In Aristotelis Analyticorum Priorum Librum I Commentarium

[*](p. 52a 24)

Ἐπεὶ δὲ δῆλον ὅτι ἕτερον σημαίνει τὸ ἔστιν οὐ λευκὸν καὶ οὐκ ἔστι λευκόν.

Δείξας διὰ πλειόνων, ὅτι μὴ ταὐτὸν σημαίνει τὸ ‘οὐκ ἔστι τόδε᾿ καὶ ‘ἔστιν οὐ τόδε᾿, καὶ τὸ μὲν ‘οὐκ ἔστι τόδε᾿ ἀπόφασίς ἐστι, τὸ δὲ ‘ἔστιν οὐ [*](1 δὴ Β: δὲ a 6 τῷ β(??) scripsi: τὸ β(??) aB 9 προεῖπεν] p. 51 b 26 15 ἴσον ᾱ . . . ἄνισον (16) delere malui quam sic emendare: . . . γ(??), ἄνισόν ἐστι, δ ἴσον] οὐκ ἔστιν δ ἐστὶν] ἄνισον (of. p. 409,33 sq.) 17 καὶ ἐπὶ . . . ἀληθεύει (18) lemma textui continuant aB 18 ἀληθεύει aB: ἀληθεύοιτ’ ἄν Ar. 19 σημαίνει a: σημαίνοι Β 20 τῶν a: τῷ Β 23 ἄηθές a: ἀληθεῖς Β 24 ἕκαστος ἄνθρωπος Β pr.)

τόδε᾿ κατάφασίς ἐστιν. ἀκολούθως τοῖς δεδειγμένοις ἐπιφέρει, ὅπερ ἦν προειρηκώς, [*](139r) ρηκώς, τὸ “διαφέρει δέ τι ἐν τῷ κατασκευάζειν ἢ ἀνασκευάζειν τὸ ὑπολαμβάνειν ἢ ταὐτὸν ἢ ἕτερον σημαίνειν τὸ μὴ εἶναι τόδε καὶ εἶναι μὴ τοῦτο”· τοῦτο δέ ἐστιν τὸ μὴ ὁμοίως δείκνυσθαι ἑκάτερον αὐτῶν, ἀλλὰ τὸ μὲν ἀποφατικὸν διὰ προτάσεως καταφατικῆς τὸ δὲ καταφατικὸν ἐξ ἀμφοτέρων καταφατικῶν, καὶ τὸ μὲν καταφατικὸν ἐν τῷ πρώτῳ σχήματι τὸ δὲ ἀποφατικὸν ἐν τῷ δευτέρῳ καὶ ἐν τῷ πρώτῳ. πῶς δὲ γίνεται, προελθὼν διδάσκει. ὃ μὲν οὖν προτέθειται δεῖξαι, τοιοῦτόν ἐστι, χρήσιμον ὂν καὶ πρὸς τὴν ἀνάλυσιν τῶν συλλογισμῶν· ὡς γὰρ δείκνυται ἑκάτερον αὐτῶν, οὕτως καὶ ἀναλυθήσεται. ἀσάφειαν δὲ ἡ λέξις ἔχει τῷ τὰς προτάσεις μὴ συνήθως εἰλῆφθαι μήτε τὰς καταφατικὰς μήτε τὰς ἀποφατικάς. εἰπὼν γάρ, ὅτι οὐχ ὁ αὐτὸς τρόπος τοῦ δεικνύναι ἑκάτερον, θέλων τὰς προτάσεις παραθέσθαι καὶ δεῖξαι, ὅτι ἄλλος ὁ τρόπος τῆς τῶν ἀποφατικῶν δείξεως καὶ ἄλλος τῆς τῶν καταφατικῶν, εἶπεν οἷον ὅτι, ὃ ἄν ᾖ ζῷον, οὐκ ἔστι λευκὸν ἡ ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκόν, καὶ ὅτι ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ λευκόν· τοῦτο γάρ ἐστιν εἶναι μὴ λευκόν, τοιγὰρ ἀποφατικὰς μὲν λαβὼν ὅ τι ἄν ᾖ ζῷον, ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκόν· ἀπὸ κοινοῦ γὰρ τὸ ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκὸν εἶπε