De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

μιγείσης· δίδοται καὶ ταῖς μὴ καθαιρομέναις γυναιξὶ πρὸς 2 ἀγωγὴν ἐμμήνων καὶ δευτέρων καὶ δυστοκούσαις καὶ θηριοδήκτοις καὶ τοῖς θανάσιμον πεπωκόσι· κύστει μέντοι καὶ νεφροῖς ἄθετον. τὰ δὲ φύλλα καταπλασσόμενα σὺν μέλιτι ῥυπαρὰ ἕλκη ἀνακαθαίρει, πτερύγιά τε καὶ νομὰς ἀφίστησι καὶ ὀδύνην πλευρῶν παραιτεῖται· καὶ τὸ ἐξ αὐτοῦ δὲ κατασκευαζόμενον χύλισμα ἐκθλιβομένων τῶν φύλλων καὶ συστρεφομένων | ἐν ἡλίῳ πρὸς τὰ αὐτὰ ποιεῖ, ἔστι δὲ ὀξυδερκὲς σὺν μέλιτι ἐγχριόμενον καὶ ἴκτερον ἀποκαθαίρει διὰ τῶν ῥινῶν, ὠταλγίαις τε ἁρμόζει ἐγχυματιζόμενον καθ᾿  ἑαυτὸ καὶ μετὰ ῥοδίνου.

[*](6 SIM.: D. eup. II 38 (251) — eup. II 39 (253)— Pl. l. s. 241 eup. II 31 (243) — Zop. Orib. II 569) Pl. 241. 244 — [Hipp.] περὶ ἀφ. 224 (VIII 432) Zop. (Orib. II 598) Pl. 243 eup. II 7, 78 (288. 292)— Nic. Th. 550. Al. 47 (ex Apollod.) Pl. 241. 243 eup. II 135 (326) — Pl. l. s. 244 — eup. I 186 (192) — Pl. 243 eup. I 191 (194) — Pl. 241 eup. II 35 (248) — P. 244 eup. I 41 (112) — Pl. 243 eup. II 56. 57 (266. 269) — Pl. 243.)[*](1 πολύκαυλος RE ῥάβδοις H 2 τοῦ μεγάλου δακτύλῳ P: τοῦ (om. V) μεγάλου δακτύλου EV: om. R 3 ἔρυσσον FHA: ἔρισσον Di: ἔρυσον V: ἔνρυσον NE: νεύρυσον C πικρὸν ἐν RE καυλῶν libri: fort. κλάδων 4 τὰ om, Di σπόνδυλοι Di φύεται δὲ E 5 ἐρίπία P: θρινκεια C: τρίγχια N: ἐρείπια (superscr. θρίνγια A2) A 6 ἀφεψημένα FH: ἑψόμενα Di ἐν om. Ο 7 χλωρὰ REDiA: ὑγρὰ reliqui δίδοται om. R καὶ ἀσθματικοῖς καὶ βήσσουσιν βοηθεῖ N 8 ἀνάγει FHEDi: ἄγει RPV 10 ἐμμήνων καὶ om. RE (marg. add. E2) ταῖς δυστοκούσαις E 12 ἄθετος E: ἄθετοι Di: ἄθετα R cf. Pl, l. s cavenda tamen exulceratae vesicae et renium vitiis 13 ἀνακαθαίρει ἕλκη ῤυπαρὰ: E: τὰ (om. C) ῥυπαρὰ ἀνακαθαίρει ἕλκη R ὀδύνας Di 14 πλευρᾶς N αὐτῶν REDi κατασκευαζόμενον P: κευαζόμενον reliqui 15 συστρεφόμενον NEDi 16 καὶ ὀξυδερκὲς NDi: ὀξυπορος R σὺν μέλιτι καὶ οἴνῳ E: σὺν οἴνῳ καὶ μέλιτι Di: melli et vino addito caligines oculis detergit Dl. at cf. Gal. τῷ χυλῷ δ᾿ \ αὐτοῦ καὶ πρὸς ὀξυδερκίαν μὲν χρῶνται μετὰ μέλιτος 18 in fine add. N τὰ φύλλα λεῖα σὺν στέατι ὑείῳ παλαιῷ κυνόδηκτα θεραπεύει cf. Cast. (Pl. XX 244))
118

106 στάχυς· θάμνος ἐμφερὴς πρασίῳ, ὑπομηκέστερα δὲ καὶ πλεῖστα φυλλάρια ἔχων ὑποδάσεα, σκληρά, εὐώδη, λευκά· ῥαβδία δὲ πλείονα ἀπὸ τῆς αὐτῆς ῥίζης, λευκότερα τῶν τοῦ πρασίου· φύεται ἐν ὀρεινοῖς καὶ τραχέσι τόποις.

