Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

72. ἦ γάρ οἱ αἰεὶ μήτηρ παρμέμβλωκεν: οὐκ ἀναγκαῖον τὸ η ἄρθρον ἐκδέχεϲθαι καὶ δαϲύνειν. ἔθοϲ γὰρ αὐτῷ ἔϲθ’ ὅτε παραλείπειν [*](Ω 1 verba τῆϲ δ’ ἄρα κλαιούϲηϲ λύτο γούνατα memoriae lapsu contusa esso ex τῆϲ δ’ αὐτοῦ λύτο γούνατα δ 703 et τῆϲ δ’ ἄρα κλαιούϲηϲ ὅπα ϲύνθετο δῖοϲ Ὀδυϲϲεύϲ υ 92 videntur Lehrsio, qui in E. M. transiisse monet. 8 περάαν scripsi pro περάᾳ, οὐ περιϲπαϲθήϲεται cum Lehrsio pro περιϲπαϲθήϲεται, qui in. E. M., quo transiit, esse καὶ τὸ μὲν ϲὺν τῷ ι βαρύνεται, τὸ δὲ χωρίϲ περιϲπᾶται adnotat. 17 ὀξύνοντα pro ὀξύνων scr. L.)

125
πειν τὰ ἄρθρα· « ἀλλὰ φίλη μήτηρ» (Π. Φ 276), «μήτὴρ μέν τέ μέ φηϲι» (Οd. α 215). ϲύνδεϲμοϲ οὖν ἐϲτι βεβαιωτικόϲ· διὸ περιϲπαϲτέον. A.

74. ἀλλ’ εἴ τιϲ καλέϲειε θεῶν Θέτιν ἄϲϲον ἐμεῖο: τινὲϲ τὸ θέων ἐπὶ τοῦ τρέχων ἐξεδέξαντο, μετοχὴν παραλαμβάνοντεϲ, καὶ ἐβάρυναν. ἀπίθανον δέ· διὸ περιϲπαϲτέον· γενικὴ γάρ ἐϲτι πληθυντικὴ ὀνόματοϲ τοῦ θεόϲ. A.

80. βυϲϲόν: ἐπεκράτηϲε τὸ ὀξύνεϲθαι τῷ τὰ εἰϲ οϲ λήγοντα ὀνόματα διϲύλλαβα, ἀρχόμενα ἀπὸ ϲυμφώνου ἢ ϲυμφώνων, δεδιπλαϲιαϲμένον ἔχοντα τὸ ϲ, ὀξύνεϲθαι θέλειν, κιϲϲόϲ, πεϲϲόϲ. ἀντιπίπτει τὸ μέϲϲοϲ. A.

82. τὸ ὠμηϲτῇϲιν ὡϲ ὀρχηϲτῇϲιν. προείρηται δέ ( 454). A.

84. Ἀριϲτοφάνηϲ τὸ εἵατο δαϲέωϲ, Ἀρίϲταρχοϲ δὲ ψιλοῖ. προείπομεν δὲ περὶ τῆϲ λέξεωϲ (0 10). A.

94. ψιλῶϲ τὸ ἔϲθοϲ καὶ ἐϲθήϲ οὐ μόνον διὰ τὴν ϲυναλοιφήν e. g. ἔν τ’ ἐϲθῆτι ω 67), ἀλλὰ καὶ καθ’ ὃν λόγον ἡμεῖϲ προείπομεν ἀναϲκευάϲαντεϲ τοὺϲ ὑπὸ τῶν πρὸ ἐμοῦ εἰρημένουϲ. τὰ γὰρ φωνήεντα ψιλοῦϲθαι θέλει ἐπιφερομένου τοῦ ϲ ἔχοντοϲ ἓν τῶν δαϲέων, ὀϲφῦϲ, ὀϲφραίνεϲθαι, ἀϲφόδελοϲ, ἀϲφάραγοϲ, ἀϲχάλλω, ὀϲχεόϲ, ἴϲχω, ἰϲχύϲ, ἀϲθενήϲ, ἐϲθλόϲ, ἄϲθμα, ἔϲθω· οὕτωϲ ἄρα καὶ ἔϲθοϲ καὶ ἐϲθήϲ. A.

