Res Publica Atheniensium

Aristotle

Aristotle. Aristotelis Res Publica Atheniensium. Kenyon, Frederic, editor. Berlin: Reimer, 1903.

VII. πολιτείαν δὲ κατέστησε καὶ νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῖς δὲ Δράκοντος θεσμοῖς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλῆν τῶν φονικῶν. ἀνγράψαντες δὲ τοὺς νόμους εἰς τοὺς κύρβεις ἔστησαν ἐν τῇ στοᾷ τῇ βασιλείῳ καὶ ὤμοσαν χρήσεσθαι ἄναθήσειν ἀνδριάντα χρυσοῦν, ἐάν τινα παραβῶσι τῶν νόμων· ὅθεν ἔτι καὶ νῦν οὕτως ὀμνύουσι. κατέκλῃσεν δὲ τοὺς νόμους εἰς ἑκατὸν ἔτη καὶ διέταξε τὴν πολιτείαν τόνδε <τὸν> τρόπον. τιμήματι διεῖλεν εἰς [*](γινομένης L, quod retinet Bl.; γενομένης K-W, al. 5 ὥστ᾿ Jackson, cett. ἑτέρους Bl., al. πολεως om. L, suprascr. L1 8 φανεροῖς] lectio non omnino certa, sed vestigiis apta ρυπαινειν L*, κατα suprascr. L1 9 μαρτυριῖ] μαρτυρουσιτο L* (ita Wn. recte ut vid., sed litterae σι perobscurae sunt), ει super ου scripist L1? 18 τον suppl. Bl., cett. ante τιμήματι aut supplendum est τὸ πᾶν πλῆθος (cf. testim. ex Harp. et Phot.), aut intelligendum τὴν πολιτείαν (cf. testim. ex Hesych. et epit.)) [*](13 Harpocr. s. v. κύρβεις: .... Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐν τῇ Ἀθηναίως πολιτείᾳ φησίν “ἀναγράψαντες δὲ τοὺς νόμους εἰς τοὺς κύρβεις ἔστησαν ἐν τῇ στοᾷ τῇ βασιλείᾳ” (Epitomen exscr. Phot1. Suid1.). — Plut. Sol. 25 ἰσχὺς δὲ τοῖς νόμοις πᾶσιν εἰς ἑκατὸν ἐνιαυτοῦς ἔδωκε. καὶ κατεγράφησαν εἰς ξυλίνους ἄξονας ἐν πλαισίοις περιέχουσι στρεφομένους, ὧν ἔτι καθ᾿ ἡμᾶς ἐν πρυτανείῳ λείψανα μικρὰ διεσῴσετο, καὶ προσηγορεὑθησαν, ὡς Ἀρστοτέλης, κύρβεις. — Schol. Ar. Av. 1354 (V R.) κύρβιες χαλκαῖ ἔνθα τοὺς νόμους γράφουσιν. κατὰ δὲ ἐνίους ἄξονες τρίγωνοι, ἐν οἷς ἧσαν οἱ τῶν πόλεων νόμοι γεγραμμένοι καὶ αἱ δημόσιαι ἰεροποιΐαι (hic desinit R), καθάπερ καὶ Ἀριστοτέλης ἐν τῇ τῶν Ἀθηναίων πολιτείᾳ φησὶ καὶ Ἀπολλόδωρος.) [*](15 Harpocr. s. v. λίθος:.... ἐοίκασι δ᾿ Ἀθηναῖοι πρός τινι λίθῳ τοὺς ὅρκους ποιεῖσθαι, ὡς Ἀριστοτέλης ἐν τῇ Ἀθηναίων πολιτιείᾳ καὶ φιλόχορος ἐν τῷ γݲὑποσημαίνουσιν (ex Epit. Phot. Suid.11)— Plut. Sol. 25: κοινὸν μὲν οὗν ὤμνυεν ὅρκον ἡ βουλὴ τοὺς Σόλωνος νόμους ἐμπεδώσειν, ἰδίως (sic Seitenst., ἴδιον vulgo) δ᾿ ἕκαστος τῶν θεσμοθετῶν ἐν ἀγορᾷ πρὸς τῷ λίθῳ καταφατίζων, εἴ τι παραβαίη τῶν θεσμῶν ἀνδριάντα χρυσοῦν ἰσομέτρητον ἀναθήσειν ἐν Δελφοῖς.) [*](18 harpocr. s. v. ἱππάς: .... Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐν τῇ Ἀθηναίων πολιτείᾳ φησὶν ὅτι Σόλων εἰς τέτταρα διεῖλε τέλη τὸ πᾶν πλῆθος Ἀθηναίων, πεντακοσιομεδίμνους καὶ ἱππέας καὶ ζευγίτας καὶ θῆτας. (εἰς ante πεντακ. et ante ἱππέας addit Epitome, quam exscr. Phot.11). Harp. s. v. πεντακοσιομέδιμνον: .... ὅτι τέσσαρα τέλη ἐποίησεν Ἀθηναίων ἁπάντων Σόλων, ὧν ἧσαν καὶ οἱ πεντακοσιομέδιμνοι, δεδήλωκεν Ἀριστοτέλης ἐν Ἀθηναίων πολιτείᾳ (Epitomen descr. Phot. Suid.) — Hesych. ἐκ τιμημάτων: τίμημα διανέμησις τῆς πολιτείας. δῄρητο γὰρ ἡ πολιτεία κατὰ Σόλωνα εἰς τέσσαρα, πεντακοσιομέδιμνον (reliqua desunt). — cf. Phot1. Suid. ἱππάς: Σόλων τοὺς νόμους Ἀθηναίοις γράψας εἰς (εἰ Phot.) πέντε τέλη τὸ πᾶν πλῆθος αὐτῶν διέταξε καὶ (om. Suid., leg. ἐκ) τῶν κατὰ τὰς οὐσίας τιμημάτων. καὶ τὸ πρῶτον)

8
τέτταρα τέλη, καθάπερ διῄρητο καὶ πρότερον, εἰς πεντακοσιομέδιμον καὶ ἱπ[πέα] καὶ ζευγίτην καὶ θῆτα. καὶ τὰς μὲ[ν ἄλλ]ας ἀρχὰς ἀπένειμεν | ἄρχειν ἐκ πεντακοσιομεδίμνων καὶ ἱππέων καὶ ζευγιτῶν, τοὺς ἐννέα ἄρχοντας [*](p.3) καὶ τοὺς ταμίας καὶ τοὺς πωλητὰς καὶ τοὺς ἕνδεκα καὶ τοὺς κωλακρέτας, ἑκάστοις ἀνάλογον τῷ μεγέθει τοῦ τιμήματος ἀποδιδοὺς τὴν ἀρχήν. τοῖς δὲ τὸ θητικὸν τελοῦσιν ἐκκλησίας καὶ δικαστηρίων μετέδωκε μόνον. ἔδει [*](1) δὲ τελεῖν πεντακοσιομέδιμνον μὲν ὃς ἄν ἐκ τῆς οἰκείας ποιῇ πεντακόσια μέτρα τὰ συνάμφω ξηρὰ καὶ ὑγρά, ἱππάδα δὲ τοὺς τριακόσια ποιοῦντας, ὡς δ᾿ ἔνιοί φασι τοὺς ἱπποτροφεῖν δυναμένους. σημεῖον δὲ φέρουσι τό τε ὄνομα τοῦ τέλους, ὡς ἂν ἀπὸ τοῦ πράγματος κείμενον, καὶ καὶ τὰ ἀναθήματα τῶν ἀρχαίων· ανάκειται γὰρ ἐν ἀκροπόλει εἰκὼν Διφίλου, ἐφ᾿ ᾗ ἀφ᾿ τάδε·
  • Διφίλου Ἀνθεμίων τήνδ᾿ ἀνέθηκε θεοῖς,
  • θητικοῦ ἀντὶ τέλους ἱππάδ᾿ ἀμειψάμενος.
  • [*](2 vel μεγιστας (BL.1) vel μεν αλλας (Diels et Wn.) in papyro legi possunt; litteras aliquas esse inter με et ας (pro hoc ille quidem v legit), de quo dubitat Bl.3, certum est 7 τῆς] γῆς Bywater 8 ιππασια (vel δια: has litteras tres delevit corrector) δ(ε) ειναι) δ(ε) L 11 Διφίλου secl. Murray, aL; tuetur Ludwich, Feslschrift für Ο. p. 61 ff.) [*](2 Hesych. θητικόν: τὸ ἔσχατον τίμημα παρὰ Ἀθηναίοις. Harpocr. s. v θῆτες καὶ θητικόν: . . . . . εἰς τέσσαρα διῃρημένης παρ᾿ Ἀθηναίοις τῆς πολιτείας οἱ ἀπορώτατοι ἐλέγοντο θῆτες καὶ θητικὸν τελεῖν. οὗτοι δὲ οὐδεμιᾶς μετεῖχον ἀρχῆς, ὡς καὶ Ἀριστοτέλης δηλοῖ ἐν Αθηναίων πολιτείᾳ . . . . . (Epitomen descrips. Photius [unde Etym. gen., ex quo Et. M. 452,14 et Symeo (?)] et Suid.)) [*](7 Poll. VIII 130 τιμήματα δ᾿ ἦν τέτταρα, πεντακοσιομεδίμνων, ἱππέων, ζευγιτῶν, θητικόν θητικῶν codd.), οἱ μὲν ἐκ τοῦ πεντακόσια μέτρα ξηρὰ καὶ ὑγρὰ ποιεῖν κληθέντες· ἀνήλισκον δ᾿ εἰς τὸ δημόσιον τάλαντον· οἱ δὲ τὴν ἱππάδα τελοῦντες ἐκ μὲν τοῦ δύνασθαι τρέφειν ἵππους κεκλῆσθαι δοκοῦσιν, ἐποίουν δὲ μέτρα τριακόσια, ἀνήλισκον δὲ ἡμιτάλαντον· οἱ δὲ τὸ ζευγίσιον ζευγήσιον codd.) τελοῦντες ἀπὸ διακοσίων μέτρων κατελέγοντο, ἀνήλισκον δὲ μνᾶς δέκα· οἱ δὲ τὸ θητικὸν οὐδεμίαν ἀρχὴν ἦρχον οὐδὲ ἀνήλισκον οὐδέν. (131) Ἀνθεμίων δὲ ὁ Διφίλου καλλωπίζεται δι᾿ ἐπιγράμματος ὅτι ἀπὸ τοῦ θητικοῦ τέλους εἰς τὴν ἱππάδα μετέστη, καὶ εἰκὼν ἔστιν ἐν ἀκροπόλει ἵππος ἀμδρὶ παρεστηκώς· καὶ τὸ ἐπίγραμμα „Διφίλου Ἀνθεμίων τόνδ᾿ ἀνέθηκεν θεοῖς, θητικοῦ ἀντὶ τέλους ἱππάδ᾿ ἀμειψάμενος.“) [*](Arist. Pol. Γ 11. 1282a29 τῆς μὲν ἐκκλησίας μετέχουσι καὶ βουλεύουσι καὶ δικάζουσιν ἀπὸ μικρῶν τιμημάτων καὶ τῆς τυχούσης ἡλακίας, ταμιεύουσι δὲ καὶ στρατηγοῦσι καὶ τὰς μεγίστας ἀρχὰς ἄρχουσιν ἀπὸ μεγάλων.)
    9
    καὶ παρέστηκεν ἵππος ἐκμαρτυρῶν, ὡς τὴν ἱππάδα τοῦτο σημαίνουσαν. οὐ [*](p. 3) μὴν ἀλλ᾿ εὐλογώτερον τοῖς μέτροις διῃρῆσθαι καθάπερ τοὺς πεντακοσιομεδίμνους. ζευγίσιον δὲ τελεῖν τοὺς διακόσια τὰ συνάμφω ποιοῦντας· τοὺς δ᾿ ἄλλους θητικόν, οὐδεμιᾶς μετέχοντας ἀρχῆς. διὸ καὶ νῦν ἐπειδὰν ἔρηται τὸν μέλλοντα κληροῦσθαί τιν᾿ ἀρχήν, ποῖον τέλος τελεῖ, οὐδ᾿ ἂν εἶς εἴποι θητικόν.

