Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ διὰ τοῦ ιλη μήτε ἀπὸ κράϲεωϲ ἔχοντα μήτε ἀπὸ πλεοναϲμοῦ τὸ ι ἀποϲτρέφεται τὴν ει δίφθογγον οἷον ϲμίλη τὸ ϲμιλίον, ἴλη ἡ ἄθροιϲιϲ, παϲτίλη η τελευταία ἡμέρα τοῦ ἐνιαυτοῦ, ϲπατίλη τὸ ἀπόξυϲμα τῶν δερμάτων καὶ τὸ υγρὸν διαχώρημα, μυϲτίλη ὁ κοῖλοϲ ἄρτοϲ, μαρίλη η κόνιϲ ἡ γινομένη ἐκ τοῦ ϲβέννυϲθαι τοὺϲ καρπούϲ. πρόϲκειται ἐν τῷ κανόνι μὴ ὄντα ἀπὸ κράϲεωϲ » διὰ τὸ δείλη ἡ δειλινή. τοῦτο γὰρ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, ἀλλ’ ἀπὸ κράϲεώϲ ἐϲτιν, ἀπὸ γὰρ τοῦ ἐνδεῖν τῇ ἕλῃ, ὅ ἐϲτι τῇ θερμαϲίᾳ — τότε γὰρ ἄρχεται ἡ θερμαϲία τοῦ ἡλίου ἐνδεῖν γέγονε δεέλη καὶ κατὰ κρᾶϲιν τῶν δύο εε εἰϲ τὴν ει δίφθογγον δείλη. πρόϲκειται πάλιν « μὴ ἔχοντα ἀπὸ πλεοναϲμοῦ τὸ ι» ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ ἕλη τοῦ ϲημαίνοντοϲ τὴν θερμαϲίαν γίνεται εἴλη διὰ τῆϲ ι διφθόγγου κατὰ πλεοναϲμὸν τοῦ ι. δεῖ προϲθεῖναι χωρὶϲ τοῦ ὀφειλή τὸ χρέοϲ καὶ ἀπειλή καὶ ὠτειλή τὸ τραῦμα.

Τὰ διὰ τοῦ ινη μονογενῆ, μὴ γενόμενα ἀπὸ ἐπιθέτων κύρια ἀποϲτρέφεται τὴν διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφὴν οἰον δίνη, ῥινή, ἰατρίνη, θριδακίνη, ὑϲμίνη, Ὠκεανίνη, Εὐηνίνη, Αἰητίνη, Ἀδρηϲτίνη, εἰλαπίνη, μυρϲίνη, Κλεοβουλίνη, δωτίνη, ὑἡρωῖνη, ῥητίνη, ἀξίνη, Παλαιϲτίνη. πρόϲκειται « μονογενῆ» διὰ τὸ ἐκεῖνοϲ ἐκείνη. πρόϲκειται «μὴ ἀπὸ ἐπιθέτων γινόμενα κύρια» διὰ τὸ φωτεινόϲ φωτεινή καὶ τὸ κύριον ὄνομα Φωτεινή. μετάγεται γὰρ ἀπὸ ἐπιθέτου. χωρὶϲ τοῦ πείνη, ὅπερ ἀπὸ τοῦ πεῖνα γέγονεν.

Τὰ εἰϲ τη λήγοντα οὐ θέλει τῇ ει διφθόγγῳ παραλήγεϲθαι οἱον [*](1. 1 περὶ ποϲ. 302, 7, Choer. 257, 20, E. M. 44, 22, ubi Ϲίφη ἡ πόλιϲ addtur. 1. 5 περὶ ποϲ. 302, 12, Choer. 257, 20, 264, 23. 1. 11 Choer. 257, 20. An. Ox II 321, 20 τὰ εἰϲ η λήγοντα θηλυκὰ παραληγόμενα ἑνὶ τῶν ψιλῶν ἢ ἐνὶ τῶν δαϲέων ἢ τὸ κ λ μ ν οὐ θέλουϲι τῇ ει διφθόγγῳ παραλήγεϲθαι πλὴν του ὐδείπνη, πείνη, εἴλη, ὀφειλή, ἀπειλή, ὠτειλή. 1.13 περὶ ποϲ.303,16, Choer. 259, 28, 195, 26, An. Ox. ΙΙ 347, 8, Theogn. 110 et 111, in E. M. 655, 48 παϲτείλη per ει scriptum est. cf. Lob. Proll. 108. 1. 26 Choer. 170, 33 coll. E. M. 276, 15, E. Gud. 146, 36 et 9, 6, Choer. 190, 18; 172, 16, 191, 8, 199, 33 216, 9, 218, 22. 255, 5 et 6; 270,5, περὶ ποϲ. 306, 25, Ep. Ϲr.I 422, 10. l. 34 Choer. 169, 23.)

Τὰ ειϲ τη λήγοντα θηλυκὰ βαρύτονα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ἑνὶ φωνήεντι παραλήγεται, Θεοδότη, μελέτη, Ἀλφροδίτη, Ἀμφιτρίτη, ἐλάτη. πρόϲκειται «ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ» διὰ τὸ χαίτη ἡ θρίξ καὶ κοίτη. πρόϲκειται  βαρύτονα » διὰ τὸ τελευτή ὀξύτονον.