τοῦ ὅ τι ἄν ᾖ ζῷον· ἴσον γᾶρ αὗται δύνανται ταῖς ‘οὐδὲν ζῷον λευκόν ἐστι᾿ καὶ ‘οὐδὲν ζῷον ἐνδέχεται λευκὸν εἶναι᾿, ἡ μὲν οὖσα καθόλου ἀποφατικὴ ὑπάρχουσα, ἡ δὲ καθόλου ἀποφατικὴ ἀναγκαία· δεῖ γάρ, ὡς εἶπον, τῷ ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκὸν προσυπακούειν τὸ ὅ τι ἂν ᾖ ζῷον, ὃ ἴσον γίνεται τῷ ‘οὐδὲν ζῷον ἐνδέχεται εἶναι λευκόν᾿· οὕτω γὰρ ἄν ἀπόφασις ἔσται, χωρὶς δὲ ἐκείνου κατάφασις καὶ αὕτη. δύναται τὸ ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκὸν καὶ αὐτὸ παράδειγμα εἰρηκέναι τῆς ἐκ μεταθέσεως καταφάσεως, ὥσπερ καὶ τὸ μετ’ αὐτὸ <τὸ> ὅτι ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ λευκόν, ὡς εἶναι ἴσην αὐτὴν τῇ ‘πάντα ἄνθρωπον ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκόν᾿. εἴτε δὲ καὶ ἐκείνην ὡς ἀποφατικὴν ἔθηκεν, εἴτε καὶ αὐτὴν ὡς ἐκ μεταθέσεως κατάφασιν, ὅμοιος ὁ λόγος καὶ ἡ δεῖξις. χρησάμενος δὲ ἐπὶ τῆς ἐκ μεταθέσεως καταφατικῆς τῷ ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ λευκόν, τὸ ἀληθὲς εἰπεῖν, ὅ τι ποτὲ σημαίνει, ἐξηγούμενος προσέθηκεν τοῦτο γάρ ἐστιν εἶναι μὴ λευκόν, ὡς τῆς ἀληθὲς εἰπεῖν τῆς αὐτῆς οὔσης τῇ ‘ἔστιν οὐ λευκόν᾿ οὔσῃ καταφατικῇ, ὡς δέδεικται. τὸ γὰρ ἀληθὲς εἰπεῖν ἀντὶ τοῦ ‘ἔστιν᾿ ἔθηκεν, ὡς καὶ αὐτὸς προιὼν δηλώσει· οἱ γὰρ τρόποι τὴν αὐτὴν χώραν ἐν ταῖς προτάσεσι τῷ ‘ἔστιν᾿ ἔχουσιν ὡς πρὸς τὸ κατάφασιν ἢ ἀπόφασιν ποιεῖν· καὶ τὸ ἀληθὲς δὲ τρόπος τις. καὶ εἴη ἂν πάλιν αὕτη ἡ πρότασις τοιαύτη· ὅτι ἄν ᾖ ζῷον, τοῦτο ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ εἶναι λευκόν, ἥτις ἴση ἐστὶ τῇ ‘πᾶν ζῷόν ἐστιν οὐ λευκόν᾿. οὐχ ὁμοίως οὖν, φησί, δειχθήσεται τά τε ἀποφατικά, οἷον ‘οὐδὲν ζῷον λευκόν ἐστι᾿ καὶ ‘οὐδὲν ζῷον [*](2 διαφέρει δέ τι κτλ.] p. 51 b 5 (cf. p. 396,31) 9 τοῦ συλλογισμοῦ a αὑτῶν scripsi: αὐτοῦ aB 13 τοῦ ἀποφατικοῦ a 14 τοῦ καταφατικοῦ a ὅτι, ὃ] cf. vs. 17,18 15 καὶ ὅτι ἀληθὲς . . . μὴ εἶναι λευκόν (17) om. a 16 post εἶναι μὴ λευκόν iterata καὶ ὅτι (15) . . . εἶναι μὴ λευκόν (16) expunxit B1 γὰρ ἀποφατικὰς] παράδειγμα ἀποφατικῶς fort, recte Diels 21 ἀναγκαία] cf. Waitzii comment. ad