On Enclitics
Aelius Herodianus
Grammatici Graeci, Vol. IΙI.1.1. Lentz, August, editor. Leipzig: Teubner, 1867.
Πᾶν τοίνυν ἐγκλιτικὸν μόριον ἢ μονοϲύλλαβόν ἐϲτιν ἢ διϲύλλαβον καὶ πᾶν ἐγκλιτικὸν ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν ἢ δίχρονον ἢ τρίχρονόν ἐϲτιν.
Πᾶν ἐγκλινόμενον μόριον ἢ ὀξύνεται ἢ περιϲπᾶται, οὐδὲν δὲ βαρύνεται.
Πᾶν ἐγκλινόμενον ὑποτάϲϲεται πάντωϲ ἐκείνῳ, ᾧ καὶ τὸν ἑαυτοῦ τόνον ἐγκλίνει, ἦλθέ τιϲ, ἔδωκάϲ μοι, ἤκουϲά ϲου.
Ὀκτὼ δὲ ὄντων τῶν μερῶν τοῦ λόγου τὰ πέντε ἐγκλίνονται, ὄνομα, ῥῆμα, ἀντωνυμία, ἐπίρρημα, ϲύνδεϲμοϲ. Πάλιν τῶν ἐγκλινομένων τὰ μὲν χάριν κόϲμου ἐγκλίνονται, ὡϲ τὰ ῥήματα καὶ οἱ ϲύνδεϲμοι, τὰ δὲ ϲημαϲίαϲ, ὡϲ τὰ λοιπά.
Ἐν μὲν οὖν ὀνόμαϲι τὸ τίϲ μόνον ἐγκλίνεται καὶ αἱ τούτου πτώϲειϲ καὶ τὰ ἰϲοδυναμοῦντα τούτῳ, ὅτε ἀοριϲτωδῶϲ ἐκφέρεται, οἷον ἦλθέ τιϲ, ἐλάληϲέ τιϲ, ἐν οἷϲ καὶ πάντοτε ὑποτακτικόν ἐϲτι. τὸ μὲν οὖν τίϲ ἐγείρει ἐν τῷ
εἰ μέν τιϲ τὸν ὄνειρον(Β 80), τινόϲ
μή τινοϲ, τινί
οὔ τινι κοιμηθεῖϲα(Hesiod. Theog. 213), τινά
καί τινα Τρωϊάδων(Ϲ 122), τινέϲ
οἵτινεϲ ἀνέρεϲ εἶεν(Od. ι 89), τινάϲ
οὕϲτιναϲ αὖ μεθιένταϲ ἴδοι(Δ 240). ἰϲοδυναμεῖ δὲ τῷ μὲν τινόϲ τὸ τεῦ
ἀλλ’ οὔ τευ οἶδα. τῷ δὲ τινί τὸ τῷ οἷον
οὔτε ϲοὶ οὔτέ τῳ ἄλλῳ
Ἐν δὲ ῥήμαϲιν ἐγκλίνεται τὸ φημί καὶ τὸ εἰμί·
πεζὸϲ δ’ ἕνδεκά φημι(Ι 329)
τόϲϲον ἐγώ φημι(Β 129). τούτου τὸ δεύτερον φῄϲ ἀνέγκλιτον. τὸ δὲ τρίτον ἐγκλίνεται
τί φηϲιν οὗτοϲ;ἐϲθ’ ὅτε καὶ τὰ πληθυντικὰ ἐγκλίνονται
ἐκεῖνό φαμεν ἢ φατε ἢ φαϲιν. ἔτι καὶ τὸ εἰμί
Διὸϲ δέ τοι ἄγγελόϲ εἰμι(Β 26). τὸ δὲ εἶ ἀνέγκλιτον, καθότι οὐ τῶν εἰϲ μ͞ι ἐϲτί. τὸ δὲ εἴϲ ἐγκλιτικὸν οἷον