134. ἑέ: Καλλίϲτρατοϲ (cf. v. 213) καὶ Ἀρίϲταρχοϲ δαϲύνουϲι τὸ πρῶτον ε τῆϲ ἀντωνυμίαϲ. τῷ δὲ τόνῳ ὡϲ ἐμέ. A.

202. ἔκλε᾿: τὴν κλε ϲυλλαβὴν ὀξυτονεῖ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ, ἡγούμενοϲ τὸ πλῆρεϲ εἶναι ἐκλέου. οὐκ ἔϲτι δέ, ἀλλ’ ἐκλέεο τετραϲυλλάβωϲ. καὶ δῆλον ὅτι εἴτε ϲυγκέκοπται ἡ ὀξεῖα εἴτε ἡ βαρεῖα ἡ μετὰ τὴν ὀξεῖαν, ὀφείλει πάλιν τρίτη ἀπὸ τέλουϲ ἡ ὀξεῖα φυλάττεϲθαι οὐδὲ γὰρ χαρακτὴρ κωλύει. τὸ μέντοι «ϲὺ δ’ αἴδεο καὶ μ’ ἐλέηϲον» (Ιl. φ 74) καὶ τὰ τοιαῦτα, πρώτηϲ ὄντα ϲυζυγίαϲ τῶν περιϲπωμένων, ἄλληϲ ἀναλογίαϲ ἔχεται, ὡϲ ἐν ἑτέροιϲ εἴρηται. A.

213. τότ’ ἄντιτα ἔργα γένοιτο: Ἀπολλόδωροϲ καὶ Καλλίϲτρατοϲ τιτά, ὥϲτε τρία εἶναι, ἐπίρρημα τὸ τότε καὶ ϲύνδεϲμον τὸν ἄν καὶ ὄνομα τὸ τιτά. ὁ δὲ Ἀϲκαλωνίτηϲ ἄντιτα παραλαμβάνει, μεταλαμβάνων εἰϲ τὸ ἀντέκτιτα· οὕτω καὶ οἱ πλείουϲ, ὁμοίωϲ τῷ ἄτιτα (Π. Ξ 484). ἔχεται μὲν οὖν ἡ κατὰ ϲύνθεϲιν ἀνάγνωϲιϲ ἐμφάϲεωϲ καὶ μᾶλλον τοῦ νοητοῦ. μελλήϲει δὲ λείπειν τὸ ἄν ἐν τῇ ϲυντάξει ἐπιζητοῦντοϲ τοῦ γένοιτο εὐκτικοῦ τὸ τοιοῦτο· παραφυλακτέον δὲ ὅτι καὶ ϲυλλαβὴ λείπει ἡ τι, τοῦ ἐντελοῦϲ ὄντοϲ ἀντίτιτα. A.

228. φωριαμῶν. Ἀρίϲταρχοϲ ὡϲ κιβωτῶν. καὶ ἔχομεν τῶν διὰ τοῦ αμοϲ παρηγμένων ὀνομάτων κανόναϲ τοιοῦϲδε, πρῶτον μὲν ὡϲ τὰ τριβράχεα μὴ ὄντα ἐπιθετικὰ βαρύνεϲθαι θέλει, κάλαμοϲ, Πρίαμοϲ. [*](80 de hoc canone cf. Pros. Cathol. p. 208, 3. 94 καὶ καθ’ ὅν λόγον emendavit Bekkerus pro καὶ ἄλογον, L. inseruit ἔχοντοϲ ἕν τῶν δαϲέων et pro ὀϲφύϲ, ὄϲχεοϲ, ἄϲθμα veros accentus restituit. 134 L. οἶϲ καὶ ἐγὼ ϲυγκατατίθεμαι addenda censet coll. Υ 171. 213 pro ἀντέκτιϲτα correxit L. ἀντέκτιτα.)

