Tetrabiblos

Claudius Ptolemaeus

Claudius Ptolemaeus. Claudii Ptolemaei opera quae exstant omnia, Volume 3.1. Boll, Franz, and Boer, Emilie, editors. Leipzig: Teubner, 1954.

Ὁ δὲ τῆς πράξεως τὴν κυρίαν ἔχων λαμβάνεται κατὰ τρόπους δύο, ἀπό τε τοῦ ἡλίου καὶ τοῦ μεσουρανοῦντος [*](21 Heph. II 19: CCAG VIII 2, 87 s.; ib. VIII 4, 207218 ib. II 35, 165; Cumont, Egypte; Robert, Etudes 76 ss.) [*](2 τύπος] δὲ τόπος Y 4 καταστάσεις] ἐπαναστάσεις Y 5 τῶν (prius)] τῆς γ 7 δορυφορήσεων VY δορυφοριῶν Σβγ 8 ἀγαθοὺς Y 10 ἢ τοὺς κακοποιοὺς om. Y ὑπο-] ἐπι- Σ 12 δορυφορησάντων VYDSy δορυφορούντων ΣΜ 14 πολυκτημοσύνῃ VY φιλοκτημοσύνῃ Σβγ 16 καὶ τιμαῖς καὶ δωρεαῖς γ καὶ (tert.)] ἢ V 20 τῶν om. γ 21 πράξεως VYDMy πράξεων Σ ποιότητος VEDMy ποσότητος Υ ἐπίσκεψις περὶ τέχνης ἐπιτηδευμάτων S2 i. mg. 22 ὁ om. Y pro rubr. ἔχων VDy ἐπέχων αΜS ἐξ, τε τοῦ Dy τε V τοῦ aMS τοῦ μεσ. VYDSy ἀπὸ τοῦ μεσ. ΣΜ)

179
ζῳδίου· σκοπεῖν γὰρ δεήσει τόν τε φάσιν ἑῴαν ἔγγιστα πρὸς ἥλιον πεποιημένον καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ μεσουρανήματος, ὅταν μάλιστα τὴν συναφὴν τῆς σελήνης ἐπέχῃ, κἂν μὲν ὁ αὐτὸς ἀστὴρ ὁ ἀμφότερα ἔχων τὰ εἰρημένα, τούτῳ μόνω προσχρηστέον, ὁμοίως δέ, κἂν τὸ ἕτερον μηδὲ εἷς ἔχῃ, τῷ τὸ ἕτερον εἰληφότι μόνω, ἐὰν δὲ ἕτερος ὁ τὴν ἔγγιστα φάσιν πεποιημένος καὶ ἕτερος ὁ τῷ μεσουρανή- [*](m 178) ματι καὶ τῇ σελήνῃ συνοικειούμενος, ἀμφοτέροις προσχρηστέον τά πρωτεῖα διδόντας τῷ κατ’ ἐπικράτησιν πλεί- ους ἔχοντι ψήφους οἰκοδεσποτείας, καθ’ ὃν προεκτεθείμεθα τρόπον·

ἐὰν δὲ μηδὲ εἷς εὑρίσκηται μήτε φάσιν πεποιημένος μήτε ἐπὶ τοῦ μεσουρανήματος, τὸν κύριον αὐτοῦ παραληπτέον, πρὸς ἐπιτηδεύσεις μέντοι τὰς κατὰ καιρούς· ἄπρακτοι γὰρ ὡς ἐπίπαν οἱ τοιοῦτοι γίνοι ται ὁ μὲν οὗν τῆς πράξεως τὴν οἰκοδεσποτείαν ἀστὴρ λαβὼν οὕτως ἡμῖν διακριθήσεται, τὸ δὲ ποῖον τῶν πράξεων ἔκ τε τῆς ἰδιοτροπίας τῶν τριῶν ἀστέρων Ἄρεως καὶ Ἀφρο- δίτης καὶ Ἑρμοῦ καὶ τῆς τῶν ζῳδίων, έν οἷς ἂν τύχωσι παραπορευόμενοι.

