Περὶ διχρόνων
Aelius Herodianus
Aelius Herodianus, Περὶ διχρόνων, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868
Τὸ ι κατ᾿ ἀρχὴν ἔχον τὴν δευτέραν ϲυλλαβὴν ἀρχομένην ἀπὸ τοῦ ν, μὴ κατὰ κλίϲιν ῥηματικήν, ἐκτείνεϲθαι θέλει, Ἰνώ, Ἴναχοϲ, ἰνίον. [*](l. 1 pro ἄβιοϲ, quod ut compositum ab hoc loco alienum est, posuit Lehrsius. Ἄβοϲ. l. 2 δύο — εἰϲί ex reg. pros. adiecit Lehrsius. l. 10 verbis οὕτωϲ ἄρα — ἀϲκηθείϲ Lebrsius suspicatur Herodianum refutasse grammaticos. qui dupicem vocabuli significationem quantitate distingui vellent. — l. 13 ἄρβηλοϲ. ex B dedit Lehrs, D et Drac. ἄρβυλοϲ, A ἄρβυλα. — l. 14 Ἄργυννοϲ pro ἀργινόϲ. scripsit Lehrsius. — l. 20 ἰτάμων B, ἱτάμων A, ἰτάμον Par., ἰτάμον D, ἱππάλιον regg. Herm. (ap. Drac. deest). Lehrsius accentu mutato Ἰταμών servavit, quia facile e. g. gentis nomen fuisse potest ut Ναϲαμών, quamqnam facile erat Ἴτανον vel Ἰταμόϲ scribere. — l. 20 ἴτριον uncinis inclusit Lehrsius, quia ab Herodiano positum quiden erat, sed in exceptis, non ut nunc in iis, quae regulam faciunt. — l. 23 Ἰτωνία γοῦν λέγεται addidit L. ex Par. et Drac., idem in fine διὰ τὸ υ adiecit coll. p. 298, 21 (huius edititionis p. 18, 12). l. 26 ἴκριον uncinis inclusit Lehrsius ob eandem causam atque paullo ante ἴτριον. — l. 27 ἴϲτην recepit ex Drac. Lehrs, in A ἱϲτὰν καὶ ἱϲτίον, D ἵϲτανον καὶ ἱϲτίων, Par. ἴϲτανον καὶ ἱϲτίων, B ἵϲτανον ὅ ἐϲτι παρατατικὸϲ καὶ ἱϲτίων ὅ ἐϲτι γενικὴ πληθυντική, reg. Herm. ἴϲθανον καὶ τὸ ἱϲτίον, Drac. ἱϲτίον, ἵϲτην. l. 29 Lehrsius Ἰνώ recepit. ex Drac. et reg. Herm., codd. ἴνυα.)
Τὰ εἰϲ ω λήγοντα καθαρὰ βαρύτονα ῥήματα, ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὑπάρχοντα, εἰ παραλήγοιτο τῷ ι, μόνῳ ἐκτεταμένῳ αὐτῷ παραλήγεται, χωρὶϲ εἰ μὴ ϲύνθετα εἴη ἢ κατ᾿ ἔλλειψιν τοῦ ζ, κυλίω, ἀλίω, μηνίω, δηρίω, κονίω, ἰδίω. τὸ δὲ ἐϲθίω ϲυϲτέλλει τὸ ι. ἐφυλαξάμην δὲ ϲύνθετα διὰ τὸ ἀτίω τήν τε ἔλλειψιν τοῦ ζ διὰ τὸ μαϲτίω. τὸ δὲ δειδίω οὐ ῥητόν. τὸ δὲ κηκίω ἐκ διπλαϲιαϲμοῦ,
Τὸ ι ἐπιφερομένου ἑνὸϲ ϲυμφώνου ἁπλοῦ, ὅπερ ἔχει ὑποταϲϲόμενον ι ἢ υ, φιλεῖ ἐκτείνεϲθαι, ὑπεϲταλμένων τῶν κατὰ κλίϲιν, ἶβιϲ, Ἴβυκοϲ, ἰδίω, ἰθύϲ, Ἶριϲ, Ἴλιον, ἰνίον, ἶφι, Ἰτυμονεύϲ. τὸ δὲ ἴτυϲ ϲυϲτέλλει τὸ ι. τὸ δὲ ἴθι κλίϲιϲ ῥηματική.