δύναμιν δὲ ἔχει θερμαντικήν, δριμεῖαν, ὅθεν τὸ ἀπόζεμα τῶν φύλλων ἔμμηνα καὶ δεύτερα ἄγει πινόμενον.

107 φυλλῖτις· φύλλα ἀνίησιν ὅμοια λαπάθῳ ἐπιμηκέστερα δὲ καὶ εὐθαλέστερα, ἓξ ἢ ἑπτά, ὀρθά, λεῖα ἐκ τῶν ἐντός, ἐκ δὲ τῶν ὄπισθεν καθάπερ σκώληκας ἔχοντα λεπτούς, ἐπηρτημένους· φύεται ἐν παλισκίοις καὶ παραδείσοις, γευσαμένῳ στρυφνή· οὔτε δὲ ἄνθος οὔτε καυλὸν οὔτε καρπὸν φέρει.

[*](106 RV: στάχυς· οἱ δὲ σταχυῖτις, οἱ δὲ τριπόλιον, Ῥωμαῖοι τριφάριουμ.)[*](107 RV: φυλλῖτις· οἱ δὲ φυλλίς, οἱ δὲ ἄκαυλον, οἱ δὲ λάπαθον ἄγριον καλοῦσιν.)[*](1 SIM.: Pl. XXIV 136 (e S. N.) — Pl. l. s. D. eup. II 75 (287).)[*](1 EXC.: Orib. XII s. v. (στάχυς — τόπος) cf. Gal. XII 129 (═ Paul. Aeg. VII 3 s. v); Hes. s. v. στάχυς.)[*](7 EXC.: Orib. XII s. v. (φυλλῖτις — φέρε); med. Gal. XII 152 (═ Paul. Aeg. VII 3 s. v.).)[*](1 num. cap. υκ Ο: υκβ Di: ριγ E tit. περὶ ρτάχυος FHADi θάμνος] πόα R θάμνος ἐστιν FHAE ὑπομηκέστερα Orib.H: ὑπομηκέστερον C: ὑπομηκέστερος reliqui: at cf. Pl. XXIV 136 longioribus foliis pluribusque δὲ καὶ om. N: δὲ καὶ πλεῖοτα om. C: πλείω τὰ Orib. 2 φύλλα Orib.: φυλλααρια P: φύλλα ἀραιὰ FHADi post ἔχων add. ἐκ διαστημάτων ὑποστρόγγυλα (στρόγγυλα N) R: superscr. A2 δασέα C σκληρά marg. add. A2 λευκά om. Di: ὑπόλευκα C (superscr. A2): sed dura et aspera et odorata et alba Dl 3 ῤαβδία λεπτὰ πλείονα C: λεπτά mg. add A2 πρὸς τὰ τοῦ πρασίου (om. λευκότερα) C: πρὸς τὰ superscr. A2 4 φύεται δὲ Ε ὀρεινοῖς τόποις καὶ τραχέσιν χωρίοις E (corr, E2 superscr. β et α): ἀρούραις RA2 χωρίοις ROrib.Di 5 καὶ δριμεῖαν RE)[*](7 num. cap. υκα 0: υκγ Di: ριδ E tit. περὶ φυλλίτιδος FHDi: περὶ φυλλίτου A post φυλλ. syn. add. Di: post λαπάθῳ add. οἱ δὲ καὶ λάπαθον ἄγριον καλοῦσιν A 8 δὲ om. Orib.: δὲ καὶ om, R καὶ εὐανθέστερα καὶ εὐθαλέστερα E (corr. E2): εὐθαλῆ στερεά R: superscr. A2 ὀρθά om. RDi: del. A2 at cf. Dl sex vel septem habens erecta λεῖα (λίαν C) ἔνδοθεν RDi: superscr. A2 ἐκ τῶν ἐντός Orib.PV: ἐκ τῶν ἔμπροσθεν FHA: λεῖα θαμνίον ἐκ τῶν ἔμπροσθεν ἐντός E (corr. E2) 9 δὲ post ὄπισθεν colloc. Di καθαπερεὶ Orib.E (ει eras. E2) ἐπηρτημένους om. R: del. A2: ἀπηρτημένους λεπτούς Di 10 φύεται δὲ H: δ᾿  οὗν E 11 δὲ om. Orib.VE καυλὸν οὔτε καρπὸν οὔτε ἄνθος φέρει ROrib.EDi: καυλὸν οὔτε ἄνθος οὔτε καρπὸν φέρει A: nec semen nec virga habens Dl)[*](12 C fol. 303v: N 158)[*](14 C fol. 368r: N 165)
119