ὁ μὲν γὰρ τοῦ Ἑρμοῦ τὸ πράσσειν παρέχων, ὡς ἄν τις εἴποι τυπωδῶς, ποιεῖ γραμματέας, πραγματευτικούς, λογιστάς, διδασκάλους, ἐμπόρους, τραπεζίτας, μάντεις, ἀστρολόγους, θύτας καὶ ὅλως τοὺς ἀπὸ γραμμάτων καὶ ἑρμηνείας καὶ δόσεως καὶ λήψεως ἐργαζομένους, κἂν μὲν [*](1 τὸν] τὴν Σ φάσιν om. V 2 τὸν ἥλιον γ καὶ om. V 8 συναφὴν] σαφὴν Y 4 om. Σβγ ὁ (alt) om. Σβγ ἔχων VY ἔχῃ Σβγ 5 μηδὲ εἷς ΣMS μηδεὶς γ 8 καὶ ἢ καὶ αβC om. A ἀμφοτέροις αSγ ἀμφότεροι DM 10 προεξεθέμεθα γ 11 μηδὲ εἷς αMS μηδεὶς γ φάσιν VY Procl. φάσιν ἑῴαν Σβγ 12 ἐκ τῶν γ’ ἀστέρων ‘9 καὶ 9 add. A2 i. mg. 14 καιρὸν γ 15 ἀστὴρ λαβὼν γ λ. ἀ. αMS 16 οὗτος V τὸ δὲ αS τό γε V τὸ δὲ τὸ γ τῆς πράξεως S 18 τῆς γ ἐκ τῆς αMS ἐν] καὶ ἕν V ἐὰν V τυγχάνωσι Y 20 ἄν αDγ ἐάν MS 21 γραμματεῖς V πραγματευτικοὺς VY γραμματικοὺς Σβγ 23 ὅλως ΣDγ ὅλους YMS 24 δόσεως . . . λήψεως γ δόσεων . . . λήψεων αΜS)

180
ὁ τοῦ Κρόνου αὐτῷ μαρτυρήσῃ, ἀλλοτρίων οἰκονόμους ἢ ὀνειροκρίτας ἢ ἐν ἱεροῖς τὰς ἀναστροφὰς ποιουμένους προφάσει μαντειῶν καὶ ἐνθουσιασμῶν, ἐὰν δὲ ὁ τοῦ [*](c 46v) Διός, νομογράφους, ῥήτορας, σοφιστὰς μετὰ προσώπων μειζόνων ἔχοντας τὰς ἀναστροφὰς.

ὁ δὲ τῆς Ἀφροδίτης τὸ πράσσειν παρέχων ποιεῖ τοὺς παρ’ ὀσμαῖς a ἀνθέων μύρων οἴνοις ἢ χρώμασιν b ἢ βαφαῖς ἢ ἀρώμασιν ἢ κοσμίοις τὰς πράξεις ἔχοντας, [*](m 179) οἷον μυροπώλας, στεφανοπλόκους c, ἐκδοχέας, οἰνεμπόρους. φαρμακοπώλας, ὑφάντας d, ἀρωματοπώλας, ζωγράφους e, βαφέας, ἱματιοπώλας· κἂν μὲν ὁ τοῦ Κρόνου αὐτῷ μαρτυρήσῃ ρήσῃ ἐμπόρους τῶν πρὸς ἀπόλαυσιν καὶ κόσμον γοήτας f δὲ καὶ φαρμακοὺς καὶ προαγωγοὺς καὶ τοὺς ἐκ τῶν ὁμοίων τούτοις πορίζοντας. ἐὰν δὲ ὁ τοῦ Διὸς ἀθλητάς, στεφανηφόρους, τιμῶν καταξιουμένους g, ὑπὸ θηλυκῶν προσώπων προβιβαζομένους h.