126
τὸ ποταμόϲ ἐγένετο παρὰ τὸ ποταϲμόϲ καθ’ ὑφαίρεϲιν τοῦ ϲ, τὸ δὲ ἰταμόϲ ἐπιθετικόν ἐϲτι. δεύτερον δὲ ὡϲ τὰ ἔχοντα τὴν ἄρχουϲαν μακράν, εἰ μὲν θέϲει ᾖ βαρύνεται, ὄρχαμοϲ, Τύρταμοϲ, Πέργαμοϲ· εἰ δὲ φύϲει, κύρια μὲν ὄντα βαρύνεται πάλιν, ὡϲ ἔχει τὸ Πύραμοϲ, Τεύταμοϲ, οὐχ οὕτωϲ δὲ ἔχοντα ὀξύνεται, ὡϲ ἔχει τὸ οὐλαμόϲ, χηραμόϲ. τούτῳ οὖν τῷ λόγῳ, εἴτε παρὰ τὸ τοὺϲ φῶραϲ ἀπείργειν ἢ ἀπὸ τοῦ τὰ φάρη φυλάϲϲειν ἡ προκειμένη λέξιϲ παρῆκται, ἔϲται κατ’ ὀξεῖαν τάϲιν φωραμόϲ καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ι φωριαμόϲ. A.

235. ἐξἑϲίην: Ἀρίϲταρχοϲ δαϲύνει τὴν δευτέραν ϲυλλαβήν· «κπαρὰ γὰρ τὸ ἵημι, φηϲίν, ἐγένετο. ἐπιφέρει γοῦν πρὸ γὰρ ἧκε πατὴρ ἄλλοι τε γέροντεϲ. παρὰ δέ τὸν ἥϲω μέλλοντα ἡ ἑϲία ἐγένετο, ὡϲ καὶ παρὰ τὸ θήϲω θεϲία, «πῇ δὴ ϲυνθεϲίαι τε» (Π. Β 339) τὸ αὐτὸ καὶ ἐπὶ τοῦ «τῶν ἕνεκ’ ἐξεϲίην » (Οd. φ 20)». οὕτωϲ δὲ καὶ Νικίαϲ. Νεοπτόλεμοϲ δὲ ὁ Παριανὸϲ λέγων παρὰ τὸ ἐξιέναι πεποιῆϲθαι τὴν λέξιν οἷον τὴν ἔκπεμψιν ἀξιοῖ ψιλοῦν. ἄμεινον δὲ τῷ Ἀριϲτάρχῳ πείθεϲθαι. ἠπίϲτατο γὰρ ὁ ποιητὴϲ καὶ τὸν ἥϲω μέλλοντα δαϲυνόμενον «ἥϲω γὰρ καὶ ἐγώ» (Ιl. P 515) παρὰ δὲ τοὺϲ μέλλονταϲ ὁριϲτικοὺϲ ἐγένετο τὰ τοιαῦτα ὀνόματα, οὐ παρ’ ἐνεϲτῶταϲ ἀπαρεμφάτου ἐγκλίϲεωϲ. θύϲω γοῦν θυϲία, ἄξω ἀξία, δώϲω δοϲία, προδώϲω προδοϲία. οὕτωϲ οὖν καὶ παρὰ τὸν ἥϲω ἑϲία καὶ ἐξἑϲία. A.

247. δαϲέωϲ δίἑπ’ παρὰ τὸ ἕπω δαϲυνόμενον. οὕτωϲ καὶ Ἀρίϲταρχοϲ καὶ οἱ πλείουϲ. οἷον διὰ τῶν ἀνδρῶν ἐπορεύετο καὶ διίϲτα αὐτούϲ. καὶ οὕτωϲ ἔχει τὰ τῆϲ ἀναγνώϲεωϲ. A.

253. κατηφόνεϲ ὡϲ Μακεδόνεϲ. A.

272. ἕϲτορι: δαϲέωϲ, ἀπὸ τῆϲ ἕϲεωϲ. τὸν γὰρ βαλλόμενον πάϲϲαλον ἐπ’ ἄκρου τοῦ ζυγοῦ νοητέον. A.

292. ὅϲ τε οἱ αὐτῷ: ἐγκλιτικῶϲ ἀναγινώϲκουϲι τὴν οἱ ἐπεὶ εἰϲ ἁπλῆν ἡ μετάληψίϲ ἐϲτιν,ὁμοίωϲ τῷ «ἀλλά οἱ αὐτῷ Ζεύϲ» (Od.δ667 ).A.

