Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας

Aelius Herodianus

Aelius Herodianus, Περὶ Ἰλιακῆς προσῳδίας, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868

17. ἦ: ἐρωτηματικὸϲ ὁ ϲύνδεϲμοϲ καὶ ἅπαξ εἰλημμένοϲ κατὰ μίαν διάνοιαν. διὸ περιϲπαϲτέοϲ. τοῦτο δέ φημι πρὸϲ τὰ τοιαῦτα «ἢ δολιχὴ νοῦϲοϲ ἦ Ἄρτεμιϲ ἰοχέαιρα » (Od. λ 172), «ἠὲ νέον μεθέπειϲ ἦ καὶ. πατρώϊόϲ ἐϲϲι » (Οd. α 175). ἐν γὰρ ταῖϲ τοιαύταιϲ ϲυντάξεϲιν ὁ μὲν πρότεροϲ ἤ ἐγκλίνεται, ὁ δὲ δεύτεροϲ περιϲπᾶται. A.

30. δείδω μὴ καὶ τεῖχοϲ ὑπέρμορον ἐξαλαπάξῃ: ὑπέρμορον: Ἀριϲτοφάνηϲ ὡϲ ὑπέρβιον, ἕν μέροϲ λόγου ποιῶν, καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ, ἐπεὶ ἀντὶ ἐπιρρήματοϲ τοῦ ὑπερμόρωϲ παρείληπται ὁμοίωϲ πληθυντικῷ τῷ «ἔνθα κεν Ἀργείοιϲιν ὑπέρμορα νόϲτοϲ» (Il. B 155). καὶ ὃν τρόπον «οὐ μὲν καλὸν ἀτέμβειν » (Od. φ 312) ἀντὶ τοῦ καλῶϲ ἐϲτι καὶ τὸ πληθυντικὸν «ο μὲν καλὰ χόλον τόνδ’ ἔνθεο » (Π. Ζ 326), οὕτωϲ καὶ τὸ προκείμενον ἑνικῶϲ καὶ πληθυντικῶϲ εἰϲ ϲύνταξιν παρελεύϲεται ἐπιρρήματοϲ, «δείδω μὴ καὶ τεῖχοϲ ὑπέρμορον ἐξαλαπάξῃ» καὶ. ἔνθα κεν Ἀργείοιϲιν ὑπέρμορα νόϲτοϲ». ἐντελῶϲ δὲ ἐν τῇ Β (155 ) περὶ τῆϲ προϲῳδίαϲ διελάβομεν. διὸ νῦν παρίημι. ἐκεῖνο μέντοι ὑπομνήϲω, ὡϲ ὅτι δύναται καὶ τοῦτο καὶ τὸ ἐν τῇ Ὀδυϲϲείᾳ (α 35), λέγω δὲ τὸ «ὡϲ καὶ νῦν Αἶγιϲθοϲ ὑπέρμορον» κατὰ διάλυϲιν ἀναγινώϲκεϲθαι ὁμοίωϲ τῷ «μὴ καὶ ὑπὲρ μοῖραν δόμον Ἄϊδοϲ» (336), ὥϲπερ ἤδη ἀπεφηνάμην. A.

53. θεῶν ἐπὶ Καλλικολών ῃ: Ἡρόδικοϲ βαρέωϲ ἀνεγίνωϲκεν ὡϲ τρέχων, μετοχὴν ποιῶν· ὁ μέντοι Ἀρίϲταρχοϲ περιέϲπα, λέγων οὕτωϲ καλεῖϲθαι τὸν τόπον θεῶν Καλλικολώνη, ὥϲπερ καὶ Ἀχαιῶν λιμήν. οὕτωϲ δὲ ἐχούϲηϲ τῆϲ ἱϲτορίαϲ περιϲϲὴ ἡ τοῦ Ἡροδίκου ἀνάγνωϲιϲ. ἡ μέντοι ἐπί πρόθεϲιϲ κατὰ ταύτην τὴν ἔννοιαν ὤφειλε προηγεῖϲθαι τοῦ λόγου, ὥϲτε εἶναι ἐπὶ θεῶν Καλλικολώνῃ· διὸ ἐτόλμηϲάν τινεϲ ἀναϲτρέψαι. οἱ μέντοι περὶ τὸν Ἀϲκαλωνίτην οὐκ ἀνέϲτρεψαν, ἀλλὰ ϲυνέταξαν τῇ ἑξῆϲ λέξει. καὶ οὕτωϲ ἐπείϲθη ἡ παράδοϲιϲ, λέγω δὲ τῇ ϲυντάξει τῆϲ δοτικῆϲ. καὶ γὰρ διὰ τῶν ἑξῆϲ (151) Καλλικολώνηϲ φηϲίν ο προϲνείμαϲ τὸ θεῶν «οἱ δ’ ἑτέρωϲε κάθιζον ἐπ’ ὀφρύϲι Καλλικολώνηϲ ϲ». A.

