Περὶ στάσεων

Hermogenes

Hermogenes. Hermogenis Opera. Rabe, Hugo, editor. Leipzig: Teubner, 1913.

Ἡ κατὰ ῥητὸν καὶ διάνοιαν ζήτησις διαιρεῖται προβολῇ ῥητοῦ, τῇ διανοίᾳ, τῷ μὴ προσδιωρίσθαι, πάλιν διανοίᾳ τοῦ νομοθέτου, συλλογισμῷ, ὅρῳ, ἀντιθέσει, μεταλήψει, πρός τι, ὅρῳ βιαίῳ, θέσει, ἑτέρᾳ μεταλήψει, ἀντιλήψει, ποιότητι καὶ γνώμῃ.

Ἡ προβολή ἐστιν αὐτὸ τὸ παρὰ τὸ ἔγγραφον νός, οἷον ξένος εἰ ἀνέλθοι ἐπὶ τὸ τεῖχος, τεθνάτω, πολέμου ὄντος ἀνελθών τις ἠρίστευσε καὶ ὑπάγεται τῷ νόμῳ. ἡ τοίνυν προβολὴ ὅτι ῾ ἀνῆλθες᾿ . — Ἡ διάνοια διττῶς ἐξετάζεται, τοῦ τε νομοθέτου καὶ τοῦ ὑπευθύνου· [*](55) τοῦ μὲν νομοθέτου, οἷον πότε λέγει τοὺς τας καὶ ἐπὶ τίνι καὶ διὰ τί, τοῦ δὲ ὑποκειμένου προσώπου τῷ ῥητῷ, οἷον οὐκ εἰ ἀνῆλθον δεῖ σκοπεῖν μόνον, ἀλλὰ καὶ μεθʼ ἧς γνώμης, καὶ ὅτι μὴ δυσνοίᾳʼ. — Τὸ μὴ προσδιωρίσθαι τοῦ χρωμένου τῷ ῥητῷ ἔστιν, [*](1 τοιαῦτα? cf. Marc. IV 793, 18 W. | ἢ οὐ PcAc, Marc,(εἰ supr.) Vc, ([ἢ]) Ba, ([οὐ] m. 1?) Py: ἢ εἰ οὐ Pa ἢ εἰ (οὐ m. 2 supr.) Ph καὶ τοὺς Ac 2 ἀρίστους VcBaPhy; ἀριστέας PAc,m. 2Vc, Marc ἐπὶ Phy; ὑπὸ Vγ, Marc., (ἐπὶ m.1 supr) P; [ἐπὶ], m.2 ὑπὸ supr, Vc: ὑπὸ m. 2 ex ἐπὶ Ba | οὕτω ante ποιεῖν suppl. m. 2VcPh 2. 3 p. 74, 15 cet. 5. 6 προβολῆ τῆ ἀπὸ τοῦ ῥητοῦ Ac, v .l.Pc, (om τοῦ) v .l Pa 6 τοῦ νομοθέτου etiam post τῇ add. Ba, ant τῷ (er.) Vc | προσδιωρίσασθαι (sic) Ph 9 ἀντιλήψει om. Py | κοὶ om Pc 10 τὸ πρᾶγμα παρὰ Ph 11 ἐπὶ PPy, cf. 40, 11; εἰς Ph; εἰς et ἐπὶ Syr. 2 p.194, 2. 3 sq 12 πολιορκίας οὔσης Py, 40, 12 14 διττῶς Pchy Ac, (χῶς m.1 supr.) Pa; διχῶς VcBa | τε om. V | τοῦ τε (pro καὶ τοῦ) Pc 16 τίσι Va, (νι m.1 su r.) Pa, cf. Marc. IV 806,5 W.: τίνι δὴ Ac 17 ἀνῆλθον P κνῆλθε Ac; ἀνῆλθες Vγ 18 τὸν νόμον (pro μόνον) Py | alt. καὶ o ??. Phy)

