Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

1. λυτο: εἰ μὲν μέϲοϲ δεύτεροϲ ἀόρϲτόϲ ἐϲτιν ἀπὸ τῶν εἰϲ μι, ὥϲπερ ἤδη ἐπίϲταται λέγων « νῦν δὲ λύμην τρὶϲ τόϲϲα πορών» (Ιl. Φ 80) καὶ «τῆϲ δ’ ἄρα κλαιούϲηϲ λύτο γούνατα », ἔκταϲιϲ ἐγένετο διὰ τὸ μέτρον εἰ δὲ παρατατικόν τινεϲ ἐκδέχονται, δύναται κρᾶϲιϲ τοῦ ἐλύετο γεγενῆϲθαι ὥϲπερ ἐπὶ τοῦ ἰχθύεϲ ἰχθῦϲ, μύεϲ μῦϲ, ῥύεϲθαι ῥῦϲθαι « πάντων ἀνθρώπων ῥῦϲθαι γενεήν τε τόκον τε» (Ο 141). ἢ ἀπὸ τοῦ λέλυτο λύτο ὡϲ βέβλητο βλῆτο. A.

8. πείρων: Πάμφιλοϲ περιϲπᾷ, λέγων τὴν πρόϲθεϲιν τοῦ ι μὴ ἐξαλλάϲϲειν τὸν τόνον· εἰ δὲ περῶ οἶδεν ὁ ποιητὴϲ τὸ ῥῆμα καὶ περόωϲι. (0d.ζ 272) καὶ « περάαν μέγα λαῖτμα» ( Οd. ε 174) δῆλον ὅτι καὶ πειρῶν. ὁ μέντοι Ἀρίϲταρχοϲ βαρύνων ἀναγινώϲκει ὡϲ κείρων. φηϲὶ γοῦν οὕτω γενόμενοϲ ἐπὶ τοῦ «παννυχίη μὲν (Cod. μὴν) ῥ’ ἥ γε καὶ ἠῶ πεῖρε κέλευθον » (Od.β 434) «τὸ πεῖρε διδάϲκει ἡμᾶϲ καὶ τὴν πείρων μετοχὴν βαρύνειν· ὡϲ γὰρ ἔκειρε κείρων οὕτωϲ ἔπειρε πείρων. εἰ γὰρ περιεϲπᾶτο ἦν ἂν ὁ παρατατικὸϲ ἐπείρα ». ἔϲτιν οὖν διττὸν τὸ ῥῆμα, καὶ τὸ μὲν ϲὺν τῷ ι οὐ περιϲπαϲθήϲεται. A.

12. δινεύεϲκ’ ἀλύων: ψιλῶϲ τὸ ἀλύων δῆλον κἀκ τῆϲ ϲυναλοιφῆϲ. A.

17. τόνδε δ’ ἔαϲκεν: ὁμοίωϲ ἀναγνωϲτέον τὸ τόνδε τῷ «τόνδε δ’ ἐγὼν ἐπιόντα (Ιl. Ε 238) καὶ «τόνδε δ’ ἐγὼ κομιῶ» (Od. o 546), λέγω δὲ ὀξύνοντα τὴν πρώτην, ἵν’ ᾖ ἐπέκταϲιϲ ἡ διὰ τοῦ δε. A.

33. ἐγκλιτικῶϲ τὴν ὕμιν ἀναγνωϲτέον· ἔϲτι γὰρ ἀπόλυτοϲ. A.

45. οὐδέ οἱ αἰδὼϲ γίγνεται, ἥτ’ ἄνδραϲ μέγα ϲίνεται ἠδ’ ὀδύνηϲεν: τινὲϲ ἐδάϲυναν τὸ ἡ δέ, ἵνα ἡ αἰδὼϲ διττὴ ὑπάρχῃ ἡ μὲν βλάπτουϲα ἡ δὲ ὠφελοῦϲα. οὕτωϲ δὲ καὶ Εὐριπίδηϲ (Hippol. 385) ἐξεδέξατο εἰπὼν διττὰϲ εἶναι αἰδούϲ δύναιτο δ’ ἂν ἡ αὐτὴ οὖϲα πῇ μὲν ὠφέλιμοϲ εἶναι πῇ δὲ βλαβερά. A.

