De pronominibus

Παντί τῳ προῦπτόν ἐϲτιν, ὡϲ ἡ ϲύντομοϲ ἑρμηνεία μετὰ τῆϲ δεούϲηϲ ϲαφηνείαϲ πολλῷ κρείττων καθέϲτηκε τῆϲ οὐχ οῦτωϲ ἐχούϲηϲ φράϲεωϲ. ὅθεν κατὰ δύναμιν τὴν ἰδίαν πειραϲόμεθα. τὸν περὶ τῶν ἀντωνυμιν λόγον διεξιόντεϲ, τὰ μὲν παρέλκοντα παραπέμπεϲθαι, τὰ δὲ ἐλλείποντα προϲαναπληρῶϲαι, τὰ δὲ μακροπεριοδεύτωϲ ὑπ᾿ ἐνίων εἰρημένα ἀνελλιπῶϲ ἐπιτομώτερον φράϲαι.

Ἀρκτέον δὲ ἀπἀ τῆϲ κλήϲεωϲ, ἐπεὶ παρά τιϲι διάφοροϲ. Τὸ μὲν [*](C) οῦν πάνταϲ παρατίθεϲθαι διεψευϲμένου ἐϲτὶ τὸ ἐπάγγελμα, τὸ δὲ τοὺϲ ἐλλογίμουϲ οὐκέτι.

Ἀρίϲταρχοϲ λέξειϲ κατὰ πρὸϲωπα ϲυζύγουϲ ἐκάλεϲε τὰϲ ἀντωνυμίαϲ. Ὧι καὶ ἀντίκειται τὸ μὴ ἴδιον εἶναι τοῦτο τῶν ἀντωνυμιῶν· ἰδοὺ γὰρ καὶ τὰ ῥήματα. μᾶλλον γὰρ αὐτῶν ὁ ὅροϲ· καὶ γὰρ κατὰ πᾶν πρόϲωπον ἀκολουθεῖ, αἱ δὲ ἀντωνυμίαι οὐχ οὕτωϲ, ὡϲ είρήϲεται.

Ἀλλὰ μὴν οὐδὲ κατὰ τὸν τοῦ Τροιζηνίου Διονυϲοδώρου λόγον παρονομαϲίαϲ κλητέον, ἐπεὶ καὶ ἄλλα ἔν τιϲι παρονομάζεται· πετρώδηϲ ηε γὰρ καὶ ἐργατίνηϲ. καὶ ἴϲωϲ οὐκ ἄλλαι τινὲϲ παραληφθήϲονται ἢ αἱ κτητικαί, ἐπεὶ ἡ ἐγὠ καὶ ἡ νῶι καὶ πᾶϲαι αἱ πρωτότυποι θεματικαί.

εἰ τὰ ὡριϲμένα ϲεϲημείωται, αἱ δὲ ἀντωνυμίαι ὡριϲμένα πρόϲωπα παριϲτᾶϲιν, οὐκ ἀπιθάνωϲ ὁ Τυραννίων ϲημειώϲειϲ αὐτὰϲ ἐκάλεϲεν. Ἀλλ᾿ ἴϲωϲ ἐλλειπὲϲ τὸ τοιοῦτον· οὐδὲν γὰρ τῶν παρακολουθούντων [*](B) αὐταῖϲ παρίϲτηϲιν.

