περὶ ὁμοίων καὶ διαφόρων λέξεων
Ammonius Grammaticus
Ammonius Grammaticus. Ammonii Qui Dicitur Liber De Adfinium Vocabulorum Differentia. Nickau, Klaus, editor. Leipzig: Teubner, 1966.
ῥάφανον καὶ ῥαφανὶς διαφέρει. ῥάφανον μέν γὰρ Ἀττικοὶ λέγουσι τὴν παῤ ἡμῖν κράμβην, ῥαφανίδα δέ τὴν παῤ ἡμῖν ῥάπανον.
ῥέφανον καὶ ῥάφανον διαφέρειν--- παρʼ Ἴωσι καὶ Ἀττικοῖς. ἑέφανον εἶναι ἣν καὶ ἡμεῖς φαμεν, ῥάφανον δέ τὴν κράμβην.
ῥεῖθρον ῥρεύματος διαφέρει. ῥεῖθρον μέν γάρ ἐστιν ὁ τόπος διʼ οὗ φέρεται τὸ ῥεῦμα, ῥεῦμα δέ αὐτὸ τὸ ὕδωρ.
ῥᾴδιον μὲν τὸ εὐοδοῦν, τὸ ῥᾷστα τῇ ὀδῷ ἐπι†μ†ελούμενον· εὐχερές δέ τὸ ταῖν χεροῖν ταχέως ἐπιτελεσθέν εὐπετές δέ τὸ συμπεσὸν εἰς εὐμάρειαν.
[*](123 Va.)ῥὶς καὶ ῥύγχος διαφέρει. ῥίς μέν γὰρ λέγεται ἐπὶ ἀνθρώπου, ῥύγχος δέ ἐπὶ ἀλόγου ζῴου.
ῥὶς καὶ μυκτὴρ διαφέρει. ῥίς μὲν γὰρ λέγεται ἡ ἀπὸ τοῦ μεσοφρύου καταγωγὴ μέχρι τοῦ χείλους, μυκτῆρες δέ αἱ τῶν ῥινῶν κατατρήσεις διʼ ὧν ἔξεισι τὸ ὑγρὸν ἀπομυσσομένων.
ῥοιὰ μέν μετὰ τοῦ ῑ τὸ δένδρον, ῥόα δέ ὁ καρπός.
ῥόδον καὶ ῥοδωνιὰ καὶ ῥοδῆ διαφέρει. ῥόδον μὲν γὰρ τὸ ἄνθος, ῥοδωνιὰ δέ ὁ τόπος, ῥοδῆ δὲ τὸ φυτόν. Ἀρχίλοχος (fr. 25, 1—2 D.3)·
ῥύεσθαι καὶ ἑρ{ρ}ύεσθαι διαφέρει. Ἀριστόξενος (fr. 113 Wehrli) ἐν τῷ πρώτῳ Τραγῳδοποιῶν περὶ νεωτέρων οὕτω φησὶ κατὰ λέξιν ‘ῥύεσθαι καὶ ἐρ{ρ}ύεσθαι διαφορὰν ἔχει πρὸς ἄλληλα. τὸ μὲν γὰρ ῥύεσθαί ἐστιν ἐκ θανάτου ἕλκειν, τὸ δʼ ἐρ{ρ}ύεσθαι φυλάσσειν᾿ .
ῥύγχος καὶ ὄψις διαφέρει. ῥύγχος μέν γὰρ ἐπὶ τῶν τετραπόδων πτηνῶν, ὄψις δέ καὶ πρόσωπον ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων.
σταθῆναι καὶ στῆναι διαφέρει. σταθῆναι μέν γάρ ἐστι τὸ ὑφ᾿ ἑτέρου, στῆναι δέ τὸ κατ᾿ ἰδίαν ὁρμὴν καὶ προαί|ρεσιν, οἷον ἐστάθη ὁ ἀνδριὰς ὑφʼ ἑτέρου ἐστάθη ὁ νόσος, [*](124 Va.) ἔστη δʼ ὁ ἄνθρωπος διʼ αὑτοῦ.
