Acta Joannis
Acta Joannis
Acta Joannis. Acta Apostolorum Apocrypha, Part 2, Vol. 1. Bonnet, Maximilian, editor. Leipzig: H. Mendelssohn, 1898.
96 ὑπακούω δέ μου τῇ χορείᾳ ἴδε σεαυτὸν ἐν ἐμοὶ λαλοῦνται, καὶ ἰδὼν ὃ πράσσων τὰ μυστήριά μου σίγα. ὁ χορεύων νόει ὃ πράσσω, ὅτι σόν ἐστιν τοῦτο τοῦ ἀνθρώπου πάθος ὃ μέλλω πάσχειν· οὐ γὰρ ἐδύνου ὅλως συνιδεῖν ὃ πάσχεις εἰ μή σοι λόγος ὑπὸ πατρὸς ἐστάλην. ὁ ἰδὼν ὃ πάσχω ὡς πάσχοντα εἶδες, καὶ ἰδὼν οὐκ ἔστης ἀλλʼ ἐκινύθης ὅλος. κινηθεὶς σοφίζειν στρωμνὴν μὲν ἔχεις· ἐπαναπάηθί μοι. τίς εἰμι ἐγὼ γνῶ ὅταν ἀπέλθω. νῦν ὁρῶμαι τοῦτο οὐκ εἰμί· ὄψει ὅταν σὺ ἔλθῃς. εἰ τὸ πάσχειν ἤδεις, τὸ μὴ παθεῖν ἂν εἶχες. τὸ παθεῖν σύγγνωθι καὶ τὸ μὴ παθεῖν ἕξεις. ὃ σὺ μὴ οἶδας αὐτός σε διδάξω. θεός εἰμι σοῦ, οὐ τοῦ προδότου. ῥυθμίζεσθαι [*](11 cf apoc 21, 23 ‖ 13 cf Io 10, 9; 14, 6 ‖ 18 cf Io 1, 1 1; 1, 4, 14 ‖ 21 et 23 cf Io 13, 7) [*](1 ἀμήν om C ‖ ἀκούεσθαι] ἀκοῦεσ C: cf 8 ‖ 2 ὢν] οὖν C ‖ λούεσθαι conicit Τhilo recte ut uid: cf λούειν ἡ om C ‖ cantare uolo et saltate cuncti Augustinus plangere uolo tundite uos omnes Augustinus ‖ 4—199,6 ὀγδοὰς - ἀμήν] καὶ μεθʼ ἕτερα Σ΄) [*](C 6 τὸ δὲ ὅλον ᾧ χ. Iames τὸ δὲ ὅλον ἀχόρευτον antea idem ‖ ὅλ. ὦ] scr ὅλῳ ἄνω? (cf 5) ὅλῳ ΑΩ (coll apoc 1, 8) Hilgenfeld scr φεύγειν ? item Iames: cf 2 ‖ 8 ornare uolo et ornari uolo Augustinus ‖ κοσμεῖσθαι Iames recte: cf 1 ‖ 9 ἑνῶσαι Iames recte ‖ 11 lucerna sum tibi ille qui me uides Augustinus ‖ 12—13 ianua sum tibi quicumque me pulsas Augustinus ‖ 12 σοι⟨τῷ⟩: item Iames ‖ 13 παροδίτῃ. ⟨Ἀμήν.⟩? ‖ 14 scr Ὑπακούων? ὑπάκουε Iames scr λαλοῦντα?? ‖ 15 qui uides quod ago tace opera mea Augustinus ‖ scr πράσσω: item Iames ‖ 15—16 χ. ν.] χωρέβωνοῆ C: corr Iames ‖ 16 σόν] σῶν C ‖ τοῦ] scr ⟨τὸ⟩ τοῦ?? (item Iames) an τὸ? ‖ 17 scr ἐδύνω? πάσχω Iames suspicatur ‖ 19 scr ἐστάλη?? ‖ 19—20 κιν. σοφ. num sana?? defendit Hilgenfeld ‖ 20 μὲν] με Iames optime ‖ 21 scr γνώσῃ? item Iames εἰμί· ⟨ὃ δέ εἰμι⟩? recepit Iames ‖ 22 σοι C ‖ 23 σύγγ.] σὺ γνῶθι Iames fort recte ‖ οΐδας ex ΐδες C)