Οὐδὲ μὴν ϲυγκαταθετέον ἐϲτὶ τοῖϲ ὁριζομένοιϲ· ἀντώνυμόν ἐϲτι μέροϲ λόγου ἀντ᾿ ὀνόματοϲ παραλαιβανόμενον. Οἱ γὰρ ὅροι τῶν γενικῶν ἐμπεριεκτικοί εἰϲιν ν, οὐ μὴν τῶν ἰδικῶν. ὁ γοῦν ὅροϲ ὁ τοῦ ἀνθρώπου οὐ τὸν ἰδικόν, τὸν δὲ γενικὸν ϲημαίνει. καὶ νῦν ἀντώνυμόν ἐϲτι τὸ ἰδικόν ν, τὸ ἐγώ, τὸ ϲύ, ἀντωνυμία δὲ τὸ ὅλον ν, τουτέϲτι τὸ γενικόν· ὥϲπερ ἀμφιβολία καὶ ἀμφίβολον, ϲυνωνυμία καὶ ϲυνώνυμον, [*](C) διωνυμία καὶ διώνυμον, ὁμωνυμία καὶ ὁμώνυμον. τὸ γὰρ οὐκερῶ ἀμφίβολον· τό τε Αἴαϲ, ἐπὶ τοῦ Αοκροῦ παραλαμβανόμενον καὶ τοῦ Τελαμωνίου, ὁμώνυμον. Ἀλλ᾿ ἴϲωϲ φήϲει τιϲ παράλογον τὸ λέγειν ἀντωνυμίαν τὸ ἐγώ δέον γὰρ ἀντώνυμον. Ἦν δ᾿ ἂν παράλογον, εί μὴ τοῖϲ γενικοῖϲ πολλάκιϲ ϲυνεχρώμεθα ἀντὶ τῶν ἰδικῶν, τὸ ζῷον [*](3 A.) τιθέντεϲ ἐπ᾿ ἀνθρώπου, καὶ ἐπὶ τοῦ φοίνικοϲ τὸ φυτόν. τοιοῦτον οὖν καὶ τὸ προκείμενον.

Ἐκφεύγοντάϲ φαϲι τὸ Αἰολικὸν τοὺϲ περὶ Κομανὸν ἀντωνομαϲίαϲ καλεῖν, εἴγε τὸ μὲν ὄνυμα οὐ κοινόν, τὸ δὲ ὄνομα. Ναί, ἀλλά, φαϲι, καὶ ἄλλα κατὰ τὸ ἔθοϲ ὀθνεῖα παρειϲῆλθεν, ὡϲ τὸ Εὔξεινοϲ πόντοϲ Ἰακῶϲ τῷ ῑ πλεονάϲαν ὅ τε ἀπηλιώτηϲ διὰ ψιλοῦ ϲυναλειφθείϲ, ὅπερ ϲυνεχὲϲ παῤ Ἴωϲι· τό τε ξενοδοκεῖον καὶ πανδοκεῖον· ἄλλα μυρία. Ἀλλὰ καὶ τοῦτο εὐδιάϲειϲτον. εἰ γὰρ τὰ παρειϲδύοντα τῶν διαλέκτων [*](B) οὐκ ἐν τῷ καθόλου, ἅπαξ δέ που (ἰδοὺ γὰρ κακόξενοϲ καὶ φιλόξενοϲ, ἄξενοϲ, ἓν δέ ἐϲτι τὸ εὔξεινοϲ· καὶ ἄφοδοϲ καὶ ἀφοριϲμόϲ καὶ ἀφορία, ἓν δὲ τὸ ἀπηλιώτηϲ), χρῆν ἄρα καὶ τὴν ἀντωνυμίαν ἅπαξ εἰρῆϲθαι, καὶ τὰ ὑπολειπόμενα ἔχειν κατὰ τὴν κοινὴν ἐκφοράν, λέγω δὲ διὰ τοῦ ο. νῦν δὲ οὐδαμῶϲ ἔϲτιν ἐπινοῆϲαι· πολυώνυμοϲ γὰρ καὶ διώνυμοϲ. πῶϲ [*](C) [*](AKOVM. 13 ⟩ Nec recte Tyrannio ϲημείωϲιν nuncupavit. — 5 4) Nec eis assentiendum est, qui ἀντώνυμον dici volebant. — 18 5) Nec Comani sententia probanda ἀντωνομαϲία nomen praeferentis, quod ὅνυμα aeolicum sit.) [*](DISCR. SCRIPT. 1. ιἰριϲμένα b, οριϲμενα A | ψριϲμένα b, οριϲμενα A | 2. παριϲτάϲιν] παρίϲτηϲιν Α, ν litteram iam aprima manu acriptam sed evanidam renovavit A, παρίϲτηϲιν b in textu, παρίϲταϲιν idem in ind mendorum | ἀπιθάνωϲ b, απειθανωϲ A | 3. ελλειπεϲ Α, ἐλλιπέϲ b | 15. ν post εϲτι bis erasum in A. 7. ἴδικῶν A, εἰδικῶν b | 8. ῖδιικον A, εἰδικόν b | 9. ῖδικον A, ἰδικόν b in textu, εἰδικόν idem in ind. mendorum | 12. τό τε Αῖαϲ] fol. 184 ν. | 13. ὁμώνυμον b, in A ομω litterae nunc palluerunt, ut 14 νυμιαν in voce ἀντωνυμίαν et 15 ιϲ in τοιϲ 15. Ἦν δἄν] Ἦν τ᾿ άν conicit G GUhlig | 15. ῖδικων A, εἰδικῶν b | ζῶον, quod evanuit in. A, adecit b | 19. Nαί b, in A aliquid erasum et ante ναι et post eam voculam ⟨εἰ⟩ναι. conicit JGuttentag | ν post φαϲι erasum in A 20. τὸ Εύξεινοϲ b, ευξεινοϲ A | 21. τῷ ib, το ι A ϲυναλειφθείϲ b, ϲυναληφθειϲ A 25. ἀφορία] Suspectum vocabulum b in var. lect., ἀφορμή conicit JGuttentag 26, τὸ, b, τω A | χρῆν b in var. lect, χρὴ iden in textu cum A)