72. ἦ γάρ οἱ αἰεὶ μήτηρ παρμέμβλωκεν: οὐκ ἀναγκαῖον τὸ η ἄρθρον ἐκδέχεϲθαι καὶ δαϲύνειν. ἔθοϲ γὰρ αὐτῷ ἔϲθ’ ὅτε παραλείπειν [*](Ω 1 verba τῆϲ δ’ ἄρα κλαιούϲηϲ λύτο γούνατα memoriae lapsu contusa esso ex τῆϲ δ’ αὐτοῦ λύτο γούνατα δ 703 et τῆϲ δ’ ἄρα κλαιούϲηϲ ὅπα ϲύνθετο δῖοϲ Ὀδυϲϲεύϲ υ 92 videntur Lehrsio, qui in E. M. transiisse monet. 8 περάαν scripsi pro περάᾳ, οὐ περιϲπαϲθήϲεται cum Lehrsio pro περιϲπαϲθήϲεται, qui in. E. M., quo transiit, esse καὶ τὸ μὲν ϲὺν τῷ ι βαρύνεται, τὸ δὲ χωρίϲ περιϲπᾶται adnotat. 17 ὀξύνοντα pro ὀξύνων scr. L.)

125
πειν τὰ ἄρθρα· « ἀλλὰ φίλη μήτηρ» (Π. Φ 276), «μήτὴρ μέν τέ μέ φηϲι» (Οd. α 215). ϲύνδεϲμοϲ οὖν ἐϲτι βεβαιωτικόϲ· διὸ περιϲπαϲτέον. A.

74. ἀλλ’ εἴ τιϲ καλέϲειε θεῶν Θέτιν ἄϲϲον ἐμεῖο: τινὲϲ τὸ θέων ἐπὶ τοῦ τρέχων ἐξεδέξαντο, μετοχὴν παραλαμβάνοντεϲ, καὶ ἐβάρυναν. ἀπίθανον δέ· διὸ περιϲπαϲτέον· γενικὴ γάρ ἐϲτι πληθυντικὴ ὀνόματοϲ τοῦ θεόϲ. A.

80. βυϲϲόν: ἐπεκράτηϲε τὸ ὀξύνεϲθαι τῷ τὰ εἰϲ οϲ λήγοντα ὀνόματα διϲύλλαβα, ἀρχόμενα ἀπὸ ϲυμφώνου ἢ ϲυμφώνων, δεδιπλαϲιαϲμένον ἔχοντα τὸ ϲ, ὀξύνεϲθαι θέλειν, κιϲϲόϲ, πεϲϲόϲ. ἀντιπίπτει τὸ μέϲϲοϲ. A.

82. τὸ ὠμηϲτῇϲιν ὡϲ ὀρχηϲτῇϲιν. προείρηται δέ ( 454). A.

84. Ἀριϲτοφάνηϲ τὸ εἵατο δαϲέωϲ, Ἀρίϲταρχοϲ δὲ ψιλοῖ. προείπομεν δὲ περὶ τῆϲ λέξεωϲ (0 10). A.

94. ψιλῶϲ τὸ ἔϲθοϲ καὶ ἐϲθήϲ οὐ μόνον διὰ τὴν ϲυναλοιφήν e. g. ἔν τ’ ἐϲθῆτι ω 67), ἀλλὰ καὶ καθ’ ὃν λόγον ἡμεῖϲ προείπομεν ἀναϲκευάϲαντεϲ τοὺϲ ὑπὸ τῶν πρὸ ἐμοῦ εἰρημένουϲ. τὰ γὰρ φωνήεντα ψιλοῦϲθαι θέλει ἐπιφερομένου τοῦ ϲ ἔχοντοϲ ἓν τῶν δαϲέων, ὀϲφῦϲ, ὀϲφραίνεϲθαι, ἀϲφόδελοϲ, ἀϲφάραγοϲ, ἀϲχάλλω, ὀϲχεόϲ, ἴϲχω, ἰϲχύϲ, ἀϲθενήϲ, ἐϲθλόϲ, ἄϲθμα, ἔϲθω· οὕτωϲ ἄρα καὶ ἔϲθοϲ καὶ ἐϲθήϲ. A.