    VIII. τὰς δ᾿ ἀρχὰς ἐποίησε κληρωτὰς ἐκ προκρίτων, οὓς ἑκάστη προκρίνειν [*](1) τῶν φυλῶν. προύκρινεν δ᾿ εἰς τοὺς ἐννέα ἄρχοντας ἑκάστη δέκα, καὶ <ἐκ> τούτων ἐκλήρουν· ὅθεν ἔτι διαμένει ταῖς φυλαῖς τὸ δέκα ἑκάστην, εἶτ᾿ ἐκ τούτων κυαμεύειγ. σημεῖον δ᾿ ὅτι κληρωτὰς ἐποίησεν ἐκ τῶν τιμημάτων ὁ τερὶ τῶν ταμιῶν νόμος, ᾧ χρώμενοι δια[τελ]οῦσιν ἔτι καὶ νῦν· κελεύει γὰρ κληροῦν τοὺς ταμίας ἐκ πεντακοσιομεδίμνων. [Σόλ]ων [*](2) μὲν οὖν οὕτως ἐνομοθέτησεν περὶ τῶν ἐννέα ἀρχόντων. τὸ γὰρ ἀρχαῖον ἡ ἐν Ἀ[ρεί]ῳ πάγῳ βου]λὴ ἀνακαλεσαμένη καὶ κρίνασα καθ᾿ αὑτὴν τὸν ἐπιτήδειον ἐφ᾿ ἑκάστῃ τῶν ἀρχῶν ἐπ᾿ [ἐν]ια[υτ]ὸν [διατάξα] φυλαὶ δ᾿ ἦσαν δ καθάπερ πρότερον καὶ φυλοβασιλεῖς τέτταρες. [ἐκ] δὲ [*](3) [τῆς] φυ[λῆ]ς ἑκάστης ἦσαν νενεμημέναι τριττύες μὲν τρεῖς, ναυκραρίαι δώδεκα καθ᾿ ἑκάστην. ἦν δ᾿ ἐπὶ τῶν ναυκραριῶν ἀρχὴ καθεστηκυῖα ναύκραροι, τεταγμένη πρός τε τὰς εἰσφορὰς καὶ τὰς δαπ[άνας] τὰς γιγνομένας· διὸ καὶ ἐν τοῖς μόμοις τοῖς Σόλωνος οἷς οὐκέτι χρῶνται πολλα- [*](6 τ(ης) δ αρχης L προκρινει L, corr. Gertz 7 εννε L*, a superscr. L1) [*](8 ἐκ τούτων] του . . . . . ληρουν L, supra versum (post του) aliquid additum esse videtur, quod των potest esse, fortasse pro τ’ male a L* scripto. τοὺς θ΄, quod legit Wn. (k - W3), spatio non sufficit. ἐκ τούτων (K - W1, Gomperz) dubitanter dedi, quippe qui lectioni dubiae coniectura subvenire nolim. sed correctura in papyro facta locum pravatum indicat. litt-ra post του altera potest ε esse, quam sequitur littera longior, ita ut ἐξεκλήρουν legi possit, si verbum tale extiterit 9 εποιησαν L, corr. Hude 12 γὰρ] δ᾿ legit Wn. (K- W3) 14 διατάξασα] lectio non certa; τα legit Wn., unde ἄρξοντα Kaibel, quod non omnino improbo; sed videtur potius σα esse 15 τεσσαρες L 16 ναυχραι|ραι L 17 ἦν δ᾿ ἐπὶ] ita Wn.; lectio incerta, sed hanc magis nunc quam antea probo: ἐπὶ δὲ Bl. 18 ναυκραιροι L 18. 19 γινομενας L 19 τοις σολωνος νομοις L*, corr. inter scribendum L1) [*](4 Harpocr. s. v. θῆτες καὶ θητικόν: . . . . . εἰς τέσσαρα διῃρημένης παρ᾿ Ἀθηναίοις τῆς πολιτείας οἱ ἀπορώτατοι ἐλέγοντο θῆτες καὶ θητικὸν τελεῖν. οὗτοι δὲ οὐδεμιᾶς μετεῖχον ἀρχῆς, ὡς καὶ Ἀριστοτέλης δηλοῖ ἐν Ἀθηναίων Πολιτείᾳ . . . . . (Epitomen exscr. et Phot. [unde Et. genuin., ex quo Et. M. 452,14 et Symeo (?)] et Suidas).) [*](15 Phot. ναυκραρία11: τὸ πρότερον οὕτως ἐκάλουν (lego ἐκαλεῖτο), ναυκραρία καὶ ναύκραρος, ναυκραρία μὲν ὁποῖόν τι ἡ συμμορία καὶ ὁ δῆμος, ναύκραρος δὲ ὁποῖόν τι ὁ δήμαρχος, Σόλωνος οὕτως ὀνομάσαντος, ὡς καὶ Ἀριστοτελης φησί· καὶ ἐν τοῖς νόμοις δέ· “ἄν τις ναυκραρίας ἀμφισβητῇ”. καὶ “τοὺς ναυκράρους τοὺς κατὰ ναυκραρίαν”, ὕστερον δὲ ἀπὸ Κλεισθένους δῆμοί εἰσιν, καὶ δήμαρχοι ἐκλήθησαν. ἐκ τῆς Ἀριστοτέλους πολιτείας ὃν τρόπον διέταξε τὴν πολιτείαν ὁ Σόλων· „φυλαὶ δὲ ἦσαν τέσσαρες κεθάπερ πρότερον καὶ φυλοβασιλεῖς τέσσαρες, ἐκ δὲ τῆς φυλῆς ἑκάστης ἧσαν νενεμημέναι τριττύες μὲν τρεῖς, ναυκραρίαι δὲ δώδεκα καθ᾿ ἑκάστην.“ . . . . . Hesych. s. v. ναύκλαροι: . . . . τινὲς δὲ ἀφ᾿ ἑκάστης φυλῆς δώδεκα, οἵ τινες ἀφ᾿ ἑκάστης χώρας τὰς εἰσφορὰς ἐξέλεγον, ὕστερον δὲ δήμαρχοι ἐκλήθησαν. Poll. VIII 108 ὃήμαρχοι οἱ κατὰ δήμους ἄρχοντες. ἐκαλοῦντο δὲ τέως ναύκραροι ὅτε καὶ οἱ δῆμοι ναυκραρίαι. ναυκραρία δ᾿ ἦν τέως φυλῆς δωδέκατον μέρος καὶ ναύκραροι ἦσαν δώδεκα, τέτταρες κατὰ τριττὺν ἑκάστην. τὰς δ᾿ εἰσφορὰς τὰς κατὰ δήμους διεχειροτόνουν οὖτοι καὶ τὰ ἐξ αὐτῶν ἀναλώματα.)

