Quod Omnis Probus Liber Sit

πρῴην ὑποκριτῶν τραγῳδίαν ἐπιδεικνυμένων καὶ τὰ παρ’ Εὐριπίδῃ τρίμετρα διεξιόντων ἐκεῖνα

ἄγαμαι καὶ τῶν Ἀργοναυτῶν, οἳ σύμπαν ἀπέφηναν ἐλεύθερον τὸ πλήρωμα μηδένα μηδὲ τῶν εἰς ἀναγκαίας ὑπηρεσίας προσέμενοι δοῦλον, ἀδελφὴν ἐλευθερίας αὐτουργίαν ἐν

τῷ τότε ἀσπασαμένων. εἰ δὲ καὶ ποιηταῖς προσέχειν ἄξιον — διὰ τί δὲ οὐ μέλλομεν; παιδευταὶ γὰρ οὗτοί γε τοῦ σύμπαντος βίου, καθάπερ ἰδίᾳ γονεῖς παῖδας καὶ οὗτοι δημοσίᾳ τὰς πόλεις σωφρονίζοντες —, οὐδ’ ἡ Ἀργὼ ναυαρχοῦντος Ἰάσονος ἐπέτρεπεν ἐπιβαίνειν οἰκέταις, [*](1 ἐπιτελούντων Α ὀίων] ὃν M 2 τύχοι ΑΗ (Turn.) τὴν om. AQT 4 τραγῳδίας AT 5 τὰ om. QT εὐριπίδι AP 6 τοὐλεύθερον γὰρ Stob.: τὸ ἐλευθερίας γάρ QT, τὸ γὰρ ἐλευθερίας Α, τὸ ἐλεύθερον γὰρ ceteri τ’ ἐλεύθερον γάρ v) 7 σμίκρ’] μικρὰ M, σμικρὸν AT, σμικρὰ ceteri μεγάλα MFHP νομιζέτω] νομίζεται Stob. 8 τοὺς θεατάς MG: τοὺς οὖν θεατὰς ceteri (v) ἅπαντας om. M εἶδον] ἦδον M ἐπ’ ἄκρων M: ἀπ’ ἄκρων ceteri ἀναστάντες ἐς corr. ex ος?) M 9 καὶ ante φωναῖς om. FQT ἐπαλλήλαις M, ἐπ’ ἀλλήλους T 10 καὶ om. AQT συνείροντες M, συνείροντος P 11 ἄγαμαι καὶ τὸ τῶν Ἀργοναυτῶν coni. Mang. 12 μηδὲ M: μήτε ex μηδὲ corr. H, μήτε ceteri (v) τῶν εἰς M: τῶν ἰδίας μήτε ἰῶν G. τῶν ἰδίας FP, τῆς ἰδίας HAQT (Turn.) 13 post ὑπηρεσίας add. ἕνεκα G προέμενοι M, προσιέμενοι FA δούλων G ἀδελφὴν MGQ: ἀδελφὸν ceteri (v) ἐλευθερία QT, ἐλεύθερον Α αὐτουργίαν M: λειτουργίαν ceteri (Turn.) 14 εἰ δὲ] εἴ γε G εἰ δὴ y) ποιητῆ AQT ἄξιον M: ὅσιον ceteri (Turn.) 15 δ’ M οὗτοί γε om. M, post τοῦ σύμπαντος transp. QT 16 ἰδίᾳ] οἷα M παῖδας M (coni. Mang.): παιδὸς ceteri (v) καὶ ante οὗτοι videtur delendum δημοσίᾳ om. T δημοσία τἀς πόλεις M: τὰς πόλεις δημοσία ceteri (v) σωφρονίζοντες Μ: σωφρονίζουσιν ceteri (v) 17 οὐδ’ ἡ] οὖ δὴ FHPT ἀργοναυταρχοῦντος HP ἀργοναυαρχοῦντος Turn.) ἐπέτρεπεν] επέγραπτεν (sic) F ἐπιβαίνειν ἐπιτρέπει οἰκέτην Α, οὐκ ἐπιτρέπει ἐπιβαίνειν οἰκέτην QT) [*](6 Eur. frg. 275, 3. 4 (ap. Stob. Ecl. IV 8, 3).)