Λεκτέον οὖν, ὡϲ καὶ ἐπ’ ἄλλων μυρίων κατὰ τὰϲ ϲυνθέϲειϲ μεταβολαὶ γίνονται φωνηέντων , καὶ ἐπὶ τοῦ ὀνόματοϲ τὸ αὐτό. τὸ ἄνεμοϲ διὰ τοῦ η ποδήνεμοϲ, καὶ ἔτι τὸ ἄγειν φορτηγόϲ, ϲτρατηγόϲ· τό τε ἀνήρ ἀντήνωρ· τὸ τε α τῶν οὐδετέρων ο γίνεται, γηροκόμοϲ, κρεοπώληϲ, [*](4 A) χρεοφείληϲ. τὰ δύο διὰ τοῦ ῑ, δύο μῆνεϲ δίμηνοϲ, δίπηχυϲ. καὶ τὸ ὄνομα οὖν τὸ μὲν ἄρχον ο ω ποιεῖ, τὸ δὲ παραλῆγον υ· ϲυνώνυμον γὰρ καὶ φερώνυμον, αὐτό τε τὸ ἀντ’ ὀνόματοϲ παραλαμβανόμενον ἀντωνυμία ἂν κληθείη. Τὸ δὲ ἀντωνομαϲία, πρὸϲ τῷ καὶ τρόπου ὄνομα δηλοῦν , καὶ τὸ ὀνομάϲαι ἔχει ἐγκείμενον , καθὸ καὶ τῷ χειμάϲαι τὸ χειμαϲία παράκειται · ὅπερ οὐκ ἐπιζητεῖ τὸ ϲημαινόμενον.

ῦἱ ἀπὸ τῆϲ Ϲτοᾶϲ ἄρθρα καλοῦϲι καὶ τὰϲ ἀντωνυμίαϲ, διαφέροντα δὲ τῶν παρ’ ἡμῖν ἄρθρων, ἡ ταῦτα μὲν ὡριϲμένα, ἐκεῖνα δὲ ἀοριϲτώδη. καὶ ὃν τρόπον, φαϲί, τὸ ἄρθρον διχῶϲ νοεῖται τε γὰρ ϲυμβολὴ τῶν κώλων, ἐν ὧ φαμεν ἔξαρθρον, καὶ αὐτὸ τὸ κῶλον, ἐν ῷ φαμεν μεγάλοιϲ ἄρθροιϲ κεχρῆϲθαι τὸν δεῖνα), οὕτω καὶ τὸ ἐν τῷ λόγῳ ἄρθρον τὸν αὐτὸν τρόπον. - καὶ Ἀπολλόδωροϲ ὁ Ἀθηναῖοϲ καὶ ὁ Θρᾷξ Διονύϲιοϲ καὶ ἄρθρα δεικτικὰ τὰϲ ἀντωνυμίαϲ ἐκάλεϲαν.