97 (12) Ταῦτα ἀγαπητοὶ χορεύσας μεθ᾿ ἡμῶν ὁ κύριος [*](16 I) ἐθῆλθεν· καὶ ἡμεῖς ὥσπερ πλανηθέντες ἢ καὶ ἀποκοιμηθέντες [*](222 Z) ἄλλος ἀλλαχόσε πεφεύγειmεν. ἐγὼ μὲν οὖν ἰδὼν αὐτὸν πάσχοντα οὐδὲ προσέμεινα αὐτοῦ τῷ πάθε, ἀλλ᾿ ἔφυγον εἰς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν κλαίων ἐπὶ τῷ συμβεβηκότι. καὶ ὅτε τῷ ἀρουβάτῳ ἀπεκρεμάσθη, ὥρας ἕκτης ἡμερινῆς σκότος ἐφʼ ὅλης τῆς γῆς ἐγεγόνει. καὶ στὰς ὁ κύριός μου ἐν μέσῳ τοῦ σπηλαίου καὶ φωτίσας αὐτὸ εἶπεν· Ἰωάννη, τῷ κάτω ὄχλῳ ἐν Ἱεροσολύμοις σταυροῦμαι καὶ λόγχαις νύσσομαι καὶ καλάμοις καὶ ὄξος τε καὶ χολὴν ποτίζομαι. σοὶ δὲ λαλῶ καὶ ὃ λαλῶ ἄκουσον. ἐγώ σοι ὑπέβαλον ἀνελθεν εἰς τοῦτο τὸ ὄρος ὅπως ἀκούσῃς ἃ δεῒ μαθητὴν παρὰ διδασκάλου μανθάνει καὶ ἄνθρωπον παρὰ θεοῦ.
98 (13) Καὶ εἰπὼν ταῦτα ἔδειξέν μοι σταυρὸν φωτὸς πεπηγ| μένον καὶ περὶ τὸν σταυρὸν ὄχλον πολύν, μίαν μορφὴν [*](223 Z) μὴ ἔχοντα. καὶ ἐν αὐτῷ ἦν μορφὴ μία καὶ δέα ὁμοία. αὐτὸν [*](9 cf Marc 14, 50 Io 16, 32 (19, 26 ‖ 12 cf Marc 15, 33 (Io 19, 14) ‖ 15—16 cf Io 19, 34 euang Petri 9; 16 Mare 15, 19; 36 Matth 27, 34) [*](1 ἁγίαις· ἐπ᾿ ἐμοὶ τὸν Iames ⟨ἐλπιζούσαις⟩ ἐπʼ ἐμέ?? cf 189, 8 192, 25; 207, 2 ‖ 2 ⟨σὺν⟩ ἐμοὶ?? (recepit Iames) cf 5 ‖ 3 τὴν δὲ ἐμὴν εἰ θέλεις γνώμην γν. inter alia temptabat Zahn ἐμὸν ⟨....⟩? ‖ scr εἰ θέλεις ὃ ἤμην?? ‖ 4 uerbo illusi cuncta et non sum Iusus in totum Augustinus scr λόγῳ? idem coni Iames ἅπαξ del (dittogr)? scr ἐνέπαιξα ? ‖ scr ἐπαίχθην? an ἐνεπαίχθην? ἐπῃσχύνθην Iames fort recte) [*](Σ΄ (= Σ [= TOXYZ e I) C ἀγαπ.] μου add OC: cf 202, 23; 209, 2 ‖ 8 ἢ κ. ἀπ. om C ‖ scr ἀποπτοηθέντες?? ‖ 9 ἀλλαχοῦ CO φεύγημεν C ἐπεφεύγειμεν 0 πεφεύγομεν XYZ πεφεύγαμεν Τ e Iames fugimus I: cf 13 ἐγεγόνει οὖν om TXYZ e ergo l: del? ‖ α. ἰδ. C ‖ εἶδον T εἰδὼν OXYZ uidens I ‖ 10 πάσχ. om τὸ πάθος Σ΄ πάσχοντος αὐτοῦ add C ‖ ἀλλὰ C ‖ εἰς] ἐπὶ e ‖ 11 κλαίων om C ‖ 11—12 τῆ ἀροῦβα C τῶ σταυρῶ O τὸ ἆρον ἐβοᾶτο y e tolle clamabatur l coniectura speciosa (cf Io 19, 15) sed falsa τῇ σταυροῦ βάτῳ Iames τῷ ἀρ. (??) defendit Hilgenfeld ‖ 12 ἐκρεμάσθη C ‖ σκότος] καὶ σκότος e et tencbrae I ‖ 13 ἐγένετο C fie- bant I ‖ μου] ἡμῶν C: cf 196, 16; 17 ‖ 14 αὐτῶ C με Σ΄ ‖ ιῶ΄ C ‖ 15 καὶ extr om Σ΄: cf Corssen p 127; 128 ‖ 17 εἰς τὸ ὄρ. τοῦτο ἀν. C ‖ 21—22 μίαν - ὁμ.] κ. ἐν αὐτῷ ἦν μ. μία κ. ἰδ. μία· καὶ ἐν τῷ σταυρῷ ἄλλον τινὰ ὄχλον μίαν μ. μὴ ἔχ. coll 201, 1 - 3 Iames acute: sed cf Hilgenfeld ‖ 22 ἐνεαὐτῶ C ‖ μορφῆν C ‖ ὁμοία mirabatur Zahn: μία C)
99 οὗτος οὖν ὁ σταυρὸς ὁ διαπηξάμενος τὰ πάντα λόγῳ καὶ διορίσας τὰ ἀπὸ γενέσεως καὶ κατωτέρω, εἶτα καὶ εἰς πάντα πηγάσας· οὐχ οὗτος δέ ἐστιν ὁ σταυρὸς ὃν μέλλεις ὁρᾶν ξύλινον κατελθών ἐντεῦθεν· οὔτε ἐγώ εἰμι ὁ ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, ὃν νῦν οὐχ ὁρῷς ἀλλὰ μόνον φωνῆς ἀκούεις. ὃ οὐκ εἰμὶ ἐνομίσθην, μὴ ὢν ὃ ἤμην ἄλλοις πολλοῖς ἀλλ᾿ ὅ τι με [*](20 I) ἐροῦσιν ταπεινὸν καὶ οὐκ ἐμοῦ ἄξιον. ὡς οὖν ὁ τόπος τῆς ἀναπαύσεως οὔτε ὁρᾶται οὔτε λέγεται, πολλῷ μᾶλλον ὁ τούτου κύριος οὔτε ὀφθήσομαι.
[*](6 cf Io 1, 1 ‖ 7 Io 10, 9; 14, 6; 6, 35; 48 ‖ 8 et 9 Io 11, 25 ‖ 9 Io 14, 6 1 δὲ om C ‖ 2 μόνον om C: cf 21 ‖ τὴν om C ‖ ἡδ.] ἰδίαν O propriam I ἰδέαν C ‖ λέγουσα C ‖ 4 ἀκοῦσται C ‖ οὗτος om Σ΄ ‖ 6 ἡμᾶς TXYZC ‖ δὲ om C: del? ‖ 7 δὲ om C: del? ‖ Ἰ. π. om Σ΄ ‖ 8 πόρος C ‖ υἱὸς] Ἰησοῦς Σ΄ (sed filius Longolius): cf 7 ‖ 8—9 π. πν. om C ‖ 9 post χάρις desinit Σ΄)[*](C 10 ται] καὶ ταῦτα Iames probabiliter ‖ 11 scr ἑαυτὸν?? αὑτὸν Iames ‖ ὑμᾶς Iames recte ut uid ‖ 12 τὸν πεπιγμένων C τῶν πεπηγμένων Iames: cf 199, 21 ‖ ἀν. βι.] ἀναγγελία Robinson ‖ scr ἀνάγει?? ἀνάγκη Robinson et Zahn ἀναγωγὴ Robinson Iames Hilgenfeld βιαία Robinson βεβαία Zahn καὶ βάσις Iames βιασμοῦ Hilgenfeld: scr βία??? ‖ 13 scr ἁρμονίᾳ σ.?? ‖ post ἐν ἁρμονίᾳ interpungit Hilgenfeld ‖ ⟨....