Ἐπανατάσεων δὲ καὶ ἀπειλῶν, ἃς σοφοῖς ἀνδράσιν ἐπανατείνονται καὶ ἀπειλοῦσί τινες, ἥκιστα φροντιστέον καὶ τὰ ὅμοια λεκτέον Ἀντιγενίδᾳ τῷ αὐλητῇ. καὶ γὰρ ἐκεῖνόν φασιν, ἐπειδή τις τῶν ἀντιτέχνων ὀργισθεὶς εἶπεν "ὠνήσομαί σε,“ βαθεῖ ἤθει φάναι· „κἀγὼ τοιγαροῦν διδάξω σε αὐλεῖν.“

ἄξιον οὖν καὶ τῷ σπουδαίῳ πρὸς μὲν τὸν ἔχοντα ὠνητικῶς λέγειν· „σωφροσύνην ἄρα ἀναδιδαχθήσῃ“, πρὸς δὲ τὸν ἀπειλοῦντα φυγήν· „πᾶσα γῆ μοι πατρίς“, πρὸς δὲ τὸν χρημάτων ζημίαν· „ἀρκεῖ μετρία βιοτά μοι“, πρὸς δὲ τὸν πληγὰς ἢ θάνατον ἐπανατεινόμενον· „οὐ μορμολύττεταί με ταῦτα, οὐδ’ εἰμὶ πυκτῶν ἢ παγκρατιαστῶν ἐλάττων, οἵτινες ἀμαυρὰ εἴδωλα ἀρετῆς ὁρῶντες, ἅτε σωμάτων αὐτὸ μόνον εὐεξίαν διαπονήσαντες, ἑκάτερα τλητικῶς ὑπομένουσιν·

ὁ γὰρ ἡγεμὼν σώματος ἐν ἐμοὶ νοῦς ἀνδρείᾳ τονωθεὶς οὕτω σφόδρα νενεύρωται, ὡς ἐπάνω πάσης ἀλγηδόνος ἵστασθαι δύνασθαι.“

Φυλακτέον οὖν τὸν τοιοῦτον θῆρα συλλαμβάνειν, ὃς οὐκ ἀλκὴν μόνον ἀλλὰ καὶ ὄψιν φοβερὸς ὢν τὸ δυσάλωτον καὶ μὴ εὐκαταφρόνητον δείκνυται.

Ἀσυλία τόπων πολλάκις οἰκετῶν τοῖς καταφεύγουσιν ἄδειαν καὶ ἐκεχειρίαν ὡς ἰσοτίμοις καὶ ἰσοτελέσι παρέσχετο· καὶ τοὺς ἐκ προπάππων καὶ τῶν ἄνω προγόνων κατά τινα συγγενικὴν διαδοχὴν παλαιοδούλους ἔστιν ἰδεῖν, ὅταν ἐν ἱεροῖς ἱκέται καθέζωνται, μετὰ πάσης ἀδείας ἐλευθεροστομοῦντας.

εἰσὶ δ’ οἳ καὶ τοῖς κτησαμένοις οὐκ ἐξ ἴσου μόνον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος εὐτόνως ἅμα καὶ καταφρονητικῶς διαφέρονται περὶ τῶν δικαίων· οὓς μὲν γὰρ ὁ τοῦ συνειδότος ἔλεγχος, κἂν ὦσιν εὐπατρίδαι, πέφυκε δουλοῦσθαι, οἳ δὲ τὴν τοῦ σώματος ἄδειαν ἐκ τῆς περὶ τὸν τόπον ἀσυλίας πεπορισμένοι ψυχῆς, ἣν ὁ θεὸς ἐκ πάντων ἀχείρωτον ἐδημιούργησεν, ἐλεύθερα καὶ εὐγενῆ σφόδρα ἀναφαίνουσιν ἤθη·

