις προϋπάρχειν τοῦ Βυθοῦ καὶ τῆς Σιγῆς ---  Βυθοῦ καὶ τῆς Σιγῆς, ἵνα τελείων τελειότεροι φανῶσιν ὄντες, καὶ Γνωστικῶν γνωστικώτεροι· πρὸς οὓς δικαίως ἄν τις ἐπιφωνήσειεν· ληρολόγοι σοφισταί. Καὶ γὰρ περὶ αὐτοῦ [*](LIB. I. v. 3. GR. I. v. 3. MASS. I. xi. 5.) τοῦ Βυθοῦ πολλαὶ καὶ διάφοροι γνῶμαι παῤ αὐτοῖς. Οἱ μὲν γὰρ αὐτὸν ἄζυγον λέγουσι, 1αήτε ἄῤῥενα, θήλειαν, 2μήτε ὅλως ὄντα τι. Ἄλλοι δὲ ἀῤῥενόθηλυν αὐτὸν λέγουσιν εἶναι, ἑρμαφροδίτου φύσιν αὐτῷ περιάπτοντες. Ἄλλοι δὲ περὶ αὐτοῦ τοῦ [*](S.Hipp. ibid.) Βυθοῦ ἀδιαφόρως κινούκενοι, οἱ μὲν αὐτὸν ἄζυγον λέγουσι, μήτε μήτε ἄῤῥενα μήτε θῆλυν, ἄλλοι δὲ τὴν Σιγὴν θήλειαν αὐτῷ συμπαρεῖναι, καὶ εἶναι ταύτην πρώτην συζυγίαν. Σιγὴν δὲ πάλιν ἄλλοι συνευνέτιν αὐτῷ προσάπτουσιν, ἵνα γένηται πρώτη συζογία.

1. 1ΟΙ δὲ περὶ τὸν Πτολεμαῖον, [*](s. Hippolyti Philosoph. vi. 38) δύο συζύγους αὐτὸν ἔχειν λέγουσιν, ἃς καὶ διαθέσεις καλοῦσιν, ἔννοιαν καὶ θέλησιν. Πρῶτον γὰρ ἐνενοήθη τι προβαλεῖν, ὥς φασιν, ἔπειτα ἠθέλησε. Διὸ καὶ τῶν Διὸ καὶ τῶν δύο τούτων διαθέσεων καὶ δυνάμεων, τῆς τε ἐννοίας καὶ τῆς θελήσεως, ὥσπερ κραθεισῶν εἰς ἀλλήλας, ἡ προβολὴ τοῦ τε Μονογενοῦς καὶ τῆς Ἀληθείας κατὰ συζυγίαν

[*](LIB. I. vi. 1. GR. I. vi. 1. MASS. I. xii. 1.) κατὰ συζογίαν ἐγένετο. Οὕστινας τύπους καὶ εἰκόνας τῶν δύο διαθέσεων τοῦ Πατρὸς προελθεῖν, τῶν ἀοράτων ὁρατοῦ μὲν Θελήματος τὴν Ἀλήθειαν, τῆς δὲ Ἐννοίας τὸν Νοῦν, καὶ διὰ τούτου τοῦ Θελήματος, ὁ μὲν ἄῤῥην εἰκὼν τῆς ἀγεννήτου Ἐννοίας γέγονεν, ὁ δὲ θῆλυς τοῦ Θελήματος· τὸ Θέλημα τοίνυν δύναμις ἐγένετο τῆς Ἐνοίας. Ἐνενόει μὲν γὰρ ἡ Ἔννοια τὴν προβολήν· οὐ μέντοι προβαλεῖν αὐτὴ καθʼ ἑαυτὴν ἠδύνατο ἃ ἐνενόει. Ὅτε δὲ ἡ τοῦ Θελήματος δύναμις ἐπεγένετο, τότε ὃ ἐνενόει ἐνενοεῖτο προέβαλε --- --- --- ἐγένετο· ὡς οὕς τινας τύπους καὶ εἰκόνας τῶν δύο διαθέσεων τοῦ Πατρὸς διελθεῖν ἐκ τῶν ἀοράτων ὁρατὰς, τοῦ μὲν Θελήματος 1τὸν Νοῦν, τῆς δὲ Ἐννοίας τὴν Ἀλήθειαν· καὶ διὰ τοῦτο τοῦ ἐπιγεννητοῦ Θελήματος, ὁ ἀῤῥενικός· l. ὀ ἄῤῥην μὲν εἰκών· τῆς δὲ ἀγεννήτου Ἐννοίας ὁ θῆλυς, ἐπὶ ἐπεὶ τὸ Θέλημα ὥσπερ δύναμις ἐγένετο τῆς Ἐνοίας. Ἐννοεῖν ἐνενόει μὲν γὰρ ἀεὶ ἡ Ἔννοια τὴν προβολὴν, οὐ μέντοι γε προβάλλειν αὐτὴν αὐτὴ κατʼ αὐτὴν καθ᾿ ἑαυτὴν ἠδύνατο, ἀλλὰ ἅ ἐνενοεῖτο ἐνενόει. Ὃτε δὲ τοῦ Θελήματος δύναμις --- τότε ἐνενοεῖτο προβάλλει ὁ ἐνενοεῖτο προέβαλε --- [*](Epiph.) ἢ περὶ τοῦ τῶν ὅλων δεσπότου· ὃς ἅμα 1τῷ νοηθῆναι καὶ [*](LIB. I. vi. 1. GR. I. vi. 1. MASS. I. xii. 2.) ἐπιτετελεκέναιαι d. τοῦθʼ ὅπερ ἠθέλησε, καὶ ἅμα τῷ θελῆσαι καὶ ἐννοεῖται τοῦθʼ ὅπερ καὶ ἠθέλησε, τοῦτο ἐννοούμενος, ὃ καὶ θέλει, καὶ τότε θέλων, ὅτε ἐννοεῖται, ὅλος ἔννοια ὢν, 2ὅλος θέλημα, ὅλος νοῦς, ὅλος φῶς Epiphan. ὅλος ὀφθαλμὸς, ὅλος ἀκοὴ, ὅλος πηγὴ πάντων τῶν ἀγαθῶν.