    10
    χο[ῦ γέ]γραπται ‘τοὺς ναυκράρους εἰσπράττειν’ καὶ ἀναλίσκειν ἐκ τοῦ [*](p.3) ναυκραρικοῦ ἀργυρ[ίο]υ’. β[ου]λὴν δ᾿ ἐποίησε τετρακοσίους, ἑκατὸν ἐξ [*](4) ἑκάστης φυλῆς, τὴν δὲ τῶν Ἀρεοπαγιτῶν ἔταξεν ἐπὶ [τὸ] νομοφυλακεῖν, ὑπῆρχεν καὶ πρότερον ἐπίσκοπος οὖσα τῆς πολιτείας, καὶ τά τε ἄλλα τὰ πλεῖστα καὶ τὰ μέγιστα τῶν πολιτ<ικ>ῶν διετήρει καὶ τοὺς ηὔθυνεν κυρία οὖσα καὶ [ζη]μιοῦν καὶ κολάζειν, καὶ τὰς ἐκτίσεις εἰς πόλιν, οὐκ ἐπιγράφουσα τὴν π[ρ]όφασιν δι᾿ ὃ [τὸ ἐ]κτ[ίν]εσθαι, τοὺς ἐπὶ καταλύσει τοῦ δήμου συνισταμένους ἔκρινεν, Σόλωνος θέντ[ος] νόμον εἰσα[γγ]ελ[ία]ς περὶ αὐτῶν. ὁρῶν δὲ τὴν μὲν πόλιν πολλάκις [*](5) στασιάζουσαν, τῶν δὲ πολιτῶν ἐνίους διὰ τὴν ῥᾳθυμίαν [ἀγα]πῶντας αὐτόματον, μόμον ἔθηκεν πρὸς αὐτοὺς ἴδιον, ὃς ἂν στασιαζούσης τῆς πόλεως μ[ὴ] θῆται τὰ ὅπλα μηδὲ μεθ᾿ ἑτέρων, ἄτιμον εἶναι καὶ τῆς πόλεως μὴ μετεχειν.

    IX. τὰ μὲν οὖν [περὶ τὰ]ς ἀρχὰς τ[οῦ]τον εἶχε τὸν τρόπον. δοκεῖ [*](1) δὲ τῆς Σόλωνος πολιτείας τρία ταῦτ᾿ εἶναι τὰ δημοτικώτατα· πρῶτον μὲν καὶ μέγιστον τὸ μὴ δανείζειν ἐπὶ τοῖς σώμασιν, ἔπειτα τὸ ἐξεῖναι τῷ βουλομένῳ τιμωρ[εῖ]ν ὑπὲρ τῶν ἀδικουμένων, τρίτον δέ, <ᾦ> μάλιστά ἰσχυκέναι τὸ πλῆθος, ἡ εἰς τὸ δικαστή[ριον] ἔφε[σι]ς· ἔφε[σι]ς· γὰρ ὢν [*](4 καὶ τά τε ἄλλα] de και dubitat Bl., qui ἣ] legit; sed compendii signum paene est 5 TioXtTixoiv Richards, al. 7 hC 8 τὸ ἐκτίνεσθαι] lectio haec, quamquam incerta, vestigiis artior quam ceterae est: διὰ τὸ [εὐ]θύ[ν]εσθαι legit Wn., del. ἐκτίνεσθαι Tyrrell, Bl. 9 εισαγγελ . . . legit Wessely; del. Wilam. πολλακισταἀγαπῶντας L 10 K-W, quod verisimile est, sed eiiam περιοπῶντας (Bury) non omnino abicieu- dum est 16 SavtCetv L 17 ψ add. H-L, al., ᾧ καὶ K-W) [*](11 Gell. II 12 in legibus Solonis illis antiquissimis , quae Athenis axibus ligneis incisae sunt quasque latas ab eo Athenienses ut sempiternae manerent, poenis et religionibus sanxerunt, legem esse Aristoteles refert scriptam ad hanc sententiam: „si ob discordiam dissensionemque seditio atque discessio populi in duas partes fiet (sic deteriores; fieret VPR) et ob eam causam irritatis animis utrimque arma capientur pugnabiturque, tum qui in eo tempore in eoque casu civilis discordiae non alteiutrae parti (sic deteriores; alterutra parte VPR) sese adiunxerit, sed solitarius separatusque a communi malo civitatis secesserit, is domo patria fortunisque tunisque omnibus careto, exul extorrisque esto.") [*](15 Arist. Pol. B 12. 1273 b 41 ἔοικε δὲ Σόλων ἐκεῖνα μὲν ὑπάρχοντα προτερον οὐ καταλῦσαι, τήν τε βουλὴν καὶ τὴν τῶν ἀρχῶν αἵρεσιν, τὸν δὲ δῆμον καταστῆσαι, τὰ δικαστήρια ποιήσας ἐΧ πάντων. διὸ καἱ μέμφονταί τινες αὐτῷ· λῦσαι γὰρ θάτερον, κύριον ποιήσαντα τὸ δικαστήριον πάντων, κληρωτὸν ὄν. ἐπεὶ γὰρ τοῦτ᾿ ἴσχυσεν, ὥσπερ τυράννῳ τῷ δήμῳ χαριζόμενοι τὴν πολιτείαν εἰς τὴv νῦν δημοκρατίαν κατέστησαν.) [*](Arist. Pol. B 12. 1274 a 15 Σόλων γε ἔοικε τὴν ἀναγκαιοτάτην ἀποδιδόναι τῷ δήμῳ δύναμιν, τὸ τὰς ἀρχὰς αἱρεῖσθαι λαὂ (μηδὲ γὰρ τούτου κύριος ὢν ὁ δῆμος δοῦλος εἴη καὶ πολέμιος), τὰς δ᾿ ἀρχὰς ἐκ τῶν γνωρίμων κατ τῶν εὐπόρων κατέστησε πάσας, ἐκ τῶν πεντακοσιομεδίμνων καὶ ζευγιτῶν καὶ τρίτου τέλους τὴς καλουμένης ἱππάδος· τὸ δὲ τέταρτον θητικόν, οἱς οὐδεμιᾶς ἀρχῆς μετῆν.) [*](Arist. Pol. Γ 11. β 23 τίνων δεῖ ξτρ;θιτς εἶναι τοὺς ελευθέρους καὶ τὸ πλῆθος τῶν πολιτῶν; ... (31) λείπεται δὴ τοῦ βουλεύεσθαι καὶ κρίνειν μετέχειν αὐτούς. διόπερ καὶ Σόλων καὶ τῶν ἄκων τινὲς νομοθετῶν τάττουσιν ἐπί τε τὴς ἀρχαιρεσίας καὶ εὐθύνας εὐθὑνας τῶν ἀρχόντω ν, ἄρχειν δὲ ἰατὰ μόνας οὐκ ἐῶσιν.)

    11
    δῆμος τῆς ψήφου χύριος γίγνεται τῆς πολιτείας. ἔτι δὲ καὶ διὰ τὸ μὴ [*](2) γεγράφθ[αι το]ὺς νόμους άπλῶς μηδὲ σαφῶς, ἀλλ᾿ ὥσπερ ό περὶ τῶν [*](p. 3) κλήρων καὶ ἐπικλήρων, ἀνάγκη [πο]λλὰς ἀμφισβητήσεις γίγνεσθαι καὶ βραβεύειν καὶ τὰ κοινὰ καὶ τὰ ἴδια τὸ δικαστήρ[ιον]. οἴονται μὲv οὖν τινες ἐπίτηδες ἀσαφεῖς αὐτὸν ποιῆσαι τοὺς νόμους, ὅπως ᾖ τῆς κρίσεως ό] δῆ[μος [μος κ]ύριος. οὐ μὴν εἰκός, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ μὴ δύνασθαι καθόλου περιλαβεῖν τὸ βέλτιστον· οὐ γὰρ [δ]ίκ[αιον] ἐκ τῶν νῦν γιγνομένων ἀλλ᾿ ἐκ τῆς πολιτείας θεωρεῖν τὴν ἐκείνου βούλησιν.

    X. ἐν μὲν οὖν τοῖς νόμοις ταῦτα δοκεῖ θεῖναι δημοτικά, πρὸ δὲ τῆς [*](1) νομοθεσίας ποιῆσαι τὴν τῶν χ[ρ]εῶν [ἀπο]κοπὴν καὶ μετὰ ταῦτα τήν τῶν μέτρων καὶ σταθμῶν καὶ τὴν τοῦ νομίσματος αὔξησιν. ἐπ᾿ ἐκείνου [*](2) γὰρ ἐγένετο καὶ τὰ μέτρα μείζω τῶν Φειδωνείων, καὶ ἡ μνᾶ πρότερον ἔχ[ο]υσα [σ]ταθμὸν ἑβδομήκοντα δραχμὰς ἀνεπληρώθη ταῖς ἑκατόν. | ἦν [*](p.4) δ᾿ ό ἀρχαῖος χαρακτὴρ δίδραχμον. ἐποίησε δὲ καὶ σταθμὰ πρὸς τ[ὸ] νόμισμα τ[ρ]εῖς καὶ ἑξήκοντα μνᾶς τὸ τάλαντον ἀγούσας, καὶ ἐπιδιενεμήθησαν αί τ]ρεῖς μναῖ τῷ στατῆρι καὶ τοῖς ὄλλοις σταθμοῖς.