Περὶ οὐδετέρων.

Τὰ διὰ τοῦ ιον οὐδέτερα διϲύλλαβα μονογενῆ βαρύτονα διὰ τοῦ ί γράφεται οἶον μνίον, ῥίον, ϲίον , ἴον, δρίον, τοῦτό τινεϲ καὶ δρίοϲ γράφουϲι, Δῖον ἡ πόλιϲ. ϲεϲημείωται τὸ κρεῖον τὸ δεκτικὸν τῶν κρεῶν ἀγγεῖον, εἰον ὃ καὶ ἤϊον ἐν διαλύϲει λέγεται, τὸ εἰϲ τὸ ἰέναι ἐπιτήδειον, νεῖον τῆϲ νηὸϲ τὸ πυθμενοειδὲϲ ξύλον, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενα.

Τὰ ὑποκοριϲτικὰ διὰ τοῦ ι γράφεται οἶον ἰχθύδιον, δελφάκιον.

Τὰ διὰ τοῦ ιδιον ὑποκοριϲτικὰ τὴν τρίτην ἀπὸ τέλουϲ, εἰ μὲν ἀπὸ πρωτοτύπου ἔχει τὸ ε διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἰον φύϲεωϲ φυϲείδιον, λέξεωϲ λεξείδιον, γλυκείδιον, ἑξείδιον, ὀξείδιον, ῥηίείδιον, ταμιείδιον, θυείδιον, εἰ δὲ μή, διὰ τοῦ ι βιβλίον βιβλίδιον, κοιλία κοιλίδιον, γωνία γωνίδιον, ὀψάριον ὀψαρίδιον, κοχλίαϲ κοχλίδιον, ῥιπίδιον, ϲελίδιον, ψαλίδιον, γραμματίδιον, ὅτε ἀπὸ τοῦ γραμμά τίον ὑποκοριϲτικόν, διὰ τοῦ ι. ὅτε δὲ ἀπὸ τοῦ γραμματεῖον, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου.

Τὰ διὰ τοῦ οντιον ὑποκοριϲτικὰ μονογενῆ διὰ τοῦ ι γράφει τὴν παραλήγουϲαν οἷον λεόντιον ὁ μικρὸϲ λέων, δρακόντιον, ἀκόντιον, δόντιον ἡ βοτάνη καὶ τὸ τοῦ ϲτόματοϲ, γερόντιον. τὸ δὲ δράκον τειον αἰμα καὶ λεόντειον μετουϲιαϲτικὰ καὶ τὸ γερόντειον κτητικόν.

Τὰ διὰ τοῦ ιον οὐδέτερα πρὸ μιᾶϲ τὸν τόνον ἔχοντα μὴ ὄντα κτητικὰ μηδὲ ἀπὸ τῶν διὰ τοῦ εῦῶ ῥημάτων ἢ ἀπὸ τῶν εἰϲ ω ληγόντων ἐνεϲτώτων διὰ τοῦ ῖ γράφεται οἰον ἑρκίον, τειχίον, τεκνίον, βιβλίον. πρόϲκειται «μὴ ὄντα κτητικὰ» διὰ τὸ κουρεῖον, βαφεῖον, πρόϲκειται «μὴ ἀπὸ τῶν διὰ τοῦ ϲῦῦ ῥημάτων» διὰ τὸ πορνεύω πορνεία, πρυτανεύω πρυτανεία. πρόϲκειται μὴ ὄντα ἀπὸ τῶν εἰϲ ω ῥημάτων » διὰ τὸ ἄγω ἀγγεῖον, λέγω λογεῖον καὶ ἀναλογεῖον.

Τὰ διὰ τοῦ ιον οὐδέτερα μονογενῆ προϲηγορικὰ ἔχοντα μετὰ τὴν πρώτην δύο ϲύμφωνα κατὰ ϲύλληψιν ἢ κατὰ διάϲταϲιν, πρὸ τέλουϲ ἔχοντα τὸν τόνον, μὴ ὄντα ἀπὸ τῶν διὰ τοῦ ευω ῥημάτων διὰ τοῦ [*](1. 3 Choer. 173, 16, unde E. M. 94, 46; περὶ ποϲ. 304, 13, Choer. Ep. in Hsahn. 38, 3. 1. 8 Theogn. 121, 12, Arc. 119, 4. 1. 14 περὶ ποϲ. 309, 32 1. 15 Theogn. 121, 21, Choer. 187, 29 206, 26 220, 1, 238, 18, 246, 24. 255, 20; 266, 185, 2, 230, 16, 244, 19, 256, 21 257, 29, 190, 11, E. M. 241, 4. 1 23 Theogn. 123, 1, Herod. in E. M. 226, 49. 1. 27 An. Ox.11 322, 5 lacunas codicis explevi verbis uncinis inclusis. l. 34 Theogn. 123, 24.)