οἷον οὐδὲν τούτων προσδιώρισεν ὁ νομιοθέτης, ἀλλʼ ἀπλῶς εἶπε τὸν ξένον μὴ ἀνιέναι᾿ . — δὲ ἑτέρα διάνοια κοινή ἐστιν ἀμφοῖν· ὁ μὲν γὰρ φεύγων πρὸς τὸ μὴ προσδιωρίσθαι ἀπαντῶν χρήσεται αὐτῇ, οἷον ῾ οὐδὲν ιᾤετο δεῖν περὶ τῶν φανερῶν ὁ νομοθέτης διορίζειν κελεύων τούς ἐπʼ εὐνοίᾳ μὴ κεκωλῦσθαιʼ· ὁ δʼ αὖ διώκων ἐρεῖ ὅτι ῾ ἄτοπον ἡγήσατο ἀπλῶς ἐπιτρέπειν ἀνιέναι τοὺς ξένουςʼ. — συλλογισμός, εἰ μηδὲν διαφέρει τὸ προσδιωρίσθαι ἢ μὴ τῷ ἐγγράφῳ, ὃ καὶ ἄνευ ἐκείνου ἐστὶ φανερόν. — ὅρος, ὅτι πλεῖστον διαφέρει καὶ πάντῃ. — Ἡ ἀντίθεσις αὐτό ἐστι τὸ γεγονός, καὶ πλέον ἕξει γε ὁ φεύγων ἐν αὐτῇ. — Ἡ μετάληψις, οἷον ὅτι ῾ ἑτέρως ἔδει᾿ , καὶ ὡς ἐξῆν σοι ποιεῖν εὖ τὴν πόλιν, εἰ προῃροῦ, καὶ μὴ παρανομεῖνʼ. — Τὸ πρός τι, ὡς ἐν ταῖς ἀντιθετικαῖς, πότερον μεῖζον τὸ εὐεργέτημα ἢ τὸ ἀδίκημα· καὶ ἔστι κοινὸν ἀμφοῖν. [*](56) Καὶ τὰ λοιπὰ δὲ κεφάλαια οὕτως ὡς ἐν ταῖς ἀντιθετικαῖς ἐξετασθήσεται.

[*](169)

Ἡ ἀντινομία ἔστι μὲν οἷον διπλοῦν τι ῥητὸν καὶ διάνοια. ὡς κἀν τῇ μεθόδῳ, καθʼ ἣν ἐπέγνωμεν τὰς [*](2 ἡ δευτέρα Py, Nilus | δὲ om. Ba 4 διωρίσασθαι v.lPa; διωρίσθαι Py; διορεῖσθαι, ι mg., Ph 6 κωλύεσθαι V Phy 7 ἐρεῖ om. VPhy, v.l.P ἐπιτρέπων Ph 8 τοῖς ξένοις AcPhy | οὐδὲν Ph, Nilus 9 ἢ Ac Ba Phy; εἰ P, (m. 2?)Vc, v .l.Py 11 καὶ om. Ph καὶ πάντῃ om Py 12 γε ante ἔξει Nilus; om Py γε ὁ φεύγων ἕξει Pc 13 ὅτι om. Py: οἷον ὅτι om. VPh, Nilus | ἔδει καὶ ὡς VcBaPhy, m. 2Pa, W IV 812, 27; καὶ δικαίως P, (om. καὶ) Ac; m. 2Vc: γρ ἑτέρως ἐξῆν σοι δικαίως εὗ ποιεῖν τὴν 14 τῆι πόλει Ph | καὶ om Ba 15 cf. 73,14 17 οὕτως om. VPh, Nilus ὡς om. Pc | cf 73, 16sq. 20 διπλοῦν τι PaBa, (τι supr.; m 1?) Vc: τι διπλοῦν PcAc; τι om Phy γ, Nilus 21 ἐπ[έ]γνωμεν Ba; ἐπιγνωσόμεθα Phγ)

στάσεις, ὡρισάμην· καὶ τοῖς γε πλείστοις κεφαλαίοις κοινωνεῖ τῇ στάσει ταύτῃ διπλοῖς δηλαδὴ γινομένοις, ἔχει δέ τι καὶ ἴδιον, ὡς φανεῖται.