ὁ δὲ τοῦ Ἄρεως μετὰ μὲν τοῦ ἡλίου σχηματισθεὶς τοὺς διὰ πυρὸς ἐργαζομένους ποιεῖ οἷον μαγείρους i, χωνευτάς k, καύστας, χαλκέας, μεταλλευτάς· χωρὶς δὲ τοῦ ἡλίου τυχὼν τοὺς διὰ σιδήρου οἷον ναυπηγούς, τέκτονας l, γεωργούς, λατόμους, λιθοξόους, λαοξόους, λιθουργούς, [*](2 Cumont. Egypte 158, 4 7a: ib. 88. 6 b: ib. 92, 4 9c: ib. 944 10d: ib. 87. 1 e: ib. 101,3 12f: ib. 175, 3 15g: ib. 76,3 16h: ib 30,1 18i: ib. 94, l 19k: ib. 98. 2 et 99. 1 20l: ib 106,2) [*](2 ἀναστροφὰς γ ἀνατροφὰς ΣDM ἀναφορὰς S 5 μειζόνων γ μεγάλων ΣMS 6 ποιεῖ τοὺς ΣβC ποιεῖται Α ποιεῖ τοὺς γενηθέντας Y 7 ἀνθέων γ ἀνθ’ ὧν Μ ἀνθῶν ΣS 8 κοσμίοις γ κόσμοις ΣΜS 9 οἷον] οἷόν ἔστι V μυροπώλας γ μυροπώλους αDM στεφανοπλόκους γ στεφανηπλόκους Σβ οἰνεμπόρους γ οἷον ἐμπόρους ΣΜS έας 10 ὑφ. ἀρ. ζωγ. VYMS ἀρ. ζωγρ. ὑφ. γ ἀρωματοπώλας ΣDMγ ἀρωματοπώλους S ἁρματοπώλους Y 13 προαγωγοὺς γ προσαγωγοὺς ΣDM 14 προρίζοντας V 17 σχηματισθεὶς γ συσχημ. ΣMS 18 οἷον αβC οἶόν ἐστιν V οἷαν(!) Α 19 χαλκέας ΣΜS χαλκεῖς γ 20 σιδήρου αMS σιδήρων γ οἷον] οἷόν ἐστι V 21 λιθοξόους λαοξόους λιθουργοὺς γ λιθοξ λιθορῦ(!) Υ λαοξόους λιθουργοὺς ΣΜS)

181
ξυλοσχίστας, ὑπουργούς. κἂν μὲν 6 τοῦ Κρόνου αὐτῷ μαρτυρήσῃ ναυτικούς, ἀντλητάς a, ὑπονομευτάς b, ζωγράφους, θηριοτρόφους, μαγείρους, παρασχίστας. ἐὰν δὲ ὁ τοῦ Διὸς στρατιώτας, ὑπηρέτας, τελώνας c, πανδοκέας d, πορθμέας, φυσιουργούς.

πάλιν δὲ δύο· τῶν τὰς πράξεις παρεχομένων εὑρεθέντων ἐὰν μὲν ὁ τοῦ Ἑρμοῦ καὶ 6 τῆς Ἀφροδίτης λάβωσι τὴν οἰκοδεσποτείαν, ἀπὸ μούσης καὶ ὀργάνων καὶ μελῳδιῶν ἢ ποιημάτων καὶ ῥυθμῶν ποιοῦσι τὰς πράξεις [*](m 180) καὶ μάλιστα ὅταν τοὺς τόπους ὦσιν ἀμφιλελαχότες· ἀποτελοῦσι γὰρ θυμελικούς e, ὑποκριτάς f, σωματεμπόρους, ὀργανοποιούς g, χορδοστρόφους, ὀρχηστάς, ὑφάντας, κηροπλάστας h, ζωγράφους i. κἂν μὲν ὁ τοῦ Κρόνου πάλιν αὐτοῖς μαρτυρήσῃ, ποιεῖ τοὺς περὶ τὰ προειρημένα γένη καὶ τοὺς γυναικείους κόσμους ἐμπορευομένους, ἐὰν δὲ ὁ τοῦ Διός, δικολόγους k, λογιστηρίων προισταμένους l, ἐν δημοσίοις ἀσχολουμένους, παίδων διδασκάλους, ὄχλων προεστῶτας.