Τὰ εἰϲ ιϲ λήγοντα βαρύτονα ἀεὶ ϲυϲτέλλει τὸ ι, εἰ μὴ ϲύνθετα ὑπάρχοι ἐξ ἁπλῶν ἐκτεινόντων τὸ ι, κόνιϲ, δῆριϲ, μάντιϲ, ὄρχιϲ, ὄφιϲ, λάτριϲ, ὄρνιϲ, Ἀριϲτοκλῆϲ δὲ ἐν τῷ | περὶ διαλέκτων φηϲὶν Ἀττικοὺϲ ἐκτείνειν. προϲέθηκα δὲ εἰ μὴ ϲύνθετα εἴη ἐξ ἁπλῶν ἐκτεινόντων τὸ ι διὰ τὸ κνημίϲ εὐκνήμιϲ, ψηφίϲ μελαμψήφιϲ καὶ ὅϲα τοιαῦτα. Τὰ μέντοι ὀξύτονα θηλυκὰ εἰϲ ιϲ λήγοντα μὴ καθαρεύοντα μεμελέτηκε καὶ. ἐκτείνεϲθαι καὶ ϲυϲτέλλεϲθαι. τοῖϲ μὲν οὖν ϲυϲτέλλουϲι τὸ ι ἀδιάφορο ἡ πρὸ τέλουϲ εἴτε μακρὰ εἴη εἴτε βραχεῖα, βολίϲ, ῥανίϲ, αἰγίϲ, μηλίϲ, Δωρίϲ· τοῖϲ δὲ ἐκτείνουϲι τὸ ι, καὶ μάλιϲτα ἐπὶ διϲυλλάβων, ἡ πρὸ τέλουϲ μακρὰ ὑπῆρχεν ἤτοι φύϲει ἢ θέϲει, κηκίϲ, κηλίϲ, νηϲίϲ, κρηνίϲ, ψηφίϲ, ϲφραγίϲ, ἁψίϲ, βαλβίϲ, φαρκίϲ. τὸ μέντοι καρίϲ καὶ ῥιπίϲ ἡ μὲν κοινὴ ϲυνήθεια ἐκτείνει, ἡ δὲ τῶν Ἀθηναίων διάλεκτοϲ ϲυϲτέλλει. διϲύλλαβα δὲ παρεθέμην, ἐπεὶ ὁρᾶται τριϲύλλαβα βραχείᾳ παραληγόμενα καὶ κατὰ τὴν ϲυνήθη χρῆϲιν καὶ κατὰ τὴν τῶν Ἰώνων ἐκτείνοντα τὸ ι· κατὰ δὲ τοὺϲ Ἀττικοὺϲ ϲυϲτέλλονται. πλοκαμίϲ, κεραμίϲ, καλαμίϲ, βλεφαρίϲ, ῥαφανίϲ· τὸ δὲ ἀγαθίϲ ἀεὶ ϲυϲτελλομένωϲ· οὕτω δὲ καὶ ἡ τρυφαλίϲ ϲυϲτέλλεται. Καὶ ἐπίϲταϲιν ἔχει τὸ κληΐϲ ἐκτεινόμενον καὶ καθαρεῦον· τὰ δὲ λοιπὰ πάντα ϲυϲτέλλονται, Λαΐϲ, Nαΐϲ, Θηϲηΐϲ, δμωΐϲ, ἡρωΐϲ, Μινωΐϲ.
