Res Publica Atheniensium

I. — — Μύρωνος καθ᾿ ἱερῶν ὀμόσαντες ἀριστίνδην. καταγνωσθέντος [*](p. 1) δὲ τοῦ ἄγους α[ὐ]τοὶ μὲν ἐκ τῶν τάφων ἐξεβλήθησαν, τὸ δὲ γένος αὐτῶν ἔφυγεν ἀειφυγίαν. Ἐ[πι]μενίδης δ᾿ ὁ Κρὴς ἐπὶ τούτοις ἐκάθηρε τὴν πόλιν.

II. μετὰ δὲ τοῦτα συνέβη στασιάσαι τούς τε γνωρίμους καὶ τὸ πλῆθος πολὺν χρόνον [τὸν δῆμον]. ἧν γὰρ αὐτῶν ἡ πολιτεία τοῖς τε ἄλλοις ὀλιγαρχικὴ πάσι, καὶ δὴ καὶ ἐδούλεον οἱ πένητες τοῖς πλουσίοις καὶ αὐτοὶ καὶ τὰ τέκνα καὶ αἱ γυναῖκες. καὶ ἐκαλοῦντο πελάται καὶ ἑκτήμοροι· κατὰ ταύτην γὰρ τὴν μίσθωσιν [ἠ]ργάζοντο τῶν πλουσίων τοῦς ἀγρούς. ἡ δὲ πᾶσα γῆ δἰ ὀλίγων ἧν· καὶ εἰ μὴ τὰς μισθώσεις ἀποδιδοῖεν, ἀγώγιμοι καὶ αὐτοὶ καὶ οἱ παῖδες ἐγίγνοντο. καὶ οἱ δανεισμοὶ πᾶσιν ἐπὶ τοῖς σώμασιν ἧσαν μέχρι Σόλωνος· οὗτος δὲ πρῶτος ἐγένετο τοῦ δήμου προστάτης. χαλεπώτατον μὲν οὗν καὶ πικρότατον ἧν τοῖς πολλοῖς τῶν κατὰ τὴν πολι- [*](Titulus in L nulls est, nedum in B. extat (Ἀριστοτέλους Ἀθηναίων πολιτεία[ς]) in catalogo tert. p. C. saec. (Zündel. Rhein. Mus. 1866, p. 432), quem ex ipso titulo libri transcriptum esse verisimile est; plus quinquagies apud Harpocrationem, vicies et quater cum articulo (Ἀρ. ἐν τῇ Ἀθ. πολ.), vicies et quinquies sine art. (Ἀρ. ἐν Ἀθ. πολ.), bis ἐκ τῆς Ἀριστοτέλους Ἀθ. πολ. reperitur etiam cum articulo in lex. rhet. Cantabr. 667,28; 670,30; 672,20; 674,7; lex. Dem. Patm. 152, schol. in Aristoph. Plut. 278, Zenob. 6,29, Etym. Mag. 468,56; sine art. in schol. in Ar. Ach. 234 Lysist. 666. semel occurrit Ἀπιστοτέλης ἐν τῇ πολιτείᾳ τῶν Ἀθηναίων (arg. ad Isocr. Areopag.); semel ἐν τῇ τῶν Ἀθ. πολ. (schol. in Ar. Av. 1354) 1 suprascripta est littera A, scriptura crassiore καταγνωσθέντος] θαρθεν suprascr. L1, καθαρθέντος 5 τὸν δῆμον] delendum, quasi emendationem ad τὸ πλῆθος in archetypo additam 6 κ(αὶ) post δὴ Om. L*, suprascr. L1 10 εγινοντο L; cf. Meisterhans 3, p. 177) [*](Testimonia 6 sqq. Plut. Sol. 13 ἅπας μὲν