m ἐὰν δὲ ὁ τοῦ Ἑρμοῦ καὶ ὁ τοῦ Ἄρεως ἅμα τὴν κυρίαν λάβωσι τῆς πράξεως, ποιοῦσιν ἀνδριαν- τοποιούς, ὁπλουργούς, ἱερογλύφους, ζῳοπλάστας, παλαιστάς n, ἰατρούς o, χειρουργούς p, κατηγόρους, μοιχικούς, κακο- [*](2a, b: Cumont, Égypte 54,3 4c, d: ib. 95,2 11e.f: ib.81,1 12g: ib. 84,2 18h,i: 101, 2 et 3 16 k. l: 71, 1 18m: ib. 71. 3 21n: ib. 79, ὅ p: 129, 1) [*](2 ζωγράφους V ῥοτόφους Y στρατιώτας ΣDMγ om. S 3 θηριοτρόφους ΣΜ παρασχίστας VY Procl. περιχύτας Σβγ 5 φυσιουργοὺς θυσιουργοὺς αβγ 6 παρεχομένων] παρεχόντων Y 7 Ἑρμοῦ] ABBREV A 8 μούσης] μουσικῆς? Cumont, Egypte 82,3 Heph. καὶ VYDγ ἢ ΣMS (saepius) 10 ἀμφιλελαχότες ΣMSγ ἀμφιλλαχότες(!) V ἀμφιλαχότες Y μετηλλαχότες D ἀποτελοῦσι] ποιοῦσι Y 12 χορδοστρόφους MS Procl. χορδοστρ. ζωγράφους γ χωρευτὰς χορδοτρόφους (!) Y χονδοστρ. Σ κηροπλάστας] πλάστας Y 13 ζωγράφους αMS Procl. hic om. γ αὐτοῖς βγ αὐτὸ Y αὐτῷ Σ 14 τοὺς περὶ VYDC τοὺς Α ΣMS 15 τοὺς ΣMS 16 ἐν om. Σβγ 19 τῶν πράξεων Y 20 ζῳοπλάστας γ πλάστας ΣMS 21 μοιχοὺς Y κακοπρ Va S καὶ κακοπρ. DM y)

182
πράγμονας, πλαστογράφους8· κᾶν μὲν ὁ τοῦ Κρόνου αὐ- τοῖς μαρτυρήσῃ, φονεάςῑ), λωποδύταςο, ἅρπαγαςᾱ, λῃστάςθ, ἀπελάταςῗ, ρᾳὃιουργούςὲ, ἐὰν δὲ ὁ τοῦ Διός, φιλόπλους ἢ φιλομονομάχους, δράστας, δεινούς, φιλοπράγμονάς, ἀλ.- λοτρίων ὑπεξερχομένους καὶ διὰ τῶν τοιούτων πορίζον- τας.

ἐὰν δὲ ὁ τῆς Ἀφροδίτης καὶὸ τοῦ *Ἄρεως ἅμα ·τὴν οἰκοδεσποτείαν λάβωσι τῆς πράξεως, ποιοῦσι βαφέας, μυρεψούςὴ, κασσιτεροποιούςῘ, μολυβδουργούς, χρυσοχό- ουςκ,ἀργυροκόπουςιῃεωργούς,ὁπλορχήστάς,φαρμακοποι- ούς, ἰατρούς, τοὺς διὰ τῶν φαρμάκων ταῖς θεραπείαις χρω- [*](c 47) μένους, κᾶν μὲν ὁ τοῦ Κρόνου αὐτοῖς μαρτυρήσῃ, ἱερῶν ζῴων θεραπευτάς, ἀνθρώπων ἐνταφιαστάς, θρηνῳδούςω, τυμβαύλαςῑῑ, ἐνθουσιαστάς, ὅπου μυστήρια καὶ θρῆνοι καὶ [*](m 181) αὶμαγμοί, τὰς ἀναστροφὰς ποιουμένουςο, ἐὰν δὲ ὁ τοῦ Διός, [egoatgodazldxovgp, olmmdroigq, ἱεροφόρουςῐ, γυναικῶν προισταμένους, γάμων καὶ συνεπιπλοκῶν ἑρμηνέας καὶ διὰ τῶν τοιούτων ζῶντας ἀπολαυστικῶς ἅμα καὶ ῥιψο- κινδύνως.