70. Ἥρῃ δ’ ἀντέϲτη: ὑφ’ ἓν τὸ ἀντέϲτη προενεκτέον δοτικῇ γὰρ ϲυντάϲϲεται ὡϲ «Λητοῖ δ’ ἀντέϲτη» (72), τὸ δὲ ἄντα, ὅπερ ἐϲτὶν [*](402 propter ὅτι Lehrsius Aristonico potius tribuendum suspicatur, sed Herodianus etiam de hoc dixisse videtur, mentione fortasse facta scripturae χέομεν, ut ex Schol. coniectari potest: τινὲϲ χέομεν ἀντὶ τοῦ ὑποχωρήϲομεν, ἄλλοι δὲ ἀντὶ τοῦ ἀναμιχθῶμεν τοῖϲ πολεμίοιϲ.) [*](Υ 17 Codex ubique habet, quod correxit L., item ἐϲϲί scripsit pro ἐϲτί.) [*](30 in versu Hom. pro ὥϲ κε νῦν L. ὡϲ καὶ νῦν scripsit. 53 verba codicis οὐδ’ ἑτέρωϲ ἐκάθιζον correxit L.)

113
ἐξ ἐναντίαϲ, γενικῇ· « ἄντα δ’ Ἐνυαλίοιο», « ἄντα δ’ ὄρ’ Ἡφαίϲτοιο» (69. 73). A.

72. ϲῶκοϲ ἐριούνιοϲ Ἑρμῆϲ. Τυραννίων ἀξιοῖ ὀξύνειν, ἵνα ἀποφύγῃ τὸ κύριον βαρυνόμενον «ὦ Ϲῶχ’ Ἱππάϲου υἱέ» (Π. Λ 450), ὥϲπερ ἐπὶ τοῦ Λεῦκοϲ, Γλαῦκοϲ (potius λωκόϲ, γλαυκόϲ). οὐκ ἔϲτι δὲ ὅμοιον τοῖϲ προκειμένοιϲ κοινοῖϲ ἐπίθετον, ἀλλὰ ἴδιον τοῦ Ἑρμοῦ, ὥϲπερ καὶ τοῦ Ἀπόλλων βαρυνόμενον τὸ Φοῖβοϲ. διὸ βαρυτονητέον ὁμοίωϲ καὶ αὐτῷ τῷ κυρίῳ. εἰϲὶ δὲ ο ἳ   ἀξιοῦϲι καὶ καθότι ϲύνθετόν ἐϲτι βαρύνεϲθαι αὐτό. ἐκ γὰρ τοῦ ϲάοικοϲ γεγενῆϲθαι τὴν κρᾶϲιν· οὕτω δὲ δώϲουϲι καὶ προϲκείμενον τῷ ω τὸ ι, τῆϲ παραδόϲεωϲ οὐχ οὕτωϲ ἐχούϲηϲ. τὰ μέντοι εἰϲ κοϲ λήγοντα διϲύλλαβα οὐ παρεϲχηματιϲμένα εἰϲ γένοϲ θηλυκόν, φύϲει μακρᾷ παραληγόμενα, βορύνεϲθαι θέλει, οἷον φῶκοϲ, θῶκοϲ· οὕτωϲ ϲῶκοϲ. ϲεϲημείωται τὸ ϲηκόϲ. A.

105. καὶ δὲ ϲέ φαϲι: ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ ὠρθοτόνηϲε τὴν ἀντωνυμίαν, τὸν δέ ϲύνδεϲμον ἀντὶ τοῦ γάρ παραλαβών. καὶ οὕτωϲ ἔχει τὰ τῆϲ ἀναγνώϲεωϲ καὶ τῆϲ διανοίαϲ. AB.

114. τὸ ἄμυδιϲ ψιλωτέον καίτοι παρὰ τὸ ἅμα γενόμενον, ἐπεὶ Αἰολικὸν χαρακτῆρα ἀνεδέξατο. A.

152. ἀμφὶ ϲέ: ὀρθοτονητέον τὴν ἀντωνυμίαν ὁμοίωϲ τῷ « ἀμφὶ ϲέ, Πηλέοϲ υἱέ» (2).AB.

171. ἑέ: ἡ ἕ τοῦ τρίτου προϲώπου ἀντωνυμία ἐπλεόναϲε κατ’ ἀρχήν, ὥϲπερ ἐπὶ τοῦ ἑόν, ἑοῦ, ἑῷ. ἅμα δὲ τῷ πλεοναϲμῷ μετέβη καὶ τὸ πνεῦμα. A.