τόποι⟩ ὑπάρχουσιν? cf 214, 7 ‖ 14 καὶ alt del (dittogr)? ‖ 15 διάβολοι ex διάβολοι C (??): scr διαβολαί et del Σατ.?? cf 214, 8 ‖ 16 ἄφες] ἀφʼ ἧς Iames fort recte ‖ τῶν] ἡ τῶν Iames ⟨πᾶσα⟩ προῆλθεν? cf 211, 5 ‖ 17 οὖν ⟨ἐστιν⟩??? ‖ 18 εἰς] εἰς ἓν Ιames εἷς Hilgenfeld ‖ 19 πήξας Iames ‖ 20 scr οὐδὲ? ‖ 22 ὀν ήμην C ‖ ἤμην] scr ἐνομιζόμην??? εἰμὶ?? cf 201, 8; 9 ‖ ἄλλοις] scr τοῖς? ‖ scr ἄλλο τι?? ἀλλ᾿ ἄλλο τι Iames probabilius ‖ 25 ὀφθήσομαι ⟨οὔτε λεχθήσομαι⟩? item Iames)100 (14) ὁ δὲ περὶ τὸν σταυρὸν μονοειδὴς ὄχλος ἡ κατωτικὴ φύσις ὑπάρχει. καὶ οὓς ὁρᾷς ἐν τῷ σταυρῷ, εἰ καὶ μίαν μορφὴν οὐκ ἔχουσιν, οὐδέπω τὸ πᾶν τοῦ κατελθόντος συνελήφθη μέλος. ὅταν δὲ ἀναληφθῇ ἄνθρωποι φύσις καὶ γένος προσχωροῦν ἐπʼ ἐμὲ φωνῇ τῇ ἐμῇ πειθόμενον, ὃν νῦν ἀκούω με σὺ τοῦτο γενήσεται, καὶ οὐκέτι ἔσται νῦν ἔστιν. ἀλλ᾿ ὑπὲρ αὐτῶν ὡς κἀγὼ νῦν· μέχρι γὰρ μήπω ἔδιόν μου λέγεις ἑαυτὸν τοῦτο οὐκ εἰμὶ ὅ εἰμι· ἐὰν δέ με ἀκούσῃς, ἀκούων καὶ σὺ μένε ὡς κἀγώ, ἐγὼ δὲ ὃ ἤμην ἔσομαι, ὅταν σὲ ὡς ἐγὼ παῤ ἐμαυτῷ· παρὰ γὰρ τοῦ τοῦτο εἶ. τῶν οὖν πολλῶν, ἀμέλει καὶ τῶν ἔξω τοῦ μυστηρίου, καταφρόνει· γίνωσκε γάρ με ὅλον παρὰ τῷ πατρὶ καὶ τὸν πατέρα παῤ ἐμοί.
101 (15) οὐδὲν οὖν ὧν μέλλουσιν λέγειν περὶ ἐμοῦ ἔπαθα· ἀλλὰ καὶ τὸ πάθος ἐκεῖνο ὃ ἔδειξά σοι καὶ τοῖς λοιποῖς χορεύων μυστήριον βούλομαι καλεῖσθαι. ὃ γὰρ εἰ σὺ ὁρᾷς τοῦτο ἐγώ σοι ἔδειξα· δὲ εἰμι τοῦτο ἐγὼ μόνος οἶδα, ἄλλος οὐδείς. τὸ οὖν ἐμὸν ἐαἴμε ἔχειν, τὸ δὲ σὸν διʼ ἐμοῦ ὁρᾶν, ἐμὲ δὲ ὄντως ὁρᾶν, οὐ ἔφην ὑπάρχειν ἀλλʼ ὃ σὺ δὲ νυ γνωρίζειν συγγενὴς ὤν. ἀκούεις με παθόντα καὶ οὐκ ἕπαθον, μὴ | παθόντα [*](22 I) καὶ ἕπαθον· νυγέντα καὶ οὐκ ἐπλήγην· κρεμασθέντα καὶ οὐκ ἐκρεμάσθην· αἷμα ἐξ ἐμοῦ ῥεύσαντα καὶ οὐκ ἔρευσεν· καὶ ἀπλῶς ἃ ἐκεῖνοι λέγουσιν περὶ ἐμοῦ ταῦτα μὴ ἐσχηκέναι, δὲ μὴ λέγουσιν ἐκεῖνα πεπονθέναι. τίνα δὲ ἔστιν αἰνίσσομαί σην· οἶδα γὰρ ὅτι συνήσεις. νόησον οὖν με λόγου αἴνεσιν, λόγου νύξι, λόγου αἷμα, λόγου τραῦμα, λόγου ἐξάρτησιν, λόγου πάθος, λόγου πῆξιν, λόγου θάνατον· καὶ οὕτως χωρίσας ἄνθρωπον [*](5 cf Io 10, 16 ‖ 11 cf Io 14, 10 ‖ 21 cf Io 19, 34) [*](1—3 cf 199, 21 - 22 adnot ‖ 3—9 multa corrupta uid ‖ 3 scr ἀνελήφθη? cf 4 μέλος] scr γένος (cf q seq)?? μέρος?? ‖ ἄνθρ.] compend C: scr ἀνθρώπου?? ἄνω coll 1 Iames ‖ 5 ὃν - σὺ] scr ὃ νῦν ἀκούομεν?? ὃ νῦν οὔπω ἔστιν?? οὐ νῦν ἀκοῦόν με, ὡς σὺ coni Iames ‖ 6 γεννήσεται C ‖ ⟨....⟩ ἀλλ᾿ ? ‖ 7 scr σεαυτόν?? ‖ 8 scr ὃ ἢμην? cf 9 ‖ ἀκούων καὶ corrupta? trunca? ‖ 9 μὲνέ C μὲν ἔσῃ Iames probabiliter σὲ] σὲ ἔχω Iames ‖ ὡς ἐγὼ] scr εἰσαγάγω?? ‖ 10 scr ἐμαυτόν?? τοῦ τοῦτο] τούτου Iames: aliquid deesse uid ‖ τῶν οὖν] τὸν νοῦν C: corr Iames ‖ 15 εἰ σὺ] σὺ Iames fort recte (σὺ, ἐσὺ, εἰσὺ corruptela): an scr ἐν ἐμοὶ?? cf 198, 14 ‖ 17 ἐαἴμε] ἔα με Iames probabiliter ‖ 17 et ‖ 18 ὅρα coni Iames ‖ 18 οὐ] scr οὐχ ὃ?? (recepit Iames) οὐκ?? ἀλλ᾿ ο C: scr ἄλλο? σὺ δὲ νυ] scr σὺ δύνῃ?? (recepit Iames) σὺ δὲ νῦν?? (item Iames antea) σὲ δεῖ νῦν Iames primo scr γνωρίζεις?? γνώριζε Iames antea ‖ 21 scr ῥεῦσαν? ‖ 22 ταῦτα ⟨γίνωσκέ με⟩? ‖ 23—24 αἰν. σην] ἐν ὕσσω. μεσην C αἰνίσσομαί σοι Iames probabiliter ‖ 24 σην] scr νῦν?? με] μοι coni Iames αἴεσιν] ser αἴκισιν??? ἀναίρεσιν??? ‖ 26 χωρήσας C)
102 (16) Ταῦτα εἰρηκότος πρός με καὶ ἕτερα ἃ οὐκ οἶδα εἰπεῖν ὡς αὐτὸς θέλει, ἀνελήφθη μηθενὸς αὐτὸν θεασαμένου τῶν ὄχλων. καὶ ἐλθόντος μου κατεγέλων ἐκείνων ἁπάντων εἰρηκότος πρός με ἅπερ εἰρήκασιν περὶ αὐτοῦ, τοῦτο μόνον κρατύνων ἐν ἑαυτῷ ὅτι συμβολικῶς πάντα ὁ κύριος ἐπραματεύσατο καὶ οἰκονομικῶς εἰς ἀνθρώπους ἐπιστροφὴν καὶ σωτηρίαν.