316. μόρφνον: ὡϲ ὕπνον. καὶ οὕτωϲ ἔχει ἡ ἀνάγνωϲιϲ. εἶτε μορόφονόϲ ἐϲτιν (sic accentus eduntur), εἴτε παρὰ τὴν ὄρφνην ἐϲχημάτιϲται, πλεονάϲαντοϲ τοῦ μ κατ’ ἀρχήν, ἵνα ϲημαίνηται ὁ μέλαϲ, εἴτε παρὰ τὸ μάρπτω μάρφνοϲ ἐϲτὶ καὶ μόρφνοϲ ὁ ϲυλλαμβάνων, ἐξ οὗ ϲημαίνεται ὁ ταχύϲ, κατὰ πάντα τρόπον ὀφείλει βαρύνεϲθαι διά τε τοὺϲ ϲχηματιϲμοὺϲ καὶ τὸν χαρακτῆρα. τὰ γὰρ εἰϲ οϲ λήγοντα διϲύλλαβα, μὴ ἔχοντα παραϲχηματιϲμὸν θηλυκοῦ γένουϲ, ἔχοντα πρὸ τέλουϲ τὴν ορ ϲυλλαβὴν πάντα βαρύνεται, ὑπεϲταλμένων τῶν εἰϲ μο ϲ ληγόντων, οἷον χόρτοϲ, φόρτοϲ, ὅρκοϲ, Ὄρθοϲ τὸ μονογενέϲ, πόρνοϲ. οὐ γὰρ θηλυκὸν αὐτοῦ τὸ πόρνη. οὕτωϲ δὲ θέλει καὶ τὸ πτόρθοϲ. οὕτωϲ μόρφνοϲ. παρεφύλαξα δὲ τὰ εἰϲ μοϲ διὰ τὸ κορμόϲ, φορμόϲ. τὸ μέντοι [*](235 verba ἀπαρεμφάτου κλίϲεωϲ Lehrsio suspecta sunt, quem etiam tenor orationis in ultimis verbis offendit. cf. Prosod. Cathol. p. 292,13. 292 Lehrsius adnotat reliquam partem, ubi contrarium defenderet Herod., excidisse, coll. O226 q quaest. ep. 117. 316 in E. M. 519, 25 — 30 transiisse monet L.)

127
περκνόϲ ὀξύνεται ὁμοίωϲ τῷ πυκνόϲ. οὕπτωϲ καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ, μεταλαμβάνων εἰϲ τὸν μέλανα. καὶ ἐμοὶ δὲ δοκεῖ οὕτωϲ ἔχειν ὑγιῶϲ, ἐπεὶ οὐδὲ παραλήγεται τῇ ορ ϲυλλαβῇ ὡϲ καὶ τὰ προκείμενα. ὁ μέντοι Ἀρίϲταρχοϲ ἀετοῦ εἶδοϲ καὶ βαρύνει, ἀλλ’ ἐπείϲθη ἡ παράδοϲιϲ τοῖϲ ὀξύνουϲιν. A.

