In Aristotelis Analyticorum Priorum Librum I Commentarium
Alexander of Aphrodisias
Alexander of Aphrodisias. In Aristotelis analyticorum priorum librum I commentarium (Commentaria in Aristotelem Graeca 2.1). Wallies, Maximilian, editor. Berlin: Reimer, 1883.
Ἐὰν δ’ ἡ μὲν ὑπάρχειν ἡ δ’ ἐνδέχεσθαι λαμβάνηται [*](6v) τῶν προτάσεων.
Ἦν μὲν ἀκόλουθον περὶ τοῦ δευτέρου καὶ τρίτου σχήματος πρῶτον εἰπεῖν, εἶθ’ οὕτως περὶ τῶν μίξεων. ἀλλ’ ἐπεὶ δι’ ἀντιστροφῶν τῶν κατὰ τοὺς ὅρους οἱ ἐν ἐκείνοις συλλογισμοί, οὐδέπω δὲ εἴρηκε περὶ τῆς κατὰ τὰς ἐνδεχομένας προτάσεις τοιαύτης ἀντιστροφῆς, πρῶτον λέγει περὶ τῶν μίξεων τῶν ἐν τῷ πρώτῳ σχήματι ἐξ ἐνδεχομένης τε καὶ ὑπαρχούσης καὶ ἐνδεχομένης καὶ ἀναγκαίας, ἐπειδὴ οὐδὲν δεῖται <τὰ> ἐν τούτῳ τῷ σχήματι δεικνύμενα ἀντιστροφῆς. ἔτι καὶ δείξει, ὅτι ἐν δευτέρῳ σχήματι ἐκ δύο ἐνδεχομένων οὐδὲν συνάγεται, ὅτι μηδὲ ἐκ δύο καταφατικῶν, ἐκ δὲ μίξεως ἐνδεχομένης τε καὶ ὑπαρχούσης συνάγεται. ἀλλὰ πρῶτον ἔδει περὶ τῶν ἐξ ἀναγκαίας καὶ ἐνδεχομένης ἐν πρώτῳ σχήματι μίξεων εἰπεῖν· πεποίηται δὲ τὴν μῖξιν πρῶτον ἐξ ὑπαρχούσης καὶ ἐνδεχομένης. Θεόφραστος μὲν οὖν καὶ Εὔδημος οἱ ἑταῖροι αὐτοῦ καὶ ἐν τῇ ἐξ ἐνδεχομένης καὶ ὑπαρ- [*](1 ᾖ addidi 4 τὸ corr. ex τοῦ Β1 λαμβάνειν ante ἐν transponit a 6 ἀντιστρέφον M τοιοῦτο a 9 ὑπάρχειν a 10 καὶ (post χάριν) om. a πάλιν om. M ἀλλαχοῦ πάλιν λέγει] c. 15 p. 35a2; cf. etiam c. 11 p. 31b8 12 τῶν om. a 13 καθόλον a 14 ἀτελεῖς . . . τέσσαρας τῆς τε (16) om. a post τὸν alterum add. τε Μ; cf. vs. 13 16 τε delevi 18 ἡ om. a 19 ᾖ addidi 20 Περὶ τῶν ἐξ ἐνδεχομένων καὶ ὑπαρχουσῶν γινομένων συλλογισμῶν ἐν πρώτῳ σχήματι in mg. add. B: superscr. a: om. M ὑπάρχει a ἡ δ’] μὴ δ’ a 25 τοιαύτης om. M 26 τῷ om. a 27 τὰ a: om. BM 28 ἀντιστροφῆς] ἀντὶ evan. Β 31 ἀναγκαίας BM: ὑπαρχούσης τε a 32 μῖξιν BM: δεῖξιν a ante καὶ add. τε a)
Ἐνδεχέσθω γὰρ τὸ Α παντὶ τῷ Β, τὸ δὲ Β παντὶ τῷ Γ κείσθω ὑπάρχον. |
Τῷ κατὰ παντὸς προσχρώμενος καὶ τῷ τούτου ὁρισμῷ δείκνυσιν ἐνδεχόμενόν [*](57r) τε γινόμενον τὸ συμπέρασμα καὶ τέλειον τὸν συλλογισμόν. ἐπεὶ [*](1 τὸ scripsi: τε BM: τι a 2 χεῖρον . . . ὑπάρχοντος] cf. p. 124,11 —17 γὰρ aM: δὲ Β 4 φησιν om. a 5 “οὗ . . . ἕπεται” (6)] cf. p. 169,31 9 τὸ συμπέρασμα γνώριμον M 9.10 γένηται ἐνδεχομένη aM 10 οὔσης Μ: om. aB 12 συνάξει Μ: συνάγειν a 13 γὰρ om. a οὐ om. M 14 συναχθήσεται M 16. 17 ἀναιροῦνται a 17 λέγοι a προιὼν] cf. p. 34b27 —35a2 18 τὸ om. aM 19 δὲ om. M 22 ἐπεὶ . . . ἐνδεχόμενον (23) om. aM post ἐπεὶ expunxit καὶ Β 23 οὐκ BM: οὐ γοῦν a 25 καὶ (ante διὰ) om. M τὸ (post τοῦτο) om. a 26 ὑπάρξαι αὐτῷ a ὑπάρχει aB: ὑπάρξει M 28 post ταῦτα add. δὲ a 32 ὑπάρχειν Ar.)
Ὅτι δὲ ἐναντίως ἐχοντος ἔσονται συλλογισμοί.
Δείξας τῆς μείζονος οὔσης ἐνδεχομένης ἐνδεχόμενον τὸ συμπέρασμα καὶ τελείους τοὺς συλλογισμοὺς ἐπὶ τῶν ἐκ καθόλου ἀμφοτέρων τῶν προτάσεων (ἡ γὰρ αὐτὴ δεῖξις καὶ ἐπὶ τῶν ἐπὶ μέρους τοῦ τε καταφατικοῦ τοῦ ἀποφατικοῦ συμπεράσματος) μέτεισιν ἐπὶ τὰς συζυγίας, ἐν αἷς ἡ μὲν μείζων ὑπάρχουσα εἴληπται ἡ δὲ ἐλάττων ἐνδεχομένη· τὸ γὰρ ἐναντίως ἔχειν τὴν ὑπαλλαγὴν αὐτῷ τῶν προτάσεων σημαίνει. ὅτι οὖν αἱ οὕτως ἔχουσαι συζυγίαι συλλογιστικαί εἰσι, διὰ τοῦ ἀδυνάτου, φησί, δειχθήσεται. εἰ δὲ διὰ τοῦ ἀδυνάτου, δῆλον ὡς οὐ τέλειοι. διὸ προσέθηκε τὸ ἅμα δὲ ἔσται δῆλον, ὅτι καὶ ἀτελεῖς. τέλειοι γὰρ οἱ ἐκ τῶν κειμένων καὶ μηδενὸς ἔξωθεν προσδεόμενοι· ἡ δὲ διὰ τοῦ ἀδυνάτου γινομένη δεῖξις οὐ διὰ τῶν εἰλημμένων καὶ κειμένων γίνεται προτάσεων.
Πρῶτον δὲ λεκτέον, ὅτι, εἰ τοῦ Α ὄντος ἀνάγκη τὸ Β εἶναι, καὶ δυνατοῦ ὄντος τοῦ Α δυνατὸν καὶ τὸ Β ἔσται ἐξ ἀνάγκης.
ἐπεὶ μέλλει τῇ εἰς ἀδύνατον ἀπαγωγῇ προσχρώμενος δεικνύναι συλλογιστικὴν οὖσαν συζυγίαν τὴν ἐξ ὑπαρχούσης τῆς μείζονος καὶ ἐνδεχομένης τῆς ἐλάττονος, ἐν δὲ τῇ δείξει τῇ εἰς ἀδύνατον ἐπὶ τῶν προκειμένων οὐ μόνον τὸ ἀντικείμενον τοῦ, οὗ βούλεται δεῖξαι συναγόμενον, ὑποτίθεταί τε καὶ λαμβάνει, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐνδεχομένην πρότασιν εἰς ὑπάρχουσαν μεταλαμβάνει, ὃ οὐκ ἔστιν ἀδύνατον ὃ γὰρ ἐνδέχεται γενέσθαι, οὐκ ἀδύνατον ὑποθέσθαι εἶναι, ὡς ὁ ἀποδεδομένος αὐτοῦ ὁρισμὸς δηλοῖ), ψεῦδος μέντοι, ἵνα οὖν τὸ συναγόμενον ἀδύνατον ἐκ τοῦ λαβεῖν τὸ ἀντικείμενον, οὗ βούλεται δεῖξαι ἐν τῇ ἐκκειμένῃ συζυγίᾳ, καὶ ἐκ τοῦ μεταλαβεῖν τὸ ἐνδεχόμενον εἰς ὑπάρχον, ὃ ψεῦδος μέν ἐστιν, οὐ μὴν ἀδύνατον, μὴ ἡγῆταί τις συνάγεσθαι παρὰ τὴν τοῦ ἐνδεχομένου εἰς τὸ ὑπάρχον μετάληψιν, ἀλλὰ παρὰ τὸ ὑποτιθέμενον ἀδύνατον, ὅ ἐστιν ἀντικείμενον, ᾧ βούλεται δεῖξαι γινομένῳ συμπεράσματι, πρῶτον δείκνυσιν, ὅτι μὴ οἷόν τε δυνατῷ τι ἀδύνατον ἀκο- [*](2 τῷ γ παντὶ τὸ β M 4 δ’ M ὁμοίως a 5 καταφατικὸν M 6 τοῦ aM: τὸ B 8 ἐνδεχομένης om. M 12 δ’ M 13 αὐτῷ post προτάσεων transponit M: om. a 14 δειχθέντας a 16 ὅτι καὶ aB (d): ὅτι M: καὶ ὅτι Ar. 17 γινομένη om. M ἔσται καὶ τὸ β a (dn): καὶ om. Ar. 25 οὗ aB: ὃ M 27 γὰρ superscr. Β 28 ὁ aM: om. Β 31 ἡγεῖται a)
Ἔστω γὰρ οὕτως ἐχόντων τὸ μὲν ἐφ’ ᾧ τὸ Α δυνατόν, τὸ δὲ ἐφ᾿ ᾧ τὸ Β ἀδύνατον.
οὕτως ἐχόντων, ὡς προειρήκαμεν, εἰ τοῦ Α ὄντος ἀνάγκη τὸ Β εἶναι. οὔσης δὲ ταύτης <τῆς> ἀκολουθίας καὶ ἐξ ἀνάγκης ἑπομένου Β τῷ Α ὑποκείσθω τὸ μὲν Α δυνατὸν εἶναι τὸ δὲ Β ἀδύνατον. τὸ δὴ Α ἐπειδὴ δυνατόν ἐστι, κἀν γένοιτο, ὅτε δυνατόν ἐστι γενέσθαι [τοῦ ἐνδέχεσθαι μή]· ὁμοίως καὶ τὸ Β, εἰ ἀδύνατον εἴη, ὅτε ἀδύνατόν ἐστι γενέσθαι, οὐκ ἄν γένοιτο. εἰ δὴ ἅμα εἴη τὸ μὲν δυνατὸν τὸ δὲ ἀδύνατον, ὅτε τὸ Α ἐστί, τὸ Β, καθ’ ὃ μέν ἐστιν ἀδύνατον, οὐκ ἄν εἴη, καθ’ ὃ δὲ ἀνάγκη τοῦ Α ὄντος εἶναι αὐτό, εἴη ἄν. ἅμα τε οὖν εἴη ἄν καὶ οὐκ εἴη τὸ Β, ὅπερ ἀδύνατον. δυνατοῦ ἄρα ὄντος τοῦ ἡγουμένου δυνατὸν ἔσται καὶ τὸ ἑπόμενον ἐξ ἀνάγκης αὐτῷ· τοῦτο δὲ ἦν τὸ Β.
[*](1 ᾦ a: οἶς BM ἀκολουθεῖ om. M 4 συνημμένον aM: συνελημμένον B, γρ. καὶ συνημμένον superscr. Β2 5 εἰ a: om. BM εἴη post τοσούτων (6) transponit a 7 ἐκ τῶν κειμένων om. M 8 μεταληφθῆναι a 10 καὶ (ante διὰ) om. aM 11 τὴν διὰ om. a ἀπαγωγῆς om. M 12 τοῦ τὸ BM: τοῦτο a 16 ὃ a: om. BM 18 καὶ παρὰ om. a 19 γέννοιτ᾿ (sic) a τοιοῦτο τὸ M: τὸ τοιοῦτο a δὴ om. a δυνατὸν δυνατῷ M 20 οὕτω M 21 ἐφ’ οὐ Β 23 εἰ] ὅτι a 24 τῆς a: om. BM 25 μὲν om. a 26. 27 τοῦ ἐνδέχεσθαι μὴ add. BM: om. a 27 δυνατόν (post ὅτε) M 28 ὅτε . . . ἀδύνατον (29) bis, semel expunctum, Β 29 ἀναγκαίου a 30 ἄν εἴη aM 31 ὄντος ἄρα a)Ἅμα δ δ᾿ εἰ τὸ Α δυνατὸν καὶ τὸ Β ἀδύνατον, ἐνδέχοιτ᾿ ἄν γενέσθαι τὸ Α ἄνευ τοῦ Β.