    XI. διατάξας δὲ τῆν πολιτείαν ὅντπερ εἴρηται τρόπον, ἐπειδὴ προσιόντες [*](1) αὐτῷ περὶ τῶν νόμων ἐνώχλουν, τὰ μὲν ἐπιτιμῶντες τὰ δὲ ἀνακρίνοντες, βουλόμενος μήτε ταῦτα κινεῖν μήτ᾿ ἀπεχθάνεσθαι παρών, ἀποδημίαν ἐποιήσατο σατο κατ’ ἐμπορίαν ἅμα καὶ θεωρίαν εἰς Αἴγυπτον, ε[ἰπ]ὼν ὡς οὐχ ἥ]ξει δέκα ἐτῶν· οὐ γὰρ οἴεσθαι δίκαιον εἶναι τοὺς νόμους ἐξηγεῖσθαι παρών, ἀλλ᾿ ἕκαστον τὰ γεγραμμένα ποιεῖν. ἅμα δὲ καὶ συνέβαινεν αὐτῷ τῶν τε γνωρίμων [*](2) διαφόρους γεγενῆσθαι πολλοὐς διὰ τὰς τῶν χρεῶν ἀποκοπάς, καὶ τὰς στάσεις ἀμφοτέρας μεταθέσθαι διὰ τὸ παράδοξον αὐτοῖς γενέσθαι τὴν κατάστασιν. ὁ μὲν γὰρ δῆμος ᾤετο πάντ᾿ ἀνάδαστα ποιήσειν αὐτόν, οἱ δὲ γνώριμοι πάλιν εἰς τὴν αὐτὴν τάξιν ἀποδώσειν ἢ μ[ικ]ρ[ὸ]ν παραλλάξ[ειν]. <ὁ δὲ> Σόλων ἀμφοτέροις ἠναντιώθη, καὶ ἐξὸν αὐτῷ μεθ᾿ ὁποτέρων ἐβούλετο συστά[ντ]α τυραννεῖν εἵλετο πρὸς ἀμφοτέρους ἀπεχθέσθαι, σώσας σώσας πατρίδα καὶ τὰ βέ[λτι]στα νομοθετήσας.

    [*](1 γινεται L 3 γινεσθαι L 6 περιλαβειν καθολου L*, corr. inter scribendum L1)[*](7 γινομενων L 10 Ποιῆσαι potius quain ποιήσας (Wn., K-W3) habere videtur L; neque καὶ, quod se dispexisse putat Wn. (del. K - W3) videre possum 13 ἔχουσα recte Wn. σταθμὸν Diels 19 κεινειν L 20 εἴπων ὡς οὐκ ἥξει Wessely et Bl.)[*](24 . . σαν ταξιν L* ι. σαν Diels, Wn., ουσαν ego antea, νέαν coni. Diels), καταστασιν suprascr. L1 25 ωετο L 26 εἰς secl. K - W 1.3, ἢ K - W2, BI. 3 παραλλαξ[ειν] Σολων legit Wn., quod vestigiis foitasse aptari potest; ο δ΄ suprasrriptum fuisse coni. idem 27 ηβουλετο L (K-W, Bl.); cf. Meisterhans 3, Ρ. 169 28 απεχθεσθηναι L, ἀπεχθέσθαι Wyse, cett., ἀπεχθάνεσθαι Aristides (v. testim.))[*](1 Arist. Pol. Γ 11. 1282 b 2 δεῖ τοὺς νόμους εἶναι κυρίους κειμένους ὀρθῶς, τὸν ἄρχοντα δέ, ἄν τε εἶς ἄν τε πλείους ὧσι, περὶ τόυτων εἶναι κυρίους περὶ ὅσων ἐξαδυνατοῦσιν οἱ νόμοτ λέγειν ἀκριβῶς διὰ τὸ μὴ ῥᾴδιον εἶναι καθόλου διορίσαι περὶ πάντων.)[*](27 Aristid. II 360 Di. ἐκεῖνος μέντοι παρὸν αὐτῷ στασιαζούσης τῆς πόλεως ὁποτέρων βούλοιτο προστάντι τυραννεῖν, ἀπεγθάνεσθαι μᾶλλον αμφοτέροις εἵλετο ὑπὲρ τοῦ δικαίου. καὶ τῶν μὲν πλουσίων ὅσον καλῶς εἶχεν ἀφεῖλε, τῷ δήμῳ δ᾿ οὐκ ἔδωκεν ἐβούλετο, ἔστη δ ’ ἐν μεθορίῳ πάντων ἀνδρειότατα καὶ δικαιότατα.)
    12

    XII. ταῦτα δ᾿ ὅτι τοῦτον <τὸν> τρόπον ἔσχεν οἵ τ᾿ ἄλλοι συμφωνοῦσι πάντες, καὶ αὐτὸς ἐν τῇ ποιἠσει μέμανηται περὶ αὐτῶν ἐν τοῖσδε· [*](p. 4)