εἰ μὴ λίαν οὕτω τίς ἐστιν ἀλόγιστος, ὡς χωρία μὲν θάρσους αἴτια καὶ παρρησίας ὑπολαμβάνειν εἶναι, τὸ δὲ τῶν ὄντων θεοειδέστατον, ἀρετήν, μηκέτι, δι’ ἣν καὶ τοῖς χωρίοις καὶ τοῖς ἄλλοις ὅσα φρονήσεως μετέχει τὸ ἱεροπρεπὲς ἐγγίνεται.

καὶ μὴν τοῖς μὲν εἰς ἀσύλους τόπους καταφεύγουσιν, ἐκ μόνων τῶν τόπων περιπεποιημένοις ἀσφάλειαν, ἐκ μυρίων ἄλλων ἀγωγίμοις συμβέβηκε γίνεσθαι, δώρων γυναικός, ἀδοξίας τέκνων, ἔρωτος ἀπάτης, τοῖς δὲ εἰς ἀρετὴν ὥσπερ εἰς ἀκαθαίρετον καὶ ἐρυμνότατον τεῖχος ἀλογεῖν βλημάτων, ὧν αἱ ἐφεδρεῖαι τῶν παθῶν βάλλουσι καὶ τοξεύουσι. ταύτῃ τις πεφραγμένος τῇ

δυνάμει μετὰ παρρησίας ἂν εἴποι, ὅτι οἱ μὲν ἄλλοι πρὸς τῶν τυχόντων ἁλίσκονται,

λέγεται γοῦν ὁ Πριηνεὺς Βίας ἀπειλοῦντι Κροίσῳ μάλα καταφρονητικῶς ἀνταπειλῆσαι ἐπεσθίειν τῶν κρομμύων, αἰνιττόμενος τὸ κλαίειν, ἐπεὶ δάκρυα κινεῖ ἡ κρομμύων βρῶσις.

οὕτως οἱ σοφοὶ βασιλικώτερον οὐδὲν ἀρετῆς νομίζοντες, ἣ τοῦ βίου παντὸς αὐτοῖς ταξιαρχεῖ, τὰς ἄλλων ἡγεμονίας ὡς ὑπηκόων οὐ δεδίασι. παρ’ ὃ τοὺς διχόνους καὶ δολεροὺς ἅπασιν ὀνομάζειν ἔθος ἀνελευθέρους τε καὶ δουλοπρεπεῖς.