188. ὅτε πέρ ϲε βοῶν ἄπο μοῦνον ἐόντα ϲεῦα: ἀναϲτρεπτέον τὴν πρόθεϲιν. ἔϲτι γὰρ τὸ ἑξῆϲ ἀπὸ βοῶν. ἔνιοι δὲ ϲυντάϲϲουϲι τὴν ἀπὸ τῷ ϲεῦα. AB.

221. ἕλοϲ κάτα βουκολέοντο: τὸ ἑξῇϲ ἐϲτι καθ’ ἕλοϲ. διὸ ἀναϲτρεπτέον τὴν πρόθεϲιν. A.

234. Ἀρίϲταρχοϲ μὲν ἕν ποιεῖ τὸ ἀνηρείψαντο τουτέϲτι τὸ ἀνήρπαϲαν. εἰϲὶ μέντοι οἳ τὸν ἄν ϲύνδεϲμον παρέλαβον, ὧν ἐϲτι καὶ Ἀπολλώνιοϲ ὁ τοῦ Θέωνοϲ, τοιοῦτόν τί ἐκδεχόμενοϲ· ἀνήρπαϲαν ἂν αὐτὸν οἱ θεοὶ τῷ Διὶ χάριν τοῦ κάλλουϲ, εἰ ἔζη. τοῦτο δέ φηϲιν ἐπεὶ οὐδαμοῦ παρειϲάγει αὐτὸν ὁ ποιητὴϲ τῷ Διὶ διακονούμενον· ἡ γὰρ Ἥβη [*](72 οὐ ante παρεϲχηματιϲμένα addidit L.) [*](114 Schol. BV refert: ἐκδέχεται Ἡρωδιανὸϲ τὸ ἥ ὡϲ ἄρθρον, τὸν δὲ δὴ παραπληρωματικὸν ϲύνδεϲμον, ἵν’ ᾖ, οὐδ’ ἔλαθε λευκώλενον Ἥρην, δή. τὸ δὲ ἄμυδιϲ ψιλοῦται καίτοι παρὰ τὸ ἅμα παρηγμένον· καὶ τάχα ἁμάδιϲ αὐτὸ ἔδει εἶναι ὡϲ χαμάδιϲ, ἀλλὰ τροπῆϲ γενομένηϲ Αἰολικῆϲ ἅπαξ τοῦ α εἰϲ υ ἐψιλώθη καὶ τὸ πνεῦμα. προπαροξύνεται δὲ ὁμοίωϲ τῷ ἄλλυδιϲ καὶ ἔϲτι δύο ταῦτα προπαροξυνόμενα τῶν εἰϲ διϲ ἐπιρρημάτων τῷ υ παραληγόμενα. Prius adnotamentum, in quo Herodianum ἡ δ’ pro ἣ δὴ accepisse dicitur, iure falsum esse Lehrsius pronunciat, quae tum de ἄμυδιϲ proferantur, referre quidem Herodianum, sed meliora tradi ad l 6 idem perhibet. Ex Herodiano vero fluxisse videtur haec observatio in V: ὅτι δὲ ψιλοῦται, δηλοῖ καὶ ἡ ϲυναλοιφή· «οἵ τ’ ἄμυδιϲ κονίηϲ μεγάλην ἱϲτᾶϲιν ὀμίχλην» (Ν 336). 152 pro Πηλέωϲ correxit L. Πηλέοϲ. 171 L. confert Ω 134.)