  • δήμῳ μὲν γ]ρ ἔδωκα τόσον γέρας ὅσσον ἀπαρκεῖ,
  • τιμῆς οὔτ᾿ ἀφελὼν οὔτ᾿ ἐπορεφάμενος·
  • οἵ δ᾿ εἷχον δύναμιν καὶ χρήμασιν ἧσαν ἀγητοί,
  • καὶ τοῖς ἐφρασάμην μηδὲν ἀεικὲς ἔχειν.
  • ἔστην δ᾿ ἀμφιβαλὼν κρατερὸν σάκος ἀμφοτέροισι,
  • νικᾶν δ᾿ οὐκ εἴασ᾿ οὐδετέρους ἀδίκως.
  • πάλιν δ᾿ ἀποφαινόμενος περὶ τοῦ πλήθους, ὡς αὐτῷ δεῖ χρῆσθαι· [*](2)
  • δῆμος δ᾿ ὧδ᾿ ἄν ἄριστα σὺν ἡγεμόνεσσιν ἕποιτο,
  • μήτε λίαν ἀνεθεὶς μήτε βιαζόμενος.
  • τίκτει γὰρ κόρος ὕβριν, ὄταν πολὺς ὄλβος ἕπηται
  • ἀνθρώποισιν ὄσοις μὴ νόος ἄρτιος ᾖ.
  • καὶ πάλιν δ᾿ ἑτέρωθί που λέγει περὶ τῶν διανείμασθαι τὴν γῆν βουλομένων·[*](3)
  • οἵδ᾿ ἐφ᾿ ἁρπαγαῖσιν ἧλθον, ἐλπίδ᾿ εἷχον ἀφνεὰν
  • κἀδόκους ἕκαστος αὐτῶν ὄλβον εὑρήσειν πολύν,
  • καί με κωτίλοντα λείως τραχὺν ἐκφανεῖν νόον·
  • χαῦνα μὲν τότ᾿ ἐφράσαντο, νῦν δέ μοι χολούμενοι
  • λοξ[ὸν ὀ]φθαλμοῖσ᾿ ὁρῶσι πάντες ὥστε δήιον.
  • οὐ χρεών· ἅ μὲν γὰρ εἷπα σὺν θεοῖσιν ἤνυσα,
  • ἄ[λλ]α δ᾿ ο[ὑ] μάτην ἔερδον, οὐδέ μοι τυραννίδος
  • ἁνδάνει βίᾳ τι [ῥέζ]ειν, οὐδὲ πιεί[ρ]ας χθονὸς
  • πατρίδος κακοῖσιν ἐσθλοὺς ἰσομοιρίαν ἔχειν.
  • [*](3 δημοι L γέρας] κράτος Plut. (vid. test.) 4. 5 aporejamenow osoi L, corr. sec. Plut. 11 λίην Plut. βιαζόμενος] πειζόμενος Plut. 12 πολὺς] κακῷ Theogins (vid. test.) 13 ἀνθρώπῳ καὶ ὁτῳ Theogn.) [*](3 Plut. Sol. 18 ἐπισημαίνεται δ᾿ αὐτῷ τὴν ἀξίωσιν οοὑτως· “δήμῳ μὲν γὰρ ἔδωκα τόσον κράτος ὅσσον ἐπαρκεὶ, | τιμῆς οὔτ᾿ ἀφελὼν οὐτ᾿ ἐπορεξάμενος· |οἵ δ᾿ εἴχον δύναμιν καὶ χρήμασιν ἧσαν ἀγητοί, | καὶ τοῖς ἐφρασάμην μηδὲν ἀεικὲς ἄχειν. | ἔστην δ᾿ ἀμφιβαλὼν κρατερὸν σάκος ἀμφοτέροισιν· | νικᾶν δ᾿ οὐκ ειασ᾿ οὐδετέρους ἀδίκως.”) [*](10 Plut. comp. Sol. et Popl. 2 καὶ τοῦτο δ᾿ ἔοικε πρότερος ὁ Σόλων ὅτι δῆμος “ὧδ᾿ ἄν ἄριστα σὺν ἡγεμόνεσσιν ἕποιτο | μήτε λίην ἀνεθεὶς μήτε πιεζόμενος.”) [*](12 cf. Theogn. 153 τίκτει τοι κόρος ὕβριν ὅταν κακῷ ὅλβος ἕπηται | ἀνθρώπῳ καὶ ὅτῳ μὴ νόος ἄρτος ᾖ.) [*](18 Plut. Sol. 16 ὅτι δ᾿ οὗν προσέκρουσε τοῖς πλείστοις, ἕτερα προσδοκήσασιν, αὐτὸς εἴρηκε περὶ αὐτῶν, ὡς “χαῦνα μὲν τότ᾿ ἐφράσαντο, νῦν δέ μοι χολούμενοι |λοφὸν ὀφθαλμοῖς ὁρῶσι πάντες ὥστε δήϊον.”) [*](21 sqq. Aristid. Or. 28, 137 II 185 Keil ὁ δὲ δῆ Σόλων καὶ βιβλίον ἐξεπίτηδες πεποίηκε ὥσπερ ἡμεῖς εἰς τὴν Ἀθηνᾶν, οὕτως ἀκεῖνος εἰς αὑτὸν καὶ ἑαυτοῦ πολιτείαν, ἐν ῷ ἄλλα τε δὴ λέγει καὶ ταῦτα “ἄ μὲν γὰρ ἄελπτα σὺν θεοῖσιν ἤνυσα, ἄλλα δ᾿ οὐ μάτην ἕρδον”. ὁρᾷς ὡς αὐθαδῶς καὶ οὐ τῆς σῆς συμβουλῆς; καὶ ταῦτα μέν ἐστιν ἐν τετραμέτροις, ἐν δὲ τοῖς ἰάμβοις· “συμμαρτυροίη ταῦτ᾿ ἄν ἐν δίκῃ χρόνου | μήτηρ μεγίστη δαιμόνων Ὀλυμπίων | ἄριστα, γῆ μέλαινα, ἧς ἐγώ ποτε | ὅρους ἀνεῖλον πολλαχῇ πεπηγότας, πρόσθεν δὲ δουλεύουσα, νῦν ἐλευθέρα. | πολοπὺς δ᾿ Ἀθήνας πατρίδ᾿ εἰς θεόκτιτον (θεόκτιστον ASU) | ἀνήγαγον πρα-)
    13
    [πάλιν] δὲ καὶ περὶ τῆς ἀρ[οκ]οπῆς τῶν χ[ρε]ῶν καὶ τῶν δουλευόντων μὲv πρότερον ἐλυθερωθέντων δὲ διὰ τὴν σεισάχθειαν· [*](p. 4)
  • ἐγὼ δὲ τῶν μὲν οὕνεκα ξ[υ]νήγαγον
  • δῆμον, τί τούτων πρὶν τυχεῖν ἐπαυσάμην;
  • συμμαρτυροίη ταῦτ᾿ ἄν ἐν δίκῃ χρόνου
  • μήτηο μεγίστη δαιμόνων Ὀλυμπίων
  • ἄριστα, Γῆ μέλαινα, τῆς ἐγώ ποτε
  • ὅρους ἀνεῖλον πολλαχῇ πεπηγότα[ς],
  • πρόσθεν δὲ δουλεύουσα, νῦν ἐλευθέρα.
  • πολλοὺς δ᾿ Ἀθήνας. πατρίδ᾿ εἰδ θεόκτιτον,
  • ἀνήγαγον πραθέντας, ἄλλον ἐκδίκως,
  • ἄλλον δικαίως, τοὺς δ᾿ ἀναγκαίης ὑπὸ
  • χρειοῦς φυγόντας, γλῶσσαν οὐκέτ᾿ Ἀττικὴν
  • ἱέντας, ὡς ἄν πολλαχῇ πλανωμένους,
  • τοὺς δ᾿ ἐνθάδ᾿ αὐτοῦ δουλίην ἀεικέα
  • ἔχοντας, ἤθη δεσποτῶν τρομευμέν[ους],
  • ἐλευθέρους ἔθηκα. ταῦτα μὲν κράτει
  • νόμου, βίαν τε καὶ δίκην συναρμόσας,
  • ἔρεξα, καὶ διῆλθον ὡς ὑπεσχ[ό] μην.
  • θεσμούς θ᾿ ὁμοίως τῷ κακῷ τε κἀγαθῷ,
  • εὐθεῖαν εἰς ἕκαστον ἁρμόσας δίκην,
  • ἔγραψα. κέντρον δ᾿ ἄλλος ὡς ἐγὼ λαβών,
  • [*](1 πάλιν] lectio incerta, sed haec vestigiis non incongruens est; potest etaim littera ultima ς esse. ....ει legit Wn., sed dubito ἀποκοπῆς τῶν χρεῶν legit et supplevit Wessely. ab αποκοπης (ut vid.) incipit frag. Berol. I a [B] 3 οὔνεκα φυνήγαγον Platt, H-L, al. 4 δῆμον κτλ.] ita interpunxit Jebb (S., al.) ἐπαυσάμην -σαμαν Β 5 συμμαρτυροιην Β 6 ολυμπιων] ολ ηαβετ Β (L deficit) 10 θεοκτιστον L 11 ανηγαγον] ανη habet B 14 πλανωμενους] πλαν.... ους L, ... νωμενους B 17.18 κρατεεινομου L, κπατημου Β, κρατει (al. -η) ομου Aristides (K-W, Bl.) 19 υπισχομην L 20 uesmon B θ᾿] τε L*, θ suprascr. L1; δ᾿ (?) Β (K-w Bl θέντας, ἄλλον ἐκδίκως, | ἄλλον δικαίως, τοὺς δ᾿ ἀναγκαίης ὕπο | χρησμὸν λέγοντας γλῶσσαν οὐκέτ᾿ Ἀττικὴν | ἱέντας, ὡς ἄν πολλαχῇ πλανωμένους, τοὺς δ᾿ ἐνθάδ᾿ δουλείης ἀεικέα | ἕχοντας ἤδη δεσποτῶν τρομευμένους | ἐλευθέρους ἔθηκα. ταῦτα μὲν κράτει | ὁμοῦ βίαν τε καὶ δίκην συναρμόσας | ἔρεξα καὶ διῆλθον ὡς ὑπεσχόμην. | θεσμοὺς τῷ κακῷ τε κἀγαθῷ | εὐθεῖαν εἰς ἕκαστον ἁρμόσας δίκην | ἔγραψα. κέντρον δ᾿ ἄλλος ὡς ἐγὼ λαβὼν | κακοφραδής τε καὶ φιλοκτήμων ἀνὴρ | οὐκ ἄν κατέσχε δῆμον.”) [*](7 sqq. Plut. Sol. 15: σεμνύνεται γὰρ Σόλων ἐν τούτοις, ὅτι τῆς τε προϋποκειμένης γῆς “ὅρους ἀνεῖλε πολλαχῇ πεπληότας | πρόσθεν δὲ δουλεύουσα νῦν ἐλευθέρα,” καὶ τῶν ἀγωγίμων πρὸς ἀργύριον γεγονότων πολιτῶν, τοὺς μὲν ἀνήγαγεν ἀπὸ “γλῶσσαν οὐκέτ᾿ Ἀττικὴν | ἱέντας ὡς ἄν πολλαχῇ πλανωμένους· | τοὺς δ᾿ ἐνθάδ᾿ αὐτοῦ δουλείην ἀεικέα | ἔχοντας” ἐλευθέρους φησὶ ποιῆσαι.) [*](18 Plut. Sol. 15 ἄ δὲ καὶ λέγων ἤλπιζε πειθομένοις καὶ προσάγων ἀνάγκην ὑπομένουσι χρήσασθαι, ταῦτ᾿ ἔπραττεν, ὥς φησιν αὐτός, “ὁμοῦ βίην τε καὶ δίκην συναρμόσας.”)
    14
  • [κ]ακοφραδής τε ἰαὶ φιλοκτήμων ἀνήρ,
  • [*](p.4)
  • οὐκ ἂν κατέσχε δῆμον· εἰ γὰρ ἤθελον
  • ὅ τοῖς ἐναντίο[ισι]ν ἥνδανεν τότε,
  • αὖθις δ᾿ ἃ τοῖσιν οὕτεροι φρασαίατο,
  • πολλῶν ἂν ἀνδρῶν ἥδ᾿ ἐχηρώθη πόλις.
  • τῶν οὕνεκ᾿ ἀλκὴν πάντοθεν ποιούμενος
  • ὡς ἐν κυσὶν πολλαῖσιν ἐστράφην λύκος.
  • καὶ πάλιν ὀνειδίζων πρὸς τὰς ὕστερον αὐτῶν μεμψιμοιρίας ἀμφοτέρων· [*](5)
  • δήμῳ μὲν εἰ χρὴ διαφάδην ὀνειδίσαι,
  • ἃ νῦν ἔχουσιν οὔποτ᾿ ὀφθαλμοῖσιν ἂν
  • εὕδοντες εἶδον.
  • ὅσοι δὲ μείζους καὶ βίαν ἀμείνονες
  • αἰνοῖεν ἄν με καὶ φίλον ποιοίατο·
  • εἰ γάρ τις ἄλλος, φησί, ταύτης τῆς τιμῆς ἔτυχεν,
  • οὐκ ἂν κατέσχε δῆμον οὐδ᾿ ἐπαύσατο,
  • πρὶν ἀνταράξας πῖαρ ἐξεῖλεν γάλα. |
  • ἐγὼ δὲ τούτων ὥσπερ ἐν μεταιχμίῳ
  • [*](p. 5)
  • ορος κατεστην.
  • XIII. τὴν μὲν οὖν ἀποδημίαν ἐποιήσατο διὰ ταύτας τὰς αἰτίας. [*](1) Σόλωνος δ᾿ ἀποδημήσαντος, ἔτι τῆς πόλεως τεταραγμένης, ἐπὶ μὲν ἔτη τέτταρα διῆγον ἐν ἡσυχίᾳ· τῷ δὲ πέμπτῳ μετὰ τὴν Σόλωνος ἀρχὴν οὐ κατέστησαν ἄρχοντα διὰ τὴν στ[άσ]ιν, καὶ πάλιν ἔτει πέμπτῳ διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν ἀναρχίαν ἐποίησαν. μετὰ δὲ ταῦτα διὰ τῶν αὐτῶν χρόνων Δαμασίας [*](2) αἱρεθεὶς ἄρχων ἔτη δύο καὶ δύο μῆνας ἦρξεν, ἕως ἐξηλάθη βίᾳ τῆς ἀρχῆς. εἶτ᾿ ἔδοξ[εν] αὐτοῖς διὰ τὸ στασιάζειν ἄρχοντας ἐλέσθαι δέκα, [*](2 ηθελον B, Arist.; η .. λαν L, ut vid. 3 ὅ τοῖς B, Arist.; αυτοις L ἃ τοισιν Arist. : αυτοισιν L 4 οὕτεροι] ἁτέροις Arist. φρασαίατο] δρᾶσαι διά Arist. 5 εχει[ρωθη] B, quod hic desinit 7 πολλαῖσιν] ita L, ut credo; πολληισιν Wn., K-W, Bl. ἐστράφην Arist.: ετραφην (aut εγρ-) L 9 διαφραδην L, corr. Kontos, al. 10 ουποτε L 16 πυαρ L, πῖαρ Plut.) [*](19 ταυτ(ην) τ(η)ν L*, corr. L1 22 κατέστησαν] hic incipit frag. Berol. I b δια (post πέμπτῳ) B διὰ ταύτην τὴv, ut vid.), om. L 23 αναρχιαν] αρχαιαν L, corr. Campbell, cett. 28. 24 Δαμασιας Β, Δ[.]μα[. . . . ] L 24 εξηλασθη BL) [*](2 Aristid. I. c. 140 p. 186,15 K: εἶτα τί φησιν ὁ Σόλων; “εἰ γὰρ ἤθελον | ἅ τοῖς ἐναντίοισιν ἥνδανεν τότε | αὖθις δ᾿ ἃ τοῖσιν ἁτέροις δρᾶσαι διὰ | πολλῶν ἂν ἀνδρῶν ἥδ᾿ ἐχειρώθη πόλις. | τῶν οὕνεκ᾿ ἀρχὴν πάντοθεν κυκεύμενος | ὡς ἐν κυαὶν πολλαῖσιν ἐστράφην λύκος.” ὁρᾷς ὅτι καὶ Σόλων καλλωπίζεται καὶ σοῦ μεῖζον ἐφ᾿ αὑτῶι φρονεῖ. ηγεῖτο γάρ, οἶμαι, τὰ εἰς αὑτὸν αὐτῶι ταῦτα ἐγκώμια πεποιημένα λυσιτελεῖν τοῖς ἄλλοις γίγνεσθαι παραδείγματα.) [*](15 Plut. Sol. 16 καίτοι φησίν, ὡς τις ἄλλος ἔσχε τὴν αὐτὴν δύναμιν, “οὔτ᾿ ἂν κατέσχε δῆμον οὔτ᾿ ἐπαύσατο | πρὶν ἂν ταράξας πῖαρ ἐξέλῃ γάλα.”) [*](17 Aristid. II 360 Di. (de Solone) ἔστη δ᾿ ἐν μεθορίῳ πάντων ἀνδρειότατα καὶ δικαιότατα. (cf. test. 11,27))

