Adversus Mathematicos

Sextus Empiricus

Sextus Empiricus. Sexti Empiricii Opera, Volume 2-3. Mutschmann, Hermann; Mau, Jürgen, editors. Leipzig: Teubner, 1912-1954 (printing).

πάρεστι δέ, εἴ τινι φίλον ἐστί, καὶ τἀς ἄλλας ἀπορίας τὸν ἀντερωτῶντα, ὧς ἔθος ἔχουσιν αὐτοὶ [*](18/19 κρινοῦντος Bekk.: κρίνοντος G 19 δοκιμάσαντος N 20 παραστήσαντος N 29 ἐκείνην E 5 δὲ NLE: δὴ ς 13 ἀπορίας <κομίσαι> τὸν ἀντερωτῶντα, ἃς ἔθος ἔχουσιν αὐτοῖς οἱ σκεπτικοὶ πρ. Bekk.: ἀπορίας <αὐτοῖς> τ. ἀ., ὡς ἔθος αὐτοὶ τοῖς σκεπτικοῖς πρ. Kayser αὐτοὶ Kochalsky post Kayserum: αὐτοῖς G)

τοῖς σκεπτικοῖς <.....> προσάγειν· δεδηλωμένου μέντοι κατὰ τὴν ἐπιχείρησιν χαρακτῆρος οὐκ ἀνάγκη μακρηγορεῖν. Πρὸς δὲ τοὺς τὰς πιθανὰς ἀποδεχομένους φαντασίας σύντομος ὁ λόγος. ταυτὶ γὰρ τὰ κριτήρια, δυεῖν θάτερον, ἢ ὧς πρὸς τὴν τοῦ βίου διεξαγωγὴν χρήσιμα αὐτοῖς ὑπείληπται ἢ ὧς πρὸς τὴν εὕρεσιν τῆς ἐν τοῖς οὖσιν ἀληθείας.

καὶ εἰ μὲν τὸ πρῶτον λέγοιεν, ἄτοποι γενήσονται· οὐδεμία γὰρ τούτων τῶν φαντασιῶν δύναται κατ’ ἰδίαν χρειοῦν πρὸς τὰς τοῦ βίου διεξαγωγάς, ἀλλὰ χρεία ἐστὶν ἑκάστη καὶ τῆς τηρήσεως, καθ’ ἣν ἥδε μὲν διὰ τόδε ἐστὶ πιθανή, ἥδε δὲ διὰ τόδε διεξωδευμένη καὶ ἀπερίσπαστος.

εἰ δὲ ὧς πρὸς τὴν τἀληθοῦς εὕρεσιν, διαπεσοῦνται. οὔτε γὰρ ἡ πιθανὴ μόνον κριτήριον τἀληθοῦς· δεῖ γάρ, ἴνα τοῦτο εὑρεθῇ, πολὺ πρότερον αὐτὴν περιωδευμένην <.....>, διὰ τὸ πάντως ἡμᾶς ἐν τῷ διοδεύειν ἕκαστον τῶν κατὰ τὸν τόπον αὐτῆς θεωρουμένων [μὴ] εἰς ὑπόνοιαν μήποτε παραλέλειπταί <τι> τῶν ὀφειλόντων κατὰ τὸν ἐξετάζεσθαι, ὅτι περισπασμοῦ περὶ τὴν διάνοιαν συμβαίνοντος αἴρεται ἡ τῆς ἀληθείας γνῶσις.