114
βλέπεται καὶ ὁ Ἥφαιϲτοϲ. πρὸϲ δὲ ταῦτα ὑγιῶϲ ἀπεφήναντό τινεϲ, καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ, ὡϲ ὅτι ὁ ποιητὴϲ τῷ ἠρείψαντο οὐδέποτε ἐχρήϲατο ἄνευ τῆϲ προθέϲεωϲ. δεύτερον ὡϲ εἰ ἦν ὁ ἄν ϲύνδεϲμοϲ ἐχρῆν τινα αἰτίαν ἐπενεχθῆναι, ὥϲπερ ἐπὶ τοῦ «οὐδ’ ἄν πω χάζοντο κελεύθου δῖοι Ἀχαιοί, εἰ μὴ Ἀλέξανδροϲ Ἑλένηϲ πόϲιϲ ἠϋκόμοιο παῦϲεν ἀριϲτεύοντα μάχηϲ» (Ιl. 504). πῶϲ δὲ ἐν ἑτέροιϲ περὶ τῆϲ ἁρπαγῆϲ τοῦ Γανυμήδουϲ ὑπόμνηϲιν ποιεῖται, ὁπότε ὁ Διομήδηϲ λέγει «τῆϲ γάρ τοι γενεῆϲ ἧϲ Τρωΐ περ εὐρύοπα Ζεὺϲ δῶχ’ υἷοϲ ποινὴν Γανυμήδεοϲ» (ΙΙ. 265) ἀλλά, φηϲίν, οὐ διακονεῖται εὐλόγωϲ, πρῶτον μὲν ὅτι τὰ πάντα ϲυμπόϲια δύο ἐϲτίν, ἕν μὲν ἐν τῇ Α, ἐν ᾧ ὁ Ἥφαιϲτοϲ παρειϲάγεται διακονούμενοϲ ἕνεκα γέλωτοϲ, ἄλλο δὲ ἐν τῇ Δ, ὅπου ἡ Ἥβη κοινῶϲ οἰνοχοεῖ πᾶϲι θεοῖϲ. ἔχομεν δὲ ἡμεῖϲ προϲθεῖναι τὸ κυριώτατον, φημὶ δὴ τὸ τῆϲ ϲυντάξεωϲ. ὁ γὰρ καί ϲύνδεϲμοϲ ἐναντίοϲ ἐϲτὶ τῷ ἄν. ὁ μὲν γάρ τίθηϲι, μᾶλλον δὲ ϲυμπλέκει, ὥϲπερ ἐπιζητῶν καὶ ἕτερα ϲυμπλέξαι· ὁ δὲ ἄν ϲύνδεϲμοϲ ἀναιρεῖ τὰ παρῳχημένα. A.

249. ἐπέων δὲ πολὺϲ νομόϲ: ὀξυτόνωϲ, ἵνα ϲημαίνηται ὡϲ ἐν τῇ ϲυνηθείᾳ ἡ νέμηϲιϲ· τοῦτο γὰρ ἐμφάϲεωϲ μείζονόϲ ἐϲτι ϲημαντικόν. A.

251. περὶ τοῦ ἠ τοῦ ὑποταϲϲομένου τῷ τί καὶ τῷ ἐπεί ἐδηλώϲαμεν ἐν τοῖϲ πρὸ τούτων ὡϲ τῷ τί ὑποταϲϲόμενοϲ μὲν ἐγκλίνεται, τῷ δὲ ἐπεί περιϲπᾶται. AΒ.

327. θεοῦ ἀπὸ χειρὸϲ ὀρούϲαϲ: δύναται ἡ ἀπό καὶ ἀναϲτρέφεϲθαι, ἵνα ᾗ ἀπὸ θεοῦ, καὶ φυλάϲϲειν τὸν τόνον, ἵν’ ᾖ ἀπορούϲαϲ. ὅπερ καὶ βέλτιον. A. ?

356. δέ μοι: ἄμεινον ἐνθάδε ἀπόλυτον λαμβάνειν τὴν ἀντωνυμίαν, τουτέϲτιν (?) ἐγκλιτικήν. A.

357. τοϲϲουϲδ᾿  : ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ προπεριϲπᾶ, ἐπεί, φηϲί, κατὰ δεῖξιν λέγεται, καὶ τὸ «τοϲϲῆϲδ’ ὑϲμίνηϲ » (359). Ἀρίϲταρχοϲ μέντοι καὶ. οἱ πλείουϲ παρολκὴν ἐξεδέξαντο τοῦ δε, καὶ ἐπείϲθη ταύτῃ τῇ ἀναγνώϲει ἡ παράδοϲιϲ. οὐκ ἀδόκιμοϲ δὲ καὶ ἡ τοῦ Ἀϲκαλωνίτου. A .

362. ϲτιχόϲ: ὡϲ τριχόϲ, ἀπ’ εὐθείαϲ τῆϲ ϲτίξ καὶ γὰρ ϲτίχεϲ λέγει καὶ ϲτίχαϲ. τὸ δὲ εἶμι προπεριϲπαϲτέον. ϲημαίνει γὰρ τὸ πορεύϲομαι. AB.

390. ἕν ἐϲτι τὸ ἐνθάδε, ὡϲ καὶ ὁ Ἀϲκαλωνίτηϲ. ἔϲτι γὰρ δεικτικὸν τῆϲ ἐν τόπῳ ϲχέϲεωϲ, ὥϲπερ καὶ τὸ «ἐνθάδε κ’ αὖθι μένων» (Οd. ε 208), ὥϲτε πρὸ τῆϲ δε ϲυλλαβῆϲ ἡ ὀξεῖα. A.

406. ἐρυγόντα: ὡϲ φυγόντα· ἔϲτι γὰρ δευτέρου ἀορίϲτου, καὶ ὡϲ ἔφυγε φυγόντα, οὕτωϲ ἤρυγεν (404) ἐρυγόντα. A. ?