    15
    πέντε μὲν εὐπατριδῶ, τρεῖς δὲ ἀ[γ]ροίκων, δύο δὲ δημιουργῶν, καἱ οὗτοι [*](p.5) τὸν μετὰ Δαμασίαν ἦρξαν ἐνιαυτόν. ᾧ καὶ δῆλον ὅτι μεγίστην εἶχεν δύναμιν ό ἄρχων· φαίνονται γὰρ αἰεὶ στασιάζοντες περὶ τῆς τῆς ἀρχῆς. ὅλως δὲ διετέλουν νοσοῦντες τὰ πρὸς ἑαυτούς, οἳ μὲν ἀρχὴν καὶ πρόφασιν [*](3) ἔχοντες τὴν τῶν χρεῶν ἀποκοπήν (συνεβεβήκει γὰρ αὐτοῖς πένησιν), οἳ δὲ τῇ πολιτείᾳ δυσχεραίνοντες διὰ τὸ μεγάλην γεγονέναι μεταβολήν, ἔνιοι δὲ διὰ [τὴν] πρὸς ἀλλήλους φιλονικίαν. ἦσαν δ᾿ αἱ στάσεις [*](4) τρεῖς· μία μὲν τῶν παραλίων, ὧν προειστήκει Μεγακλῆς ὁ Ἀλκμέωνος, οἵπερ ἐδόκουν μάλιστα διώκειν τὴν μέσην πότεόαμ· ἄλλη δὲ τῶν πεδιακῶν, οἳ τὴν ὀλιγαρχίαν ἐζήτουν, ἡγεῖτο δ᾿ αὐτῶν Λυκοῦργος· τρίτη δ᾿ ἡ τῶν διακρίων, ἐφ᾿ ᾗ τεταγμένος ἦν Πεισίστρατος, δημοτι[κ]ώτατος εἶναι δοκῶν. προσεκεκόσμηντο δὲ τούτοις οἵ τε ἀφ[ῃ]ρημένοι τὰ χρέα διὰ τὴν ἀπορ[ί]αν [*](5) καὶ οἱ τῷ γένει μὴ καθαροὶ διὰ τὸv φόβον· σημεῖον δ᾿, ὅτι μετὰ τὴν [τῶν] τυράννων κατάλυσιν ἐποίησαν διαψηφισμόν, ὡς πολλῶν κοινωνούντων τῆς πολιτείας οὐ προσῆκον. εἶχον δὲ ἕκαστοι τὰς ἐπωνυμίας ἀπὸ τῶν τόπων έν οἷς ἐγεώργουν.