γὰρ ὁ δῆμος ἧν ὑπόχρεως τῶν πλουσίων. ἠ γὰρ ἐγεώργουν ἐκείνοις ἕκτα τῶν γινομένων τελοῦντες, ἑκτήμοροι (ἑκτημόριοι libri, corr. Koraes) προσαγρευόμενοι καὶ θῆτες, ἢ χρέα λαμβάνοντες ἐπὶ τοὶς σώμασιν ἀγώγιμοι τοῖς δανείζουσιν ἧσαν, οἱ μὲν αὐτοῦ δουλεύοντες, οἱ δ᾿ ἐπὶ τὴν ξένην πιπρασκόμενοι (ultima ex Solonis vebis sumpta infra in cap. XII ab Aristotele allatis). πλάταιΙ(= schol. Plat. Euthyphr. 4 C): πελάται (εἰσὶν add. schol.): οἱ παρὰ τοῖς πλησίον ἀργζόμενοι. καὶ θῆτες οἱ αὐτοὶ (δὲ add. schol.) καὶ ἑκτήμοροι, ἐπειδὴ (ἐπεὶ schol.) ἕκτῳ μέρει τῶν καρπῶν εἰργάζοντο τὴν. Phot. 11 πελάται: οἱ μισθῷ δουλεύοντες, ἐπεὶ τὸ πέλας ἐγγύς, οἷον ἔγγιστα διὰ πενίαν προσιόντες. Ἀριστοτέλης. (perperam Kaibel - Wilamowtiz hanc glossam ad Aristophanem Byzantium referunt). Poll. IV 165 ἑκτήμοροι δ᾿ οἱ πελάται παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς. Hesych. ἑκτήμοροι: οἱ ἕκτῳ τὴν γῆν γεωρυοῦντες. Id. ἐπίμορτος: ἑκτήμοροι οἱ τὸ ἕκτον τελοῦντες.)

III. ἧν δ᾿ ἡ τάξις τῆς ἀρχαίας πολιτείας τῆς πρὸ Δράκοντος τοιάδε. τὰς μὲν ἀρχὰς [[καθ]ίστασαν ἀριστίνδην καὶ πολουτίνδην· ἧρχον δὲ τὸ μὲν πρῶτον διὰ [βίου], μετὰ δὲ ταῦτα [δε]καέτειαν. μέγισται δὲ καὶ πρῶται τῶν ἀρχῶν ἧσαν βασιλεὺς καὶ πολέμαρχος καὶ [ἄ]ρ[χω]ν· τούτων δὲ πρώτη μὲν ἡ τοῦ βασιλέως (αὕτη γὰρ ἧν πάτριος), δευτέρα δ᾿ ἐπικατέστη [πολ]ε- μαρχία διὰ τὸ γενέσθαι τινὰς τῶν βασιλέων τὰ πολέμια μαλακούς· ὅθε[ν κ]αὶ τὸν Ἴωνα μετε[πέ]μψαντο χρείας καταλαβούσης. τελευταία δ᾿ ἡ τ[οῦ ἄ]ρ[χ]οντ[ος· ο]ἱ μὲν γὰρ πλείους ἐπὶ Μέδοντος, ἔνιοι δ᾿ ἐπὶ Ἀκάστου φασὶ γενέσθαι [ταύ]την· τεκμήριον δ᾿ ἐπιφέρουσιν ὅτι οἱ ἐννέα ἄρχοντες ὀμνύουσι[ν ὥ]σπερ [ἐ]πὶ Ἀκάστου τὰ ὅρκια ποιήσειν, ὡς ἐπὶ τούτου τῆς βασιλείας παραχωρησάντων τῶν Κοδ[ρι]δ[ῶν] ἀντὶ τῶν δοθεισῶν τῷ ἄρχοντι δωρεῶν. τοῦτο μὲν οὗν ὁποτέρως ποτ᾿ ἔχει, μικρὸν ἄν παραλλάττοι τοῖς χρόνοις· ὅτι δὲ τελευταία τούτων ἐγένετο τῶν μικρὸν ἄν σημεῖον καὶ [τὸ] μηδὲν τῶν πατρίων τὸν