ὅθεν κἀκεῖνα εὖ πεφώνηται·

ἄξιον δὲ καταγελᾶν τῶν ἐπειδὰν [*](1 ἐγὼ] ἐὰν T δὲ MAHP, sequitur in M spat. c. 6 litt. ἐμαυτῶ AQ, μέν τοῦ M καὶ κλύειν M: καὶ λύειν FHP (Turn.), καὶ et spat. c. 4—5 litt. κελεύειν AQT mg Ρ2 2 ante ἄρχειν add. καὶ P ἄρχειν] ἀρχὴν Μ θ’] δ’ FAQT ὁμοῖος M τἀρετῇ Nauck: τά ἀρετῆς M, ἥ ἀρετὴ ceteri (v) 3 τά om. M, τὰ πάντα om. QT 4 γοῦν] δ’ οὖν F 5 ἀπειλῆσαι T ἐπεσθίων AP κρομύων FG ἐπεὶ MFGP: ἐπειδὴ HAQT 6 ἡ om. AT κρομύων FG 7 ἄλλων M: τῶν ἄλλων ceteri (v) 7. 8 ἄλλων ἡγεμονίας] ἀπειλὰς G ἡγεμονίας om. Η 8 ὡς M: om. Q, τῶν ceteri (Turn.) post δεδίασι deesse quaedam animadvertit Mang. παρὸ FAHP, παρά M διχόνους] δεινόχλους M post δολεροὺς add. οὓς M 9 τε] τινας M 10 εὖ πεφώνηται M: ἐκπεφώνηται ceteri (Turn.) 11 δουλεία M εὐθείη T, ἡ εὐθείη Α, ἢ εὐθείη P 12 καὶ αὐχένα FG, τε καὶ αὐχένα M ἔχει v: ἔχουσα codd. (Vind.) 13 πλάγιον] παλαιὸν M καὶ ante ἀπατηλὸν om. AHP, post ἦθος add. Η 14 εὐγενὲς hoc loco addidi τὸ εὐθὺ] τό εὐθὲς F, τὸ εὐγενὲς M post ἀνύπουλον add. εὐγενέστατον G Vind. (v), ἐλεύθερον M 14. 15 βουλεύμασι καὶ βουλευμάτων Mang.: βουλήμασι καὶ βουλημάτων codd. 15 post συνᾳδόντων add. εὐγενέστατον QT ἄξιον δὲ AQT: δὲ om. ceteri (v) ; ἄξιον οὑν coni. Mang. δ’ post τῶν add. F) [*](1 frg. trag. adesp. 327. 4 sqq. Diog. La. I 83 θᾶττον δ’ αὐτῷ πέμψαντι πρὸς τὸν Βίαντα, ἴνα ἥκοι παρ’ αὐτόν, „ἐγὼ δὲ“ φησίν „Ἀλυάττῃ κελεύω ἴσον τῷ κλαίειν]. Suid. κρόμμυα ἐσθίειν· ἴσον τῷ κλαίειν. Ἀλυάττῃ γάρ πέμψαντι πρός Βίαντα τόν σοφόν, ἵνα θᾶττον παρ’ αὐτὸν ἥκοι, „ἐγὼ“ φησίν „Ἀλυάττῃ κρόμμυα ἐσθίειν“. 11. 12 Theogn. Eleg. v. 535. 536. 11—14 Vindob. gr. 67 fol. 58r: περὶ οἰκετῶν: Οὔποτε δουλείη κεφαλὴ εὐθεῖα πέφυκα, ἀλλ’ αἰεὶ σκολιεὶ καὶ αὐχένα λοξὸν ἔχουσα τὸ γάρ πλάγειον καὶ ποικίλον καὶ ἀπατηλόν ἦθος ἀγενέστατον, ὥσπερ τύ εὐθὺ καὶ ἄπλα(στον) καὶ ἀνύπουλον εὐγενέστατον.)

ὁ γοῦν Διογένης ἰδών τινα τῶν λεγομένων ἀπελευθέρων ἁβρυνόμενον καὶ πολλοὺς αὐτῷ συνηδομένους, θαυμάσας τὸ ἄλογον καὶ ἄκριτον, „ὅμοιον“ εἶπεν „ὡς εἴ τις ἀνακηρύξειέ τινα τῶν οἰκετῶν ἀπὸ ταύτης τῆς ἡμέρας εἶναι γραμματικὸν ἢ γεωμέτρην ἢ μουσικόν, οὐδ’ ὄναρ τῶν τεχνῶν ἐπῃσθημένον.“ ὡς γὰρ ἐπιστήμονας οὐ ποιεῖ τὸ κήρυγμα, οὕτως οὐδὲ ἐλευθέρους — ἐπεὶ μακάριον ἦν τι —, ἀλλὰ μόνον οὐκ οἰκέτας.

Ἀνελόντες οὖν τὴν κενὴν δόξαν, ἧς ὁ πολὺς ὅμιλος ἀνθρώπων ἀπῃώρηται, καὶ ἀληθείας ἱερωτάτου κτήματος ἐρασθέντες μήτε τοῖς λεγομένοις ἀστοῖς πολιτείαν ἢ ἐλευθερίαν μήτε τοῖς οἰκότριψιν ἢ ἀργυρωνήτοις δουλείαν ἐπιφημίσωμεν, ἀλλὰ γένη καὶ δεσποτικὰ γράμματα καὶ συνόλως σώματα παρελθόντες ψυχῆς φύσιν ἐρευνῶμεν.