    XIV. δημοτικώτατος δ᾿ εἶναι δοκῶν ό Πεισιστρατος καὶ σφόδρ᾿ [*](1) εὐδοκιμηκὼς ἐν τῷ πρὸς Μεγαρέας πολέμῳ, κατατραυματίσας ἑαυτὸν συνέπεισε τὸν δῆμον, ὡς ὑπὸ τῶν ἀντιστασιωτῶν ταῦτα πεπονθώς, φυλακὴν ἑαυτῷ δοῦναι τοῦ σώματος, Ἀριστίωνος γράψαντος τὴν γνώμην. λαβὼν δὲ τοὺς κορθνηφόρους καλουμένους, ἐπαναστὰς μετὰ τούτων τῷ δήμῳ κατέσχε τὴν α'κρόπολιν ἔτει δευτέρῳ καὶ τριακοστῷ μετὰ τὴν τῶν νόμων [*](1 πεντε] ita etiara B τε, non ας, ut antea lectum est) μεν om. L*, suprascr. L1 αποικων B, αγp. L, ut vid., et cf. testira. 2. 3 εἶχεν δύναμιν] δυναμιν ειχεν B 3 αἰεὶ] αει B 4 νοσοῦντες om. B 7 δὲ] μεν B την B, ut vid. cpiXovetxtav B δεαι B 9 αλλοι L*, η suprascr. L1) [*](12 χρέα] hic desinit B 14 δ(ια)φημισμο(ν) L 20 Ἀρίστωνος Plut.) [*](7 Hesych. ἀγροιῶται: ἄγροικοι. καὶ γένος Ἀθήνησιν, οἳ ἀντιδιέστελλον πρὸς τοὺς Εὐπατρίδας. ἦν δὲ καὶ τὸ τῶν γεωργῶν καὶ τρίτον τὸ τῶν δημιουργῶν.) [*](10 Schol. Ar. Vesp. 1218 (V) κατὰ τοὺς Σόλωνος νόμους τρεῖς ἦσαν αἱ τάξεις, μία μὲν τῶν παραλίων (ἐν τῷ παραλίῳ V, corr. Portus), ὦν προειστήκει Μεγακλῆς, δὲ τῶν πεδιέων, ὧν προειστήκει Λυκοῦργος, τρίτη δὲ τῶν διακρίων διακριέων V, corr. Dindorf), ὧν (προεστήκει προεστήκει V semper; corr. Dindorf) Πεισίστρατος.) [*](18 Herod. I 59 (Πεισίστρατος) τρωματίσας ἑωυτόν τε τε καὶ ἡμιόνους ἤλασε ἐς τὸ ζεῦγος, ὡς ἐκπεφευγὼς τοὺς ἐχθρούς, οἵ μιν ἐλαύνοντα ἐς ἀγρὸν ἠθέλησαν ἀπολέσαι δῆθεν· ἐδέετό τε τοῦ δήμου φυλακῆς τινος πρὸς αὐτοῦ κυρῆσαι, πρότερον εὐδοκιμήσας ἐν τῇ πρὸς Μεγαρέας γενομένῃ στρατηγίῃ, Νίσαιάν τε ἑλὼν καὶ ἄλλα ἀποδεξάμενος μεγάλα ἔργα. ὁ δὲ δῆμος ὁ τῶν Ἀθηναίων ἐξαπατηθεὶς ἔδωκέ οἱ τῶν ἀστῶν καταλέξας ἄνδρας τούτους, οἳ δορυφόροι μὲν οὐκ ἐγένοντο Πεισιστράτου, κορυνηφόροι δέ· ξύλων γὰρ κορύνας ἔχοντες εἵποντό οἱ ὄπισθε. συνεπαναστάτες δὲ οὖτοι ἅμα Πεισιστράτῳ ἔσχον τὴν ἀκρόπολιν.) [*](ex narratiunculis quae sat multae de his rebus circumferuntur, possunt ex Aristotele aliqua ratione sumpta esse, quae Aelianus scribit v. h. VIII 16 Σόλων ὁ Ἐξηκεστίδου γέρων ἤδη ὢν ὑπώπτευε Πεισίστρατον τυραννίδι ἐπιθήσεσθαι, ἡνίκα παρῆλθεν ἐς τὴν ἐκκλησίαν τῶν Ἀθηναίων καὶ ᾔτει φρπθρὰν ὁ Πεισίστρατος. ὁρῶν δὲ τοὺς Ἀθηναίους τῶν μὲν αὐτοῦ λόγων ῥᾳθύμως ἀκούοντας προσέχοντας δὲ τῷ Πεισιστράτῳ ἔφη ὅτι τῶν μέν ἐστι σοφώτερος, τῶν δὲ ἀνδρειότερε ὁπόσοι μὲν μὴ γινώσκουσιν ὅτι φυλακὴν λαβὼν περὶ τὸ σῶμα τύραννος ἔσται, ἀλλὰ τούτων μέν ἐστι σοφώτερ4ος· ὁπόσοι δὲ γινώσκοντες ὑποσιωπῶσι, τοὺτων ἀνδρειότερός εστιν. ὁ δὲ λαβὼν τὴν δύναμιν, τύραννος ἧν. καθεζόμενος δὲ Σόλων πρὸ τῆς οὶκδίας τὴν ἀσπίδα καὶ τὸ δόρυ παραθέμενος ἔλεγεν ὅτι ἐξώπλισται καὶ βοηθεῖ τῇ πατρίδι ᾗ δύναται, στρατηγὸς μὲν διὰ τὴν ἡλικίαν, εὔνους δὲ διὰ τὴν γνώμην. ὅμως οὖν Πεισίστρατος, εἴτε αἰδοῖ τῇ πρὸς τὸν ἄνδρα καὶ τὴν σοφίαν αὐτοῦ εἴτε καὶ μνήμῃ τῶν ἐφ’ ἡλικίας — λέγεται γὰρ αὐτοῦ παιδικὰ γενέσθαι — οὐδέν γε ἔδρασε κακὸν Σόλωνα. dubitandum est de Sosicrate apud Laertium I 49 τοῦ δὴ λοιποῦ προσεῖχεν [B] αὐτῷ ὁ δῆμος καὶ ἡδέως καὶ τυραννεῖσθαι ἤθελεν [B2] πρὸς αὐτοῦ, ὁ δ᾿ οὐχ εἵλετο, ἀλλὰ καὶ Πεισίστρατον τὸν συγγενῆ, καθά φησι Σωσικράτης, προαισθόμενος <adde τυραννησείοντα vel tale > τὸ ἐφ᾿ ἑαυτῷ διεκώλυσεν. ᾅξας γὰρ εἴς τινα ἐκκλησίαν μετὰ δόρατος καὶ ἀσπίδος προεῖπεν αὐτοῖς τὴν ἐπίθεσιν τοῦ Πεισιστράτου· καὶ οὐ μόνον ἀλλὰ καὶ βοηθεῖν ἕτοιμος εἶναι, λέγων ταῦτα· “ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τῶν μὲν σοφώτερος, τῶν δὲ ἀνδρειότερός εἰμι· σοφώτερος μὲν τῶν τὴν ἀπάτην Πεισιστράτου μὴ συνιέντων, ἀνδρειότερος δὲ τῶν ἐπισταμένων μέν, διὰ δέος δὲ σιωπώντων” . . . . (50) ἤδη δὲ αὐτοὐ κρατοῦντος οὐ πείθων ἔθηκε τὰ ὅπλα πρὸ τοῦ στρατηγείου καὶ εἰπών “ὦ πατρίς, βεβοήθηκά σοι καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ” ἄπέπλευσεν εἰς Αἴγυπτον καὶ εἰς Κύπρον κτλ. ex iisdem consuta est Solonis epistula apud La. Diog. I 65. aut Aristotele non usus est aut Aristoteleis aliena immiscuit Plutarchus in Sol. 30 Ἀρίστωνος δὲ γράψαντος, ὅπως δοθῶσι πεντήκοντα κορυνηφόροι τῷ Πεισιστράτῳ φυλακὴ τοῦ σώματος, ἀντεῖπεν ὁ Σόλων ἀναστὰς καὶ πολλὰ διεξῆλθεν ὅμοια τούτοις οἷς διὰ τῶν ποιημάτων γέγραφεν· “εἰς γὰρ γλῶσσαν ὁρᾶτε καὶ εἰς ἔπη αἱμύλου ἀνδρός”. “ὑμῶν δ᾿ εἷς μὲν ἕκαστος ἀλώπεκος ἴχνεσι βαίνει, σύμπασιν δ᾿ ὑμῖν χαῦνος ἔνεστι νόος” ὁρῶν δὲ τοὺς μὲν πένητας ὡρμημένους χαρίζεσθαι τῷ Πεισιστράτῳ καὶ θορυβοῦντας, τοὺς δὲ πλουσίους ἀποδιδράσκοντας καὶ ἀποδειλιῶντας, ὅτι τῶν μέν ἐστι σοφώτερος, τῶν δὲ ἀνδρειότερος· σοφώτερος μὲν τῶν μὴ συνιέντων τὸ πραττόμενον, ἀνδρειότερος δὲ τῶν συνιέντων μέν, ἐνατιοῦσθαι δὲ τῇ τυραννίδι φοβουμένων. . . . . γενομένου δὲ τούτου καὶ τῆς πόλεως συνταραχθείσης ὁ μὲν Μεγακλῆς εὐθὺς ἔφυγε μετὰ τῶν Ἀλκμαιωνιδῶν, ὁ δὲ Σόλων ἤδη μὲν ἦν σφόδρα γέρων καὶ τοὺς βοηθοῦντας οὐκ εἶχεν, ὁμως δὲ προῆλθεν εἰς ἀγορὰν καὶ διελέχθη πρὸς τοὺς πολίτας, τὰ μὲν κακίζων τὴν ἀβουλίαν αὐτῶν καὶ μαλακίαν, τὰ δὲ παροξύνων ἔτι καὶ παρακαλῶν μὴ προέσθαι τὴν ἐλευθερίαν . . . . οὐδενὸς δὲ προσέχοντος αὐτῷ διὰ τὸν φόβον ἀπῆλθεν εἰς τὴν οἰκίαν τὴν ἑαυτοῦ καὶ λαβὼν τὰ ὅπλα καὶ πρὸ τῶν θυρῶν θέμενος εἰς τὸν στενωπόν “ἐμοὶ μὲν” εἶπεν “ὡς δυνατὸν ἦν βεβοήθηται τῇ πατρίδι καὶ τοῖς νόμοις”. Diod. IX 20,1 (Exc. Vat. p. 21) ὅτι Σόλων ὁ νομοθέτης παρελθὼν εἰς τὴν ἐκκλησίαν παρεκάλει τοὺς Ἀθηναίους καταλύειν τὸν τύραννον, πρὶν τελέως ἐσχυρὸν γενέσθαι. οὐδενὸς δὲ αὐτῷ προσέχοντος ἀναλαβὼν τὴν πανοπλίαν προῆλθεν εἰς τὴν ἀγορὰν γεγηρακὼς καὶ τοὺς θεοὺς ἐπιμαρτυρόμενος ἔφησε καὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ τῇ πατρίδι κινδυνευούσῃ βεβοηθηκέναι τὸ κατ᾿ αὐτὸν μέρος κτλ. ex Aristotele cogitari potest profectum esse eum qui hanc narratiunculam sibi finxit servatam a Plutarcho An seni sit gerenda respublica 21,5 (795 E) ὁ δὲ Σόλων τῆς Πεισιστράτου δημαγωγίας ὅτι τυραννίδος ἦν μηχάνημα φανερᾶς γενομένης μηδενὸς ἀμύνεσθαι μηδὲ κωλύειν τολμῶντος αὐτὸς ἐξενεγκάμενος τὰ ὅπλα καὶ πρὸ τῆς οἰκίας θέμενος ἠξίου βοηθεῖν τοὺς πολίτας· πέμψαντος δὲ τοῦ Πεισιστράτου πρὸς αὐτὸν καὶ πυνθανομένου τίνι πεποιθὼς ταῦτα πράττει, “τῷ γήρᾳ” εἶπεν. cf. Diod. IX 20,14 Vogel.)