134. ἑέ: Καλλίϲτρατοϲ (cf. v. 213) καὶ Ἀρίϲταρχοϲ δαϲύνουϲι τὸ πρῶτον ε τῆϲ ἀντωνυμίαϲ. τῷ δὲ τόνῳ ὡϲ ἐμέ. A.

202. ἔκλε᾿: τὴν κλε ϲυλλαβὴν ὀξυτονεῖ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ, ἡγούμενοϲ τὸ πλῆρεϲ εἶναι ἐκλέου. οὐκ ἔϲτι δέ, ἀλλ’ ἐκλέεο τετραϲυλλάβωϲ. καὶ δῆλον ὅτι εἴτε ϲυγκέκοπται ἡ ὀξεῖα εἴτε ἡ βαρεῖα ἡ μετὰ τὴν ὀξεῖαν, ὀφείλει πάλιν τρίτη ἀπὸ τέλουϲ ἡ ὀξεῖα φυλάττεϲθαι οὐδὲ γὰρ χαρακτὴρ κωλύει. τὸ μέντοι «ϲὺ δ’ αἴδεο καὶ μ’ ἐλέηϲον» (Ιl. φ 74) καὶ τὰ τοιαῦτα, πρώτηϲ ὄντα ϲυζυγίαϲ τῶν περιϲπωμένων, ἄλληϲ ἀναλογίαϲ ἔχεται, ὡϲ ἐν ἑτέροιϲ εἴρηται. A.

213. τότ’ ἄντιτα ἔργα γένοιτο: Ἀπολλόδωροϲ καὶ Καλλίϲτρατοϲ τιτά, ὥϲτε τρία εἶναι, ἐπίρρημα τὸ τότε καὶ ϲύνδεϲμον τὸν ἄν καὶ ὄνομα τὸ τιτά. ὁ δὲ Ἀϲκαλωνίτηϲ ἄντιτα παραλαμβάνει, μεταλαμβάνων εἰϲ τὸ ἀντέκτιτα· οὕτω καὶ οἱ πλείουϲ, ὁμοίωϲ τῷ ἄτιτα (Π. Ξ 484). ἔχεται μὲν οὖν ἡ κατὰ ϲύνθεϲιν ἀνάγνωϲιϲ ἐμφάϲεωϲ καὶ μᾶλλον τοῦ νοητοῦ. μελλήϲει δὲ λείπειν τὸ ἄν ἐν τῇ ϲυντάξει ἐπιζητοῦντοϲ τοῦ γένοιτο εὐκτικοῦ τὸ τοιοῦτο· παραφυλακτέον δὲ ὅτι καὶ ϲυλλαβὴ λείπει ἡ τι, τοῦ ἐντελοῦϲ ὄντοϲ ἀντίτιτα. A.

228. φωριαμῶν. Ἀρίϲταρχοϲ ὡϲ κιβωτῶν. καὶ ἔχομεν τῶν διὰ τοῦ αμοϲ παρηγμένων ὀνομάτων κανόναϲ τοιοῦϲδε, πρῶτον μὲν ὡϲ τὰ τριβράχεα μὴ ὄντα ἐπιθετικὰ βαρύνεϲθαι θέλει, κάλαμοϲ, Πρίαμοϲ. [*](80 de hoc canone cf. Pros. Cathol. p. 208, 3. 94 καὶ καθ’ ὅν λόγον emendavit Bekkerus pro καὶ ἄλογον, L. inseruit ἔχοντοϲ ἕν τῶν δαϲέων et pro ὀϲφύϲ, ὄϲχεοϲ, ἄϲθμα veros accentus restituit. 134 L. οἶϲ καὶ ἐγὼ ϲυγκατατίθεμαι addenda censet coll. Υ 171. 213 pro ἀντέκτιϲτα correxit L. ἀντέκτιτα.)