ταύτης τὰ φύλλα μετʼ οἴνου πινόμενα πρὸς ἑρπετοδήκτους ποιεῖ. ἐπὶ τετραπόδων δὲ διὰ στόματος ἐγχυματισθεῖσα βοηθεῖ· πίνεται καὶ πρὸς δυσεντερίαν καὶ διάρροιαν.

108 φαλάγγιον· οἱ δὲ φαλαγγῖτιν, οἱ δὲ καὶ ταύτην λευκάκανθον καλοῦσι. κλῶνές εἰσι δύο ἡ τρεῖς ἢ πλείονες, διέχοντες ἀπ᾿  ἀλλήλων, ἄνθη λευκά, παραπλήσια κρίνῳ, ἐντομὰς πολλὰς ἔχοντα· σπέρμα δὲ πλατύ, μέλαν, ὥσπερ φακοῦ ἥμισυ, ἰσχνότερον μέντοι πολλῷ, ῥιζίον μικρόν, λεπτόν, χλωρὸν ἅμα τῷ ἑλκυσθῆναι ἐκ τῆς γῆς· ὕστερον γὰρ συνέλκεται· φύεται ἐν γεωλόφοις.

ταύτης τὰ φύλλα καὶ τὸ σπέρμα καὶ τὸ ἄνθος πινόμενα μετ᾿  οἴνου βοηθεῖ σκορπιοπλήκτοις καὶ φαλαγγιοδήκτοις· λύει δὲ καὶ στρόφους.