καὶ τῶν ζῳδίων δέ, ἐν οἷς ἂν ὦσιν οἱ τὸ πράτ- τειν παρέχοντες, αἰ κατ’ εἶδος ἰδιοτροπίαι συλλαμβάνον- [*](1a: Cumont, Egypte 50, 1 2.3b—g: ib. 67, 1 e, f: ib. 66, 3 Sh: ib. 93,3; i: ib. 98, 2; k: ib.99, 1 91: ib.99,5 12.18 m,n: ib. 140,5 14o: ib.155,2 ει 162,5 16p—r: ib. 127,2) [*](2 ἀπελάτας om. D 3 δὲ om. A φιλόπλους] φιλοπόνους Σ (i.mg. φιλόπλους ὀφειλ. κεῖσθαι) 4 φιλομονομάχους VMS φιλο- μάχουςΥ φιλομονάχους Dy om. Σ o ὁ (alt.)om.Dy 8 κασσι- τεροποιοὺς VaDM κασσιτηροπ. SC κασιτεροπ. Α μολυβδουρ- γοὺςΥ μολιβὸ- ΣΜγ μολιβ- VD μολιμβ- S 9 γεωργοὺς om. Y φαρμακωπόλουςῌ) Y 10 τοὺς Υβ γ τοῖς Y τῶν om. YMSA τὰς θεραπείας Y 11 αὐτοῖς Σ MSy Procl. αὐτοὺς Y αὐτὸς V 18 τυμβαύλας αΒΜ -άλας VA -αύτας S ·άβλας C θρῆνοι VYDy θρηνῇ EMS 14 ποιουμένους VDSy ποιούμενοι αΜ 14—16 ἐὰν «ἵε-προισταμένους om. Y 15 ἱεροπροσπλόκους VD Procl. ἱεροπροσπόλους EMS ἱεροπλόκους γ ἱεροφόνους S 17 ἀπολαυστικῶς Υβγ ἀπολαυστικούς α ῥἰψοκινὸύνως VDSy ῥιψοκινδύνους αΜ 18 ἂν Σ βγ ἐὰν VY ’ 19 συλλαμβάνον- ταί τι ΣἈῈΞ συλλαβάνον τέ τι V λαμβάνοντές τοι Υ συμβάλ- λονταί τι Dγ)

183
ταί τι πρὸς τὸ ποικίλον τῶν πράξεων· τὰ μὲν γὰρ ἀνθρωπόμορφα συνεργεῖ πως πρὸς πάσας τὰς ἐπιστημονικὰς καὶ πρὸς τὴν ἀνθρωπίνην χρείαν καταγινομένας, τὰ δὲ τετράποδα πρὸς τὰς μεταλλικὰς καὶ ἐμπορικὰς a καὶ οἰκοδομικὰς καὶ τεκτονικάς c, τὰ δὲ τροπικὰ καὶ ἰσημερινὰ πρὸς τὰς ἑρμηνευτικὰς καὶ μεταβολικὰς καὶ μετρητικάς καὶ γεωργικὰς καὶ ἱερατικάς, τὰ δὲ χερσαῖα καὶ τὰ κάθυγρα πρὸς τὰς ἐν ὑγροῖς καὶ δι’ ὑγρῶν καὶ τὰς βοτανικὰς d καὶ ναυπηγικάς, ἔτι τε περὶ ταφὰς ἢ ταριχείας e ἢ ἁλείας f ἢ ψυλλίας.