Ὑποθέμενος τὸ μὲν Α δυνατὸν εἶναι τὸ δὲ Β ἀδύνατον κειμένου τούτῳ τὸ Α ἕπεσθαι λαβὼν καθόλου, ὅτι τὸ μὲν [Α] δυνατόν, δυνατόν, γένοιτ’ ἄν, τὸ δὲ [Β] ἀδύνατον, ὅτε ἀδύνατον, οὐκ γένοιτο, προσάγει τῇ τοῦ Α καὶ Β ἀκολουθίᾳ καὶ δείκνυσι τὸ ἄτοπον· εἰ γάρ, ὅτε τὸ Α δυνατόν, τότε τὸ Β ἀδύνατον· τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ ἅμα δὲ ἐνδέχοιτ’ ἄν γενέσθαι τὸ Α ἄνευ τοῦ Β. τὸ γὰρ δυνατὸν γενέσθαι κἂν γένοιτ’ ἄν ποτε, τὸ δὲ ἀδύνατον οὐκ ἄν γένοιτο, ὅπερ ἦν τὸ Β· ὥστε τοῦ Α ὄντος (εἰ γὰρ γέγονε, καὶ ἔστιν) οὐκ ἔσται τὸ Β· ἔκειτο δὲ τοῦ Α ὄντος εἶναι τὸ Β. δεικνύοιτο δ’ ἄν, ὅτι μὴ οἷόν τε δυνατῷ ὄντι τῷ Α ἀδύνατον ἕπεσθαι τὸ Β, καὶ ἐκ τοῦ ὁρισμοῦ τοῦ δυνατοῦ. εἰ γὰρ δυνατόν ἐστιν, οὗ ὑποτεθέντος εἶναι οὐδὲν ἀδύνατον συμβαίνει διὰ τοῦτο. ὑποτεθέντος δὲ τοῦ Α εἶναι συμβαίνει διὰ τὴν ὑπόθεσιν ἀδύνατον τὸ τὸ Β εἶναί τε καὶ μὴ εἶναι, εἶναι μέν, ἐπεὶ ἔκειτο ἕπεσθαι αὐτὸ τῷ Α, μὴ εἶναι δὲ τῷ ἀδύνατον αὐτὸ εἶναι, οὐκοῦν, εἰ εἴη δυνατόν τι, ᾧ ἀδύνατον ἕπεται, ἢ οὐ δυνατὸν ἢ οὐ καλῶς ἐλήφθη τῷ Α ἀκολουθεῖν δυνατῷ ὄντι αὐτῷ 30 ἀδύνατον τὸ Β.
Ἀριστοτέλης μὲν οὖν, ὅτι μὴ οἷόν τέ ἐστι δυνατῷ ἀδύνατον ἕπεσθαι, δείκνυσι διὰ τοῦ δεῖν μὲν ἐν τῷ ἀληθεῖ συνημμένῳ ἐξ ἀνάγκης ἕπεσθαι τὸ λῆγον τῷ ἡγουμένῳ· τὸ δὲ ἐξ ἀνάγκης τινὶ ἑπόμενον ἀεὶ αὐτῷ ἕπεται· καὶ τὸ ἀδύνατον δὴ ἀεὶ ἀκολουθήσει τῷ ἡγουμένῳ αὐτοῦ, ὥστε, εἰ δυναατόν ἐστι γενέσθαι, καὶ γενομένῳ αὐτῷ ἀκολουθήσει· ἀκολουθοῦν δὲ αὐτῷ τότε καὶ ἔσται· ἔσται ἄρα τὸ ἀδύνατον γενέσθαι· τοῦτο δὲ ἀδύνατον. Χρύσιππος δὲ λέγων μηδὲν κωλύειν καὶ δυνατῷ ἀδύνατον ἕπεσθαι πρὸς μὲν τὴν ὑπ’ Ἀριστοτέλους εἰρημένην δεῖξιν οὐδὲν λέγει, πειρᾶται δὲ διὰ παραδειγμάτων τινῶν οὐχ ὑγιῶς συγκειμένων δεικνύναι τοῦτο μὴ οὕτως ἔχον. φησὶ γὰρ ἐν τῷ συνημμένῳ τῷ ‘εἰ τέθνηκε Δίων, τέθνηκεν οὗτος᾿ δεικνυμένου τοῦ Δίωνος ἀληθεῖ ὄντι τὸ μὲν ἡγούμενον <τὸ> ‘τέθνηκε Δίων’ δυνατὸν εἶναι τῷ δύνασθαί ποτε ἀληθὲς γενέσθαι τὸ τεθνηκέναι Δίωνα, τὸ δὲ τέθνηκεν οὗτος’ ἀδύνατον· ἀποθανόντος γὰρ Δίωνος φθείρεσθαι τὸ ἀξίωμα τὸ ‘οὗτος τέθνηκε’ μηκέτ’ ὄντος τοῦ τὴν δεῖξιν ἀναδεχομένου· ἐπὶ γὰρ ζῶντος καὶ κατὰ ζῶντος ἡ δεῖξις. εἰ οὖν μή〈τε〉 τεθνεῶτος αὐτοῦ ἔτι τὸ ‘οὗτος’ οἷόν τε, μήτε πάλιν ἢ] ὑφίσταται ὁ Δίων ὡς δύνασθαι ἐπ’ αὐτοῦ [*](2 τὸ ἁ δύνασθαι omisso ἄνευ τοῦ β a 3 μὲν τὸ M 4 τούτω τὸ Β: τοῦ τῷ aM post ἕπεσθαι add. τὸ β aM post ὅτι add. εἰ ex Arist. a; of. p. 182,30 δυνατόν aild. Β2 4 et 5 ᾱ et β (librarii errore orta ad vs. 3 aberrantis) delovi 5 τὸ δὲ ἀδύνατον bis exhiltent aM, alterum superscr. Β2 9 κἄν BM: καὶ a δ’ M γένοιτο aB: γένοιτ’ ἄν ποτε Μ 14 δὲ om. M 15 αὐτὸ τῷ corr. ex αὑτῷ Β 16 δυνατόν Β corr.: ἀδύνατόν aM et, ut videtiir, Β pr. 21 δ’ M 22 δυνατὸν a δὴ Β: δὲ aM 20 ὑπὸ M 29 τὸ alterum add. a: om. BM 31 οὗτος evan. Β (sed et τ restant) 33 μήτε scripsi: μὴ libri τεθνηκότος a 34 μήτε snperscr. B1 ἢ delevi ὡς scripsi: ᾦ libri ὑπ’ M αὐτῷ a)
Εἰ δὲ λέγοιεν τὸ ‘τέθνηκε Δίων’ ἀληθὲς εἶναι δύνασθαι, διότι πρὸς ἀναφορὰν λέγεται τοῦ ζῶντος (οὐ γὰρ <ὅτι> ἔτι ζῶν Δίων ὁ λέγων δυνατὸν εἶναι | τὸ ‘τέθνηκε Δίων’, ἀλλ’ ὅτι ὃς ἦν Δίων), οὕτως [*](58v) ἔσται καὶ τὸ ‘τέθνηκεν οὗτος’ δυνατόν· οὐ γὰρ ὅτι, ὃς ἔστιν οὗτος, τέθνηκε, σημαίνει, ἀλλ’ ὅτι, ὃς ἦν οὗτος. πλήρης δὲ καὶ ἡ συνήθεια τῆς πρὸς ἀναφορὰν χρήσεως τοῦ ‘οὗτος᾿· δεικνύντες γὰρ τὸν νεκρὸν λέγομεν ‘τέθνηκεν οὗτος᾿, καὶ λέγει τις νεκρὸν βλέπων ‘οὗτος ἐστιν ὁ πατὴρ τοῦδε ἢ ἀδελφός᾿. οὐ μόνον δὲ κατὰ τὴν ἐπὶ παρεληλυθότα ἀναφορὰν τῇ δείξει χρώμεθα, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ἐπὶ τὰ μέλλοντα· ἐπὶ γοῦν τῆς οἰκοδομουμένης ἔτι οἰκίας ἢ ὑφαινομένης χλαμύδος λέγομεν ‘αὕτη τούτου ἐστί᾿ κτὰ τὴν ἐπὶ τὴν ἐσομένην οἰκίαν ἢ χλαμύδα ἀναφοράν. ἀλλὰ καὶ ἐπὶ νοσοῦντός τινος ἐπιθανάτως λέγομεν ‘οὗτος ἀποθνήσκει᾿· εἰ δέ, ὃς ἦν ἀποθνήσκων, οὗτος ἀπέθανεν, οὗτος δὲ ἦν ἀποθνήσκων, οὗτος ἄν καὶ τεθνηκὼς εἴη. καθόλου δὲ εἰ μὲν ἀπλῶς ἀληθὲς ἀξίωμα λέγοιεν καὶ ἀδιορίστως τὸ ‘εἰ τέθνηκε Δίων, τέθνηκεν οὗτος᾿, οὐκ ἀληθὲς ἔσται· ἀπλῶς γὰρ ἂν ἕποιτο τῷ ἡγουμένῳ τὸ λῆγον, εἰ δὲ ἁπλῶς, ἐξ ἀνάγκης καὶ ἀεί. τοιοῦτον γὰρ τὸ ἁπλῶς [*](1 ἔχει a: evan. Β (sed restat) 2 ἄν a: om. BM 3 περιλαμβάνων aM 4 ὃν superscr. Β2: om. aM οὗτος (post τοῦ) aB: ?M ante εἰ superscr. ὢν Β2 8 δὲ M 11 καὶ δυνατὸν καὶ in ras. Β ἐστι BM: ἔτι a 12 δὲ M 14 τὸν BM: τὸ a 15 τὸ τέθνηκεν οὗτος addidi 16 εἴ γε τὸ scripsi: τὸ εἰ γε BM: εἰ τὸ a καὶ om. a: ?M, in quo σημ periit 17 έσται] αι corr. Β 18 τῷ M: τὸ aB 20 ὅτι addidi; cf. p. 183,26 21 Δίων (ante ἀλλ’) om. M ὅς aB: ὡς M 22 [οὐ γὰ]ρ] unc. incl. periit in M ὅτι aM: τι Β: τὸ superscr. B2 24 γὰρ om. a 27 ἐπὶ γοῦν a: ἐπὶ οὖν M: ἐπεὶ οὖν Β 28 χλανίδος aM 29 χλανίδα aM 30 ἐπιθανατίως aM 31 εἴη ante καὶ transponunt aM)
Λογικώτερον δέ ἐστιν ἐπιχειροῦντα δεῖξαι μηδὲ ἀδύνατον ὂν τὸ ‘οὗτος τέθνηκεν᾿. εἰ γὰρ τὸ ἀδύνατον ἀξίωμα ἀεὶ ψεῦδος, ὥσπερ καὶ τὸ ἀναγκαῖον ἀεὶ ἀληθές, ὃ μὴ ἀεί ἐστι ψεῦδος, τοῦτο οὐκ ἀδύνατον· οὐκ ἔστι δὲ ἀεὶ ψεῦδος τὸ ‘οὗτος τέθνηκεν᾿᾿, ἀλλὰ μόνον, ὅτε ζῇ Δίων· ἀποθανόντος γὰρ αὐτοῦ οὐδὲ ἔστιν ἔτι εἰ δὲ μὴ ἔστιν, οὐδ’ ἄν ψεῦδος εἴη· οὐκ ἄν εἴη ἀδύνατον τὸ ‘οὗτος τέθνηκεν᾿. ἔτι τὸ ‘τέθνηκεν οὗτος’ εἰ μὲν ὡς σημαῖνον λαμβάνουσι τὸ ‘οὐκ ἔστιν οὗτος’, ὅ ἐστιν ἴσον τῷ ‘οὐκ ἔστιν ὁ ὤν᾿, ἀδύνατον μὲν ἄν εἴη τὸ ‘τέθνηκεν οὗτος’, οὐ μὴν ἕποιτ’ ἂν τῷ ἱεῖ τέθνηκε Δίων’. οὐ γὰρ ἕπεται τῷ τεθνηκέναι Δίωνα τὸ μὴ εἶναι τὸν ὄντα, ὥσπερ οὐδὲ τῷ ‘εἰ νύξ ἐστι’ τὸ μὴ εἶναι ταύτην ἡμέραν· τὸ γὰρ μὴ εἶναι ταύτην ἡμέραν ἴσον ἐστὶ τῷ μὴ εἶναι ἡμέραν τὴν οὖσαν ἡμέραν, ὃ οὐχ ἕπεται τῷ νύκτα εἶναι. ἀλλὰ τῷ μὲν ‘εἰ νύξ ἐστιν᾿ ἕπεται τὸ ‘οὐκ ἔστιν ἡμέρα᾿, τὸ δὲ ‘οὐκ ἔστιν αὕτη ἡμέρα᾿ ἕποιτο ἄν τῷ ‘εἰ νύξ ἐστιν οὔσης ταύτης τῆς ἡμέρας᾿, ὃ οὐδὲν ἔλαττον τοῦ ἑπομένου ἐστὶν ἀδύνατον. ὁμοίως δὴ [εἰ] καὶ τὸ ‘τέθνηκεν οὗτος’ ἕποιτο ἄν τῷ ‘εἰ τέθνηκεν ὁ ζῶν Δίων’, ὃ καὶ αὐτὸ ὁμοίως ἐστὶν ἀδύνατον τῷ ‘τέθνηκεν οὗτος’· ἀδύνατον γὰρ τὸ τεθνάναι Δίωνα τὸν ζῶντα. εἰ δὲ τὸ ‘τέθνηκεν οὗτος᾿ λαμβάνουσιν ἀντὶ τοῦ ‘κεχώρισται τούτου ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα’, κατ’ αὐτοὺς οὐκ ἀδύνατον ἄν εἴη τὸ ‘τέθνηκεν οὗτος’· ὃ γὰρ δύναταί ποτε ἀληθὲς γενέσθαι κατηγόρημα, τοῦτο οὐκ ἔστιν ἀδύνατον. ἀληθὲς δὲ δύναταί ποτε γενέσθαι κατ’ αὐτοὺς μετὰ τὸν θάνατον τὸν Δίωνος τὸ ‘τούτου κεχώρισται ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα᾿ δεικνυμένου Δίωνος· ἀρέσκει γὰρ αὐτοῖς τὸ μετὰ τὴν ἐκπύρωσιν πάλιν πάντα ταὐτὰ ἐν τῷ κόσμῳ γίνεσθαι κατ’ ἀριθμόν, ὡς καὶ τὸν ἰδίως ποιὸν πάλιν τὸν αὐτὸν τῷ πρόσθεν εἶναί τε καὶ γίνεσθαι ἐν ἐκείνῳ τῷ κόσμῳ, ὡς ἐν τοῖς Περὶ κόσμου Χρύσιππος λέγει. εἰ δὲ τοῦτο, καὶ ὁ Δίων πάλιν [*](1 ὅτι Μ 4 εἶναι om. M 7 οὐδὲ Μ 8 τῶ a: τὸ BM 9 εἰ om. οὐκ ἔστιν om. M 10 οὐκ a 11 ὑποτιθεμένου a 12 ἐπιχείρημα a οὗτος corr. ex οὕτως Β 19 ἕποιτο M 21 τὸ prius om. M 24 ἡμέρα αὕτη M 25 τῆς om. aM δὲ a εἰ ΒΜ: om. a 27 αὐτὸ om. a 29 αὐτοὺς a: αὐτοῦ BM ἄν om. a 32 τὸν Δίωνος Β: τοῦ Δίωνος aM 33. 34 πάντα πάλιν M 34 γίνεσθαι BM (γίνεσθαι sive γενήσεσθαι iam coniecerat Zeller III3a 155): γενέσθαι a 35 ἐν om. a 36 τοῖς BM: τῷ a καὶ ὁ Δίων πάλιν aB2M: πάλιν καὶ ὁ Δίων Β pr.)