    16
    θέσιν ἐπὶ Κωμέου ἄρχοντος. λέγεται δὲ Σόλωνα, Πεισιστράτου τὴν [*](2) φυλακὴν αἰτοῦντος, ἀντιλέξαι καὶ εἰπεῖν ὅτι τῶν μὲν εἴη σοφώτερος, τῶν [*](p. 5) δ᾿ ἀνδορεεό[τε]ρος· ὅσοι μὲν γὰρ ἀγνοοῦσι Πεισίστρατον ἐπιτιθύμενον, [*](1 Πισιστρατου et alibi L (exc. 09 15,17. 20,4))
    17
    τυραν[νίδι], σοφώτερος εἷναι τούτων, ὅσι δ᾿ δἰδότες κατασιωπωσινότερος.[*](p.5) ἐπεὶ δὲ λέγων [οὐκ ἔ]πειθεν, ἐξαράμενος τὰ ὅπλα πρὸ τῶν θυρῶν αὐτὸς μὲν ἔφη βεβοηθηκέναι τῇ πατρίδι καθ᾿ ὅσον ἧν δυνατός (ἤδη γὰρ σφόδρα πρεσβύτης ἧν), ἀξιοῦν δὲ καὶ τοὺς ἄλλους ταὐτὸ τοῦτο ποιεῖν. Σόλων μὲν [οὗν ο]ὐδὲν ἤνυσεν τότε παρακαλῶν· Πεισίστρατος δὲ λαβὼν[*](3) τὴν ἀρχὴν διῴκει τὰ κοινὰ πολιτικῶς μᾶλλον ἢ τυραννικῶς. οὔπω δὲ τῆς ἀρχῆς ἐρριζωμένης ὁμοφρονήσαντες οἱ πεὶ τὸν Μεγακλέα καὶ τὸν Λυκοῦργον ἐξέβαλον αὐτὸν ἕκτῳ ἔτει μετὰ τὴν πρώτην κατάστασιν ἐφ᾿ Ἡγησίου ἄρχοντος.ἔτει δὲ δωδεκάτῳ μετὰ ταῦτα περιελαυνόμενος ὁ Μεγακλῆς τῇ στάσει, [*](4) πάλιν ἐπικηρυκευσάμενος πρὸς τὸν Πεισίστρατον ἐφ᾿ ᾦ τε τὴν θυγατέρα αὐτοῦ λήψεται, κατήγαγεν αὐτὸν ἀρχαίως καὶ λίαν ἁπλῶς. προδιασπείρας γὰρ λόγον ὡς τῆς Ἀθηνᾶς καταγούσης Πεισίστρατον, καὶ γυναῖκα μεγάλην καὶ καλὴν ἐξευρών, ὡς μὲν Ἡρόδοτός φησιν, ἐκ τοῦ δήμου τῶν Παιανιέων, ὡς δ᾿ ἔνιοι λέγουσιν ἐκ τοῦ Κολλυτοῦ στεφανόπωλιν Θρᾷτταν, ᾖ ἄνομα Φύη, τὴν θεὸν ἀπομιμησάμενος τῷ κόσμῳ συνεισήγαγεν μετ᾿ αὐτοῦ· καὶ ὁ μὲν Πεισίστρατος ἐφ᾿ ἅρματος εἰσήλαυνε παραιβατούσης τῆς γυναικός, οἱ δ᾿ ἐν τῷ ἄστει προσχυνοῦντες ἐδέχοντο θαυμάζοντες.

    XV. ἡ μὲν οὗν πρώτη κάθοδος ἐγένετο τοιαύτη. μετὰ δὲ ταῦτα ὡς [*](1) ἐξέπεσε τὸ δεύτερον ἔτει μάλιστα ἑβδόμῳ μετὰ τὴν κάθοδον, (οὐ γὰρ πολὺν χρόνον κατέσχεν, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ βούλεσθαι τῇ τοῦ Μεγακλέους θυγατρὶ συγγίγνεσθαι φοβηθεὶς ἀμφοτέρας τὰς στάσεις ὑπεξῆθεν), καὶ [*](2) πρῶτον μὲν συνῴκισε περὶ τὸν Θερμαῖον κόλπον χωρίον ὅ καλεῖται ῾Ραίκηλος, ἐκεῖθεν δὲ παρῆλθεν εἰς τοὺς περὶ Πάγγαιον τόπους. ὅθεν χρηματισάμενος ακὶ στρατιώτας μισθωσάμενος ἐλθὼν εἰς Ἐρέτριαν ἑνδεκάτῳ πάλιν ἔτει τό<τε> πρῶτον ἀνσῴσασθαι βίᾳ τὴν ἀρχὴν ἐπεχερει, συμπροθυμουμένων αὐτῷ πολλῶν μὲν καὶ ἄλλων, μάλιστα δὲ Θηβαίων καὶ Λυγδάμιος τοῦ Ναξίου, ἔτι δὲ τῶν ἱππέων τῶν ἐχόντων ἐν Ἐρετρίᾳ τὴν πολιτείαν. | νικήσας δὲ τὴν ἐπὶ Παλληνίδι γάχην καὶ λαβὼν τὴν [π]όλιν καὶ παρελό- [*](p. 6) [*](1 κατασιωπωντες L 2 οὐκ ἔπειθεν Hicks, al. εξαιραμενος L 6 διωκει (fort. correctum) L 11 αρχαικως L*, ως suprascr. L1 13 φησιν] φ η L 14 κολυτου L*, τ alteram (et fortasse alteram λ) suprascr. L1 18 ὡς κτλ.structura et sententia corruptae 20 κατέσχεν] διακατεσχεν Bl., Wn. (K-W2), at non Δ habet L, sed signum (?) spatia vacua sub finibus versuum complenda in aliis codicibus papyrascies usitatum 21 συγγινεσθ(αι) L 22. 23 πακηδος L*, corr. L1) 25 τότε Bl., al.; το L ανασωσασθαι L 28 πόλιν Wn. (K-W3) recte it vid. [*](6 Herod. I 60 μετὰ δὲ οὐ πολλὸν χρόνον τωὐτὸ φρονήσαντες οἴτε τοῦ Μευακλέος στασιῶται καὶ οἱ τοῦ Λυκούργου ἐξελαύνουσί μιν. οὕτω μὲν Πεισίστρατος ἔσχε τὸ πρῶτον Ἀθήνας, καὶ τὴν τυραννίδα οὔκω κάρτα ἐρριζωμένην ἔχων ἀπέβαλε ..... περιελαυνόμενος δὲ τῇ στάσει ὁ Μεγακλέης ἐπεκηρυκεύετο Πεισιστράτψ, εἰ βούλοιτό οἱ τὴν θυγατέρα ἕχειν γυναῖκα ἐπὶ τῇ τυραννίδ, κ. τ. λ. . . . ἐν τῷ δήμῳ Παιανιέϊ ἧν γυνὴ τῇ οὔνομα ἧν φύη, κ. τ. λ.) [*](28 Schol. Arist. Ach. 234 (R, Ald.) ὅ δὲ βούλεται εἴπεῖν, τοῦτό ἐστιν. ὁμοίως διακεῖσθαι καὶ τραχέως ἔχειν πρὸς τὸν σπεισάμενον Λακεδαιμονίοις ὡς πάλαι πρὸς Πεισίστρατον)

    18
    μενος τοῦ δήμου τὰ ὅπλα κατεῖχεν ἤδη τὴν τυραννίδα βεβαίως· καὶ Νάξον [*](3) ἑλὼν ἄρχοντα κατέστησε Λύγδαμιν. παρείλετο δὲ τοῦ δήμου τὰ ὅπλα τόνδε [*](4) τὸν τρόπον. ἐξοπλασίαν ἐν τῷ θησείῳ ποιησάμενος ἐκκλησιάζειν ἐπεχείρει, καὶ [χρόνον προσηγό]ρευεν μικρόν· οὐ φασκόντων δὲ κατακούειν αὐτοὺς προσαναβῆναι πρὸς τὸ πρόπυλον τῆς ἀκροπόλεως, ἵνα γεγωνῇ μᾶλλον. ἐν ᾧ δ᾿ ἐκεῖνος διέτριβε δημηγορῶν, ἀνελόντες οἱ ἐπὶ τούτῳ τεταγμένοι τ[ὰ ὅπ]λα καὶ [κατα]κλείσαντες εἰς τὰ πλησίον οἰκήματα τοῦ Θησείου ἐλθόντες πρὸς τὸν Πεισίστρατον. ὁ δὲ ἐπεὶ τὸν ἄλλον λόγον [*](5) ἐπετέλεσεν, εἶπε καὶ περὶ τῶν ὅπλων τὸ γεγονὸς ὡς οὐ χρὴ θαυμάζειν οὐδ᾿ ἀθυμεῖν, ἀλλ᾿ ἀπελθόντας ἐπὶ τῶν ἐδίων τῶν δὲ κοινῶν αὐ[τὸς] ἐπ[ι]μελήσεσθαι πάντων.