ἰδίως δὲ πάλιν, ἐὰν ἡ σελήνη τὸν πρακτικὸν τόπον ἐπισχῇ

τὸν ἀπὸ συνόδου δρόμον ποιουμένη σὺν τῷ τοῦ Ἑρμοῦ, έν μὲν τῷ Ταύρῳ καὶ Αἰγοκέρωτι καὶ καρκίνῳ ποιεῖ μάντεις g, δύτας h, λεκανομάντεις, ἐν δὲ Τοξότῃ καὶ Ἰχθύσιν νεκρομάντεις i καὶ δαιμόνων κινητικούς k. [*](m 182) ἐν δὲ Παρθένῳ καὶ Σκορπίῳ μάγους l, ἀστρολόγους m, ἀποφθεγγομένους n προγνώσεις ἔχοντας o, ἐν δὲ Ζυγῷ καὶ Κριῷ καὶ Λέοντι θεολήπτους p, ὀνειροκρίτας q, ἐξορκιστάς r. τὸ μὲν οὖν αὐτῶν τῶν πράξεων εἶδος διὰ τῶν τοιούτων κατὰ τὸ συγκρατικὸν εἶδος δεήσει καταστοχάζεσθαι, τὸ δὲ μέγεθος αὐτῶν ἐκ τῆς τῶν οἰκοδεσποτησάντων ἀστέρων [*](4 a: Cumont, Égypte 97,1 5b,c: ib.106,2 8d: ib. 93, 4 9 e,f: ib. 112. 1 et 139, 3 13g,h: ib.160,2 14i,k: ib.167,1 15 l, m: ib. 170,3 16n,o: ib. 162,5 17p,q: ib.151,3; q,r ib. 171, 1) [*](1 τῆς πράξεως V 3 πρὸς aMS περὶ VDy 6 ἑρμ. καὶ μετ VY μετ. καὶ ἑρμ. ΣΜ μετ. καὶ ἑρμηνεύτας S ἑρμ. καὶ ἡγεμονικὰς Α ἑρμ. καὶ καὶ μετ. C μετρητικάς V μετρικὰς Y γεωμετρικὰς ΣβC om. A καὶ γεωργικὰς om. Y A 8 καὶ (prim.) Y ἢ ΣMSγ 0111. VD βοτ.] συντανοκὰς(!) Y 9 τὰς ναυπ. V ἔτι Σβγ πρός Υ ἢ ψυλλίας om. Y 10 ἐὰν ἡ σελ. aMS ἡ σελ. ἐὰν γ πρακτικὸν VY (-κῶν) γ προσθετικὸν ΣΜ 12 τοῦ ταύρου ΣΜ καὶ καρκ. καὶ αἰγ. Y 18 μάντεις θύτας αMS μαντευτὰς VDy 14 νεκρομάντεις νεκυομάντεις αβγ 16 ἔχοντας om. D ζυγ. καὶ κρ. καὶ λέοντι] Y καὶ ABBREV καὶ ABBREV γ 17 ἐξορκιστάς Σβγ ἐφορκιστάς VY τὸ ΣMSγ τῶν VY τὸν D 19 τὸ (prius)] τὸν V συγκριτικὸν Y στοχάζεσθαι Σ)

184
δυνάμεως· ἀνατολικοὶ μὲν γὰρ ὄντες ἢ ἐπίκεντροι ποιοῦσι τὰς πράξεις αὐθεντικάς, δυτικοὶ δὲ ἢ ἀποκεκλικότες τῶν κέντρων ὑποπρακτικάς, καὶ ὑπὸ μὲν ἀγαθοποιῶν καθυπερτερούμενοι μεγάλας καὶ ἐπιδόξους καὶ ἐπικερδεῖς καὶ ἀπταίστους καὶ ἐπαφροδίτους, ὑπὸ δὲ κακοποιῶν ταπεινὰς καὶ ἀδόξους καὶ ἀπερικτήτους καὶ ἐπισφαλεῖς, Κρόνου μὲν ἐναντιουμένου καταψύξεις καὶ χρωματοκρασίας,

Ἄρεως δὲ καταρριψοκινδυνίας καὶ περιβοησίας, ἀμφοτέρων δὲ κατὰ τὰς τελείας ἀναστασίας τοῦ καθολικοῦ χρόνου τῆς αὐξήσεως ἢ τῆς ταπεινώσεως πάλιν θεωρουμένου διὰ τῆς τῶν αἰτίων τοῦ ἀποτελέσματος ἀστέρων πρὸς τὰ ἑῷα καὶ τὰ ἑσπέρια κέντρα ἀεὶ διαθέ- σεως.