Οὑτωσὶ δὲ διαιρήσεις· προβολῇ ῥητοῦ, διανοίᾳ, ἑτέρᾳ προβολῇ ῥητοῦ καὶ πάλιν ἑτέρᾳ διανοίᾳ. — Τῶν δὲ ἐφεξῆς κεφαλαίων τινὰ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐκλείπει διὰ τὸ ἰσάζειν, οἷον ἕπεται μὲν τούτοις ὥσπερ ἐν τῷ ῥητῷ καὶ τῇ διανοίᾳ τὸ μὴ προσδιωρίσθαι καὶ ἡ ἑτέρα διάνοια τοῦ νομοθέτου καὶ ὁ συλλογισμὸς καὶ ὁ πρὸς αὐτὸν ὅρος· ἰσάζειν δέ πως δοκεῖ ταῦτα ἐπʼ ἀμφοῖν τοῖν μεροῖν παραπλησίως λέγεσθαι δυνάμενα, καὶ χαλεπὸν αὐτοῖς χρῆσθαι δυνηθῆναι. — Τὰ μέντοι μετὰ ταῦτα κεφάλαια δῆλά ἐστιν, οἷον ἀννίθεσις, μετάληψις, πρός τι, ὁ βίαιος ὅρος, ἡ θέσις, ἑτέρα μετάληψις, [*](57) ἀντίληψις, εἶτα ποιότης καὶ γνώμη. — Ἴδιον δὲ ἀντινομίας κεφάλαιον παρὰ τὴν ἐν τῷ ῥητῷ καὶ τῇ διανοίᾳ διαίρεσιν ἡ περὶ τοῦ πότερον περιέχει καὶ πότερον περιέχεται τῶν ῥητῶν ζήτησις, οἷον ποτέρου γενομένου μηδέτερον ἀναιρεθήσεται τῶν ῥητῶν· ὅπερ κεφάλαιον μετὰ τὸ πρός τι τεθήσεται.

Ἀπὸ δὲ τοῦ παραδείγματος ἔσται φανερὰ πάντα, [*](1 p. 40, 20 |ὡρισάμην Pahy γ; ὡρισάμεθα, ην m.1 supr., Pc; διωορισάμην | πλείστοις γε Py 3 l. 15 3. 4 ὡς φανεῖται οὕτως· ἡ δὲ διαίρεσις Ph 4 τοῦ ῥητοῦ Py 7 ἰσάζειν AcPy, (ον supr.) P: ἰσάζον VcBaPh ἐξισάζον Vγ 8 τῷ et τῇ om. Py p. 82, 19 10 ταῦτα δοκεῖ VcBa 12 καὶ — δυνηθῆναι om. Pc χρήσασθαι Py 13 οἷον om. VPy | δῆλα· ἔστιν δὲ ἀντίθεσις Ph 14 ὅρος βίαιος, om. ὁ, VPhy, Marc. IV 820, 24 W. | ἡ θέσις P, (ἡ om.) Ac; om VoBaPhy, Marc.; θέσις post alt μετάληψις Vγ, m. 2Ba 15 ἀντίληψις om. VcBaPhy, Marc. 16 τῷ om. Pc | τῆ supr Pa; om. Phy 18 [Ι]τῶν Pa ἡ add. ante ζήτη- σις Vc, (supr.; m. 1?) Py 19 γενομένου Pa; γινομένου Pc 21 cf. 87, 10 ἐστι VcBa | ad φανερὰ πάντα mg. γρ ταῦτα P)

οἷον ὁ ἀποκήρυκτος μὴ μετεχέτω τῶν πατρῴων καὶ ὁ ἐπιμείνας χειμαζομένῃ νηὶ δεσπότης ἔστω τῆς νεώς, ἀποκήρυκτος ἐπιμείνας πατρῴᾳ νηὶ χειμαζομένῃ κωλύεται δεσπόζειν αὐτῆς. ἡ προβολὴ τοῦ ῥητοῦ ῾ ἀποκηρύκτῳ ὄντι σοι οὐ μέτεστι τῶν πατρῴωνʼ. — Ἡ διάνοια ῾τότε λέγει δήπουθεν, ὅταν ὡς κληρονομήσων, ὅταν ὡς διαδεξόμενός τι τῶν τοῦ πατρὸς κατὰ τοὺς περὶ τῶν παίδων νόμους ἀντιποιῆταί τις, οὐχ ὅταν ὡς ἀλλότριος καὶ μηδὲν προσήκωνʼ. — Εἶτα ἕπεται ἡ ἑτέρα προβολὴ τοῦ νόμου, οἷον ῾ ἄλλως τε καὶ ὅταν [*](170) νόμος τοῦτο σαφῶς διδῷ τὸ κύριον εἶναι τὸν ἐπιμείναντα τῆς νεώς᾿ . — Πρὸς ἣν ἡ ἑτέρα διάνοια ῾ ἀλλὰ τηνικαῦτα δίδωσιν, ὅταν μὴ πατρῷον τὸ κτῆμια, ὅταν ἀλλότριον, ὅταν μὴ ἀποκήρυκτός τις ᾖ, ὅταν μὴ νόμῳ εἰργόμενοςʼ.