ἄρχ[ο]ντα διοικεῖν, ὥσπερ ὁ βασιλεὺς καὶ ὁ πολέμαρχος, ἀλλ᾿ἁπλῶ[ς] τὰ ἐπίθετα· διὸ καὶ νεωστὶ γέγονεν ἡ ἀρχὴ γεμάλη, τοῖς ἐπ[ι]θέτοις αὐξηθε[ῖ]σα. θ[εσ]μοθέται δὲ πολλοῖς ὕστερον ἔτεσιν ῇρέθησαν, ἤδη κατ᾿ ἐνιαυτὸν αἱρουμέ[νων] τὰς ἀρχάς, ὅπως ἀναγράψαντες τὰ θέσμια φυλάττωσι πρὸς τὴν τῶν ἀμφι[σ]βητ[ού]ντων κρίσιν· διὸ καὶ μόνη τῶν ἀρχῶν οὐκ ἐγένετο πλείων ἐνιαυσίας. τοῖς μὲν οὗν χρόνοις τοσοῦτον προέχουσιν ἀλλήλων. ἧσαν δ᾿ οὐχ ἅμα πάντες οἱ ἐννέα ἄρχοντες, ἀλλ᾿ ὁ μὲν βασιλεὺς εἷχε τὸ νῦν καλούμενον Βουκολεῖον πλησίον τοῦ πρυτανείου (σημεῖον δέ· ἔτι καὶ νῦν γὰρ τῆς τοῦ βασιλέως γυναικὸς ἡ σύμμειξις ἐνταῦθα γίγνεται τῷ Διονύσῳ καὶ ὁ γάμος), ὁ δὲ ἄρχων τὸ πρυτανεῖον, ὁ δὲ πολέμαπχος τὸ Ἐπιλύκειον (ὃ πρότερον μὲν ἐκαλεῖτο πολεμαρχεῖον, ἐπεὶ δὲ Ἐπίλυκος ἀνῳκοδόμησε καὶ κατεσκεύασεν αὐτὸ πολεμαρ[χ]ήσας Ἐπιλύκειον ἐκλήθη)· θεσμοθέται δ᾿ εἷχον τὸ θεσμοθετεῖον. ἐπὶ δὲ Σόλωνος [*](5 βίου K-W H-L δεκαετιαν L 7 ἧνπάτριος] ita L, ut vid.; πατρις legit Wn., non recte, ut opinor 8 γενέσθαι Κ-W, γινεσθαι L τινας suprascr. L1 11 ταύτην K-W 12 ομνθυουσι. ηιτα legit Wn., spatio vix idonea; ὀμνύουσιν ἧ μὴν τὰ K-W3 Ἀκάστου] του suprascr. L1? τα non plane certum 17 ἁπλῶς Wn. τα del. Wilam. (K-W3) 20 ἀμφισβητούντων Wn. 22 αλληων L, corr. Iackson et cett. 23 βουκολιο(ν) L, corr. K-W (cf. testim.) 24 σ(υμ)μιξις L 25 γινεται L 26 ὅ] διὸ Wn. (K-W3), non recte, ut opinor 27 επιλυκιο(ν) L 28 θεσμοθετιο(ν) L) [*](22 glossa Lexici Bekk. quarti 184,11 (ἄρχοντες θ΄. οὗτοι πρὸ τῶν Σόλωνος νόμων ἧσαν) plenior servata a Suida s. v. ἄρχων et in Lexico Bachm. (p. 449,17 Bk.): ἄρχοντες οἱ ἐννέα τίνες· θεσμοθέται ἕξ, ἄρχων, βασιλεύς, πολέμαρχος. καὶ πρὸ μὲν τῶν Σόλωνος νόμων οὐκ ἐξῆν αὐτοῖς ἅμα δικάζειν, ἀλλ᾿ ὁ μὲν βασιλεὺς καθῆστο παρὰ τῷ καλουμένῷ βουκολίῳ — τὸ δὲ ἧν πλησίον τοῦ πρυτανείου —, ὁ δὲ πολέμαρχος ἐν <Ἐπι>λυκείῳ καὶ ὁ ἄρχων παρὰ τὸ θεσμοθέσιον, κύριοί τε ἧσαν ὥστε τὰς δίκας αὐτοτελεῖς