126
τὸ ποταμόϲ ἐγένετο παρὰ τὸ ποταϲμόϲ καθ’ ὑφαίρεϲιν τοῦ ϲ, τὸ δὲ ἰταμόϲ ἐπιθετικόν ἐϲτι. δεύτερον δὲ ὡϲ τὰ ἔχοντα τὴν ἄρχουϲαν μακράν, εἰ μὲν θέϲει ᾖ βαρύνεται, ὄρχαμοϲ, Τύρταμοϲ, Πέργαμοϲ· εἰ δὲ φύϲει, κύρια μὲν ὄντα βαρύνεται πάλιν, ὡϲ ἔχει τὸ Πύραμοϲ, Τεύταμοϲ, οὐχ οὕτωϲ δὲ ἔχοντα ὀξύνεται, ὡϲ ἔχει τὸ οὐλαμόϲ, χηραμόϲ. τούτῳ οὖν τῷ λόγῳ, εἴτε παρὰ τὸ τοὺϲ φῶραϲ ἀπείργειν ἢ ἀπὸ τοῦ τὰ φάρη φυλάϲϲειν ἡ προκειμένη λέξιϲ παρῆκται, ἔϲται κατ’ ὀξεῖαν τάϲιν φωραμόϲ καὶ πλεοναϲμῷ τοῦ ι φωριαμόϲ. A.

235. ἐξἑϲίην: Ἀρίϲταρχοϲ δαϲύνει τὴν δευτέραν ϲυλλαβήν· «κπαρὰ γὰρ τὸ ἵημι, φηϲίν, ἐγένετο. ἐπιφέρει γοῦν πρὸ γὰρ ἧκε πατὴρ ἄλλοι τε γέροντεϲ. παρὰ δέ τὸν ἥϲω μέλλοντα ἡ ἑϲία ἐγένετο, ὡϲ καὶ παρὰ τὸ θήϲω θεϲία, «πῇ δὴ ϲυνθεϲίαι τε» (Π. Β 339) τὸ αὐτὸ καὶ ἐπὶ τοῦ «τῶν ἕνεκ’ ἐξεϲίην » (Οd. φ 20)». οὕτωϲ δὲ καὶ Νικίαϲ. Νεοπτόλεμοϲ δὲ ὁ Παριανὸϲ λέγων παρὰ τὸ ἐξιέναι πεποιῆϲθαι τὴν λέξιν οἷον τὴν ἔκπεμψιν ἀξιοῖ ψιλοῦν. ἄμεινον δὲ τῷ Ἀριϲτάρχῳ πείθεϲθαι. ἠπίϲτατο γὰρ ὁ ποιητὴϲ καὶ τὸν ἥϲω μέλλοντα δαϲυνόμενον «ἥϲω γὰρ καὶ ἐγώ» (Ιl. P 515) παρὰ δὲ τοὺϲ μέλλονταϲ ὁριϲτικοὺϲ ἐγένετο τὰ τοιαῦτα ὀνόματα, οὐ παρ’ ἐνεϲτῶταϲ ἀπαρεμφάτου ἐγκλίϲεωϲ. θύϲω γοῦν θυϲία, ἄξω ἀξία, δώϲω δοϲία, προδώϲω προδοϲία. οὕτωϲ οὖν καὶ παρὰ τὸν ἥϲω ἑϲία καὶ ἐξἑϲία. A.

247. δαϲέωϲ δίἑπ’ παρὰ τὸ ἕπω δαϲυνόμενον. οὕτωϲ καὶ Ἀρίϲταρχοϲ καὶ οἱ πλείουϲ. οἷον διὰ τῶν ἀνδρῶν ἐπορεύετο καὶ διίϲτα αὐτούϲ. καὶ οὕτωϲ ἔχει τὰ τῆϲ ἀναγνώϲεωϲ. A.

253. κατηφόνεϲ ὡϲ Μακεδόνεϲ. A.

272. ἕϲτορι: δαϲέωϲ, ἀπὸ τῆϲ ἕϲεωϲ. τὸν γὰρ βαλλόμενον πάϲϲαλον ἐπ’ ἄκρου τοῦ ζυγοῦ νοητέον. A.