Εἶτά ἐστι τὸ μὴ προσδιωρίσθαι· ᾧ ὁπότερος ἂν χρήσηται, καὶ τῷ ἑτέρῳ ἔστι χρήσασθαι, καὶ ἰσάζει. τάχα [*](58) δʼ ἄν τις αὐτὸ καὶ μεθοδεύσειε διαιρῶν· νῦν δὲ ἡμεῖς [*](1 ὁ om Phy; cf. 41, 5 2 ἔσται τῆς νηός Ph 3 ἐπέμεινε .. καὶ κωλύεται Py | χειμαζομένη ante πατρώια VcBa; supr. (m.1?) Py; om Ph 4 δεσπότης εἶναι Ac 4. 5 ἀποκήρυκτος εἶ οἷον ὅτι οὐ μετέστην τῶν Ph 6 τότε VcBaPhy, Nilus, Marc. IV 822,1 W.; τοῦτο PAc | δήπουθεν ὁ νόμος ὅταν VcBaPh, (om. δήπουθεν) Nilus (cf. scholion P: ὁ νόμος δηλονότι) | κλη- ρονόμος ὢν (om ὡς), mg. m. 1 ὡς κληρονομήσων, Py 7 δια- δεξ[ό]μενος Pay; διαδεξάμενός, mg. ἐπιδικαζο, Ph |τῶν om Ba Py, (m.2 supr.) Vc 8 περὶ om. Py 9 ἡ om Py 10 ῥητοῦ (pro νόμου) Ac, Nilus | οἷον om Phy 11 ὁ νόμος VcBaPh | τοῦτο σαφῶς mg. suppl. m.1Ph | σαφῶς ante τοῦτο Pc; om Py | δίδωσι V 11 12 ἐπιμένοντα Ac, supr. Pa 12 ὃ (pro ἣν) Nilus | ἡ om. Pc 14 τις om. Py 16.17 εἶτα ἔστι τὸ μὴ προσδιωρίσασθαι. καὶ ἰσάζει εἶτα ἔστι τὸ μὴ διορίσθαι. ὧι ὁ πρότερος ἂν χρή- σεται. καὶ Ph 16 ὧι ὁπότερος ἂν PPγ; ὡς ὁ ἕτερος ἂν Py; καὶ οἷς ὁ ἕτερος ἂν Vc, (ὧ ex οἷς, m.2?) Ba; καὶ οἷς ἂν ὁ ἕτερος Ac, v.l. Pa, (om ἂν) v.l Pc 18 νυνὶ Phy)

οὐ διαιροῦμεν, ἀλλὰ τὰ κεφάλαια δείκνυμεν, καὶ ἔστι φανερά. ἀκολούθως δὲ τούτῳ τῷ κεφαλαίῳ καὶ ὁ ὅρος καὶ ὁ συλλογισμὸς ἰσάζει. — Ἡ μέντοι ἑτέρα διάνοια, ἐστι γνώμη τοῦ νομοθέτου, διαφόρως ὑφʼ ἑκατέρου μέρους ἐξετάζεται ἐπʼ ἀμφοῖν τοῖν νόμοιν, οἷον ῾ διὰ τί τὸν ἀποκήρυκτον εἴργει ὁ νομοθέτης τῶν πατρῴων;ʼ ὁ μὲν διώκων ἐρεῖ ὅτι νομίσας οὐκ ἄξιον εἶναι τὸν ἀπηχθημένον τῷ πατρὶ τῶν ἐκείνου τινὸς μετέχεινʼ, ὁ δὲ φεύγων ῾ οὐχί, ἀλλʼ ἵνα καὶ καθʼ ἑαυτοὺς πονοῦντες καὶ παραβαλλόμενοι τοῖς κινδύνοις κτᾶσθαι ἀναγκάζωνται καὶ τὴν βλακείαν, διʼ ἣν ἀπεκηρύχθησαν, καὶ τὴν τρυφὴν ἀποθῶνται· ὃ νῦν ἐγὼ πεποίηκα ἐπιμείνας τῇ νηί᾿ . πάλιν ῾ διὰ τί δίδωσι τῷ ἐπιμείναντι τὴν ναῦν;ʼ ῾ ἵνα δὴ καρτεροῖεν τοῖς κινδύνοις οἱ ἐμπλέοντεςʼ ἢ ὅ τι ἂν εὑρίσκωσιν ἀμφότεροι. Πολλάκις δὲ διεμαρτυράμην, ὡς οὐ διαιρῶν λέγω νῦν, ὅσον δὲ πρὸς ἔνδειξιν τῶν κεφαλαίων ταῦτα ἐκτίθεμαι.