στάχυς βραχέως τὸ ἑνικόν, ἐκτεταμένως τὸ πληθυντικόν.
σταφυλὴν ὀξυτονητέον ὡς ἁλυκὴν καὶ σταφύλην βαρυτόνως ὡς Μελίτην διαφέρειν φησὶ Πτολεμαῖος ὁ Ἀσκαλωνίτης (p. 42 Baege) ἐν δευτέρα Περὶ τῶν ἐν Ὀδυσσείᾳ προσῳδιῶν. τὸ μέν γὰρ βαρυτονούμενον, φησίν, ὄνομα ἐπὶ τῆς καθιεμένης μολίβδου παρὰ τοῖς ἀρχιτέκτοσι τίθεται, τὸ δʼ ὀξυτονούμενον ἐπὶ τῆς ὀπώρας. ὁ αὐτὸς πάλιν ἐν δευτέρᾳ Τῶν ἐν Ἰλιάδι προσῳδιῶν κατὰ λέξιν φησὶν οὕτως·
Ἡρακλείδης δʼ ὁ ἡμέτερός φησιν (fr. 6 Cohn), ‘ἡμαρτῆσθαι δοκεῖ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν ὀξυτονούμενον τοὔνομα. οὐδὲν γὰρ τῶν εἰς η ληγόντων θηλυκῶν ὀνομάτων μετέχον γένους τοῦ οὐδετέρου, παρατελευτῶντος τοῦ ῦ, ὀξυτονεῖται· ἀλλὰ πάντα τὰ ὑπὲρ δύο συλλαβὰς βαρυτονεῖται κατὰ τὸ ῡ, μὴ ὀξυτονούμενα ἀλλὰ βαρυτονούμενον τὸ στοιχεῖον ἔχοντα, οἷον κορδύλη, Δαμύλη, Φ??αι??σύλη — δοκεῖ δʼ αὕτη μία τῶν τιθηνησαμένων τὸν Διόνυσον ἃς ὁ Λυκοῦργος
Τινὲς δέ βοηθοῦντες τῇ συνηθείᾳ καὶ ὀξυτονεῖν βουλόμενοί φασιν, ὅτι ὅσα τοῦ αὐτοῦ ἀπαραλλάκτως ἔχεται σημαινομένου ὁμοτονεῖ, ὅσα δέ διαλλάσσει τ??ῷ?? σημαινομέν??ῳ?? οὐκέτι. [*](127 Va.) ὁ μὲν οὖν φίλος καὶ φίλη, καὶ ξένος καὶ ξένη καὶ τὰ προκείμενα ἀπαράλλακτά ἐστιν, διὸ ὁμοτονεῖ τὰ δέ διαφέροντα οὐκέτι, καθάπερ γὰρ χόλος χολή, καὶ τρόπος τροπή, νόμος νομή, γόνος γονή, δόμος δομή, στρόφος στροφή, πόθος ποθή — περὶ τούτου οὖν ἐν ἄλλοις ἐντελῶς εἴρηται ὅτι διαφέρει. εἰ οὖν ἐστι Στάφυλος ἀρσενικόν, διαφέρει δέ τῷ σημαινομένῳ, ἡ σταφυλή — ὀπώρα δέ — ὄντως ὀξυτονεῖται. Πιθανὸς μέν ὁ λόγος· τὸ μέντοι προκείμενον τοῦ Ἡρακλείδους παρατήρημα ἰσχυρὸν καθὰ παραγγέλλεται ὀξυτονεῖν οὐ μόνον διὰ τὰ παρακολουθοῦντα ἰδιώματα τῷ ὀνόματι ἀλλ᾿ ὅτι καὶ ὑπέρ δύο ἐστὶ συλλαβάς· τὰ γὰρ προκείμενα δισύλλαβα. ὥστε οὐδὲ τὴν ὁπώραν ὀξυτονεῖν ἡ ἀναλογία ἐπιτρέπει. ἀλλὰ καὶ ἡ Πτολεμαίου ἀθετεῖται παρατήρησις καθʼ ἣν διαφέρειν φησὶ τοῖς τόνοις τοὔτνομα καὶ τῷ σημαινομένῳ.