Tetrabiblos

Claudius Ptolemaeus

Claudius Ptolemaeus. Claudii Ptolemaei opera quae exstant omnia, Volume 3.1. Boll, Franz, and Boer, Emilie, editors. Leipzig: Teubner, 1954.

προθέσεως δὲ κατὰ τὸ παρὸν ἡμῖν οὔσης καὶ τοῦτο τὸ [*](m 107) μέρος ἐφοδικῶς ἀναπληρῶσαι κατὰ τὸν ἐν ἀρχῇ τῆς δὲ τῆς συντάξεως ὑφηγημένον ἐπιλογισμὸν περὶ τοῦ δυνατοῦ τῆς τοιαύτης προγνώσεως, τὸν μὲν ἀρχαῖον τῶν προρρήσεων τρόπον τὸν κατὰ τὸ συγκρατικὸν εἶδος τῶν ἀστέρων πάντων ἢ τῶν πλείστων, πολύχουν τε ὄντα καὶ σχεδὸν ἄπειρον, εἴ τις αὐτὸν ἀκριβοῦν ἐθέλοι, κατὰ τὴν διέξοδον καὶ μᾶλλον ἐν ταῖς κατὰ μέρος ἐπιβολαῖς τῶν φυσικῶς ἐπισκεπτομμένων ἢ έν ταῖς παραδόσεσι ἀναθεωρεῖσθαι δυνάμενον παραιτησόμεθα διά τε τὸ δύσχρηστον καὶ τὸ δυσδιέξοδον.

τὰς δὲ πραγματείας αὐτάς, δι’ ὧν ἕκαστα τῶν εἰδῶν κατὰ τὸν ἐπιβλητικὸν τρόπον συνορᾶται, καὶ τὰς κατὰ τὸ ἰδιότροπον καὶ ὁλοσχερὲς τῶν ἀστέρων πρὸς ἕκαστα ποιητικὰς δυνάμεις, ὡς ἔνι μάλιστα, παρακολουθητικῶς τε ἅμα καὶ ἐπιτετμημένως κατὰ τὸν [*](c 28) φυσικὸν στοχασμὸν ἐκθησόμεθα, τοὺς μὲν τοῦ περιέχοντος πόπους, πρὸς οὓς ἕκαστα θεωρεῖται τῶν ἀνθρωπίνων συμπτωμάτων καθάπερ σκοπὸν οὗ δεῖ καταστοχάζεσθαι προυποτιθέμενοι, τὰς δὲ τῶν τοῖς τόποις κατ’ ἐπικράτησιν συνοικειουμένων σωμάτων ποιητικὰς δυνάμεις ὥσπερ ἀφέσεις βελῶν κατὰ τὸ ὁλοσχερέστερον ἐφαρμόζοντες, τὸ δὲ τῆς συγκράσεως τῆς ἐκ πλειόνων φύσεων περὶ τὸ [*](3 cf. Tetrab. I 2) [*](1 προθέσεων δὲ κατὰ τὸ om. V (spat) 8 ὑφηγημ. V βγ ὑφηγούμενον α 5 τόπον M τὸν om. MS συγκριτικὸν Σ 6 τῶν om. α 9 ἢ om. V θεωρεῖσθαι Σ 10 δυνάμενον V β δυναμένων αγ 12 τῶν V αγ τὰ τῶν β ἐπιβλητικὸν V ἐπικλητικὸν Y ἐπιβληματικὸν Σβγ συνορᾶται V αγ συνορατέον β 18 ἰδιότροπον] ἴδιόν ροπον(!) V ὁλοσχερὲς ὁλοσχερέστερον αβγ 14 ἕκαστα βγ ἕκαστον α 15 παρακολουθηκῶς ΣD ἐπιτετμημένως] ἀποτοιμημένος Y 16 στοχασμὸν ἐκθησόμεθα om. V (spat) τοῦ] τούτων) Y 17 τόπους V Σβγ τρόπου Υ πρὸς γ θεωρεῖν 18 οὗ] οὐ VY βγ 19 προυποτιθέμενοι Va προυποτιθεμένοις βγ 20 συν. MS τῶν συν. αDγ σωμάτων Va ἀστέρων βγ Σ in marg.) 22 φύσεως Μ S)

110
ὑποκείμενον εἶδος συναγόμενον ἀποτέλεσμα καταλιπόν· τες, ὥσπερ εὐστόχῳ τοξότῃ τῷ τοῦ διασκεπτομένου λο- [*](m 108) γισμῷ·