Εἰδέναι δὲ δεῖ τὰς ἀκολουθίας, ὅτι δυνατοῦ μὲν ὄντος τοῦ ἡγουμένου ἐν τῇ ἀναγκαίᾳ ἀκολουθίᾳ δεῖ καὶ τὸ ἑπόμενον αὐτῷ δυνατὸν εἶναι, ὡς δέδεικται, ἀδυνάτου δὲ ὄντος πάλιν τοῦ ἑπομένου ἀδύνατον δεῖ καὶ τὸ ἡγούμενον εἶναι. οὐκέτι δὲ οὔτ’ εἰ δυνατὸν τὸ ἑπόμενον, ἀνάγκη καὶ τὸ ἡγούμενον εἶναι δυνατόν (οὐ γὰρ τῇ θέσει τοῦ ἑπομένου κατασκευάζεται τὸ ἡγούμενον, ἀλλ’ ἀνάπαλιν), οὔτ’ εἰ ἀδύνατον τὸ ἡγούμενον, ἀνάγκη καὶ τὸ ἑπόμενον ἀδύνατον εἶναι τῷ μὴ συναναιρεῖσθαι τῇ τοῦ ἡγουμένου ἀναιρέσει τὸ ἑπόμενον, ἀλλὰ τοὐναντίον. διὰ τοῦτο καὶ αὐτὸς εἶπε καὶ δυνατοῦ ὄντος τοῦ Α δυνατὸν ἔσται καὶ τὸ Β· τὸ γὰρ ‘εἰ ὄρνεον εἶ, ζῷον εἶ’ ἀληθὲς συνημμένον τοῦ μὲν ἡγουμένου ἀδυνάτου ὄντος δυνατοῦ δὲ τοῦ ἑπομένου.
Δεῖ δὲ λαμβάνειν μὴ μόνον ἐν τῇ γενέσει τὸ δυνατὸν καὶ ἀδύνατον, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ ἀληθεύεσθαι καὶ ἐν τῷ ὑπάρχειν.
Εἰπὼν καὶ δείξας ἐν ταῖς ἀκολουθίαις, ὅτι δυνατοῦ ὄντος τοῦ ἡγουμένου [*](59v) δυνατόν ἐστι καὶ τὸ ἑπόμενον, προστίθησιν, ὅτι, κἂν ὑπάρχον ᾖ τὸ ἡγούμενον, ὑπάρχον ἔσται καὶ τὸ ἑπόμενον, κἂν ἀναγκαῖον, ἀναγκαῖον ὁμοίως. τοῦτο δὲ ἐδήλωσε διὰ τοῦ εἰπεῖν δεῖν λαμβάνειν τὰ εἰρημένα μὴ ὡς μόνον εἰρημένα ἐπὶ τοῦ δυνατοῦ τοῦ ἐν γενέσει. ἔστι δὲ τὸ ἐν γενέσει δυνατὸν καὶ ἐνδεχόμενον, ὃ μήπω μὲν ἔστι, οἷόν τε δὲ γενέσθαι, οὗ τὸν ὅρον ἀποδέδωκεν. ἐφ’ οὗ αὐτῷ καὶ ἡ δεῖξις ἡ κατὰ τὴν ἀκολουθίαν γέγονε· λαβὼν γὰρ τὸ μὲν Α δυνατὸν τὸ δὲ Β ἀδύνατον εἶπεν “εἰ οὖν τὸ μὲν δυνατόν, ὅτε δυνατὸν εἶναι, γένοιτ’ ἄν’’· διὰ γὰρ τοῦ ‘‘γένοιτ’ ἂν” τὸ ἐν γενέσει δυνατὸν ἐδήλωσεν. οὐ μόνον οὖν τῷ ἐν γενέσει δυνατῷ, τοῦτ’ ἔστι τῷ γενέσθαι δυνατῷ, τὸ γενέσθαι δυνατὸν ἕπεται (οὐ γὰρ ἕπεται τῷ δυνατῷ τὸ γενέσθαι ἀδύνατον), ἀλλὰ καὶ εἰ τὸ δυνατὸν ὡς ὑπάρχον λαμβάνοιτο ἐπὶ τοῦ ἡγουμένου, ἐπεὶ καὶ κατὰ τούτου τὸ δυνατόν, οὐκ ἔσται [*](1 τὸ (post ὥσπερ) aB: τὴν M ante καὶ add. οὕτως aM τὴν BM: om. a; at cf. p. 178,6 2 μεταβαλοῦσα aM post αὕτη eras. ἡ, ut videtur, Β 3 ὅτι om. a 4 τὸ μὴ εἶναι om. M 7 τὸ τὸ aB δυνατόν BM: ἀληθές a τὰ ἄλλα M 12 τὸ alterum om. M 14 ἀλλὰ M οὔτ’ a, superscr. Β2: om. M 16 ante τὸ add. καὶ a 20.21 τὸ ἀδύνατον καὶ δυνατόν Ar. 27 τοῦ ἐν BM: a 28 καὶ BM: τὸ a οἷόν τε BM: δυνατὸν a δὴ, ut videtur, M 31 εἶναι om. a τοῦ aB: τοῦτο M)
Τὸ δὲ καὶ ὁσαχῶς ἄλλως λέγεται τὸ δυνατόν· ἐν ἅπασι γὰρ ὁμοίως ἕξει δύναται μὲν λέγεσθαι καὶ ἐπὶ τοῦ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον καὶ τοὐ ἀορίστου καὶ τοῦ ἐπ’ ἔλαττον, ὃ ἦν ὑπὸ τὸ ἐν γενέσει δυνατόν, ἢ καὶ ἐπὶ τοῦ ἀναγκαίου, εἰ εἴη πρότερον τὸ δυνατὸν τὸ ὡς ἀληθές εἰληφώς· ἢ εἰ τότε τὸ ἀναγκαῖον ἔλαβε, νῦν ἂν τὸ ἀληθὲς λέγοι· καὶ γὰρ τοῦτο δυνατόν. δύναται λέγειν καὶ περὶ τῶν Δυνατῶν, τοῦ τε, ὃ Διοδώρειον λέγεται, [*](2 ἀλλ’ ἐὰν Μ 5 δὲ aM 7 ἀπὸ om. M 8 ἀκολουθίας] ἁ expunxit Β2 9 τὸ om. M ληφθῇ post ἀδύνατον transponunt aM 15. 16 οὐκ ἐκώλυται a: οὐ κωλύεται M 16 εἰ om. aM 21 οὕτω δὴ καὶ corr. Β: οὕτως καὶ Β pr.: οὕτω δὲ καὶ aM ἀδύνατον. δύναται scripsi: δυνατὸν corr. B: δύναται Β pr., aM 22 προστεθεικέναι Β pr., aM: προστέθεικεν corr. B 24 τὸ (post τε) a, superscr. Β: om. M τῷ om. a ἑπόμενον scripsi: ἀντικείμενον M: ἀντικείμενον ἀδύνατον aB 25 δυνατοῦ BM: δύναται a ante εἰ add. τὸ a τότε scripsi (cf. p. 177,33): τὸ BM: om. a 26 ante Δίωνος add. τοῦ M 28 καὶ om. M 30 τὸ corr. ex τοῦ Β 32 τὸ alterum om. aM ἀληθῶς M 34 Διοδώρειον M: Διοδώριον Β: Διοδώρῳ a (cf. Prantl I p. 39, 35 —p. 40,37))
Ἔτι τὸ ὄντος τοῦ Α τὸ Β εἶναι οὐχ ὡς ἑνός τινος ὄντος τοῦ Α τὸ Β ἔσται δεῖ ὑπολαβεῖν· οὐ γάρ ἐστιν οὐδὲν ἐξ ἀνάγκης ἑνός τινος ὄντος, ἀλλὰ δυοῖν ἐλαχίστοιν.
Δείξας πᾶσαν ἀκολουθίαν ἀναγκαίαν οὕτως ἔχουσαν ὡς τῷ τρόπῳ τῆς κατὰ τὸ δυνατὸν ὑπάρξεως τῷ ἡγουμένῳ ἀκολουθεῖν καὶ τὴν τοῦ ἑπομένου αὐτοῦ ὕπαρξιν ὁμοίαν μεταφέρει τὸ καθόλου δεδειγμένον ἐπὶ τὴν συλλογιστικὴν ἀκολουθίαν, οὗ χάριν καὶ τὴν δεῖξιν ἐποιήσατο. καὶ εἴη ἄν δυνάμει τὸ λεγόμενον τοιοῦτο· δεῖ μὴ μόνον ὡς ἐπὶ τῶν ἁπλῶν ἀκολουθήσεων εἰρημένον λαμβάνειν τοῦτο, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῶν κατὰ συλλογισμὸν γινομένων· καὶ γὰρ ἐν τούτοις ἀκολουθεῖ τὸ συμπέρασμα ταῖς προτάσεσιν· εἰ γὰρ αἱ προτάσεις, καὶ τὸ συμπέρασμα, ὥστε καὶ δυνατῶν οὐσῶν καὶ (??) δυνατὸν ἔσται, καθ’ ὃ ἄν σημαινόμενον τοῦ δυνατοῦ λαμβάνωνται. ἂν δὴ ἀντὶ μὲν τῶν προτάσεων ληφθῇ τὸ Α ἀντὶ δὲ τοῦ συμπεράσματος τὸ Β, [*](1 ὃ ἢ transposui (cf. Plut. de Stoic, rep. 46 δυνατόν, ὅπερ ἢ ἔστιν ἀληθὲς ἢ ἔσται κατὰ Διόδωρον): ἢ ὃ BM: ἤγουν ὃ a ante ἔστι repetit ὃ M 3 εἰ (post ἢ) om. a 4 τὸ alterum om. aM 5 πάντως om. a Κυριεύων] cf. Zeller Rel. Acad. Berol. 1882 p. 151 sqq. Ueber den Κυριεύων des Diodorus ὁ (post λόγος) BM: om. a 6 τοῦ (ante Διοδ.) om. aM Φίλονα a 7 τινων a 8 ἀναγκαίου scripsi: ἀναγκαῖον libri ἀναγκαῖον ἔξωθεν ἦν M 9 ἀτόμῳ] ἀρούρᾳ temptabat Prantl I 464, 163; at cf. vs. 17 τὸ ἐν om. M 9. 10 κολυόμενοι a 13 δύναται M 14 post κεκώλυται add. ὅ a τὸ δὲ ὃν ἐν τῇ ἀτόμῳ μὴ add. a) καυθῆναι,, quae verba post τὴν καῦσιν αὐτοῦ (15) collocant libri, huc transposui οὐκέτι aB: οὐκ ἔστι δὲ M 15 post διὸ add. καὶ Μ 19 τὸ (ante ὄντος) a et Ar.: om. B 22 οὕτως ἔχουσαν om. a 23 καὶ τὴν . . . ἀκολουθίαν (25) om. aM 24 ὕπαρξιν scripsi: ὑπάρξειν Β 26 τοιοῦτον aM 27 συλλογισμῶν a 29 καὶ (post οὐσῶν) om. aM 30 λαμβάνωνται M: λαμβάνονται aB)
Τούτου δὲ δειχθέντος φανερόν, ὅτι ψεύδους ὑποτεθέντος καὶ μὴ ἀδυνάτου καὶ τὸ συμβαῖνον διὰ τὴν ὑπόθεσιν ψεῦδος ἔσται καὶ οὐκ ἀδύνατον.
