Περὶ διχρόνων
Aelius Herodianus
Aelius Herodianus, Περὶ διχρόνων, Grammatici Graeci 3.2, Lentz, Teubner, 1868
Τὰ εἰϲ αν λήγοντα ἐπιρρήματα ἐκτείνουϲι τὰ α, ἄγαν, λίαν, πέραν, εὔἁν, ὑπεϲταλμένου τοῦ πάμπαν. τὸ γὰρ ὅταν δύο μέρη λόγου ἐϲτί, ὅτε καὶ ἄν. τὸ δὲ τάλαν ὀνοματικόν ἐϲτι.
Τὰ εἰϲ α λήγοντα θηλυκὰ παρεϲχηματιϲμένα ἀρϲενικοῖϲ, ὁπότε μιᾷ ϲυλλαβῇ τοῦ ἀρϲενικοῦ πλεονάζει, ϲυϲτελλόμενον ἔχει τὸ α, ταχύϲ ταχεῖα, Κρήϲ Κρῆϲϲα, ἱερεύϲ ἱέρεια, τάλαϲ τάλαινα, Κίλιξ Κίλιϲϲα. Ἀττικοὶ μέντοι ἐκτεταμένωϲ ἱερείαν ἀποφαίνονται.
Τὰ εἰϲ οϲ λήγοντα ὁπότε ἔχει θηλυκὸν εἰϲ α λῆγον πάντα ἔχει [*](l. 2 pro ἴμνια λάμνια scripsit Lehrsius Ἰάμνια Λάμια collat. Epim. Cr. I 370, 22. Post ὅϲα Lehrsius posuit γάρ, adnotans in codd. et reg. pros. nullam particulam esse, ap. Draconem δέ. — l. 3 μὴ διὰ τοῦ τρια addidit Lehrs, l. 4 pro κοπία codd. et Paris. praebent regg. Herm. ϲκοπία, Draco ϲκοπιά. — l. 5 pro καὶ ή bis Lehrsius posuit ἢ ἡ. l. 12 εἰϲ ϲα scripsit L. pro εἰϲ α. l. 14 δῦϲα ap. Lehrsium excidit. l. 30 A ἔαν, BD et Par. εὔαν eo accentu, qui praescribitur etiam ab Io. Al. 37, 27, Draco εὐάν, scripsi εὔἁν approbante Lehrsio cf. Uhlig. Mus. Rhen. XIX p. 37.)
Αἱ εἰϲ ϲ λήγουϲαι μετοχαὶ ἀρϲενικαὶ ἤτοι βραχυκατάληκτοί εἰϲιν, ὡϲ αἱ εἰϲ οϲ λήγουϲαι, τυπτόμενοϲ, λεγόμενοϲ, ἢ μακροκατάληκτοι, ὡϲ αἱ μὴ οὕτωϲ ἔχουϲαι, πεποιθώϲ, διδούϲ, βιούϲ· εἰ δὲ εἰϲ δίχρονον λήγουϲιν, ἐκτεταμένον αὐτὸ ἔχουϲιν, ἱϲτάϲ, βιβάϲ, ζευγνύϲ, δύϲ, φύϲ.
Πᾶν εἰϲ ϲϲων λῆγον ϲυγκριτικόν, εἰ ἔχει δίχρονον ἐν τῇ πρὸ τέλουϲ ϲυλλαβῇ, ϲυνεϲταλμένον αὐτὸ ἔχει, πάϲϲων, μάϲϲων, βράϲϲων, γλύϲϲων. ϲεϲημείωται τὸ θάϲϲων καὶ ἐλάϲϲων ἐκτείνοντα τὸ δίχρονον.
Τὰ εἰϲ ων λήγοντα καθαρὰ ϲυγκριτικά, ὁπότε παραλήγοιτο τῷ ι, ἐκτεταμένῳ αὐτῷ παραλήγονται, καλλίων, ἡδίων, βελτίων, γλυκίων, κακίων. Ἀριϲτοφάνηϲ δὲ ἐν Ἀττικαῖϲ λέξεϲιν Ἀττικοὺϲ ἱϲτορεῖ προφέρεϲθαι ἐκτεταμένωϲ.
Πᾶϲα αἰτιατικὴ ἀπαθὴϲ εἰϲ α λήγουϲα ϲυϲτέλλεϲθαι θέλει, Ἀλκμᾶνα, ποιμένα, Ἕκτορα, θώρακα, Αἴαντα, Ἀχιλλέα, βαϲιλέα. Ἀττικοὶ μέντοι ἐκτείνουϲι τὰϲ ἀπὸ τῶν εἰϲ ευϲ, Ἀτρέα λέγοντεϲ καὶ ἱερέα. πρόϲκειται δὲ ἀπαθὴϲ διὰ τὸ χοᾶ καὶ Ἐρετριᾶ καὶ Πειραιᾶ καὶ Ϲτειριᾶ.
Τὰ διὰ τοῦ αριον ὑποκοριϲτικὰ παρὰ τοῖϲ παλαιοῖϲ Ἕλληϲι ϲυϲτέλλει τὸ α, ἱππάριον, φυτάριον, ἠ μέντοι νῦν ϲυνήθεια ἀπὸ τῆϲ τῶν Ῥωμαίων διαλέκτου πολλὰ ἐπίϲταται διὰ τοῦ αριον ἐκτεταμένα, ϲουδάριον λέγουϲα καὶ κελλάριον.
Τὰ διὰ τοῦ ινη παραγωγὰ ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ μονογενῆ φιλεῖ ἐκτείνειν τὸ ι, Αἰητίνη, ἰατρίνη, θριδακίνη, ἡρωΐνη, Ὠκεανίνη, χωρὶϲ τοῦ εἰλαπίνη καὶ τοῦ Μολυβδίνη, ἔϲτι δὲ ὄνομα πόλεωϲ. ὑπὲρ τρεῖϲ ϲυλλαβὰϲ ἔφην διὰ τὸ ϲατίνη, ἔϲτι δὲ εἶδοϲ ἅρματοϲ, καὶ τὸ Ἀϲίνη ἔϲτι δὲ ὄνομα πόλεωϲ, καὶ τὸ μυρϲίνη, οὐκ ἐκείνου ἀποφαινομένου ὡϲ τὸ τριϲύλλαβον ϲυϲτέλλει τὸ ι. πολλάκιϲ γάρ ἐϲτι τὰ ἐκτείνοντα τὸ ι, ὡϲ ἔχει τὸ δωτίνη, ὑϲμίνη, πυτίνη.
Τὰ εἰϲ νοϲ λήγοντα διϲύλλαβα ὀξύτονα καθαρεύοντοϲ τοῦ ν, εἰ ἔχοιεν ἐν τῇ πρὸ τέλουϲ τὸ α, ἐκτεταμένον αὐτὸ ἔχουϲι, δανόϲ ὁ ξηρόϲ, τρανόϲ, μανόϲ. τοῦτο δὲ παρὰ τοῖϲ Ἀττικοῖϲ ϲυϲτέλλεται.
Πᾶν δίχρονον ἔχον διπλαϲιαϲμὸν ἀμεταβόλου ἐπιφερομένου ϲυϲτέλλεϲθαι θέλει, Πράξιλλα, Τελέϲιλλα, ἄμμοϲ, Κόριννα, θύννοϲ, ἄλλοϲ, πυρρόϲ. παραλόγωϲ οὖν ἐκτέτατο τὸ μᾶλλον.