εἰ μὲν γὰρ πρὸς ἐπιθυμίας ἐλαύνεται ἢ ὑφ’ ἡδονῆς δελεάζεται ἢ φόβῳ ἐκκλίνει ἢ λύπῃ στέλλεται ἢ ὑπ’ ὀργῆς τραχηλίζεται, δουλοῖ μὲν αὑτήν, δοῦλον δὲ καὶ τὸν ἔχοντα μυρίων δεσποτῶν ἀπεργάζεται· εἰ δὲ φρονήσει μὲν ἀμαθίαν, σωφροσύνῃ δ’ ἀκολασίαν, δειλίαν δὲ ἀνδρείᾳ καὶ πλεονεξίαν δικαιοσύνῃ κατηγωνίσατο, τῷ ἀδουλώτῳ καὶ τὸ ἀρχικὸν προσείληφεν. [*](1 ἐλευθερωθῆναι] ἐλευθέρωσιν M 2 ἄν add. Wilamowitz εἶεν] εἶναι εἰ F, εἶεν om. AQT δὲ] τὲ M 3 πάντες] πάντως coni. Wilamowitz ὑπακούοντες corr. ex ὑπάκοντες F2 ἂν MFG: om. ceteri (Turn.) 4 καὶ om. HP (fortasse recte) ἐν om. AH ἀψύχοις] αὐχμοῖς AQT λαχάνου M πεμμάτων Mang. (non M): σπερμάτων codd. (Turn.) 5 ὅσ᾿ Α ὄσα ἄλλα] τῶν ἄλλων ὅσα conicio σιτοπόνων Mang.: om. in lac. G, πεμμάτων M, πομάτων QT, σπερμάτων FAHP (Turn.) ὀψαρτυμάτων AQT περιεργίαι MG: περιεργία FHP, περιεργίας AQT 9 γεωμέτρην Mang.: γεωμετρικόν codd. (Turn.) 10 τῶν τέχνης QT, τεχνῶν om. F 11 οὐδ’ Α ἐπεὶ] ἐπειδὴ AQT ἦν τί M (τι scripsi): ἦν ceteri (v) 12 μόνον οὐκ M: om. ceteri (Turn.) 13 οὑν] τοίνυν HP (v) 15 ἀστοῖς] ἀστοῖς] Α, αὐτοῖς Q οἰκοτρίβαις M alteruin ἡ om. AQL (Turn.) 15. 16 ἀργυρωνήταις AQT 16 ἐπιψηφίσωμεν F γένη om. G 18 πρὸς ἐπιθυμίαν M 19 λύπῃ] φόβω M στέλλεται) συστέλλεται AHP (v) ὀργῆς M: ἀπορίας ceteri (v) τραχηλιάζεται AQT δουλοῖ M: δούλην ceteri Cv) αὐτὴν εἰ codd. 21 δειλίαν δ’ A ἀνδρία Α, ἀνδρία FG 22 προσείληφεν codd.: προσείληφε v)

μήτε τῆς καταδουλουμένης μήτε δι’ ἧς ἐλευθερία βεβαιοῦται, γυμναὶ δέ εἰσιν ἔτι, καθάπερ αἱ τῶν κομιδῇ νηπίων, ταύτας τιθηνοκομητέον, ἐνστάζοντας τὸ μὲν πρῶτον ἀντὶ γάλακτος ἁπαλὰς τροφάς, τὰς διὰ τῶν ἐγκυκλίων ὑφηγήσεις, εἶτ’ αὖθις κραταιοτέρας ὧν φιλοσοφία δημιουργός, ἐξ ὧν ἀνδρωθεῖσαι καὶ εὐεκτήσασαι πρὸς τέλος αἴσιον, οὐ Ζηνώνειον μᾶλλον ἢ πυθόχρηστον, ἀφίξονται, τὸ ἀκολούθως τῇ φύσει ζῆν.