ποιεῖσθαι. ὕστερον δὲ Σόλωνος οὐδὲν ἕτερον αὐτοῖς τελεῖται ἢ μόνον ὑποκρίουσι (leg. ἀνακρίνουσι) τοὺς ἀντιδίκους.) [*](24 Hesych. Λιονύσου γάμος: τῆς τοῦ βασιλύως γυναικὸς καὶ <τοῦ> θεοῦ γίνεται γάμος.) [*](26 Hesych. Ἐπιλύκ<ε>ιον: ἀρχεῖον τοῦ πολεμάρχου Ἀθήνησιν.) [*](28 Schol. Plat. Phaedr. 235 D: . . . . . οἱ δὲ θεσμοθέται ἕξ εἰσι τὸν ἀριθμόν, ἀφ᾿ ὧν καὶ ὁ τόπος, ὅπου συνῄεσαν καὶ ἐσιτοῦντο, θεμίστιον (leg. θεσμοθετεῖον) ἐκαλεῖτο . . . . .)

IV ἡ μὲν οὗν πρώτη πολιτεία ταύτην εἷχε τὴν ὑπογραφήν. μετὰ δὲ ταῦτα χρόνου τινὸς οὐ πολλοῦ διελθόντος ἐπ᾿ Ἀρισταίχμου ἄρχοντος Λρά[κ]ων τοὺς θεσμοὺς ἔθηκεν· ἡ δὲ τάξις αὕτη τόνδε τὸν τρόπον εἷχε. ἀπεδέδοτο μὲν ἡ πολιτεία τοῖς ὅπλα παρεχομένοις. ᾑροῦντο δὲ τὸυς μεν ἐννέκ ἄρχοντας καὶ τοὺς ταμίας οὐσίαν κεκτημένους οὐκ ἐλάττω δέκα μνῶν ἐλευθέραν, τὰς δ᾿ ἄλλας ἀρχὰς | <τὰς> ἐλάττους ἐκ τῶν ὅπλα παρεχο- [*](p. 2) μένων στρατηγοὺς δὲ καὶ ἱππάρχους οὐσίαν ἀποφαίνοντας οὐκ ἔλαττον ἢ έκατὸν μνῶν ἐλευθέραν καὶ παῖδας ἐκ γαμετῆς γυναικὸς γνησίους ὑπὲρ δέκα ἔτη γεγονότας· τούτους δ᾿ ἔδει διε[γγ]υᾶν τοὺς πρυτάνεις καὶ τοῦς στρατηγοὺς καὶ τοὺς ἱππάρχους τοὺς ἕνους μέχρι εὐθυνῶν, ἐγγυητὰς δݲ ἐκ τοῦ αὐτοῦ τέλους δεχομένους οὗπερ οἱ στρατηγοὶ καὶ οἱ ἵππαρχοι. βουλεύειν δὲ τερακοσίους καὶ ἕνα τοὺς λαχόντας ἐκ τῆς πολιτείας. κληροῦσθαι δὲ καὶ ταύτην κὰς ἄλλας ἀπχὰς τοὺς ὑπὲρ τριάκοντ᾿ ἔτη γεγονότας, δὲ δὶς τὸν αὐτ[ον μὴ ἄρχειν πρὸ τοῦ τοῦ πάντα ἐξελθεῖν· τότε δὲ πάλιν ἐξ ὔπαρχῆς κληροῦν. εἰ δέ τις τῶν βουλευτῶν, ὄταν ἕδρα βουλῆς ἤ ἐκκλησίας ᾖ, ἐκλείποι τὴν σύνοδον, ἀπέτινον ὁ μὲν πεντακοσιομέδιμνος τρεῖς δραχμάς, ὁ δὲ ίππεὺς δύο, ζευγίτης δὲ μίαν. ἡ δὲ βουλὴ ἡ ἐξ ᾿Αρείου πάγου φύλαξ ἧν τῶν νόμων καὶ διετήρει τὰς ἀρχὰς ὅπως κατὰ τοὺς νόμους ἄρχωσιν. ἐξῆν δὲ τῷ ἀδικουμένῳ πρὸ[ς τὴν τῶν] Ἀρεοπαγιτῶν βουλὴν εἰσαγγέλλειν ἀποφαίνοντι παρ᾿ ὅν ἀδικεῖται νόμον. ἐπὶ δὲ τοῖς σώ[μ]ασιν ἧσαν οἱ δανεισμοί, καθάπερ εἴρηται, καὶ ἡ χώρα δι᾿ ὀλίγων ἧν.