p. 52 a 28 23 ἐκείνων a 24 τὸ scripsi: τῷ aB 25 τὸ alteram addidi 29 εἰπεῖν Ar.: εἶναι aB 36 τοῦτο B: τοῦ a) ἐνδέχεται εἶναι λευκόν᾿, εἰ ὡς ἀποφάσεως καὶ ταύτης ἀκούοιμεν καθόλου, [*](139r) καὶ τὸ καταφατικὸν τὸ ‘πᾶν ζῷόν ἐστιν οὐ λευκόν’· ἀλλὰ τὰ μὲν καταφατικά, τό τε ‘ἀληθὲς εἰπεῖν, ὅτι πᾶν ζῷόν· ἐστι λευκόν᾿ καὶ τὸ ‘ἀληθὲς εἰπεῖν, ὅτι πᾶν ζῷόν ἐστιν οὐ λευκόν᾿ τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ εἴτε μὴ λευκόν), ἃ ἴσον δύναται τὸ μὲν τῷ ‘ἔστι λευκόν᾿ τὸ δὲ τῷ ‘ἔστιν οὐ λευκόν᾿, ὁμοίως ἀλλήλοις καὶ τῷ αὐτῷ τρόπῳ δειχθήσεται. παρέθηκε δὲ τῶ ‘ἔστιν οὐ λευκόν᾿ τὸ ‘ἔστι λευκόν᾿ εἰς ἔνδειξιν τοῦ ὁμοίως κἀκεῖνο τούτω κατάφασιν εἶναι, διὸ καὶ ὁμοίαν αὐτῶν τὴν δεῖξιν ἔσεσθαι. ἀμφότερα γὰρ ταῦτα ὁμοίως ὄντα καταφατικὰ δειχθήσεται, κατασκευαστικῶς δέ, τοῦτ’ ἔστι καταφατικῶς, ἐν τῷ πρώτῳ σχήματι· ἐν γὰρ τούτῳ μόνῳ τὸ καθόλου καταφατικὸν δείκνυται. | δεῖ δὲ τῶν ‘ἀληθὲς εἰπεῖν λευκόν, ὅτι ἄν] ἀληθὲς [*](139v) εἰπεῖν ὅτι οὐ λευκόν ὡς κ.αθόλου λεγομένων ἀκούειν· ἐνδεῖ γὰρ αὐτοῖς τὸ ‘πᾶν ζῷον, ὡς αὐτὸς ἑξῆς δηλοῖ. εἰπὼν δέ, ὅτι τὰ τοιαῦτα προβλήματα καταφατικὰ ὄντα ἐν πρώτῳ καὶ διὰ πρώτου γίνεται σχήματος, ἐξηγεῖται, πῶς ἡ λέγουσα ἀληθὲς εἰπεῖν ἔστι λευκὸν κατάφασίς ἐστι καὶ τί σημαίνει· τὸ γὰρ ἀληθές, φησί, τῷ ἔστιν ὁμοίως τάττεται. ἴσον οὖν ἐστι τῷ ‘ἀληθὲς ἀληθὲς εἶναι λευκόν᾿ τὸ ‘ἔστι λευκόν᾿· τοῦτο δὲ κατάφασις. ἢ καταφάσεως οὔσης ὑπομιμνήσκει ἡμᾶς πάλιν, ὅτι οὐκ ἔστιν ἀπόφασις ἡ ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ λευκόν ἀλλ᾿ ἡ ‘οὐκ ἀληθὲς εἰπεῖν λευκόν᾿, ἐκείνη δὲ ἡ ‘ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ λευκόν᾿ κατάφασις καὶ αὐτή, ὡς καὶ ἡ ἀληθὲς εἰπεῖν λευκόν· διὸ καὶ ὁμοίως καὶ διὰ τοῦ αὐτοῦ δειχθήσονται σχήματος. καὶ ὅτι ἡ λέγουσα ‘ἃπαν ζῷον ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ εἶναι λευκόν᾿ οὐκ ἔστιν ἀπόφασις οὔτε ἁπλῶς οὔτε τῆς λεγούσης πᾶν ζῷον λευκὸν εἶναι, ἀλλὰ ἡ οὐ πᾶν ζῷον ἢ οὐδὲν ζῷον ἀληθὲς εἰπεῖν λευκόν᾿, πάλιν προσέθηκεν ὑπομιμνήσκων τε ἡμᾶς τῶν δεδιδαγμένων καὶ τί σημαίνει ἀληθὲς εἰπεῖν μὴ εἶναι λευκὸν διδάσκων.