109 τρίφυλλον· οἱ δὲ μινυανθές, οἱ δὲ ἀσφάλτιον, οἱ δὲ [*](108 RV: φαλάγγιον· οἱ δὲ φαλαγγῖτιν, οἱ δὲ καὶ ταύτην λευκάκανθαν καλοῦσιν.) [*](4 SIM.: Pl. XXVII 124 (e S. N. — Crat.).) [*](4 EXC.: Orib. XII s.  v. (φαλάγγιον — γεωλόφοις); med. Gal. XII 150 s. v φαλαγγῖτις (unde Paul. Aeg. VII 3 s. v.).) [*](14 SIM.: Nic. Th. 520sq. (ex Apollod. — Diocle cf. Wellmann II 20); schol. Nic. Th. 520 (e Dionysio herbario); Scrib. L. 163 (unde?) Col. de r. r. VI 17 (ex Hyg.). Pl. XXI 54. 152 (ex I. B.) cf. Gal. XIV 226 Paul. Aeg. s v. σατόριον ἢ τρίφυλλον.) [*](14 EXC.: Orib. XII s. v. (τρίφυλλον — στερεά) cf. Gal. XII 144 (unde Aet. I s. v.) Isid. XVII 9, 72. Hes. s. v. μινυανθές.) [*](1 μετ᾿  σἴνου om. E ἑρπετῶν δήγματα R τὰ τῶν ἑρπετῶν δήγματα καὶ πληγὰς E 2 ἐπὶ δὲ E τῶν ante τετραπόδων superscr. E δὲ] τε CDi ἐγχυματισθέντα coni. Sarac. 3 πίνεται δὲ CE καὶ διαρροίας om. marg. add. A2) [*](4 num. cap. υκβ 0: υκδ Di: ριε E tit. περὶ φάλαγγος FHA: περὶ φαλαγγίου Di φάλαγγα FHA δὲ (pr.)] μὲν H λευκάκανθαν RE cf. Pl. phalangitis a quibusdam phalangion vocatur, ab aliis leucacanthum vel, ut in quibusdam exemplaribus invenio, leucacantha 5 post ἠ (alt.) inser. καὶ E διεστῶτες REDi 6 πολλὰς ἐντομάς E ἔνστομα pro ἐντ. πολλ. ἔχοντα R: superscr. A2: ἔντομα Di 7 ἔχοντα/// ἀπαλλήλων E (corr. E2) πλατὺ παχὑ libri: corr. Sarac. coll. Pl. semine nigro, lato ad lenticulae dimidiae figuram φακοῦ ἢ μεῖζον cod. Marc. 8 πολύ R μικρόν om. ROrib.Di: radix est illi minuta Dl 9 τῆς om. R γὰρ om. R συνέρχονται RE: συνέχεται Orib. φέεται δὲ E 11 πινόμενον HADi 12 σκορπιοπλήκτοις βοηθεῖ FHADi) [*](14 num. cap. υκγ 0: υκε Di: ρις E tit. περὶ τριφύλλου FHADi τριφύλλιον Orib. post τρίφ. syn. e R add. Di: mg. H2 ad syn. cf. Gal. τρίφυλλον· οἱ δὲ ἀσφάλτιον, οἱ δὲ ὀξύφυλλον, ἔνιοι δὲ μινυανθές, εἰοὶ δ᾿  οἳ κνήκιον ὀνομάζουσιν· ἀπὸ μὲν τῶν συμβεβηκότων τῷ θάμνῳ τὰ πρῶτα τρία, τὰ δὲ ὑπόλοιπα οὐκ οἷδ᾿  ὁπόθεν ἀσφάλτιον] ab odore gravi neque absimili bitumini cf. Col. de r. r. VI 17) [*](15 C fol. 369r: N 164 φαλαγγῖτιν N: φαλάγγιον C)

120
κνήκιον, οἱ δὲ ὀξύφυλλον | καλοῦσι. θάμνος ἐστὶ πήχεως ἢ μείζων, ῥάβδους ἔχων λεπτάς, μελαίνας, σχοινώδεις, παραφυάδας πολλὰς ἐχούσας, ἐφ᾿  ὧν φύλλα ὅμοια λωτῷ τῷ δένδρῳ, τρία καθ᾿  ἑκάστην βλάστησιν· ὀσμὴ δὲ αὐτῶν ἄρτι μὲν φυομένων πηγάνου, αὐξηθέντων δὲ ἀσφάλτου· ἄνθος δὲ ἀνίησι πορφυροῦν, σπέρμα δὲ ὑπόπλατυ, ὑπόδασυ, ἐκ τοῦ ἑτέρου πέρατος ὥσπερ κεραίαν ἔχον· ῥίζα λεπτή, μακρά, στερεά.