V. τοιαύτης δὲ τῆς τάξεως οὔσης ἐν τῇ πολιτείᾳ, καὶ τῶν πολλῶν δουλευόντων τοῖς ὀλίγοις, ἀντέστη τοῖς γνωρίμοις ὁ δῆμος. ἰσχυρᾶς δὲ [*](3 σρεοπαγειτ(ων) L 5 πάντας] παντες L*, corr. L1 7 ααρεοπαγειται L 11 αὔτη] αυτ(ης) L: Wn. legit αυτ ο sc. αὐτοῦ 12 απεδοτο L*, corr. L1 14 ἀρχὰς om. L*, add. in marg. L1 (ut recte vidit Wn.) τὰς add. Richards et al. 16 ελευθερων L 17 δ(ε)διεγγυαν L*, δει suprascr. L1, quod om. K-W 21 τριακονθ L 22 ἐξελθεῖν] ξ paene totum periit:δ[ι]ελθεῖν Wn.(K-W3) 24ᾖ]η L 27 αρεοπαγειτ(ων) L) [*](1 Laert. Diog. I 58 καὶ πρῶτος τὴν συναγωγὴν τῶν ἐννέα ἀρχόντων ἐποίησεν εἰς τὸ συνειπεῖν, ὡς Ἀπολλόδωρός φησιν ἐν δευτέρῳ Περὶ νομθετῶν. Arist. Pol. Δ 14. 1298a28 τέταρτος δὲ τρόπος (sc. δημοκρατίας) τὸ πάντας περὶ πάντων βουλεύεσθαι συνιόντας, τὰς δ᾿ ἀρχὰς περὶ μηθενὸς κρίνειν ἀλλὰ μόνον προανακρίνειν, ὅνπερ ἡ τελευταία δημονκρατία νῦν διοικεῖται τρόπον.) [*](11 sqq. Arist. Pol. B 12. 1274b15 Δράκοντος δὲ νόμοι μέν εὶσι, πολιτείᾳ δ᾿ ὕπαρχούσῃ τοὺς νόμους ἔθηκεν· ἴδιον δ᾿ ἐν τοῖς νόμοις οὐδέν ἐστιν ὅ τι καὶ μνείας ἄφιον, πλὴν ἠ χαλεπότης διᾶ τὸ τῆς ξημίας μέγεθος.)