Ϲυνηγορεῖ δὲ αὐτοῖϲ ὁ λόγοϲ, καθὸ αἱ ἀντωνυμίαι καὶ ἀναφορικῶϲ λαμβάνονται, καὶ τὰ ἄρθρα δὲ ἀναφορὰν δηλοῖ. — τὰ ἄρθρα ἀνθυπάγεται ταῖϲ ἀντωνυμίαιϲ, προτακτικὰ μέν·

Δεκτέον δέ, ὡϲ ἡ τοιαύτη ϲυνηγορία εὐπαράκρουϲτοϲ. οὐ γάρ, εἶ τί τινι κατά τι κεκοινώνηκε, τοῦτο πάντωϲ ἐκείνῳ ταὐτόν ἐϲτιν. πρόϲωπα παριϲτᾶϲιν αἱ ἀντωνυμίαι, ἀλλὰ καὶ τὰ ῥήματα· καὶ οὐ τὸ αὐτὸ μέροϲ λόγου. γένοϲ ἐπιδέχεται τὸ ἐμόϲ, ἀλλὰ καὶ τὸ καλόϲ· ἀλλ’ οὐ τὸ αὐτό. καὶ τί λέγω ἐπὶ λέξεωϲ: ἐπὶ παντὸϲ γὰρ φυϲικοῦ τοῦτο. ζῳότητοϲ μετέχει ὁ ἄνθρωποϲ, ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλλα ζῷα· καὶ οὐ ταὐτὸν θεὸϲ καί τε [*](Β) ἄνθρωποϲ· καὶ ἐπ’ ἄλλων ἀπείρων. ῦὐκ ἂν οὖν, ἐὰν ἀναφορὰν ϲημαίνῃ ἡ ἀντωνυμία, πάντωϲ ἂν εἴη ἄρθρον, ἐπεὶ καὶ τὰ ἄρθρα ἀναφορὰν ϲημαίνει. Τί δὲ μᾶλλον αἱ ἀντωνυμίαι ἄρθρα ἧπερ τὰ ἄρθρα ἀντωνυμίαι, ἄλλωϲ τε καὶ τὸ ὅτε ἀναφορικόν, καὶ οὐ πάντωϲ ἄρθρον.

Οἶμαι δὲ καὶ τὸ ὑπὸ τῶν Ϲτωικῶν καλεῖϲθαι αὐτὰ ἀοριϲτώδη ὑπό τι [*](AROVM, 20 Sed si quae voces quaedam communia habent, non sequitur ut eidem orationis parti tribuendae sint. 30 Deinde probari non potest, articulos ἀοριϲτώδη vocari Stoicis: non ]nunquam enim rulationcm significant, itaque defnit sunt.) [*](Disca. SCRIPT. 1 —2. θέουϲα καὶ b, θεεϲκε Α 7, ν erasum post ομολογουϲι in Α | 8 ἕ, οῖ b, ε αι οι Α |9. κλητικὰϲ b, κλιτικαϲ Α | 12.ἀντωνυμίαι b, ανωνυμιαι Α 13. ν erasum post εϲτι in Α |καὶ καθόλου b, καθολου καί Α | 16,ν erasum post παρειλκυϲε in Α · |17. τὸ τούτου b, του τούτου Α ἀπ ὸ τοῦ τ b, απο τ Α 18. port τοῦτο spatium in A, ut incisum indicetur |μονοπροϲωπουϲιν Α εἰϲ 5 b, ειϲ ω Α |v  post ληγουϲι eras. in Α 21. ν post κεκοινωνηκε cras. in Α |ἐκείνῳ b, εκεινο Α |25. θεὸϲ καί τε] ἰχθύϲ τε καὶ conicit G GUhlig | 27. ϲημαίνῃ b, ϲημαινει Α εἶη σρθρον] fol. 146 ν.)

Κάκεῖνο δ’ εὔηθεϲ τὸ λέγειν, ἄρθρα ἀντὶ ἀντωνυμιῶν, καὶ διὰ τοῦτο ἵν μέροϲ λόγου. — πρῶτον οὐκ εἰ τι ἀντί τινοϲ παραλαμβάνεται, εὐθέωϲ ταὐτὸν ἐκείνῳ ἐϲτίν. ἰδοὺ γὰρ