2 βοηθεῖ δὲ τὸ σπέρμα καὶ τὶ φύλλα πινόμενα ἐν ὕδατι πλευριτικοῖς, δυσουροῦσιν, ἐπιληπτικοῖς, ἀρχομένοις ὑδρωπιᾶν, ὑστερικαῖς· ἄγει δὲ καὶ καταμήνια. δεῖ δὲ διδόναι τοῦ μὲν σπέρματος δραχμὰς τρεῖς, τῶν δὲ φύλλων δραχμὰς τέσσαρας· ἀρήγει δὲ καὶ θηριοδήκτοις σὺν ὀξυμέλιτι τὰ φύλλα πινόμενα. ἱστόρησαν δέ τινες ὅτι ὄλου τοῦ θάμνου καὶ τῆς ῥίζης τὸ ἀφέψημα καὶ τῶν φύλλων καταντλούμενον ἐπὶ τῶν ἑρπετοδήκτων [*](109 RV: τρίφυλλον ἢ ὀξύφυλλον· οἱ δὲ μινυανθές, οἱ δὲ ἀσφάλτιον, οἱ δὲ κνήκιον, Ῥωμαῖοι τριφόλιουμ ἀκούτουμ, οἱ δὲ τριφόλιουμ ὀδοράτουμ.) [*](8 SIN.: D. eup. II 25 (248) — Pl. XXVI 89 eup. II 112 (310) — Pl. XXVI 119 eup. II 63 (278) — Nic. Th. 520. 907 (ex Apollod.) Pl. XXI 152 eup. Il 115 (316) 117 (317. 318) Scrib. Larg. l. s. — Pl. XXI 153 (e Simo medico Coo cf. Col. l. s.) Gal. l. s. — eup. II 20 (233).) [*](1 κνίκιον EHA: κνίδιον F: a similitudine cum semine carthami cf. Gal. XIV 226 ὀξυτρίφυλλον Scrib. Larg. l. s. Pl. XXI 54 πηχιαῖος E ἢ om. NEDi: καὶ post ἢ add. COrib. 2 λεπτὰς μεστάς RE post σχοινώδεις distinx. Orib.PE παραφυλλας (αδας superscr.) Orib. 3 πολλὰς addidi ἔχουσα Orib.PV τῷ δένδρῳ om. R: virgas tenues habens in circuitu loto arbori similes Dl: folia cacumine suo et figura loti arboris folia referunt 4 μὲν om, R 6 δὲ om. REDi ὑπόπλατυν ὑπόδασυν R: δασύ, ὑπόπλατυ Orib.: ὑπόπλατυ καὶ Di: semen latu et asperu habens, in extremo oblomgu Dl 7 κεραίαν (ς superscr.) Orib.: καρδίαν PV ῥίζα δὲ Di μακρὰ ἰοχυρά N: ἰσχυρά pro μακρά Di 8 σὺν ὕδατι E 9 πλευριτικοῖς δυσουροῦσιν om. R δυσουριῶσιν E καὶ ἀρχομένοις E: ἀρχομένοις δὲ F 10 ἄγει — καταμήνια om. N 11 δραχμὰς τρεῖς] τρίτον N: η (in ras.) C τέτρακις (om. δρ.) N: δ (C 12 ἄγει C: ἄγουσι δὲ καὶ καταμήνια πεινόμενα· ἀρήγει καὶ θ. N φύλλα λεῖα RHDi (dittogr.) πινόμενα om. E 13 ἱστοροῦσι δ᾿  ἔνιοι NEDi: ἱστοροῦσιν ἔνιοι C ὅτι om. R τοῦ ὅλου θάμνου E ὅλου — καὶ om. RDi τὸ ἀφέψημα τῆς ῥίζης RDi 14 τὰς ἐκ τῶν δηγμάτων ἀλγιδῶνας παραιτεῖται E) [*](15 C fol. 351v: N 141 τρίφυλλον ἢ ὀξύφυλλον C: τρίφυλλον ἢ μινυανθὲς ἢ ἀσφάλτιον, οἱ δὲ ὀξύφυλλον N ἢ] οἱ δὲ Di 16 κνήκιον καλοῦσι NDi τριφόλλιουμ R: τριφίλιουμ Di cf. Col. de r. r. VI 17, 2 nostri autem propter figuram vocant acutum trifolium Scrib. Larg. 163 οἱ δὲ τριφόλιουμ ὀδοράτουμ om. R 17 ὠδαράτουμ H)

121
παραιτεῖται τοὺς πόνους. ὡσὰν δὲ θεραπευθείς τις τῷ ὕδατι ἐὰν ἕτερον ἕλκος ἔχων καταντληθῇ, τὰ αὐτὰ πάσχει τοῖς δηχθεῖσι. ποτίζουσι δέ τινες ἐπὶ μὲν τριταίου τρία φύλλα ἢ τρία σπερμάτια ἐν οἴνῳ, ἐπὶ δὲ τεταρταίου τέσσαρα, ὡς λύοντα τὰς περιόδους· μείγνυται δὲ αὐτῆς ἡ ῥίζα καὶ ἀντιδότοις.