2. --- 3τὴν πρώτην ὀγδοάδα, οὐ καθʼ ὑπόβασιν ἄλλον ὑπὸ [*](Epiphan. Hær. xxxv. l.) [*](M. 58.) ἄλλου Αἰῶνα προβεβλῆσθαι, ἀλλʼ ὁμοῦ καὶ 4εἰς ἅπαξ τὴν τῶν [*](G. 55.) ἓξ Αἰώνων προβολὴν ὑπὸ τοῦ Προπάτορος καὶ τῆς Ἐννοίας αὐτοῦ τετέχθαι, ὡς 5αὐτὸς μαιωσάμενος, διαβεβαιοῦται. Καὶ οὐκέτι ἐκ Λόγου καὶ Ζωῆς Ἄνθρωπον καὶ Ἐκκλησίαν, καὶ ἐξ Ἀνθρώπου, ὡς οἱ ἄλλοι l. ὡς οἱ ἄλλοι· ἀλλʼ ἐξ Ἀνθρώπου.

[*](LIB. I. vi. 2. GR. I. vi. 2. MASS. I. xii. 3.) καὶ Ἐκκλησίας Λόγον καὶ Ζωήν φασι τετέχθαι αὐτὸς καὶ οἱ εὐίοῦ· ἀλλὰ ἑτέρῳ τρόπῳ τοῦτο λέγουσιν· ὅτι ὅπερ ἐνενοήθη προβαλεῖν ὁ Προπάτωρ, τοῦτο Πατὴρ ἐκλήθη· ἐπεὶ δὲ ὁ προεβάλετο ἀλήθεια 1ἀληθῆ ἦν, τοῦτο Ἀλήθεια ὠνομάσθη· ὅτε οὖν ἠθέλησεν ἐπιδεῖξαι αὐτὸν 1ἑαυτὸν, τοῦτο Ἄνθρωπος ἐλέχθη· οὓε δὲ 2προελογίσατο ὅτε προέβαλε, τοῦτο Ἐκκλησία ὠνομάσθη· καὶ ὁ Ἄνθρωπος 3τὸν Λόγον, οὗτός ἐστιν ὁ πρωτότοκος Υἱός· ἐπακολουθεῖ δὲ τῷ Λόγῳ καὶ Ζωή· καὶ οὕτως πρώτη Ὀγδοὰς συνετελέσθη.

3. Πολλὴ δὲ μάχη παῤ αὐτοῖς καὶ περὶ τοῦ Σωτῆρος. Οἱ μὲν γὰρ αὐτὸν ἐκ πάντων γεγονέναι λέγουσι· διὸ καὶ Εὐδοκητὸν καλεῖσθαι, ὅτι πᾶν τὸ πλήρωμα ηὐδόκησεν 4δἰ αὐτοῦ δοξάσαι τὸν Πατέρα. Οἱ δὲ ἐκ μόνων τῶν δέκα Αἰώνων, τῶν ἀπὸ Λόγου καὶ Ζωῆς, προβεβλῆσθαι αὐτὸν λέγουσι, 5τὰ προγονικὰ

[*](M. 39.) ὀνόματα διασώζοντα. Οἱ δὲ ἐκ τῶν δεκαδύο Αἰώνων [*](LIB. I. vi. GR. I. vii. MASS. I. xii. 4.) τῶν ἐκ τοῦ Ἀνθρώπου καὶ Ζωῆς l. Ἐκκλησίας γενομένων· καὶ διὰ τοῦτο υἱὸν Ἀνθρώπου adj. ἑαυτὸν ὁμολογεῖ, ὡσανεὶ ἀπόγονον Ἀνθρώπου. Οἱ δὲ ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος 1τῶν εἰς στήριγμα τοῦ Πληρώκατος 1Int. προβεβλημένων γεγονέναι λέγουσιν αὐτόν· καὶ διὰ τοῦτο Χριστὸν λέγεσθαι αὐτὸν, τὴν τοῦ Πατρὸς, ἀφʼ οὗ προεβλήθη, G. 56. διασώζοντα προσηγορίαν. 2Ἄλλοι δὲ, ὡς εἰπεῖν, τινες ἐξ αὐτῶν ῥαψωδοὶ, τὸν Προπάτορα τῶν ὅλων, καὶ Προάρχον, καὶ Προανεννόητον Ἄνθρωπον λέγουσι καλεῖσθαι· καὶ τοῦτ᾿ εἶναι τὸ μέγα καὶ ἀπόκρυφον μυστήριον, ὅτι ἡ ὑπὲρ τὰ ὅλα δύναμις [*](LIB. I. vi. GR. I. vii. MASS. I. xii. 4.) καὶ ἐμπεριεκτικὴ τῶν πάντων Ἄνθρωπος καλεῖται· καὶ διὰ τοῦτο υἱὸν ἀνθρώπου ἑαυτὸν λέγειν τὸν Σωτῆρα.