τὸ δὲ ὅλον μήποτε τοῖς αὑτῶν ἐλέγχοις κρατοῦνται. ὧς γὰρ διαβάλλοντες τὴν καταληπτικὴν φαντασίαν ἔφασκον μὴ εἶναι κριτήριον ταύτην τῆς ἀληθείας τῷ καὶ ἄλλας ἀπαραλλάκτους [*](14 hic lacunam statuit Kochalsky qui supplet: <οὕτως παρὰ μέρος τοῖς <Στωικοῖς> coll. p. 285, 27—30 22 χρειοῦν χειροῦν E: om. V sed relicto spatio 7—8 litt. 24 διὰ τόδε <πιθανὴ καὶ διεξωδευμένη, ἥδε δὲ διὰ τόδε πιθανὴ καὶ> διεξωδευμένη Kochalsky 26 εἰ δὲ ὧς Bekk.: εὐθέως δὲ G 27 lac. stat. Bekk. qui suppl. εἷναι, sed plura exciderunt: περιωδευμένην <εἷναι· οὔτε ἡ πιθανὴ ἄμα καὶ περιωδευμένη> Heintz: similia Kochalsky: περιωδευμένην <εἶναι, καὶ πάλιν ἀπερίσπαστον τὴν περιωδευμένην> ego coll. p. 287, 1 (περισπασμοῦ) 28/29 κατὰ τὸν τόπον N: κατὰ τρόπον LEς cf. p. 199, 30 29 μὴ del. Meineke: an ἐνίοτε? ἄγεσθαι N 30 μήποτέ <τι> Kayser: μή τι Bekk. dubit. τι addidi 1 post ἐξετάζεσθαι lac. stat. Kochalsky, quam frustra explere temptavit, scribens <οὔτε ἡ πιθανὴ καὶ διεξωδευμένη καὶ ἀπερίσπαστος .....>. Omnia sana esse intelleges, si v. 27 mecum feceris. ὅτι scr.: ἅτε G: εἴγε Bekk. sec. Fabricii versionem (siquidem) 2 αἴρεται Bekk.: εἴρηται G: ἀναιρεῖται vel ἀνῄρηται Meineke)

παρακεῖσθαι αὐτῇ ψευδεῖς, οὕτως οὐκ ἀπέοικε καὶ τοῖς διεξωδευμένοις πράγμασιν ἡμῖν ἐν τῷ διαθεωρεῖν τὴν πιθανὴν φαντασίαν ἄλλα τινὰ ψευδῆ παρακεῖσθαι, ὥστε λόγου ἕνεκεν δοκεῖν μὲν ἡμᾶς ἔχειν ἀρτίαν τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα, μὴ οὕτως δὲ ἔχειν, ἢ ὡς ἐκ συμμέτρου μὲν διαστήματος δοκεῖν βλέπεσθαι τὸ φανταστόν, ἄλλως δὲ ἔχειν.

πλὴν τό γε κεφάλαιον, εἰ μήτε πᾶσαι αἱ φαντασίαι εἰσὶ πισταὶ μήτε πᾶσαι ἄπιστοι, μήτε τινὲς μὲν πισταὶ τινὲς δὲ ἄπιστοι, οὐκ ἂν εἴη κριτήριον τῆς ἀληθείας ἡ φαντασία. ὡ ἀκόλουθον τὸ μηδὲν εἶναι κριτήριον διὰ τὸ μήτε τὸ ὑφ’ οὗ μήτε τὸ δι’ οὗ μήτε τὸ καθ’ ὃ βεβαίαν ἔχειν τὴν γνῶσιν.

Ἀλλ’ εἰώθασιν ἀνθυποφέροντες οἱ δογματικοὶ (Stoic. fr. II 118 Arn.) ζητεῖν, πῶς ποτε καὶ ὁ σκεπτικὸς τὸ μηδὲν εἶναι κριτήριον ἀποφαίνεται. ἤτοι γὰρ ἀκρίτως τοῦτο λέγει ἢ μετὰ κριτηρίου· καὶ εἰ μὲν ἀκρίτως, ἄπιστος γενήσεται, εἰ δὲ μετὰ κριτηρίου, περιτραπήσεται καὶ λέγων μηδὲν εἶναι χριτήριον ὁμολογήσει εἰς τὴν τούτου παράστασιν κριτήριον παραλαμβάνειν.