Τό δὲ πάντων μεῖζον· μεγάλην ἀϲθένειαν διὰ τὴν ἰδίαν ἀπειρίαν τοῦ ποιητοῦ καταγγέλλουϲι, φάϲκοντεϲ τοϲαῦτα ϲχήματα ἄρθρων ἀντὶ ἀντωνυμιῶν παραλαμβάνειν. τὸ γὰρ μὴ ταῖϲ κατὰ φύϲιν λέξεϲι κεχρῆϲθαι [*](C) κακία. Ἐλελήθει οὖν αὐτούϲ ἡ ὁμοφωνία τῶν ἄρθρων καὶ τῶν ἀντωνυμιῶν. ἡ γὰρ προκειμένη παραγωγὴ ὡϲ ἀπὸ τῶν ἄρθρων πίϲτιϲ γίνεται τοῦ ὁμοφωνεῖν τὰ ἄρθρα ταῖϲ ἀντωνυμίαιϲ. εί γὰρ τὸ τηλικοῦτοϲ ὄνομα, ⟨καθότι⟩ καὶ τὸ τηλίκοϲ ὄνομα τοῦ αὐτοῦ παραϲτατικόν, ὡϲαύτωϲ καὶ ⟨τὸ⟩ τηλικόϲδε, τό ⟨τε⟩ τημοῦτοϲ καὶ τὸ τημόϲδε ἐπιρρήματα , καθότι καὶ τὸ τῆμοϲ, τηνικαῦτα καὶ τηνικάδε· παντὶ προῦπτον ὅτι, εἰ τὸ οὑτοϲ [*](AHGVM, 7 Neque illud verum est, articulos, quod prnominum loco ponantur, eidem orationis parti tribuendos esse: nam primum , si qua vocabula inter se commutantur, non sequitur ut eidem orationis parti assignanda sint 19 Deinde voces inter se diversae eadem forma haud raro proteruntur O igitur τοῦ sim ., quamquam forma conveniunt cum articulis, tamen pronomina putanda sunt ubi pronominum potestatem habent.) [*](Disca. SCRIPT. 1. μαχόμενον] Deest fortasse ἑαυτῷ. Certe in codice patet, quo id recipiatur,spatium’ in var lect. Spatium vero, si quidem aliquid indicet, incsum indicare monet JGuttentas παρεγένετο] Exciderunt haec fere: ὡριϲμένον δὲ τὸ ὁ ὅνθρωποϲ παρεγένετο b in var. lect , οὐκέτι δὲ τὸ ὁ ὅνθρωποϲ παρεγένετο adicit JGutteutag | 2 ν [post εϲτι eras, Α | 4. φηϲει Α, φήϲειε b | 5. ὡριϲμένα b, οριϲμενα Α |8. δ’ευηθεϲ Α, δὲ εὔηθεϲ b | 12. καί ου ταὑτο Α, om b |και τὸ b, και τω Α |15. 16.  v post εϲτι bis eras in Α 21. ν post καταγγελλουϲι eras. in Α 1 26 καθότι και b, καί Α | 21, καὶ τὸ b, και Α | τό τε b, το Α | 28. τηνικαῦτα καὶ τηνικάδε aut delenda esse censet GUhlip, aut sic spplenda: ⟨τό τε⟩ τηνικαῦτα καὶ τηνικάδε, ⟨καθότι καὶ τὸ τηνίκα⟩)

Οὐκ ἐπεὶ δὲ ἐγκλίϲεωϲ ἀμοιρεῖ ἥδε ἡ ϲύνταξιϲ τῶν ἀντωνυμιῶν, [*](B) πάντωϲ ἐπιλήψεωϲ τεύξεται. οὐδὲ γὰρ πᾶϲα ἀντωνυμία τὸν διϲϲὸν τόνον ἀνεδέξατο. ἄλλωϲ τε ὅϲαι γένουϲ ἐμφαντικοί εἰϲιν . αὗται μόνωϲ ὀρθότονοι (περὶ γὰρ τῆϲ αὐτόϲ ἐν τῷ ἰδίῳ τόπῳ εἰρήϲεται). ὀρθῶϲ ἄρα καὶ αἱ προκείμεναι ἀνέγκλιτοι καθεϲτᾶϲι.