πρῶτον δὲ περὶ τῶν καθόλου διὰ τῆς κατὰ τὴν ἐκτροπὴν ἀρχῆς θεωρουμένων ποιησόμεθα τὸν λόγον κατὰ τὴν προσήκουσαν τῆς τάξεως ἀκολουθίαν, πάντων μὲν ὡς ἔφαμεν τῶν φύσιν ἐχόντων διὰ ταύτης λαμβάνεσθαι δυναμένων, συνεργησάντων δὲ εἴ τις ἔτι περιεργάζεσθαι θέλοι πρὸς μόνα τὰ κατ’ αὐτὴν τὴν σύγκρισιν ἰδιώματα καὶ τῶν κατὰ τὸν τῆς σπορᾶς χρόνον διὰ τῆς αὐτῆς θεωρίας ὑποπιπτόντων ἰδιωμάτων.

Ἐπειδὴ περὶ τοῦ πρώτου καὶ κυριωτάτου, τουτέστι τοῦ μορίου τῆς κατὰ τὴν ἐκτροπὴν ὥρας, ἀπορία γίγνεται πολλάκις, μόνης μὲν ὡς ἐπίπαν τῆς δι’ ἀστρολάβων ὡροσκοπείων κατ’ αὐτὴν τὴν ἔκτεξιν διοπτεύσεως τοῖς ἐπιστημονικῶς παρατηροῦσι τὸ λεπτὸν τῆς ὥρας ὑποβάλλειν δυναμένης, τῶν δὲ ἄλλων σχεδὸν ἁπάντων ὡροσκοπείων, οἷς οἱ πλεῖστοι τῶν ἐπιμελεστέρων προσέχουσι, πολλαχῆ διαψέυδεσθαι τῆς ἀληθείας δυναμένων,

τῶν μὲν ἡλιακῶν παρὰ τὰς τῶν θέσεων καὶ τῶν γνωμόνων ἐπισυμπιπτούσας διαστροφάς, τῶν δὲ ὑδρολογίων παρὰ τὰς τῆς ῥύσεως [*](3 ass. Heph. II 1 fin. 11 cf. Heph. II 2: CCAG VIII 2, 67 ss. CCAG V 1, 43 f. 174) [*](1 εἶδος 6.] οἶδος σ. οἶδος Y 8 πρῶτον δὲ Va καὶ πρ. βγ o. ὡς ἔφαμεν ἔφημεν Μ) post ἐχόντων MS 8 κατ’ om. MS αὐτὴν τὴν V τὴν Vβγ om. Σ σύγκρισιν Vary Procl. σύγκρασιν β 9 τὸν 0111. αΜΑ τὰς σπορᾶς Σ τῆς alt] τῶν τῆς Σ 11 γ΄V β΄YDγ om. EMS περὶ—ὡροσκ. VαDMγ 0111.3 12 ἐπειδὴ VDy ἐπεὶ δὲ αΜS 18 τῆς] τοῦ MS τὴν ἐν τροπὴν ὧρας VaDy τὴν τῆς ἐκτροπῆς ὥραν MS 14 ὡροσκοπίας β 15 αὐτὴν τὴν αβγ τὴν τῆς V 16 τῷ λεπτῷ Σ 18 οἱ] οἵ τε α 20 γνωμόνων Vβγ γινομένων Y γινομένων μόνων Σ (i. mg. Σ2 γνωμόνων) 21 δὲ] δὲ δι’ α παρὰ VYSy παρά τε Σ περὶ D ἀπὸ Μ τῆς ῥύσεως] ῥύσεις Σ φύσεις cm)

111
τοῦ ὕδατος ὑπὸ διαφόρων αἰτιῶν καὶ διὰ τὸ τυχὸν ἐποχάς τε καὶ ἀνωμαλίας, ἀναγκαῖον ἂν εἴη προπαραδοθῆναι, [*](m 109) τίνα ἄν τις τρόπον εὑρίσκοι τὴν ὁφείλουσαν μοῖραν τοῦ ζῳδιακοῦ κατὰ τὸν φυσικὸν καὶ ἀκόλουθον λόγον προυποτεθείσης τῆς κατὰ τὴν διδομένην σύνεγγυς ὥραν διὰ τῆς τῶν ἀναφορῶν πραγματείας εὑρισκομένης.