VI. κύριος δὲ γενόμενος τῶν πραγμάτων Σόλων τόν τε δῆμον ὴλευ θέρωσε καὶ ἐν τῷ π[α]ρόντι καὶ εὶς τὸ μέλλον, κωλύσας δ[ανε]ίζειν ἐπὶ τοῖς σώμασιν, καὶ νόμους ἔθηκε καὶ χρεῶν ἀπ[ο]κοπὰς ἐποίησε καὶ τῶν ἰδίων καὶ των δ[η]μοσίων, ἅς σεισάχθειαν καλοῦσιν, ὡς ἀποσεισάμενοι τὸ βάρος. ἐν οἷς πειρῶνταί τιν[ες] διαβάλλ[ει]ν αὐτόν· συνέβη γὰρ τῷ Σόλωνι μέλλοντι ποιεῖν τὴν σεισάχθειαν προειπεὶν τισι τῶν [γν]ωρίμω[ν], ἔπειθ᾿, ὡς μὲν οἱ δημοτικοὶ λέγουσι, παραστρατηγη[θ]ῆναι διὰ τῶν φίλων, ὡς δ᾿ οἱ β[ουλ]όμενοι βλασ[φ]ημεῖν, καὶ αὐτὸν κοινωνεῖν. δανεισάμενοι [*](4 γινωσκω L 6 καινομένην] ita legit Bl., recte ut vid.: κλινομένην Wn. (K-W3), qoud verum esse potest, sed littera altea α potius quam λ esse videtur 8 θιλοτιμιαν L*, corr. L1 9 φύσει Richards, cett. 13 ἠλάσατε Postgate 15 ταῦτ᾿ Η.L, al., τἄλλ᾿ ego antea, quod tuetur Ludwich (Berl. Phil. Woch. 1903, p. 700); sed est ante ε hasti transversa magis litterae τ quam λ apta 17 φιλαργυρίαν (fortasse -ειαν) L)] cf. Plut. Sol. 14: φσ...ειαν legit Wn., φι[λαργ]θρείαν Diels, φ[ιλοπου]τιαν Bl. 22 ασεισαχθια L*, σ suprascr. L1; ἄ σεισάχθεια K-W3 αποσισαμ(εν)οι L 23 τινες Wyse, al. 26 βουλόμενοι Ι. Ε. Β. Mayor, al. δανισαμ(εν)οι L) [*](1 Plut. Amat. 18,14 p. 763 D ὥσπερ οὗν ἧσάν ποτε τρεῖς στάσεις Αθἡνησι, Παράλων Ἐπακρίων Πεδιέων, χαλεπῶς ἔχουσαι καὶ διαφερόμεναι πρὸς ἀλλήλας· ἐπεὶ πάντες ἐν ταὐτῷ γενόμενοι καὶ τὰς ψήφους λαβόντες ἤνεγκαν πάσας Σόλωνι καὶ τοῦτον εἵλοντο κοινῇ διαλλακτῆν καὶ ἄρχοντα καὶ νομοθέτην, ὅς ἔδοξε τῆς ἄρετῆς ἔχειν ἀδηρίτως τὸ πρωτεῖον.) [*](10 Arsit. Pol Δ 11. 1296a16 σημεῖον δὲ δεὶ νομίδειν καὶ τὸ τὸ τοὺς βελτίστους νομοθέτας εἷναι τῶν μέσων πολιτῶν· Σόλων τε γὰρ ἧν τούτων (δηλοῖ δ᾿ ἐκ τῆς ποιήσεως, κτλ.)) [*](22 Hesych. σεισαχθεια: Σόλων χρεῶν ἀποκοπὴν δημοσίων καὶ ἰδιωτικῶν ἐνομθέτησεν, ἥωπερ σεισάχθειαν ἐκάλεσε παρὲ τὸ ἀποσείσασθαι τὰ βάρη τῶν δανείων. Phot.-Suid. σεισάχθεια: χρεοκοπία δημοσίων καὶ ἰδιωτικῶν, ἥν εἰσηγήσατο Σόλων. εἴρηται δὲ παρόσον ἔθος ἧν Ἀθήνησι τοὺς ὀφείλοντας τῶν πενήτων σώματι ἐργάζεσθαι τοῖς χρήσταις, ἀποδόντας δὲ οἱονεὶ τὸ ἄχθος ἀποσείσασθαι, ὡς Φιλόχορος δὲ δοκεῖ, ἀπολψηφισθπηναι τὸ ἄχθος. — Cyrill. Vall. E 11 σεισάχθεια: χρεῶν ἀποκοπαί.)