Κἀκεῖνο δὲ προϲθετέον, ὡϲ αἱ μὲν ἀντωνυμίαι ἀντ’ ὀνομάτων, τὰ δὲ ἄρθρα μετ’ ὀνομάτων. πῶϲ οὖν ἓν μέροϲ λόγου τὸ μετά τινοϲ καὶ ἀντί τινοϲ, Αἱ ἀντωνυμίαι μετὰ ῥήματοϲ αὐτοτέλειαν ποιοῦϲιν, [*](C) αὐτὸϲ γράφει, ϲὺ γράφειϲ· τὰ δὲ ἄρθρα οὖ Τὰ ἄρθρα ὑποτακτικά ἐϲτι τῆϲ εὐθείαϲ, αἱ δὲ ἀντωνυμίαι εὐθείαϲ οὐϲαι οὔποτε ὑποτακτικαί. Τῶν ἀντωνυμιῶν μεταλήψειϲ γίνονται εἰϲ ὀνόματα ῆ εἰϲ τὰϲ ἰϲοδυναμούϲαϲ, λέγω δὲ τὴν ἕ καὶ ἵ καὶ τὴν οῖ , ὅτε εἰϲ τὴν αὐτόϲ ἢ αὐτῷ ἢ αὐτόν μεταλαμβάνονται· τὰ δὲ ἄρθρα ἀμετάληπτα εἰϲ ταῦτα τὸ γὰρ

Φήϲει τιϲ· ---καὶ ἡ ἐγώ πολλὴν ἔχει διαφορὰν πρὸϲ τὴν ἐμόϲ, καὶ ἓν μέροϲ λόγου. Ἀλλ’ ἐμπίπτει εἰϲ τὸ γενικόν, τὸ ἀντ’ὀνόματοϲ παραλαμβάνεϲθαι, [*](B) τό τε τὰ πρόϲωπα πάντοτε ὁρίζειν τοῦ κτηϲαμένου, τὸ οὐϲίαϲ παραϲτατικὸν εἶναι. τὰ δὲ ἄρθρα οὔτε ἀντ’ ὀνόματοϲ . οὕτε ὁρίζει πάντοτε τὰ πρόϲωπα, οὔτε οὐϲίαν παρίϲτηϲιν· ὥϲτε οὐκέτι ἐν ἰδικῇ διαφορᾶ, ἀλλὰ γενικῇ.

Ϲαφὲϲ δὲ ὅτι καὶ οἱ ἀπὸ τῆϲ Ϲτοᾶϲ αὐτὸ μόνον τῷ αὐτῷ ὀνόματι προϲκεχρημένοι εἰϲίν, οὐκέτι δὲ καὶ τῷ πράγμ⟨ατι⟩. καὶ γὰρ ὅτε παραλαμβάνουϲιν [*](C) ἕνεκα ὑποδείγματοϲ ἄρθρον ⟨τὸ⟩ ἐπὶ ϲώματοϲ, πολὺ διέϲτηκε· πόθεν γὰρ ἁρμογή τε καὶ κῶλον τὸ αὐτό: Ἄμεινον οὖν χωρίζονταϲ τὸ μὲν καλεῖν ἄρθρον , καθότι πἄντοτε ἐναρμόνιον πτωτικῷ, τὸ δὲ καλεῖν ἀντωνυμίαν, ὅτι ἀντ’ ὀνόματοϲ τίθεται.

Οὐ γὰρ ἰϲωνυμίαν, ὥϲ τινεϲ· οὐ γὰρ τὰ ἴϲα παρακολουθεῖ τῷ ὀνόματι καὶ τῇ ἀντωνυμίᾳ. τὸ μὲν γὰρ ἀμοιρεῖ δείξεωϲ, ποιότητά τε [*](10 A) ἐπαγγέλλεται· αἱ δὲ δεῖξιν ἔχουϲι μετὰ προϲώπων ἀκολουθίαϲ, οὐϲίαν τε μόνον δηλοῦϲιν.

Ὁριϲτέον οὑν τὴν ἀντωνυμίαν ὡδε· λέξιν ἀντ’ ὀνόματοϲ προϲώπων ὡριϲμένων παραϲτατικήν, διάφορον κατὰ τὴν πτῶϲιν καὶ ἀριθμόν, ὅτε καὶ γένουϲ ἐϲτὶ κατὰ τὴν φωνὴν ἀπαρέμφατοϲ.