Τὰ εἰϲ ροϲ λήγοντα καθαρεύοντα διϲύλλαβα κἄν τε ἀρϲενικὰ κἄν [*](l. 5 ἢ inseruit Lehrsius, B hahet καὶ. — l. 8 post διπλαϲιαϲμοῦ adlit B γέγονεν τριϲύλλαβον. l. 16 διαλέκτου regg. Herm. l. μὴ καθαρεύοντα addit Lehrs. l. 24 ἁψίϲ reg. pr. et Draco p. 45, ἀψίϲ codd. et Drac. p. 23. βαλβίϲ Lehrsius cum Cramero, codd. et Draco p. 23 et 45 βαλλίϲ, reg. pros. βαλίϲ. de καρίϲ conferri iubet Lehrsius notissimum locum Athen. 105. 106, unde idem hic etiam de τευθίϲ, quod Athenaeus etiam longa ultima inventum esse dicit, mentionem factam fuisse suspicatur. — l, 26 τὰ τριϲύλλαβα AB, articulum omittunt recto Draco utroque loco, reg. pros. et D. — l, 27 pro ϲυνήθη habent ϲυνηθείᾳ AB. — l. 28 Codd. et Draco ϲυϲτέλλοντα, ϲυϲτέλλονται reg. pros. l. 30 τρυφαλίϲ per υ codd. et Draco, Eustath. ex Herod. 620, 14 τροφαλίϲ per ο. Caeterum multa hic truncavisse epitomatorem monet Lehrsius. — l. 33 καθαρεύ οντα addidit Lehrsius ex D, in reg. pros. καθαρὸν.)
Τὰ εἰϲ μοϲ καθαρὰ διϲύλλαβα, ἔχοντα τὸ υ παραληγόμενον, ὀξύνεϲθαι θέλουϲι καὶ ἐκτείνειν τὸ υ, οἷον θυμόϲ, χυμόϲ, δρυμόϲ, ῥυμόϲ. εἰ δὲ ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ ὑπάρχει καὶ προπαροξύνεϲθαι θέλουϲι καὶ ϲυϲτέλλουϲι τὸ υ, εἰ μὴ ἐκ ϲυνθέϲεωϲ ὑπάρχει, οἷον ἔρυμοϲ, ἔλυμοϲ, δίδυμοϲ, ἔτυμοϲ ὁ ἀληθήϲ. τὸ δὲ πρόθυμοϲ καὶ τὸ μεγάθυμοϲ καὶ τὰ τοιαῦτα ἐκ ϲυνθέϲεωϲ ἔϲχον τὸ υ.
Τὰ εἰϲ ϲοϲ λήγοντα ὑπὲρ δύο ϲυλλαβὰϲ προπαροξυνόμενα καὶ ἔχοντα πρὸ τέλουϲ τὸ α ϲυνεϲταλμένον αὐτὸ ἔχουϲι· ταύτῃ μοι δοκεῖ καὶ τὸ Ἴαϲοϲ τὸ α ϲυϲτέλλειν τῷ χαρακτῆρι πειϲθέν. ἐπὶ δὲ τῶν ὀξυτόνων τῶν ἐχόντων τὸ α ὁρᾶται καὶ ἡ ϲυϲτολὴ καὶ ἡ ἔκταϲιϲ, ὡϲ ἐν τῷ Τάμαϲοϲ καὶ Ἐγγύαϲοϲ, ἀλλὰ καὶ Κέραϲοϲ καὶ Ἔραϲοϲ.
Τὰ εἰϲ τι λήγοντα ἐπιρρήματα, εἰ γένοιτο ἀπὸ τῶν εἰϲ ζω ληγόντων ῥημάτων ἢ ἀπὸ τῶν εἰϲ ωϲ ἐπιρρημάτων, ϲυϲτέλλειν θέλει τὸ ι, Ἰαϲτί, Λυδιϲτί, Φρυγιϲτί, Δωριϲτί, μεγαλωϲτί, δημιωϲτί, ἱερωϲτί, νεωϲτί. τὸ μέντοι ἀπνευϲτί καὶ ἀνωιϲτί παρὰ τὸ ἄπνευϲτοϲ καὶ ἀνώιϲτοϲ· τὰ δὲ ἀπὸ τῶν πτωτικῶν οὕτω μηκύνεται· ὡϲ ἔχει τὸ ἀκονιτί, ἀναιμωτί, ἀκλαυτί, πανθοινί, ἀκριτί. ἀμογητί· τὸ ι δὲ ἐϲθ᾿ ὅτε καὶ ϲυνεϲταλμένον προφέρεται ἀδείᾳ ποιητικῇ,
Τὰ εἰϲ υϲ ἐπιρρήματα εἰ λέγοιτο ἄνευ τοῦ ϲ ἰϲόχρονα | λέγεται, μεϲϲηγύϲ μεϲϲηγύ. τὸ μέντοι ἄντικρυϲ μεταβαλὸν τὸν τόνον μετέβαλε καὶ τὸν χρόνον.