Τὰ διὰ τοῦ αντιον οὐδέτερα μονογενῆ διὰ τοῦ ι γράφεται οἰον Αίάντιον ἡ πόλιϲ, Περγάντιον ἡ πόλιϲ, βαλάντιον τὸ ἀκόντιον. πρόϲκειται «μονογενῆ », ἐπεὶ τὰ τριγενῆ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἰον Αἰάντειον βούλημα.

Τὰ διὰ τοῦ ιιον μονογενῆ οὐδέτερα διὰ τοῦ ι γράφει τὴν παραλήγουϲαν οἰον ἑλένιον ἡ βοτάνη, ζρμέvιον, Παρθένιον ὄνομα ὄρουϲ, αὐχένιον. τοῦτο δὲ διφορεῖται ὡϲ καὶ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται. ϲεϲημείωται τὸ γένειον διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενον.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ευϲ διὰ τοῦ ειον γενόμενα οὐδέτερα μονογενῆ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται καὶ προπεριϲπᾶται, κουρεύϲ κουρεῖον, κναφεύϲ κναφεῖον, τραμματεύϲ γραμματεῖον, βαλανεύϲ βαλανεῖον,βαφεύϲβαφεῖον πλὴν τοῦ Θηϲεύϲ Θήϲειον καὶ Φύτειον πόλιϲ ἀπὸ Φυτέωϲ τοῦ κτίϲαντοϲ αὐτήν. πρόϲκειται «μονογενῆ διὰ τὸ βαϲιλεύϲ βαϲίλειον ἔϲτι δὲ τριγενέϲ. βαϲίλειοϲ οἰκὸϲ, βαϲιλεία χείρ καὶ βαϲίλειον οἴκημα.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ω διὰ τοῦ ειον γινόμενα οὐδέτερα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται καὶ προπεριϲπᾶται, γράφω γραφεῖον, ἄγω ἀγγεῖον, λέγω λογεῖον, φέρω φορεῖον, πορνεύω πορνεῖον, πρυτανεύω πρυτανεῖον, ταμιεύω ταμιεῖον.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ ἀρϲενικῶν παρηγμένα οὐδέτερα εἰϲ ον καθαρὸν λήγοντα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἷον πρῶτοϲ πρωτεῖον, διδάϲκαλοϲ διδαϲκαλεῖον, ϲτοῖχοϲ ϲτοιχεῖον.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ οὐδετέρων διϲυλλάβων διὰ τοῦ ειον γινόμενα οὐδέτερα μονογενῆ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, δάνοϲ δάνειον, γένοϲ γένειον, βρένθοϲ βρένθειον, γῆτοϲ γήτειον. πρόϲκειται «μονογενῆ» διὰ τὸ ἅγοϲ ἅγιον διὰ τοῦ ι. ἀλλ’ οὐκ ἔϲτι μονογενέϲ, ὁ ἅγιοϲ γὰρ καὶ ἡ ἁγία καὶ τὸ ἅγιον. χωρὶϲ τοῦ ἴχνοϲ ἰχνίον.

Τὰ διὰ τοῦ ειον οὐδέτερα ἀπὸ τῶν εἰϲ μα οὐδετέρων γινόμενα πρὸ τέλουϲ ἔχοντα τὸν τόνον μὴ ὑποκοριϲτικὴν ἔχοντα ϲημαϲίαν διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἰον ϲῆμα ϲημεῖον, ϲῶμα ϲωματεῖον, γράμμα γραμματεῖον. τὸ δὲ ϲωμάτιον καὶ γραμμάτιον ὑποκοριϲτικά ἐϲτι καὶ προπαροξύτονα καὶ διὰ τοῦ ι γράφεται.

Εἰϲί τινα ἀπὸ τῶν εἰϲ διπλοῦν ληγόντων γινόμενα διὰ τοῦ ειον, ἅτινα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεταr οἷον Κύκλωψ Κυκλώπειον ἔϲτι δὲ ὄροϲ ἐν Λιβύῃ, Φοῖνιξ Φοινίκειον, κῆρυξ Κηρύκειον.

Τὰ διὰ τοῦ ειον τριϲύλλαβα κύρια ἢ καὶ ἰδιάζοντα κατὰ πόλεων [*](1. 3 Theogn. 124, 8. 1 7 Theogn. 124, 24. 1. 11 περὶ ποϲ. 308, 21 Choer. 219, 10 coll. E. Gud. 262, 54 et E. M. 451, 45. 1. 17 περὶ ποϲ.l. c Choer. 237. 9; 189, 17, E. M. 569, 21; 280, 27: 253, 24: 268, 19. 1. 21 περ ποϲ. 308, 31. 1. 24 Choer. 189, 9; 183, 16, E. M. 225, 43: 230, 25, Choer. Ep. in Psalm 28, 21 1. 29 περὶ ποϲ. 309, 3, Choer. 262, 22. 1. 34 Choer 230, 28, E. M. 511, 47, ubi additum est: ἰϲτέον ὅτι ἔϲτι καὶ κηρύκιον διὰ τοῦ ι, ὅπερ ἐπὶ μόνηϲ τῆϲ ῥάβδου λέγεται τοῦ Ἑρμοῦ. 1. 37 Theogn. 127,25, Choer)