Ἔτι τὸ οὗ χάριν ἔδειξε τῷ δυνατῷ τὸ δυνατὸν ἀκολουθεῖν, τοῦτο φανερὸν ποιεῖ. ἐπεὶ γὰρ ὁποῖον ἄν ᾖ τὸ ἡγούμενον πρὸς ὕπαρξιν, τοιοῦτον ἐδείχθη καὶ τὸ ἑπόμενον ἐν ταῖς ἀναγκαίαις ἀκολουθίαις, δῆλον ὅτι μὴ ταὐτόν ἐστι τὸ ψεῦδός τε καὶ τὸ ἀδύνατον, ἀλλ’ ἔστιν αὐτῶν διαφορά. οὐ γάρ, εἴ τι ψεῦδός ἐστι, τοῦτο ἤδη καὶ ἀδύνατον· ἔστι γὰρ ψεῦ.δος δυνατόν· ὁ γὰρ τὸ ἐνδεχόμενον εἶναι μηδέπω δὲ ὂν ὑποθέμενος εἶναι ψεῦδος μὲν τίθησιν, οὐ μὴν ἀδύνατον. ψεύδους δ’ ὄντος τοῦ ἡγουμένου δυνατοῦ δὲ ψεῦδος ἔσται ὅλως καὶ τὸ ἑπόμενον, οὐ μὴν ἀδύνατον. ἐγχωρεῖ μὲν γὰρ καὶ ἀληθὲς εἶναι τὸ συμπέρασμα ψευδῶν οὐσῶν τῶν προτάσεων, ὡς τῷ δευτέρῳ δείξει. ἀλλ’ εἰ καὶ ψεῦδος εἴη, οὕτως ἔστι ψεῦδος, ὡς μὴ ἀδύνατον εἶναι· εἰ γὰρ εἴη ἀδύνατον ἐπὶ προτάσεσιν ἢ προτάσει ψευδεῖ μὲν μὴ ἀδυνάτῳ δέ, ἕποιτο ἄν πάλιν δυνατῷ ἀδύνατον. εἰ δὲ ἐν συλλογισμῷ τινι ὑποτεθείσης μιᾶς προτάσεως ψευδοῦς μὲν οὐκ ἀδυνάτου δὲ ἀδύνατον τὸ ἑπόμενον εἴη, οὐ παρὰ τὸ ψεῦδος μὲν οὐ μὴν ἀδύνατον εἴη ἄν τοῦτο τὸ ἀκολουθῆσαν ἀδύνατον, ἀλλὰ παρὰ τὸ θάτερον τῶν, οἷς ἠκολούθησεν, ἀδύνατον εἶναι καὶ αὐτό· οὐ γὰρ ἑνί τινι κειμένω ἐν ταῖς συλλογιστικαῖς ἀκολουθίαις ἕπεταί τι ἐξ ἀνάγκης, ὡς εἶπε. τὸ δὲ εἰ γὰρ ἀδύνατον, ἅμ τὸ αὐτὸ ἔσται δυνατὸν καὶ ἀδύνατον εἶπε διὰ τὸ ἄν ᾖ τοὐ ἡγουμένου δυνατοῦ ὄντος τὸ ἑπόμενον ἀδύνατον, γίνεσθαι αὐτό, καθ’ ὅσον μὲν ἕπεται τῷ ἡγουμένῳ δυνατῷ ὄντι καί, ὅτε ἐκεῖνό ἐστι, καὶ αὐτὸ εἶναι ὀφείλει, δυνατόν, καθ’ ὅσον δὲ ὑπόκειται ἀδύνατον εἶναι, ἀδύνατον· τὸ γὰρ ἁπλῶς ἀδύνατον καὶ τότε ἐστὶν ἀδύνατον, ὅτε αὐτοῦ τὸ ἡγούμενον δυνατόν ἐστιν. |
Διωρισμένων δὲ τούτων ὑπαρχέτω τὸ Α παντὶ τῷ B. [*](60v) εἰπὼν καὶ προδιομολογησάμενος περὶ τῆς ἀκολουθίας τοῦ συμπερά- [*](1 ἡ periit in M 2 οὐδὲν a et Ar.: οὐδὲν ἢ ΒΜ (at cf. p. 184,20) 3 ἀκούειν M 4 οὖν periit in M 10 τὸ ἀδύνατον M 13 τὸ utrumque om. a 15 εἶναι (post ὑποθ.) aB: γενέσθαι M 17 ante ὅλως add. ἢ Β 18 προτ[άσεων, ὡς] unc. incl. pericrunt in M 10. 20 ἀδύνατον BM: δυνάμενον a 25 ἑνί a: ἐπί M 27 τὸ (ante αὐτὸ) aM ct Ar.: om. B δυνατὸν έσται τὸ αὐτὸ Ar. ᾖ aM: om. Β 28 αὐτῷ a 29 καὶ pruis om. a ἐκεῖνο a: ἐκεῖνος BM αὑτὸ a 30 ἀδύνατον (post εἶναι) a: δυνατόν BM 31 τότε BM: πότε a 32 δὴ Ar.)
Ἐγχωρεῖ δὲ καὶ διὰ τοῦ πρώτου σχήματος ποιήσαιτό ἀδύνατον θέντα τῷ Γ τὸ Β ὑπάρχειν.
Ο λέγει καὶ δείκνυσι τοιοῦτόν ἐστιν· ὅτι ἀδύνατον τὸ ὑποτεθὲν ἐπὶ ταῖς κειμέναις προτάσεσι ταῖς ‘τὸ Α παντὶ τῷ Β ὑπάρχει, τὸ Β τῷ Γ παντὶ ἐνδέχεται᾿, <τὸ> ‘τὸ Α οὐκ ἐνδέχεται παντὶ τῷ Γ’ (τοῦτο γὰρ ὑπετέθη συμπέρασμα), ὅτι οὖν τοῦτο ἀδύνατον, ἔστι, φησί, | καὶ διὰ τοῦ πρώτου [*](61r) σχήματος δεῖξαι· νῦν γὰρ ἐδείχθη διὰ τοὐ τρίτου. δείκνυσι δὴ τοῦτο λαβὼν ἀμφοτέρας τὰς προτάσεις ἀνάπαλιν, τὴν μὲν ὑπάρχουσαν ἐνδεχομένην τὴν δὲ ἐνδεχομένην ὑπάρχουσαν· λαμβάνει γὰρ τὸ μὲν Α τῷ Β ἐνδέχεσθαι παντί ἦν δὲ ὑπάρχουσα αὕτη καθόλου καταφατική), τὸ δὲ Β παντὶ τῷ Γ ὑπάρχειν· ἦν δὲ ἐνδεχόμενον παντί. οὕτως δὴ ληφθεισῶν τῶν προτάσεων οὐδὲν μὲν ἀδύνατον ἔσται κείμενον· οὔτε γὰρ τὸ ὑπάρχον ἐνδέχεσθαι ὑπάρχειν ἀδύνατον, οὔτε τὸ ἐνδεχόμενον ὑπάρχειν. τὸ μέντοι συμπέρασμα ἀδύνατον τὸ ὑποτεθὲν ἐπὶ τούτοις κειμένοις, ὅπερ ἔξωθεν εἴασε, τὸ τὸ Α μὴ παντὶ ἐνδέχεσθαι τῷ Γ. συνάγεται γὰρ ἐν τῇ ἐκκειμένῃ συζυγίᾳ οὔσῃ ἐκ καθόλου καταφατικῆς ἐνδεχομένης τῆς μείζονος καὶ καθόλου καταφατικῆς ὑπαρχούσης τῆς ἐλάττονος καθόλου καταφατικὸν ἐνδεχόμενον συμπέρασμα, ὡς ἐδείχθη πρὸ ὀλίγου· τῆς γὰρ μείζονος οὔσης ἐνδεχομένης ὑπαρχούσης δὲ τῆς ἐλάττονος ἐνδεχόμενον ἐδείχθη γινόμενον συμπέρασμα. ἀδύνατον δέ, ὃ ἐνδέχεται παντί, τοῦτο μὴ ἐνδέχεσθαι παντί· ἀντίφασις γάρ. τὸ ἄρα ἀντικείμενον τοῦ ὑποτεθέντος ἔσται συμπέρασμα, ὅ [οὐ παντὶ] ἐστι τὸ ἐνδέχεσθαι τὸ Α παντὶ τῷ Γ. μετέλαβε δὲ τὴν μείζονα ὑπάρχουσαν οὖσαν εἰς τὴν ἐνδεχομένην οὐχ ὡς μὴ γινομένου τοῦ συμπεράσματος ἀδυνάτου, εἰ καὶ ὑπάρχουσαι ἦσαν ἄμφω (παντὶ μὲν γὰρ ὑπάρχειν συνήγετο τὸ Α τῷ Γ ἀμφοτέρων οὐσῶν ὑπαρχουσῶν, οὗ ὄντος ἀληθοῦς <ἀδύνατον> ἐδείκνυτο ὑποτεθὲν συμπέρασμα τὸ τὸ Α μὴ ἐνδέχεσθαι παντὶ τῷ Γ), ἀλλὰ βουλη- [*](1 τὴν ἀντικειμένην Β: τῇ ἀντικειμένῃ a 3 αὐτὴ a ἦν om. M 5 ἄρα (ante τῇ) om. M δεῖ a: δ’ εἴ BM 6 ἔστι BM: ἔτι a 6. 7 τῇ ὑποθέσει aM ἐνδέχεσθαι Β: ἐνδέχεται aM θέντας Ar. τῷ τὸ β Ar.: τὸ γ τῷ β aB 11 ἐστιν ὑπάρχει M 12 τῷ β ante παντὶ transponit a ὑπάρχει scripsi: ὑπάρκειν libri 13 τὸ addidi; cf. vs. 22 15 post ἐδείχθη expunxit καὶ Β 17 δὲ om. M 18 αὐτὴ aM 20 ὑπάρχον corr. ex ὑπάρχειν Β 23 ἐνδέχεσθαι παντὶ a κειμένῃ M ojarjaM: οὕσης Β 26 πρὸ ὀλίγου] p. 33b25 sq. 27 ante συμπέρασμα add. τὸ M 29 οὐ παντὶ BM: om. a 33 ἀδύνατον a: om. BM)
Δεῖ δὲ λαμβάνειν τὸ παντὶ ὑπάρχειν μὴ κτὰ χρόνον ὁρίσαντας, οἷον νῦν ἢ ἐν τῷδε τῷ χρόνῳ, ἀλλ’ ἁπλῶς.