δεῖ δὴ λαμβάνειν τὴν τῆς ἐκτροπῆς προγινομένην ἔγγιστα συζυγίαν, ἐάν τε σύνοδος ἐάν τε πανσέληνος, καὶ τὴν μοῖραν ἀκριβῶς διασκεψαμένους συνόδου μὲν οὔσης τὴν ἀμφοτέρων τῶν φώτων, πανσελήνου δὲ τὴν τοῦ ὑπὲρ γῆν αὐτῶν ὄντος κατὰ τὸν χρόνον τῆς ἐκτροπῆς, ἰδεῖν τοὺς πρὸς αὐτὴν οἰκοδεσποτικὸν ἔχοντας λόγον τῶν ἀστέρων τοῦ τρόπου καθόλου τοῦ κατὰ τὴν οἰκοδεσποτείαν ἐν πέντε τούτοις θεωρουμένου, τριγώνῳ [*](c 28v) τε καὶ οἴκῳ καὶ ὑψώματι καὶ ὁρίῳ καὶ φάσει ἢ συσχηματισμῷ τουτέστιν ὅταν ἕν τι ἢ πλείονα τούτων ἢ καὶ πάντα ὁ ζητούμενος ἔχῃ τόπος πρὸς τὸν μέλλοντα οἰκοδεσποτήσειν.

ἐὰν μὲν οὗν ἕνα πρὸς ταῦτα πάντα ἢ τὰ πλεῖστα οἰκείως διακείμενον εὑρίσκωμεν, ἣν. ἂν ἐπέχῃ μοῖραν οὗτος ἀκριβῶς καθ’ ὃ παροδεύει δωδεκατημόριον ἐν τῷ τῆς ἐκτροπῆς χρόνῳ, τὴν ἰσάριθμον αὐτῇ κρινοῦμεν ἀνατέλλειν ἐν τῷ διὰ τῆς τῶν ἀναφορῶν [*](2 παραδοθῆναι Σ 3 τρόπον αMS πον(!) V ποιῶν D ποῖον γ 6 post εὑρισκομένης scil. μοίρας, nov. tit. γ΄ πῶς δεῖ λαμβάνειν ὥραν DM ἢ περὶ τῆς οἰκοδεσποτείας ἢ περὶ τῆς εὑρέσεως τῶν ἀναφορῶν S2 in marg. πῶς δεῖ λαβεῖν τὴν ὡροσκοποῦσαν μοῖραν γ (deest in Vα) 7 προγινομένην α προγενομένην βγ προγενομένης V 8 συζυγίαν αβγ συζυγίας V ᾖ V ΣDγ εἴη Y om. MS 11 τοῦ] τῶν Σ ὄντος βγ ὄντως ὄντας Y ὄντων Σ τὸν ΣMSγ τε τὸν VYD 12 ἔχοντας post οἰκ. α: post αὐτὴν MS post ἀστέρων D 0111. V 15 ὁρίοις MS 10 ἢ (prius) VDMy ἢ καὶ Σ ἢ τὰ S cm. Y 17 πάντως Σ 18 super ἕνας ἤγουν ἀστέρα scr. 82 τὰ] εἰς τὰ S 19.20 ἐπέχῃ μοῖραν] ἐπέχειν ὥραν Y 20 οὗτος Σβγ οὕτως VY παροδ. καθ’ ὅ Μ 21 αὐτῇ αγ αὑτοῦ V αὐτὴν β 22 τῆς διὰ VY ἀναφόρων ἀμφοτέρων Y)

112
πραγματείας εὑρημένῳ ἐγγυτέρῳ δωδεκατημορίῳ, ἐὰν δύο ἢ καὶ πλείους συνοικοδεσποτοῦντας, οὗ ἂν αὐτῶν ἡ κατὰ τὴν ἐκτροπὴν μοιρικὴ πάροδος ἐγγύτερον ἔχῃ τὸν [*](m 110) ἀριθμὸν τῇ κατὰ τὰς ἀναφορὰς ἀνατελλούσῃ, τούτου τῇ

ποσότητι τῶν μοιρῶν χρησόμεθα, εἰ δὲ δύο ἢ καὶ πλείους ἐγγὺς εἷεν τῷ ἀριθμῷ, τῷ μᾶλλον ἔχοντι λόγον πρὸς τὰ κέντρα, ἢ καὶ τὴν αἵρεσιν κατακολουθήσομεν. ἐὰν μέντοι πλείων ἡ ἀπόστασις τῶν τῆς οἰκοδεσποτείας μοιρῶν πρὸς τὴν κατὰ τὸ ὁλοσχερὲς ὡροσκοπεῖον, ἥπερ πρὸς τὴν κατὰ τὸ ὅμοιον μεσουράνημα τῷ αὐτῷ ἀριθμῷ πρὸς τὴν μεσουρανοῦσαν μοῖραν καταχρησάμενοι διὰ ταύτης καὶ τὰ λοιπὰ τῶν κέντρων διαστησόμεθα.