318. ἐüκλήιϲ ἀραρυῖα: Ἀρίϲταρχοϲ ἐüκλήϊϲ ὡϲ ἐυκνήμιϲ, ϲύνθετον ποιῶν τὴν λέξιν, οὕτωϲ καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ. εἰϲὶ δὲ οἳ διεῖλον «ἐ?? κληῖϲ’ ἀραρυῖα », οἷϲ ϲυγκατατίθεται καὶ Τρύφων, οὐκ εὖ· ἄμεινον γὰρ ἐπιθετικῶϲ ἀκούειν καὶ μὴ πάθοϲ ἐκδέχεϲθαι πληθυντικῆϲ δοτικῆϲ, λέγω δὲ τὸ τῆϲ ἐκθλίψεωϲ. ὃ δέ φημι, τοιοῦτόν ἐϲτιν, ὡϲ ὅτι ἐκθλίβεται μὲν τὸ ι τῆϲ δοτικῆϲ παρὰ τῷ ποιητῇ καὶ ἑνικῆϲ ὑπαρχούϲηϲ καὶ πληθυντικῆϲ, κερκίδ’ ὕφαινε» (Od.ε 62) «χέρϲ’ἐρετάων» (Od. ν 115) καὶ νήεϲϲ’ ἡγήϲατ’ Ἀχαιῶν » (Π. Α 71), οὔ γε μὴν τὸ ἀπὸ τῶν εἰϲ ιϲ ἐκτεταμένον θηλυκῶν. εἰ δ’ ἡ προκειμένη λέξιϲ κρίϲεωϲ δεῖται κατὰ τὴν ἀνάγνωϲιν, δῆλον ὅτι ϲυνθέτωϲ ἀναγνωϲόμεθα, ὅπωϲ μὴ πληθυντικοῦ δῶμεν τὴν χρῆϲιν παρὰ τὴν ϲυνήθειαν τοῦ ποιητοῦ καὶ ἔκθλιψιν ϲημειώδη. εἰ δὴ ϲύνθετόν ἐϲτι τὸ εὐκλήϊϲ, καὶ παροξύνειν δεῖ αὐτό, μακρὸν γὰρ τὸ ι καὶ ἐν τῇ ϲυνθέϲει, ὡϲ ἐν τῷ κ′ τῆϲ καθόλου φηϲὶν ὁ αὐτόϲ· ἀπὸ γὰρ τοῦ χρόνου τὸν τόνον ἐϲτήϲαμεν. καὶ ἐν τῷ τρίτῳ δὲ τῶν ὀνοματικῶν περὶ τῆϲ ἐκτάϲεωϲ αὐτῶν ταῦτά φηϲιν· κἄλλωϲ τε εἰ ἐπιζητοῦϲιν ἐκτεταμένον τὸ ι, ἔχουϲιν ἐν τῷ ἐϋκνήμιϲ, μελαμψήφιϲ· καὶ εἰ τοῦτο, φηϲί, δῆλον ὅτι παροξύνεται». A.

343. τὴν ῥάβδον ϲυϲταλτέον κατὰ τὴν πρώτην ϲυλλαβήν, οὐχ ὅτι παρὰ τὸ ῥάπτω ἐγένετο, ἔνθεν καὶ τὸ ῥαπίζω, ἀλλ’ ὅτι καὶ τὸ α πρὸ τοῦ β ϲυϲτέλλεϲθαι θέλει, ἁβρόϲ, Ἄβδηροϲ, Ἀβαρβαρέη, ἐπιγράβδην.  οὕτωϲ οὖν ἐχέτω καὶ ἡ ῥάβδοϲ. διὸ τὸ ἄβαλε καὶ κατὰ τοῦτο ἐϲημειοῦτο. A.

388. ἔνιϲπεϲ: ὡϲ ἔδραμεϲ. ἔϲτι γὰρ ὁριϲτικὸν ἐκ τοῦ ἤνιϲπεϲ τὴν ἄρχουϲαν ϲυϲτείλαντοϲ. τὸ μέντοι προϲτακτικὸν πρὸ τέλουϲ ἔχει τὴν ὀξεῖαν «ϲὺ δ’ ἀληθὲϲἐνίϲπεϲ (Od. γ 247) ὁμοίωϲ τῷ ἐπίϲχεϲ. καὶ δῆλον ὅτι ὅπου μὲν τὸ ι ἐϲτὶ τῆϲ προθέϲεωϲ, ὅπου δὲ τοῦ ῥήματοϲ. τὸ μέντοι ἄνευ τοῦ ϲ προϲτακτικὸν προπαροξύνεται. λέγω δὲ τὸ «νημερτέϲ μοι ἔνιϲπε» (Od. δ 642).

540. παναὥριον: οἱ μὲν ἐδάϲυναν, ἵνα ἐκδέξωνται τὸν κατὰ πάντα ἄὡρον, οἱ δὲ ἐψίλωϲαν ἐκδεχόμενοι τὸν εἰϲ πάντα πεφροντιϲμένον ἄμεινον δὲ τὸ πρότερον. τοῦτο γὰρ ἐθέλει ϲημαίνειν. A.