Δεῖ, φησίν, ἐν τῇ προκειμένῃ μίξει τὸ παντὶ ὑπάρχειν τὸν πρῶτον ἄκρον τῷ μέσῳ λαμβάνειν μὴ πρὸς χρόνον ὡρισμένον ὑπάρχον. τὸ δὲ λεγόμενον τοιοῦτον ἂν εἴη· αὗται τῶν ὑπαρχουσῶν προτάσεων καθόλου κατὰ χρόνον ὁρίζονται, ὅσαι μὴ ἀεὶ δύνανται λαμβάνεσθαι ὑπάρχουσαι καθόλου ἀλλὰ πρὸς καιρόν, ὡς ἡ τὸ ζῷον παντὶ κινουμένῳ ὑπάρχειν τιθεῖσα ἢ τὸν ἄνθρωπον παντὶ κινουμένῳ. τὸ δ’ αἴτιον, ὅτι ἐπὶ πλέον ὑποκείμενος ὁ μέσος ἐν ταῖς τοιαύταις ὑπαρχούσαις ἐν τῷ δύνασθαι καὶ ἄλλοις ὑπάρχειν, οἷς ὁ κατηγορούμενος αὐτοῦ καθόλου μὴ δύναται ὑπάρχειν, πρὸς χρόνον ὁρίζει τὴν ὑπάρχουσαν. ὅταν γάρ, ᾧ ἐνδέχεται ὑπάρχειν αὐτὸν ἄλλῳ ὄντι καὶ μὴ ὑπὸ τὸν μείζονά τε καὶ κατηγορούμενον αὐτοῦ, ληφθῇ ὑπάρχειν, οὐκέτι δύναται ἡ καθόλου ὑπάρχουσα ἀληθὴς εἶναι, ἥτις ἦν ἡ μείζων πρότασις. ἄν γὰρ τὸ ζῷον ὑποθώμεθα παντὶ κινουμένῳ, τῷ τὸ κινούμενον δύνασθαι καὶ μὴ ζῴοις ὑπάρχειν, ὅταν ὑπάρχῃ κἀκείνων τινί, οὐκ ἔσται τότε ἔτι ἀληθὴς ὑπάρχουσα καθόλου ἡ τὸ ζῷον | παντὶ κινοῦ· [*](61v) [*](1 ἀντικείμενον M 2 ἀμφίλεκτον M 3 ἐνδέχεται] τᾶι in ras. B 5 ἐνδέχεσθαι Β: ἐνδέχεται aM 6 τῷ ex τὸ corr. Β ἀντὶ τοῦ ὑπάρχειν post προτάσεως (7) transponit a 7 πρὸ ὀλίγου] cf. p. 186,19 —27 7.8 ἡ τοιαύτη aM 8 γεγονέναι M οὐ in ras. Β 9 ὑποκείμενον a τις Μ: τῆς aB 10 post ἀδύνατον add. τι M 11 κατασκευάζει M: κατασκευάζεται a 12. 13 οὐ μὴν ἀδύνατον ὃν aB: οὐκ ἀδύνατον δὲ M 13 εἰ aB: εἰς M 14 τὸ aM: om. B 15 ἀλλ᾿ ὅτι B pr. 16 οὕτω aM ante παρὰ superscr. ἀλλὰ Β2 ὡς periit in M 18 τῷ a ὑπάρχειν aB (n): ὑπάρχον Ar. 19 ἀλλ’ ἀπλῶς om. a 20 προκειμένῃ aB: παρούσῃ M 21 πρὸς ΒΜ: κατὰ a 25 δ’ om. M 26. 27 ὑπάρχειν om. a 28 αὐτὸ M 32 κἀκείνῳ a 33 ὑπάρχουσα periit in M)
Ὁ δὲ λέγων μὴ δεῖν κατὰ χρόνον ὡρίσθαι τῆς ὑπαρχούσης τὸ ἀληθὲς οὐ παρὰ τὴν ὕλην δόξαι ἄν ποιεῖν τὸ συλλογιστικὸν ἢ ἀσυλλόγιστον τῆς συμπλοκῆς, ὡς ἄν δόξαι τινί, ἀλλὰ παρὰ τὸ σχῆμα ἴσως μᾶλλον. κατὰ χρόνον γὰρ ὁρισθεῖσα μεταπίπτουσα ποιεῖ ἐν πρώτῳ σχήματι τὴν μείζονα ἐπὶ μέρους ἀποφατικήν· τούτου δὲ γινομένου ἀσυλλόγιστος ἡ συμπλοκή. τοῦ γὰρ ἀσυλλόγιστον γίνεσθαι τὴν συζυγίαν, ἐν ᾗ ἡ μείζων πρότασις οὖσα καθόλου καταφατικὴ ὑπάρχουσα ὥρισται κατὰ χρόνον, σημεῖον φέρει τὸ τοιαύτης οὔσης τῆς συζυγίας ἐν πρώτῳ σχήματι ὡς εἶναι τὴν μείζονα καθόλου καταφατικὴν ὑπάρχουσαν ὡρισμένην ἐν χρόνῳ ὑπὸ τῆς ἐλάττονος προτάσεως οὔσης ἐνδεχομένης τὸ καὶ τοῦ παντὶ καὶ μηδενὶ ἐξ ἀνάγκης ὅρους λαμβάνεσθαι ὁμοίως ἀληθῶν οὐσῶν | ἀμφοτέρων τῶν προτάσεων. [*](62r) δείκνυσι γάρ, ὅτι ἀσυλλόγιστοι αἱ οὕτως ἔχουσαι, τῇ τῶν ὅρων παραθέσει καὶ μηδενὶ ἐξ ἀνάγκης δείξας καὶ παντὶ ἐξ ἀνάγκης. τοῦ μὲν μηδενὶ ‘ἄνθρωπος παντὶ κινουμένῳ, τὸ κινεῖσθαι ἐνδέχεται παντὶ ἵππῳ᾿, καὶ ‘ἄνθρωπος ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ ἵππῳ᾿· τὸ γὰρ κινεῖσθαι τῷ ἐπὶ πλέον εἶναι τοῦ ἀνθρώπου, εἰ ληφθείη ἐνδέχεσθαι παντὶ ἵππῳ, ὁρίζει κατὰ χρόνον τὴν ὑπάρχουσαν· ὅτε γὰρ τὸ κινεῖσθαι παντὶ ἵππῳ ὑπάρχει, τότε οὐχ οἷόν τε εντι παντὶ κινουμένῳ τὸν ἄνθρωπον ὑπάρχειν. τοῦ δὲ παντὶ ‘ζῷον παντὶ κινουμένῳ, τὸ κινεῖσθαι παντὶ ἐνδέχεται ἀνθρώπῳ’, καὶ ‘ζῷον παντὶ ἀνάγκης ἀνθρώπῳ᾿. ἔστι δὲ τὸ δεικνύον καὶ ποιοῦν ἀσυλλόγιστον τὴν συζυγίαν οὐ τὸ παντὶ ἐξ ἀνάγκης δείκνυσθαί τι ἐν αὐτῇ προηγουμένως ἀληθὴς γὰρ ἡ ‘ἐνδέχεται παντί᾿ καὶ ἐπὶ τῆς ‘ἐξ ἀνάγκης παντί’, εἰ καὶ μὴ εἴη τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου), ἀλλὰ <τὸ> τοῦ ἐξ ἀνάγκης ὅρους εὑρίσκεσθαι ἐν αὐτῇ, ὃ γίνεται τῷ ὑπερτείνοντος τοῦ μέσου τὸν κατηγορούμενον τὴν προστιθεμένην ἐνδεχομένην τοιαύτην λαμβάνεσθαι ὡς κατὰ χρόνον αὐτῆς τὸ ἀληθὲς ὁρίζειν. μὴ γὰρ ὑπερτείνοντος τοῦ μέσου μηδὲ τοιαύτης λαμβανομένης τῆς ἐνδεχομένης τοῦ μηδενὶ οὐχ οἷόν τε λαβεῖν ὅρους· οἷον τὸ περιπατεῖν παντὶ γραμματικῳ υπαρχετω, τὸ γραμματικὸν παντὶ ἀνθρώπῳ ἐνδέχεται· οὐ γὰρ γίνεται κατὰ χρόνον ὁριζομένη ἡ τὸ περιπατεῖν παντὶ γραμματικῷ τιθεῖσα· οὐ γὰρ ἀναιρεῖται ὑπὸ τῆς συντασσο- [*](3 ὁρίζεσθαι τἀληθὲς M προστιθεμένης M: προτιθεμένης aB; at cf. p. 189,28 4 δεῖν a προτιθεμένην a 11 ἀποφατικὴν ἐπὶ μέρους aM 12 μείζονος M 14 μείζονα om. a 16 τὸ om. a ante μηδενὶ expunxit τοῦ B 17 τῶν προτάσεων om. a 19 δείξας post παραθέσει (18) transponit a 20 ἐνδέχεσθαι a ἴππῳ παντὶ aM καὶ om. a 21 μηδενὶ a 23 ὑπάρχει παντὶ ἵππῳ aM 24 ἔτι Β: ἐστὶ aM 25 ζῴῳ a 26 δεικνύμενον aM 29 τὸ a: καὶ M: om. B 33 λαβεῖν οὐχ οἷόν τε M 34 ὑπαρχέτω γραμματικῷ a γραμματικὸν BM: περιπατεῖν a)
Φανερὸν οὖν, ὅτι τὸ καθόλου ληπτέον ἀπλῶς καὶ οὐ χρόνῳ διορίζοντας.
Τὸ καθόλου καταφατικὸν ὑπάρχον· περὶ γὰρ τούτου τὸν λόγον πεποίηται· ἔδειξε γάρ, εἰ μὴ εἴη αὕτη ἁπλῶς λαμβανομένη ἀληθὴς ἀλλ’ ὁριζομένη χρόνῳ, ἀσυλλόγιστον τὴν συζυγίαν τῷ καὶ μηδενὶ ἐξ ἀνάγκης καὶ παντὶ ἐξ ἀνάγκης δύνασθαί τινα συναχθῆναι ἐπ’ αὐτῆς. ἐλέγετο οὖν τινα ὑπό τινων πρὸς τὴν δι’ ἀδυνάτου δεῖξιν καὶ τὴν τοῦ ἐνδεχομένου εἰς τὸ ὑπάρχον μετάληψιν, ὅτι οὐδὲ τὸ συμπέρασμα ἀδύνατον γίνεται, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ ψεῦδος μὲν οὐ μὴν ἀδύνατον, ὥστ’, εἰ τοιοῦτον καὶ τὸ συμπέρασμα, παρὰ τὴν μετάληψιν γινόμενον ἄν εἴη τῆς ἐνδεχομένης εἰς τὴν ὑπάρχουσαν, ἀλλ’ οὐ παρὰ τὴν ὑπόθεσιν τὴν ἐξ ἀνάγκης τινὶ τὸ Α τῷ Γ λέγουσαν μὴ ὑπάρχειν. τὸ δὲ λεγόμενον ἦν τοιοῦτον· ἦν μὲν ἡ κειμένη πρότασις τὸ Α τῷ Β παντὶ ὑπάρχειν· συνήγετο δὲ ἐν τῷ τρίτῳ σχήματι, δι’ οὗ <ἡ> εἰς ἀδύνατον ἀπαγωγή, τὸ Α τινὶ τῷ Β μὴ ὑπάρχειν. ὅτι δὴ τοῦτο ψεῦδος μὲν οὐ μὴν ἀδύνατον, οὕτως ἐδείκνυτο· εἰ ἡ ὑπάρχουσα πρότασις ἄλλη τῆς ἀναγκαίας, τὸ Α τῷ Β παντὶ ὑπάρχει ὡς ἐνδέχεσθαι αὐτῷ καὶ μὴ ὑπάρχειν τινί· ἀληθὲς ἄρα ἐστίν ὅτε τὸ Α τῷ Β παντὶ ὑπάρχει, τὸ ἐν- [*](2 οὐδ’ ὅτι M: οὐχ ὅτι a 3 ante διὰ add. οὐ aM 4 τῆς superser. B2 6 ἀλλὰ M 7 post ὅρος add. ὁ a 9 γίνεται correxi: γίνεσθαι libri 10 τὸν om. aM 22 αὐτὴ aM 28 γινόμενον om. a 30 τοιοῦτο a 31 συνήγετο . . . ὑπάρχειν (32) om. M δι’ οὗ ἡ ἡ om. Β) . . . ἀπαγωγὴ (32) a, Β pr.: διὰ τῆς . . . ἀπαγωγῆς corr. Β2 32 δὲ M 34 ante ὑπάρχει add. οὕτως Μ ὑπάρχει in ὑπάρχειν corr. Β2 ὑπάρχει . . . παντὶ (35) om. a 35 ὅταν M ὑπάρχειν (post παντὶ) M)
Πάλιν ἔστω στερητικὴ πρότασις καθόλου ἡ A B.
[*](63r)Δείκνυσι καὶ τὴν ἐξ ὑπαρχούσης καθόλου ἀποφατικῆς τῆς μείζονος καὶ ἐνδεχομένης καθόλου καταφατικῆς τῆς ἐλάττονος συζυγίαν ἐν πρώτῳ σχήματι συλλογιστικὴν διὰ τῆς εἰς ἀδύνατον πάλιν ἀπαγωγῆς. εἰ γὰρ τὸ Α τῷ Β μηδενὶ ὑπάρχει, τὸ δὲ Β τῷ Γ παντὶ ἐνδέχεται, τὸ Α τῷ Γ ἐνδέχεται μηδενί. εἰ γὰρ μή, τὸ ἀντικείμενον οὐκ ἐνδέξεται μηδενὶ τὸ Α τῷ Γ, ὃ μεταλαμβάνει εἰς τὸ ἐξ ἀνάγκης τινί· τοῦτο γὰρ αὐτῷ σημαίνει τὸ μὴ γὰρ ἐνδεχέσθω. ἀλλὰ καὶ τὸ Β παντὶ τῷ Γ ὑπαρχέτω· μετειλήφθω γὰρ πάλιν τὸ ἐνδεχόμενον εἰς τὸ ὑπάρχον· ἐν τρίτῳ σχήματι πάλιν γίνενεται καὶ τὸ Α ὑπάρχον τινὶ τῷ Β. ἐν γὰρ τρίτῳ σχήματι ἐξ ἀναγκαίας ἐπὶ μέρους καταφατικῆς τῆς μείζονος καὶ ὑπαρχούσης καθόλου καταφατικῆς τῆς ἐλάττονος ἐπὶ μέρους καταφατικὸν ὑπάρχον ἐδείχθη συνάγεσθαι. ἀλλὰ μὴν ἀδύνατον τὸ τὸ Α τῷ Β τινὶ ὑπάρχειν· ἔκειτο γὰρ μηδενὶ ὑπάρχειν. [*](1 ὑπάρχει a: ὑπάρχειν BM 2 μεταπέπτωκεν a 5 ὑπάρχον BM: ὑπάρχειν a 6 τ[ηρεῖ καὶ ὑ]πάρχουσαν] unc. incl. perierunt in M λαμβάνει αὐτὴν aM εἰ a: om. BM τὸ bis a 8 ὑπάρχειν BM: ὑπάρχον a 10. 11 τῆς ὑποθέσεως καὶ τῆς μεταλήψεως a 14 ὑπάρχον scripsi: ὑπάρχειν libri 15 παντὶ periit in M ὡρισμένον a ὑπάρχειν aB: ὑπάρχον M 21 περὶ τούτων om. M 22 ἡ a et Ar.: τῇ Β 25 πάλιν om. M 26 παντὶ τῷ γ M 27 ἐνδέχεται M 29 τῷ γ παντὶ aM 31 τινὶ τῷ β ὑπάρχον aM ante τρίτῳ add. τῷ M ἀνάγκη Β pr., M 31.32 ἐπὶ μέρους καταφατικῆς ἀναγκαίας a 34 τινὶ τῷ β a)
οὗτος οὖν ὁ συλλογισμὸς οὐκ ἔστι τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου, ἀλλὰ τοῦ μηδενὶ ἐξανάγκης.