103 (17) θεασάμενοι οὖν ἀδελφοὶ τὴν τοῦ κυρίου χάριν καὶ στοργὴν τὴν πρὸς ἡμᾶς προσκυνοῦμεν αὐτοῦ ἐλεηθέντες ὑπʼ αὐτοῦ, μὴ δακτύλοις, μηδὲ στόμασιν, μηδὲ γλώσσῃ μηδ᾿ ἑνὶ ὅλως σωματικῷ ὀργάνῳ, ἀλλὰ τῇ ψυχῇ τῇ διαθέσει, αὐτῷ τοῦ ἀνθρώπου γινομένου τούτου τοῦ σώματος· καὶ γρηγορήσωμεν, ὅτι καὶ νῦν φυλακαῖς παρεδρεύει δι᾿ ἡμᾶς καὶ μνημείοις, δεσμοῖς καὶ δεσμωτηρίοις, ὀνείδεσι καὶ ὕβρεσι, θαλάσσῃ καὶ ξυρᾷ, μάστιξι, καταδίκοις, ἐπιβουλαῖς, δόλοις, τιμωρίαις· καὶ ἁπλῶς ἅποσιν ὑμῶν συνὼν πάσχουσι συμπάσχει καὶ αὐτὸς [*](24 I) ἀδελφοί· ὑφʼ ἑκάστου ἡμῶν καλούμενος οὐχ ὑπο|μ μένει παρακοῦσαι ὑμῶν, ἀλλ᾿ ὡς πάντῃ ὢν πάντων ὑμῶν ἀκούειν, καὶ νῦν ἐμοῦ δὲ καὶ τῆς Δρουσίνης, ἐγκεκλεισμένων θεὸς ὤν, βοήθειαν ἡμῖν προσάγων τῆ ἰδίμ εὐσπλαγχνίᾳ.
104 (18) πείσθητε οὖν καὶ ὑμεῖς ἀγαπητοὶ ὅτι οὐκ ἄνθρωπον ὑμῖν καταγγέλων σέβει, ἀλλὰ θεὸν ἀμετάτρεπτον, θεὸν ἀκράτειστον, θεὸν πάσης ἐξουσίας ἀνώτερον καὶ πάσης δυνάμεως καὶ ἀγγέλων πάντων καὶ κτίσεων λεγομένων καὶ αἰώνων ὅλων πρεσβύτερον καὶ ἰσχυρότερον. εἰς τοῦτο οὖν [*](12 cf Io 1, 3, 18) [*](1 scr λέγε?? scr τὸ? ‖ 3 scr εἰρηκὼς?? cf 5 ‖ 5 τὸν ὄχλον C ‖ ἐλθ.] κατελθόντος Iames probabiliter μου ⟨....⟩? ‖ ⟨αὐτοῦ⟩ εἰρηκότος?? an scr εἰρηκότων? ‖ 7 κρατείνων C: cf 183, 4 ‖ scr ἐπραγματεύσατο: item Iames ‖ 8 ἀνθρ.] ἀνθρώπους πρὸς Iames ἀνθρώπων idem ante melius: scr ἀνθρώ- που?? ‖ 11 scr προσκυνῶμεν? item Iames: cf 14 ‖ scr αὐτόν? αὐτῷ Iames: cf 172, 20 ‖ 12 scr στόματι?? ‖ scr ⟨μηδὲ⟩ μηδενὶ? item Iames ‖ 13 ὅλωσω- ματικῶ C ‖ τῆς ψυχῆς Iames recte ut uid: cf 166, 21 ‖ ⟨...⟩ αὐτῷ? ‖ 13—14 τ. ἀ. γ] τῷ ἀνθρώπῳ γενομένῳ ἐκτὸς coni Iames acute ‖ 14 γρηγορίσεμεν et in mg ... ορήσωμεν aut ... υρήσωμεν parte priore uerbi abscisa C: εὑρήσομεν fuisse putat et probat Iames ‖ 17 scr καταδίκαις? item Iames ‖ 18 scr ἡμῖν? ‖ 20 παντὶ ὧν C: corr Iames ‖ ἀκούει Iames recte ‖ 21 δὲ] scr τε? item Iames scr Δρουσιανῆς? cf 182, 20 ‖ 24 καταγγέλων sup scr μ C καταγγέλλομεν Iames καταγγέλλω idem ante quod malim σέβειν Iames recte ‖ 25 scr ἀκράτητον: item Iames ‖ 26 λεγομένων ⟨ἢ νοουμένων⟩? cf 205, 3 ‖ 27 et 203, 1 scr εἰς τοῦτον (idem Iames coni)?? ἐν τούτῳ??)
105 (19) Καὶ παραδοὺς ταῦτα τοῖς ἀδελφοῖς ὁ Ἰωάννης ἀνεχώρησεν ἅμα τῷ Ἀνδρονίκῳ εἰς περίπατον. καὶ ἡ Δρουσίνη δὲ ἀπὸ μακρόθεν ὐκολούθει ἅμα ποσί, ἵνα τὰς ὑπʼ αὐτοῦ πράξεις γενομένας θεωροῦσιν καὶ τὸν αὐτοῦ λόγον ἀκούουσιν πάντοτε ἐν κυρίῳ. |