αἵματόϲ εἰϲ ἀγαθοῖο(Δ 611). καὶ ἐϲϲί δεύτερον ἑνικὸν ἐγκλίνεται
ϲχέτλιόϲ ἐϲϲι γεραιέ(Κ 164). τὸ ἔϲτιν ἡνίκα ἄρχεται λόγου ἢ ὅτε ὑποτάϲϲεται τῇ οὔ ἀποφάϲει ἢ τῷ καί ἢ εἴ ἢ ἀλλά ϲυνδέϲμῳ ἢ τῷ ὡϲ ἐπιρρήματι ἢ τῷ τοῦτο, τηνικαῦτα τὴν ὀξεῖαν ἔχει ἐπὶ τοῦ ε̅ οἷον
ἔϲτι πόλιϲ Ἐφύρη μυχῷ Ἄργεοϲ ἱπποβότοιο (Ζ 152)
οὐκ ἔϲτ’ οὐδὲ ἔοικε τεὸν ἔποϲ ἀρνήϲαϲθαι (θ 357)
ὡϲ ἔϲτι κακὸν ἀμαθία, εἰ ἔϲτιν οὕτωϲ, ἀλλ’ ἔϲτιν εἰπεῖν, τοῦτ’ ἔϲτιν ἁμάρτημα. ἐὰν δὲ ὑποτάϲϲηται ὀξυτόνῳ λέξει ἢ περιϲπωμένῃ, ἐγκλίνεται οἷον
καλόϲ ἐϲτιν, Ἑρμῆϲ ἐϲτιν, ἢ τροχαίῳ μὴ παροξυτόνῳ, ἀλλὰ προπεριϲπωμένῳ οἷον
οἶκόϲ ἐϲτι, δῆμόϲ ἐϲτι. δεῖ προϲθεῖναι, εἰ μὴ ἔχοι τὴν τελευταίαν ϲυλλαβὴν ὁ τροχαῖοϲ θέϲει μακράν, ὡϲ ἔχει τὸ
φοῖνιξ ἐϲτί, κῆρυξ ἐϲτί. διὰ γὰρ τὴν τοῦ ξ̅ ἐπιφορὰν οὐ γίνεται ἔγκλιϲιϲ. μὴ παροξυτόνῳ δὲ εἶπον διὰ τὸ
φύλλα ἐϲτίν. παροξύτονοϲ
κακόϲ ἐϲτι, προπαροξυτόνῳ δὲ
ἄκακόϲ ἐϲτι, περιϲπωμένῃ δὲ
Ἑρμῆϲ ἐϲτι, προπεριϲπωμένῃ δὲ
φαῦλόϲ ἐϲτιν. καὶ γὰρ ἐπαναγωγὴν τῶν αὐτῶν πεποίημεθα διὰ ϲαφεϲτέραν γνῶϲιν. ἐὰν δὲ μὴ οὕτωϲ ἔχῃ ἤγουν ὡϲ προτέτακται, τὴν ὀξεῖαν ἐπὶ τοῦ ῑ δέχεται, καὶ ἐὰν προκέηται αὐτοῦ ἢ τροχαῖοϲ παροξύτονοϲ οἷον μάντιϲ, πόρνοϲ, ἢ περιϲπώμενοϲ μέν, ἔχων δὲ τὴν τελευταίαν θέϲει μακράν, ὡϲ ἔχει τὸ φοῖνιξ, κῆρυξ, ἢ ϲπονδεῖοϲ ὁμοίωϲ παροξύτονοϲ ὥϲπερ τὸ ἥρωϲ, εἵλωϲ, ἢ ἴαμβοϲ πάλιν παροξύτονοϲ ὡϲ τὸ ἔρωϲ, γέλωϲ, ἢ πυρρίχιοϲ, καθάπερ τὸ λόγοϲ, πόνοϲ, τηνικαῦτα τὸν τόνον ἐπὶ τοῦ ι̅ δέχεται οἷον
μάντιϲ ἐϲτίν, φοῖνιξ ἐϲτί, ἥρωϲ ἐϲτί, γέλωϲ ἐϲτί, λόγοϲ ἐϲτί.