Ὁ λέγει τοιοῦτόν ἐστιν· οὔ φησι τὸ συμπέρασμα τὸ ἐπὶ τῆς συζυγίας τῆς ἐξ ἀποφατικῆς ὑπαρχούσης καθόλου τῆς μείζονος καὶ καταφατικῆς ἐνδεχομένης καθόλου τὸ μικρῷ πρόσθεν δειχθὲν διὰ τῆς εἰς ἀδύνατον ἀπαγωγῆς τὸ ἐνδέχεσθαι μηδενὶ τὸ Α τῷ Γ τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου γίνεσθαι, ἀλλὰ τοῦ μηδενὶ ἐξ ἀνάγκης τὸ Α τῷ Γ ὑπάρχειν. οὐκ ἔστι δὲ ἴσον τὸ ἐξ ἀνάγκης μηδενὶ τῷ μηδενὶ ἐξ ἀνάγκης, ὅ φησι συνάγεσθαι· ἄλλο γὰρ τούτου τὸ μηδενὶ ἐξ ἀνάγκης, οἷον οὐδενὶ ζῴῳ τὸ περιπατεῖν ἐξ ἀνάγκης· οὐ γὰρ ταὐτὸν τοῦτο τῷ ἐξ ἀνάγκης οὐδὲν ζῷον περιπατεῖν· τινὰ γὰρ περιπατεῖ καὶ ἐνδεχομένως περιπατεῖ, τινὰ δὲ καὶ ἐξ ἀνάγκης οὐ περιπατεῖ, ἐφ’ ὧν πάντων ἀληθὲς τὸ ‘οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης ὑπάρχει τὸ περιπατεῖν᾿ αἴτιον δὲ τοῦ τοῦτο συνάγεσθαί φησιν εἶναι, ὅτι ἦν μὲν ὑποκείμενον τὸ Α τῷ Γ ἐξ ἀνάγκης τινὶ ὑπάρχειν, ἐπεὶ εἰς τοῦτο μετελήφθη τὸ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενὶ τὸ Α τῷ Γ᾿, ἔστι δὲ ἀντικείμενον τῷ ἐξ ἀνάγκης τινὶ τὸ Α τῷ Γ τὸ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης ἴσον ὂν καὶ ταὐτὸν τῷ οὐκ ἐξ ἀνάγκης τινί· ὥστε διὰ τὸ τὸ ἀντικείμενον ἐν τῖς εἰς τὸ ἀδύνατον ἀπαγωγαῖς συνάγεσθαι τοῦ φανέντος ἀδυνάτου τοῦτ’ ἄν εἴη συναγόμενον τὸ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης, ὃ οὐκ ἔστιν ἴσον τῷ ἐνδέχεσθαι μηδενὶ τὸ Α τῷ Γ, ὅτι μηδὲ τὸ ἐξ ἀνάγκης τινὶ ἴσον ἐστὶ τῷ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿, ἐξ οὗ μετελήφθη. τὸ μὲν γὰρ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿ ἀληθὲς καὶ κατὰ τοῦ ἐξ ἀνάγκης τινὶ μή· ἀληθὲς γὰρ τὸ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενὶ ζῴῳ τὸ περιπατεῖν᾿, οὐχ ὅτι ἐξ ἀνάγκης τινὶ αὐτῷ ὑπάρχει, ἀλλ’ ὅτι τινὶ οὐχ ὑπάρχει ἐξ ἀνάγκης. ὅτι γὰρ τοῦτο ἀληθές. δῆλον ἐκ τοῦ μὴ εἶναι ἀληθὲς τὸ ‘ἐνδέχεται μηδὲν ζῷον περιπατεῖν᾿. οὐκέτι δὲ κατὰ τοῦ ἐξ ἀνάγκης τινὶ μὴ ἀληθὲς τὸ ἐξ ἀνάγκης τινί. καὶ τῆς ‘οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης᾿ οὖν πρὸς τὴν ‘ἐνδέχεται μηδενί᾿ ἔστι τις διαφορά. ὁ μὲν γὰρ λέγων ‘τὸ Α τῷ Γ ἐνδέχεται μηδενί᾿ ἀναιρεῖ πάσας τὰς ἀναγκαίας τάς τε καταφατικὰς καὶ ἀποφατικάς, εἴ γε ἀντιστρέφει [*](1 λαμβάνειν M 4 ἄρα (post τὸ) scripsi: γὰρ BM: γοῦν a 5 συναχθήσεται συναχθῆναι BM ἐνδέχεται a 8 post ἀλλὰ expunxit καὶ Β 10 καθόλου τῆς μείζονος om. M 11 δειχθὲν BM: ῥηθὲν a 13 μηδενὸς Β pr. τὸ ᾱ τῷ γ ἐξ ἀνάγκης a 14 τὸ corr. Β2. τῷ aM, et, ut videtur, Β1 τῷ Β2 corr.: τὸ aM 15 τούτου τὸ μηδενὶ Β1, ut videtur, corr.: τοῦτο τοῦ οὐδενὶ M et Β pr., ut videtur: τοῦτο τοῦ μηδενὶ a 16 περιπατεῖ aM 17 γὰρ . . . περιπατεῖ, τινὰ om. M 23 τὸ alterum a, superscr. Β2: om. M ἐν ταῖς superscr. Β1 τὸ (post εἰς) om. aM 25 ἐνδέχεται a 29 ἐξ ἀνάγκης οὐχ ὑπάρχει collocat M 32 οὖν ἐξ ἀνάγκης M ἐνδεχομένην a)
Ἀσαφὲς δὲ τὸ λεγόμενον ἡ τῶν ὅρων παράθεσις ποιεῖ. δι’ ὧν γὰρ παρατίθεται ὅρων οὐ τὸ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης τὸ Α τῷ Γ δείκνυσιν ἀλλὰ τὸ ἐξ ἀνάγκης οὐδενί, ὃ οὐδαμῶς ἀντίφασιν ποιεῖ πρὸς τὴν ‘ἐξ ἀνάγκης τινί’· ἀμφότεραι γάρ εἰσιν ἀναγκαῖαι καταφατικαί δεῖ δὲ τὴν ἀντιφατικῶς ἀντικειμένην τῇ ‘ἐξ ἀνάγκης τινί’ ἀποφάσκειν τὸ ἀναγκαῖον. οἱ δὲ ὅροι, οὓς παρατίθεται, εἰσὶ κόραξ μὲν ἐπὶ τοῦ Α, διανοούμενον δὲ ἐπὶ τοῦ Β, ἄνθρωπος δὲ ἐπὶ τοῦ Γ· ἐπὶ γὰρ τούτων τῶν ὅρων κόραξ μὲν οὐδενὶ διανοουμένῳ, τὸ. δὲ διανοούμενον παντὶ ἀνθρώπῳ ἐνδέχεται, καὶ κόραξ ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ ἀνθρώπῳ, ἀλλ’ οὐχὶ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης, ὃ ἐβούλετο δεῖξαι συναγόμενον. ἀπήντησε δὲ τοῦτο παρὰ τὸ λαβεῖν τὴν μείζονα οὐχ ὑπάρχουσαν ἀποφατικὴν ἀλλ’ ἀναγκαίαν τὴν Α Β· κόραξ γὰρ ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ διανοουμένῳ. οὗ καὶ αὐτὸς αἰσθανόμενος πάλιν ἄλλους ὅρους παρέθετο, δι’ ὧν οὐκέτ’ ἀναγκαῖον ἀποφατικόν φησι γίνεσθαι τὸ συμπέρασμα. ἔστι δέ, ἃ παρέθετο, κινούμενον ἐπὶ τοῦ Α, ἐπιστήμη ἐπὶ τοῦ Β, ἄνθρωπος ἐπὶ τοῦ Γ· τὸ μὲν γὰρ κινούμενον οὐδεμιᾷ ἐπιστήμῃ ὑπάρχει, ἐπιστήμη δὲ παντὶ ἀνθρώπῳ ἐνδέχεται, καὶ τὸ κινεῖσθαι ἐνδέχεται μηδενὶ ἀνθρώπῳ, τοῦτ’ ἔστιν οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης ὑπάρχει ἀνθρώπῳ τὸ κινεῖσθαι, εἰ καὶ [*](1 παντὶ ἐνδέχεται aM τῶν bis a 3 δύναται εἶναι ἀληθὴς a 7 ante διὰ add. καὶ a δεῖ post μηδενί transponit a 9 ἀληθὲς a τὴν om. a 12 ἐστὶ M, superscr. B3: om. a ἐπεὶ καὶ scripsi: καὶ ἐπεὶ BM: καὶ ἐπειδὴ a: intercidisse videtur verbum velut ἐγένετο 13 οὐδενὶ M εἴς τι correxi: ἔστι libri post εἰ add. καὶ aM 14 ἐνδέχεσθαι a ἀλλὰ M 16 ὑποτιθέντι M τοῦτο Β pr. post ἀδύνατον add. τι M 23. 24 ἄνθρωπος δὲ ἐπὶ in vestigiis manus primae evanidae Β3: καὶ (om. M) ἄνθρωπος ἐπὶ aM 24 ἐπὶ alterum in ras. Β2 27 post δὲ add. καὶ a 28 ἀποφατικὴν] sequentia alia manu neglegentius scripta sunt in M 29 ὅρους ἄλλους a ἄλλους . . . δι’ ὧν (30) periit in M 30 τὸ om. M 31 ἐπὶ τοῦ . . . ἐπὶ periit in M 33 παντὶ ἀνθρώπῳ ἐνδέχεται periit in M 34 (κινεῖ)σθαι, εἰ καὶ periit in M)
Ζητήσειε δ’ ἄν τις, πῶς ὑγιὲς τὸ λεγόμενον ὑπ’ αὐτοῦ τὸ μὴ τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου γίνεσθαι τὸ συμπέρασμα· ὑπέθετο γὰρ τὸ ἀντικείμενον τοῦ ἐνδέχεσθαι μηδενί, ὅ ἐστιν ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿, ὃ μετέλαβεν εἰς τὸ ‘ἀνάγκη τινί᾿ ὡς ἴσον ἐκείνῳ δυνάμενον. εἰ δὲ ἀντίφασις μὲν ἦν τοῦ ‘ἐνδέχεται μηδενί᾿ τὸ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿, τοῦτο δ’ ἴσον τῷ ἐξ ἀνάγκης τινί, ἀδύνατον δὲ ἐπηκολούθησε τοῦ ἐξ ἀνάγκης τινὶ ὑποτεθέντος, δῆλον ὡς τὸ ἀντικείμενον τούτω ἀληθές· ἴσον δὲ ἦν τοῦτο τῷ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿, ᾧ ἀντίκειται τὸ ἐνδέχεσθαι μηδενί. πῶς οὖν οὐ γίνεται τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου τὸ συμπέρασμα; ἢ γὰρ οὐχ ὑγιῶς μετέλαβε τὸ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿ εἰς τὸ ‘ἀνάγκη τινί’, καὶ ὅλη ἡ δεῖξις ψευδής· οὐκέτι | γὰρ γίνεται τὸ ἀντικείμενον τοῦ ἐνδεχομένου λαμβανόμενον, [*](64r) ὃ ἔδει ὑποτίθεσθαι ἐν τῇ εἰς ἀδύνατον ἀπαγωγῇ· ἢ εἰ τοῦτ’ ἔστι τὸ ὑποτεθέν, ὃ τὸ ἀντικείμενον, ἀδύνατον δὲ τοῦτο, πῶς οὐχὶ τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου τὸ συμπέρασμα; πῶς δὲ καὶ ἀντίφασίς ἐστι τὸ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης τοῦ ἐξ ἀνάγκης τινὶ ὑπάρχειν, ὃ μετελήφθη ἐκ τῆς ἀποφάσεως τῆς ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿ ὡς ἴσον αὐτῇ δυνάμενον, ἰδεῖν ἄξιον· ἡ γὰρ λέγουσα οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης ἤτοι ὡς ἐξ ἀνάγκης ἀναιροῦσα τὸ κείμενον λαμβάνεται ἢ ὡς τὸ ἀναγκαῖον ἀναιροῦσα. ἡ μὲν οὖν ἐξ ἀνάγκης ἀναιροῦσα τὸ κείμενον οὐκ ἀπόφασις ἀλλ’ ἀναγκαία κατάφασις; ἥτις οὐκ ἄν εἴη ἀντικειμένη τῇ ‘ἐξ ἀνάγκης τινί᾿ οὔσῃ καὶ αὐτῇ καταφάσει. ἡ δὲ τὸ ἀναγκαῖον ἀναιροῦσα ἀπόφασις μέν ἐστι καὶ ἀντικειμένη τῇ ἐξ ἀνάγκης τινὶ λεγούσῃ καταφάσει· πῶς δὲ ἔτι ἡ τοῦτο λέγουσα οὐ γίνεται ἐνδεχομένη; ἡ γὰρ τοῦ ἀναγκαίου ἀπόφασις ἐνδεχομένη. ἢ διὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐνδεχομένη ἡ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης λέγουσα ὡς ἀναιροῦσα τὸ καταφατικὸν ἀναγκαῖον, [*](3 εἶπε a ληπτέον . . . ὅρους] cf. p. 173, 10 post οὖν add. οἱ M 6 οὐ τῷ correxi: οὕτω libri 7 διωρισμὸν M, ut semper 9 post ἀνάγκης add. ὑπάρχει a 11 μηδενὶ] μὴ in ras. Β5 12 τοῦ μὴ omisso τὸ M 14 τοῦ ΒΜ: τῷ a οὐδενί BM: μηδενί a 16 ἐνδέχεσθαι (post τοῦ et post οὐκ) a μηδὲν (ante τὸ) M post τὸ 2 —3 lit. evan. Β 23 post εἰ add. δὲ M 24 ὃ superscr. B3: om. aM τοῦ om. M 26 ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ a τοῦ corr. ex τῆς Β2: τῷ aM 27 post δυνάμενον expunxit τὸ οὐδὲν ἐξ ἀνάγκης Β 28 ἤ σοι a 32 ἐστι καὶ evan. M τῇ ἐξ ἀνάγκης snperscr. Β 33 καταφάσει evan. M ἔτι om. a 34 ἐνδεχομένη. ἢ evan. M 35 ante ὡς add. ἡ a)
Ἢ τούτοις χρώμενον οἷόν τέ ἐστιν λέγειν μηδὲ ἐπὶ τῆς προειρημένης συζυγίας τῆς | ἐκ καταφατικῶν τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου τὸ [*](64v) συμπέρασμα γίνεσθαι. καὶ γὰρ ἐπ’ ἐκείνης ἡ μετάληψις τῆς ‘οὐκ ἐνδέχεται παντί’ εἰς τὴν ‘ἐξ ἀνάγκης τινὶ οὔ’ ἐγένετο· τῇ γὰρ εἰς ταύτην μεταλήψει τὸ ἀδύνατον δείκνυται. ἄν γὰρ εἰς τὴν ‘ἐξ ἀνάγκης τινί᾿ μεταληφθῇ ἡ ‘οὐκ ἐνδέχεται παντί᾿, οὐδὲν ἀδύνατον συμβαίνει, ὥσπερ οὐδ’ ἐπὶ ταύτης, ἂν εἰς τὸ ‘ἀνάγκη τινὶ μή’ . εἰ δὲ τοῦτο, τὸ ἰδίως ἀντικείμενον τῷ ἐξ ἀνάγκης τινὶ μὴ ὑπάρχειν εἴη ἂν κατασκευαζόμενον, ὃ εἴη ἂν τὸ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης οὐχ ὑπάρχειν ἴσον ὂν τῷ ‘οὐκ ἐξ ἀνάγκης τινὶ οὐχ ὑπάρχει᾿. ὃ εἰ μὲν μόνον τῇ φωνῇ διαφέρει τοῦ ‘ἐνδέχεται παντί᾿, εἴη ἄν τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχομένου τὸ συμπέρασμα. εἰ δὲ δύναται εὑρεθῆναι ἐπί τινος ὕλης ἐξ ἀνάγκης μὲν τινὶ ὑπάρχον, μὴ ἐξ ἀνάγκης δὲ τινὶ οὐχ ὑπάρχον, εἴη ἄν ἐπ’ ἐκείνου τὸ μὲν ‘οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης οὐχ ὑπάρχει᾿ ἀληθές, τὸ δὲ ‘ἐνδέχεται παντί’ οὐκέτι, εἴ γε, ὃ ἐνδέχεται παντί, ἐνδέχεται καὶ μηδενί, τὸ δὲ ἐξ ἀνάγκης τινὶ ὑπάρχον ἐνδέχεσθαι μηδενὶ λέγειν ψεῦδος. οὕτως τε οὐδὲ ἐπ’ ἐκείνης ἂν τῆς συμπλοκῆς τὸ κατὰ τὸν διορισμὸν ἐνδεχόμενον συνάγοιτο. ἡ μὲν οὖν λέγουσα πρότασις ‘οὐδὲν ζῷον ἐξ ἀνάγκης οὐκ ἔστιν ἀναπνευστικόν᾿ οὐκ ἂν εἴη τοιαύτη· ἀληθὴς γὰρ αὕτη τῷ τὶ μὲν ἐξ ἀνάγκης ζῷον ἀναπνευστικὸν εἶναι τὶ δὲ ἐξ ἀνάγκης μὴ εἶναι ἀναπνευστικόν, καὶ εἴη ἄν αὕτη ἡ κυρίως ἀντικειμένη τῇ ‘ἐνδέχεται μηδενί᾿. τοιαύτη δὲ ἡ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿· καὶ γὰρ ἀεὶ κατὰ τῆς ‘τινὶ ἐξ ἀνάγκης οὐχ ὑπάρχει᾿ καὶ κατὰ τῆς ‘τινὶ ἐξ ἀνάγκης ὑπάρχει᾿ ὁμοίως ἡ τοιαύτη ἀληθὴς ἡ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενὶ ζῴῳ τὸ ἀναπνευστικόν᾿. εἴη δ’ ἄν καὶ ἡ τῆς ‘ἐνδέχεται παντί’ ἀπόφασις ἡ ‘οὐκ ἐνδέχεται παντί᾿ ἐπὶ τῆς κειμένης ὕλης ἀληθὴς ὁλοκλήρως· ἀληθὲς γὰρ ὁμοίως καὶ τὸ ‘οὐκ ἐνδέχεται μηδενί᾿. ἑκατέρα γὰρ αὐτῶν ἀληθεύεται κατ’ ἀμφοτέρων· καὶ γὰρ καὶ κατὰ τοῦ ἐξ ἀνάγκης τινὶ καὶ κατὰ τοῦ ἐξ ἀνάγκης τινὶ μή. ἐπισκεπτέον δέ, μὴ δύναται εἶναι τοιαύτη ἡ λέγουσα ‘οὐδὲν λογικὸν ἐξ ἀνάγκης οὐ νοεῖ᾿ ἢ ‘οὐδὲν νοῦν ἔχον ἐξ ἀνάγκης οὐ νοεῖ)· εἰ γὰρ παρεδέξατό τις καὶ τὸ θεῖον λογικὸν εἶναι, τούτῳ μὲν ἐξ ἀνάγκης ὑπάρχει τὸ νοεῖν, οὐδενὶ δὲ ἐξ ἀνάγκης λο- [*](1 αὐτῇ M ἑξῆς libri 3 τῇ BM: τοῦ a 6. 7 γίνεσθαι τὸ συμπέρασμα a 8 τινὶ corr. Β2 μεταλήψει] εἰ in ras. Β2 10 παντὶ aB: μηδενὶ (superscripto παντὶ) M 11 τοῦτο τὸ evan. M 12 ὑπάρχειν a: ὑπάρχον BM ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ M 13 οὐχ BM: μὴ a ὑπάρχειν ἴσον evan. M οὐχ alterum om. a 14 ἐνδέχεσθαι a 14. 15 τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν evan. M 17 ἀν)άγκης . . . δὲ ἐνδέχεται (18) evan. M 18 ὃ scripsi: τὸ libri 19 ante ὑπάρχον add. οὐχ a: expunxit B: om. M (ἐν)δέχεσθαι . . . ψεῦδος evan. M 20 οὕτω M 21 λέγουσα . . . ζῷον evan. M 24 αὕτη ἄν a 26 οὐχ om. a ὑπάρχει prius corr. ex ὑπάρχειν Β2 post ἀνάγκης add. οὐχ a: ras. in Β: om. M ὑπάρχει (post ἀνάγκης) Β corr., M: ὑπάρξει Β pr.: ὑπάρχειν a 29 ὁμοίου M καὶ τὸ aB: τὶ M 30 αὐτῶν om. M 33 οὐ νοεῖ ἐξ ἀνάγκης M 34 μὲν M: μὴ aB)
Τὸ μὲν οὖν Α οὐδενὶ τῷ Β ὑπάρξει, τὸ δὲ Β παντὶ τῷ Γ ἐνδέχεται[, καὶ οὐκ ἔσται τὸ συμπέρασμα ἀναγκαῖον]· οὐ γὰρ ἀνάγκη μηδένα κινεῖσθαι ἄνθρωπον, ἀλλ’ οὐκ ἀνάγκη τινά.
Βουληθεὶς δεῖξαι ἐπὶ τῶν ὅρων. ὅτι ἐπὶ τῆς ἐκκειμένης συζυγίας συμπέρασμα γίνεται οὐ τὸ ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ ἀλλὰ τὸ οὐδενὶ ἐξ ἀνάγκης, ἐπεὶ ἐπὶ τῶν πρώτων, ὧν παρέθετο, ὅρων ἦν συναγόμενον τὸ ἐξ ἀνάγκης οὐδενί καὶ γὰρ ἡ μείζων πρότασις ἀντὶ ὑπαρχούσης ἦν ἀναγκαία ἀποφατικὴ ἀλλ’ οὐχ ὑπάρχουσα), ἄλλους πάλιν ὅρους παραθέμενος δεικνύναι πειρᾶται, ὃ 65r προέθετο. οἱ δὲ ὅροι κινούμενον, ἐπιστήμη, ἄνθρωπος· τὸ κινεῖσθαι οὐδεμιᾷ ἐπιστήμῃ, ἡ ἐπιστήμη ἐνδέχεται παντὶ ἀνθρώπῳ· συμπέρασμα τὸ κινεῖσθαι οὐδενὶ ἀνθρώπῳ ἐξ ἀνάγκης. ὃ ὅτι ἄλλο ἐστὶ τοῦ ἐξ ἀνάγκης μηδενὶ ἀνθρώπῳ τὸ κινεῖσθαι, καὶ πῶς ἄλλο, ἐξηγούμενός φησιν οὐ γὰρ ἀνάγκη μηδέν κινεῖσθαι ἄνθρωπον, ἀλλ’ οὐκ ἀνάγκη τινά, ὃ δηλοῦται, ἵνα διὰ μὲν τῆς οὐ γὰρ ἀνάγκη μηδένα κινεῖσθαι ἀνέλῃ τὸ ἀναγκαῖον ἀποφατικὸν γίνεσθαι τὸ συμπέρασμα, τοῦτ’ ἔστιν δείξη μὴ ὂν μὲν τοῦ ἐξ ἀνάγκης μηδενί, δείξῃ δέ, ὅτι τοῦ ‘οὐκ ἀνάγκη᾿ γίνεται τὸ συμπέρασμα. τοῦτο γάρ ἐστι τὸ ἀλλ’ οὐκ ἀνάγκη τινά, ὡς εἰ ἔλεγεν [*](1 τὸ aB: τὶ Μ 1. 2 ἐξ ἀνάγκης σῶμα φυσικὸν a 2 οὐ κινεῖται corr. ex οὐκ εἰνὶ τὸ Β κατὰ φορὰν a: καταφοράν BM 3 κυκλοφορικῷ M δὲ om. M ᾦ Μ: superscr. Β: post ἀνάγκης (4) transponit a 4 οὐχ om. a 6 ἀντικειμένης M μή M, supra ras. Β: οὔ a 8 λέγει a ἄν addidi 11 καταφατική a ante συμπέρασμα add. τὸ aM 12 ᾖ aB: ἡ M 13 αὕτη scripsi: αὐτῇ BM: αὐτὴ a 15 δυνατὸν a 16 —18 non lemma, sed textus verba in M 17 καὶ . . . ἀναγκαῖον ποο non uovit Alexander; cf. p. 200,5 —9 18 τινός M 24 παρέθετο M 25 ἀνθρώπῳ παντὶ a 26 ἐξ ἀνάγκης ἀνθρώπῳ a ἀνάγκης prius evan. M ὃ . . . ἐστὶ evan. M 28 μηδένα] huc usque M 30 δείξει a 31 δείξη a: δεῖξαι B τοῦ alterum om. a)
Ἐὰν δὲ τὸ στερητικὸν τεθῇ πρὸς τὸ ἔλαττον ἄκρον ἐνδέχεσθαι σημαῖνον.