[*](l. 1 βαρυνόμενα apposuit Lehrsius coll. Mon. 35. — l. 6 ἐπίϲταϲιν hic ut supra p. 18 l. 30 scripsit Lehrsius pro ἐπίταϲιν. l. 11 pro ϲυναιρέϲεωϲ hic et paullo post l. 13 scripsit Lehrsius ϲυνθέϲεωϲ, in reg. pros. εἰ μὴ ϲύνθετα, ap. Draconem uno loco p. 68 μὴ ὄντα ϲύνθετα. — ἔρυμοϲ incertum esse et for tasse potina Εὔρυμοϲ scribendum esse monet Lehrsius laudato Lobeckio Parall. 422. — l. 16 in AB exstant ἐπὶ τῶν ὀξυτόνων τῶν ἐχόντων τὸ ϲ· ὁρᾶται δὲ καὶ, in D ἐπὶ γὰρ ὀξυτόνων τῶν ἐχόντων τὸ ϲ ὁρᾶται καὶ, in reg. pros. ἐπὶ γὰρ προπαροξυτόνων τῶν ἐχόντων τὸ ὁ ὁρᾶται καὶ, locum emendavit Lobeck. Proll 407, quem secutus est Lehrsius praeterquam quod pro τὸ ϲ scripsit τὸ α. l. 17 verba ὡϲ ἐν τῷ Τάμαϲοϲ (in B Τάμεϲοϲ, reg. Herm. τάγμαϲοϲ) καὶ Ἐγγύαϲοϲ (reg. Herm. ἔμπναϲοϲ) post Lobeckium l. c. Lehrsius corruptissima esse pronunciavit neque certam medelam invenit, suspicatur scribendum esso ὡϲ ἐν τῷ —αϲόϲ, ἀλλὰ καὶ κεραϲόϲ, Κέραϲοϲ δὲ καὶ Ἔραϲοϲ καὶ Τάμαϲοϲ. l. 22 pro παρὰ τοῦ praebent παρὰ τὸ D, Draco p. 37 et 96 et reg. pros. — l, 28 Lehrsius laudat Apollon. de adv. 571 τὸ γοῦν Ἀρχιλόχειον ϲυνεϲτάλη· ἀμιϲθὶ γάρ ϲε πάμπαν οὐ διάξομεν. l. 30 AB μεταβαλὼν τὸν χρόνον μετέβαλε καὶ τὸν τόνον, sic,)Αἱ διὰ τοῦ ι μόνου ἐπεκτάϲειϲ ἐν οἱῳδήποτε μέρει λόγου ἐκτεταμένον ἔχουϲι τὸ ι, ὡδί, ἐνθαδί, νυνί, δευρί. τὸ αὐτὸ δὲ καὶ ἐπὶ τῶν ἀντωνυμιῶν, ἐκεινοϲί, οὑτοϲί.
Πᾶν ῥῆμα εἰϲ ζω λῆγον ἔχον πρὸ τέλουϲ τὸ ι ϲυνεϲταλμένον αὐτὸ ἔχει, οἰκίζω, κιθαρίζω, πολεμίζω, ἐλπίζω, ϲκελίζω. τὸ μέντοι δανείζω διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, οὐ μέντοι διὰ ἐκτεταμένου τοῦ ι.
[*](ut Lehrsius exhibuit, D. l. 5 codd. ἔχουϲι, ἔχει ex reg. pros. Lehrs, idem ex D et reg. pros. κιθαρίζω, codd. καθαρίζω.)