Δείξας τὸ συναγόμενον οὔσης τῆς μείζονος καθόλου ἀποφατικῆς ὑπαρχούσης τῆς δὲ ἐλάττονος ἐνδεχομένης καταφατικῆς νῦν λέγει περὶ συζυγίας, ἐν ᾗ ἡ μὲν μείζων καθόλου καταφατικὴ ὑπάρχουσά ἐστιν ἡ δὲ ἐλάττων ἐνδεχομένη ἀποφατική. φησὶ δή, ὅτι μενούσης τῆς ἐλάττονος τῆς ἐνδεχομένης ἀποφατικῆς οὐδὲν συναχθήσεται, μεταληφθείσης δὲ αὐτῆς εἰς τὸ καταφατικόν, ἐπεί, ὃ ἐνδέχεται μηδενί, καὶ παντὶ ἐνδέχεται (ἀντιστρέφει γὰρ ἀλλήλοις), ἔσται συλλογισμός, ὥσπερ καὶ ἐν τοῖς ἔμπροσθεν ἐδείχθη, ἐν οἷς ἐκ μὲν τῶν κειμένων οὐδὲν συνήγετο, μεταληφθέντος δὲ τοῦ ἐνδεχομένου ἀποφατικοῦ εἰς τὸ ἐνδεχόμενον καταφατικὸν ἐγίνετο. ἔσται γὰρ συμπέρασμα καθόλου καταφατικὸν ἐνδεχόμενον οὔσης συζυγίας ἐκ καθόλου καταφατικῆς ὑπαρχούσης τῆς μείζονος καὶ καθόλου καταφατικῆς ἐνδεχομένης τῆς ἐλάττονος, καθ’ ἃ δεδεῖχθαι δοκεῖ. δύναται διὰ τοῦ εἰπεῖν ἐὰν δὲ ἀντιστραφῇ τὸ ΒΓ καὶ ληφθῇ τὸ Β παντὶ τῷ Γ οὐ μόνον τὴν ἀντιστροφὴν εἰρηκέναι τῆς ἀποφατικῆς ἐνδεχομένης εἰς τὴν καταφατικὴν ἀλλὰ καὶ τὴν μετάληψιν τῆς ἐνδεχομένης εἰς τὴν ὑπάρχουσαν, δι’ ἧς ἐγίνετο ἡ εἰς ἀδύνατον ἀπαγωγή· τοιοῦτο γὰρ τὸ καὶ ληφθῇ τὸ Β παντὶ τῷ Γ. ἀλλὰ καὶ εἰ τῆς μείζονος οὔσης καθόλου ἀποφατικῆς ὑπαρχούσης ἡ ἐλάττων εἴη καθόλου ἀποφατικὴ ἐνδεχομένη ἐκ μὲν τῶν κειμένων οὐδὲν συναχθήσεται, μεταληφθείσης δὲ τῆς ἀποφατικῆς ἐνδεχομένης εἰς τὴν καταφατικὴν ὁ αὐτὸς ἔσται συλλογισμός, ὃς ἐγίνετο, καὶ ὅτε τὴν ἀρχὴν ἐνδεχομένη ἔκειτο ἡ ἐλάττων καθόλου καταφατικὴ τῆς μείζονος οὔσης καθόλου ἀποφατικῆς ὑπαρχούσης. ὁ δὲ αὐτὸς ἔσται συλλογισμὸς προσέθηκεν ἴσως εἰς δήλωσιν, ὅτι τὸ συμπέρασμα μηδ’ ἐπὶ ταύτης τῆς συζυγίας τοῦ κατὰ τὸν διορισμὸν ἔσται ἐνδεχομένου, ὥσπερ ἐδείχθη μηδ’ ἐπ’ ἐκείνης γινόμενον.
[*](1 γε om. a 4 οὐδενὶ om. a 6 post ἐνδέχεται add. τὸ Β 10 ἔλασσον a 15 τῆς alterum orn. a 17 ὃ scripsi: τὸ aB; of. p. 198,18 ἐν τοῖς ἔμπροσθεν] c. 14 p. 33a5 sqq. 24 ante γ καὶ eras, τὸ Β post τῷ γ add. ἐνδέχεσθαι Ar. (om. n); cf. vs. 28 25 καταφατικὴν B: ἀποφατικὴν a 28 εἰ Β: ἡ a 30 ἐνδεχομένης ἀποφατικῆς a 34 ante ὅτι add. τοῦ a)Ἐὰν δὲ μὴ ὑπάρχειν τεθῇ τὸ Β τῷ Γ καὶ μὴ ἐνδέχεσθαι [*](65r) μὴ ὑπάρχειν.
Μεταλαβὼν τὴν ἐλάττονα πρότασιν εἰς ὑπάρχουσαν ἀποφατικήν, φησὶ μηδένα ἔσεσθαι συλλογισμὸν μήτε ἐνδεχομένης καταφατικῆς τῆς μείζονος οὔσης μήτε ἐνδεχομένης ἀποφατικῆς. καὶ τοῦτο οὕτως ἔχον δείκνυσι πάλιν, ὡς ἔθος αὐτῷ, τῇ τῶν ὅρων παραθέσει δείξας καὶ παντὶ ἐξ ἀνάγκης καὶ μηδενί. τοῦ μὲν οὖν ἐξ ἀνάγκης ὑπάρχειν τὸ Α τῷ Γ ὅρους παρέθετο λευκὸν ἐπὶ τοῦ Α, ζῷον ἐπὶ τοῦ Β, | χιόνα ἐπὶ τοῦ Γ· τὸ γὰρ λευκὸν καὶ [*](65v) παντὶ ζῴω ἐνδέχεται καὶ ἐνδέχεται μηδενί, καὶ τὸ ζῷον χιόνι οὐχ ὑπάρχει, καὶ τὸ λευκὸν χιόνι ἐξ ἀνάγκης. τοῦ δὲ μηδενὶ λευκόν, ζῷον, πίτταν· πάλιν γὰρ τὸ μὲν λευκὸν ζῴῳ ἐνδέχεται καὶ παντὶ καὶ μηδενί, ζῷον <δὲ> οὐχ ὑπάρχει, καὶ τὸ λευκὸν ἐξ ἀνάγκης οὐδεμιᾷ πίττῃ. ἀληθέστερον δ’ ἄν αἱ προτάσεις κατὰ τὴν ἐκκειμένην συζυγίαν ἔχοιεν, εἰ λάβοιμεν ὅρους ἐπὶ μὲν τοῦ παντὶ ὑπάρχειν κινεῖσθαι, λευκόν, περιπατοῦν· τὸ γὰρ κινεῖσθαι ἐνδέχεται καὶ παντὶ λευκῷ καὶ οὐδενί, καὶ τὸ λευκὸν μηδενὶ ὑπαρχέτω περιπατοῦντι, καὶ τὸ κινεῖσθαι ἐξ ἀνάγκης παντὶ περιπατοῦντι. τοὺ δὲ μὴ· δενὶ κινεῖσθαι, λευκόν, ἑστώς· πάλιν γὰρ τὸ μὲν κινεῖσθαι ἐνδέχεται καὶ παντὶ λευκῷ καὶ οὐδενί, καὶ τὸ λευκὸν μηδενὶ ἑστῶτι ὑπαρχέτω, καὶ τὸ κινεῖσθαι ἐξ ἀνάγκης οὐδενὶ ἑστῶτι. οὐδὲν δὲ κωλύει ὑπὲρ σαφεστέρας διδασκαλίας τοὺς ὅρους μεταλαμβάνειν αὐτοῦ προειρηκότος, ὅτι “ληπτέον βέλτιον τοὺς ὅρους’’. ἢ οὐ γίνεται ἐπὶ τούτων τῶν ὅρων ἁπλῶς ἀναγκαῖα τὰ συμπεράσματα, ἀλλὰ μετὰ διορισμοῦ· τὸ γὰρ κινεῖσθαι ἐξ ἀνάγκης παντὶ περιπατοῦντι, ἔστ’ ἄν περιπατῇ, καὶ πάλιν οὐδενὶ ἑστῶτι, ἔστ’ ἂν ἡ ἑστώς. ἀλλὰ καὶ ὣς ἀσυλλόγιστος ἡ συζυγία.
Φανερὸν οὖν, ὅτι καθόλου τῶν ὅρων ὄντων.
Ὡς εἶπεν ἐν ταῖς ἐξ ὑπαρχούσης καὶ ἐνδεχομένης μεμιγμέναις συζυγίαις ἐν πρώτῳ σχήματι ἀμφοτέρων οὐσῶν καθόλου τῶν προτάσεων γίνεσθαι συλλογισμόν, ὑπομνήσας ἡμᾶς ἑξῆς μέτεισιν ἐπὶ τὸ λέγειν περὶ τῶν τὴν μὲν ἑτέραν ἐχουσῶν καθόλου τὴν δὲ ἑτέραν ἐπὶ μέρους τῶν προτάσεων· διαστήματα γὰρ τὰς προτάσεις λέγει. ἐξ αὐτῶν δὲ εἶπε τῆς ἐλάττονος ἐνδεχομένης οὔσης οὐχ ὡς δι’ αὐτῶν τῆς δείξεως μόνον γινομένης (πᾶσαι γὰρ αἱ τοιαῦται συμπλοκαὶ δείκνυνται διὰ τῆς εἰς ἀδύνατον ἀπαγωγῆς), ἀλλ’ ὅτι ἡ καταφατικὴ χωρὶς ἀντιστροφῆς δείκνυται· ὅταν γὰρ ἀποφατικὴ τεθῇ, δεῖ πρῶτον αὐτὴν εἰς τὴν καταφατικὴν ἀντιστραφῆναι. τῆς μὲν οὖν μείζονος [*](1 post β add. παντὶ Ar. (om. n) 7 οὑν a: ὃν B 8 ἐπὶ τοῦ ἁ λευκόν, ἐπὶ τοῦ β ζῷον, ἐπὶ τοῦ γ χιόνα a 9 ἐνδέχεται alterum om. a 10 πίτταν a: πίττα Β 11 δὲ a: om. B 13 ἐκκειμένην] ἐκ in ras. Β 17 ἑστώς in mg. add. B3 18 καὶ τὸ (post ὑπαρχέτω) Β: τὸ δὲ a 20 προειρηκότος] p. 35a2 post ληπτέον add. δὲ ex Arist. a 23 οὐδενὶ bis a ἑστώς corr. ex ἔστω B3 25 ὄντων om. a 26 μεμιγμέναις om. a 34 δεῖ a: ἤδη Β ἀποφατικὴν a)
Ὅταν δὲ τὸ μὴ ὑπάρχειν τινὶ λαμβάνῃ
Ὅταν δὲ ἡ ἐλάττων πρότασις, οὖσα ἐν μέρει ἀποφατική, ὑπάρχουσα ληφθῇ, οὔ φησιν ἔσεσθαι συλλογισμόν· εἰκότως· καὶ γὰρ οὔσης ἀποφατικῆς τῆς ἐλάττονος ἐν πρώτῳ σχήματι οὐδεὶς ἐγίνετο συλλογισμός. μένει γὰρ ἡ ὑπάρχουσα ἀποφατική· οὐ γὰρ ὡς ἡ ἐνδεχομένη εἰς τὴν καταφατικὴν μεταληφθῆναι δύναται. δείξας δὲ διὰ τῶν ὅρων καὶ τοῦ παντὶ καὶ τοῦ μηδενὶ γινόμενον τὸ συμπέρασμα προσέθηκε τὸ διὰ γὰρ τοῦ ἀορίστου ληπτέον τὴν ἀπόδειξιν. τοῦτο δὲ εἶπεν, ἐπεὶ ἔλαβεν ἐπὶ τῶν ὅρων τὴν ἐλάττονα ἐπὶ μέρους ἀποφατικὴν ὑπάρχουσαν τοιαύτην εἶναι ὡς καὶ καθόλου εἶναι ἀληθῆ, οὐκ ἐν μέρει μόνον· τὸ γὰρ ζῷον οὐδεμιᾷ χιόνι καὶ οὐδεμιᾷ πίττῃ· ἔκειτο δὲ τινὶ μή. ἐπεὶ οὖν τὸ τινὶ μὴ ἀληθεύεται, καὶ ὅταν μηδενί, καὶ ὅταν τινὶ μὲν μὴ ὑπάρχῃ, τινὶ δὲ ὑπάρχῃ, τῷ ἀορίστῳ τῆς ἐπὶ μέρους ἀποφατικῆς προσχρωμένους φησὶ καὶ λαμβάνοντας ἀντ’ αὐτῆς τὴν καθόλου ἀποφατικήν, ἐπεὶ κἀκείνης οὔσης ἀληθοῦς καὶ αὕτη ἀληθής ἐστι, χρὴ δεικνύναι τὴν τοιαύτην συζυγίαν ἀσυλλόγιστον, ὡς καὶ πρότερον ἐπὶ πλειόνων ἐδείχθη. τοῖς γὰρ αὐτοῖς ὅροις καὶ πρὸ ὀλίγου κέχρηται, ὅτε ἐδείκνυεν ἀσυλλόγιστον συζυγίαν οὖσαν τὴν ἐκ τῆς μείζονος καθόλου καταφατικῆς 35 ἐνδεχομένης καὶ τῆς ἐλάττονος καθόλου ἀποφατικῆς ὑπαρχούσης. τοῦτο δὲ οὕτως εἶπε δεῖν δείκνυσθαι, ἐπεὶ οὔσης τῆς ἐλάττονος ἐπὶ μέρους ἀποφατικῆς ἀληθοῦς καθ’ αὑτὴν καὶ μὴ διὰ τὴν καθόλου ἐγίνετο τὸ Β τινὶ τῷ Γ ὑπάρχον, οὔσης δὲ τοιαύτης τῆς ἐπὶ μέρους καταφατικῆς ὑπαρχούσης τῆς δὲ μείζονος ἐνδεχομένης καθόλου ἢ καταφατικῆς ἢ ἀποφατικῆς τέλειοι ἐγίνοντο συλλογισμοί, ὁ μὲν τοῦ ‘ἐνδέχεται τὸ Α τινὶ τῷ Γ ὑπάρχειν᾿ ὁ δὲ τοῦ ‘ἐνδέχεται τινὶ μὴ ὑπάρχειν᾿· ὧν δεικνυμένων συλλογιστικῶς ἀδύνατον ἦν λαβεῖν ὅρους ἐπὶ τῆς τοιαύτης ὕλης τοῦ παντὶ ἐξ ἀνάγκης καὶ τοῦ μηδενί.
[*](3 δὲ (post ἔσται) a et Ar. γὰρ i): om. Β 6 γὰρ om. a 7 post τούτων add. γὰρ a 10 τινὶ om. Ar. 12 καὶ om. a 16 γὰρ διὰ a ἀορίστου aB (Ad): ἀδιορίστου Ar. 24 ἀσυλλόγιστον συζυγίαν a πρότερον] p. 35a20—24 28 ἐπεὶ B: ἐπὶ a 29 μὴ superscr. B1 31 τῆς om. a 32 ἐνδέχεσθαι a 33 ἐνδέχεσθαι a 34 ὕλης τῆς Β: τοῦ a)