De Virtutibus

εἰς ἅπερ ἀπιδὼν οὐ μόνον λοχαγοὺς καὶ στρατηγοὺς καὶ τοὺς ἄλλους τῆς στρατιᾶς ἡγεμόνας ἀλλὰ καὶ τῶν στρατιωτῶν ἕκαστον ἐπικρίνει, δοκιμάζων πῶς ἔχει πρός τε σώματος [*](1 ἀφείσθω codd.: ἀφιέσθω Mang. πάσας M φιλανθρώπως Α (cf. Clem. Al.): φιλανθρωπίαν ceteri; φιλανθρωπίας v 1. 2 καὶ στρατηγικῶς e Clem. Al. supplevit Wendl. 2 εὑρισκόμενος Wendl.: ἀνευρισlόμενος codd. ἶνα SA: ἵν’ ceteri τά om. L (Turn.) 3 πονησάντων VOFA: πονεσάντων ceteri λαμβάνωσιν SBOHP, λαμβάνουσι G 5 οἰκονομεῖν L (Turn.) pr. δὲ SVOFG: δ’ ceteri 6.7 τὸν δὲ μὴ μνώμενον γαμεῖν transp. F 7 οὐ δεῖν] οὐδεὶς Α; οὐ δέον coni. Maug. 8 τὰ Α: τῶν ceteri (v) τὸν ora. Α 9 τὰς ψυχὰς ΒΕΚM ἐκεῖ] ἐκεῖσε coni. Wendl., οἴκοι coni. Mang. 11 διώκωσι M 12 περὶ] παρὰ F 13 τῆ ἐλπίδι Α: τῆς ἐλπίδος ceteri (Turn.) 14 ἕκαστον Η1 15 ψυχὴ V2OF: ψυχῆς ceteri (v) 17 στρατικὸν M 18 προενεληλυθὸς S: προεληλυθὸς ceteri (v) ; προεσεληλυθὸς coni. Wendl. ὑποικουρεῖ Mang.: οἰκουρεῖ codd. ὅπως om. F 19 ἐναποδὐωνται A 20 οὐδενός F ἢν] ἣν VO, ἡ F ἀπορρίψη VOF 21 φθερεῖ Wendl. φθείρει ipse ψονιεψι): εἰ φέρει V20, εἰ φέροι F, φέρειν GH2, φέρει cetcri; φύρει coni. Mang. τι] ti] τῆ SGH2 (v) τῆς) κηραινούσης . . . ψυχῆς Mang.: khrainoqysh . . . ψυχὴ codd. 22 ἀφιδῶν S1, corr. S2 23 στρατιᾶς VOFG: στρατείας ceteri (v))

τούτων γὰρ ἕκαστον ἰδίᾳ καθ’ αὑτό, εἰ δεῖ τἀληθὲς εἰπεῖν, δύναμίς ἐστιν· ἀθρόα δ’ εἰ συνέλθοιεν, ῥώμην ἄμαχόν τινα καὶ ἀνανταγώνιστον ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος ἐπιδείξονται, κρατοῦντες ἀναιμωτὶ τῶν πολεμίων.

Τῶν δὲ λεχθέντων σαφεστάτην πίστιν αἱ ἱεραὶ βίβλοι περιέχουσιν. ἔθνος πολυανθρωπότατόν ἐστιν Ἄραβες, οἷς ὄνομα παλαιὸν ἦν Μαδιηναῖοι. οὗτοι πρὸς Ἑβραίους φιλαπεχθημόνως ἔχοντες, οὐδενὸς ἕνεκα ἑτέρου μᾶλλον ἢ ὅτι τὸ ἀνωτάτω καὶ πρεσβύτατον αἴτιον σέβουσι καὶ τιμῶσι τῷ ποιητῇ καὶ πατρὶ τῶν ὅλων προσκεκληρωμένοι, καὶ πάσας μὲν μηχανὰς τεχνάζοντες, πάσας δὲ πείρας καθιέντες, ἵνα ἀπὸ τῆς τοῦ ἑνὸς καὶ ὄντως ὄντος τιμῆς αὐτοὺς ἀποστήσωσι καὶ μεθαρμόσωνται πρὸς ἀσέβειαν ἐξ ὁσιότητος — οὕτως γὰρ περιέσεσθαι ῥᾳδίως [*](1 εὐστάθειαν HP: ἀπάθειαν F, εὐπάθειαν ceteri εἰ] εἰς Α 2 pr. εἰ om. Α ὑγιαίνων G δι’ ὄλου VOF μέλεσι καὶ μέρεσι F πᾶσιν om. O 4 θαρραλεότητος] θαρραλεωτάτη H (v) 5 φρονήσεως] φρονήματος coui. Mang. εἰ] F G ἕκαστα SVOFG 7 ἀθρόοι SVOF εἰ συνέλθοιεν] εἰσέλθοιε M 8 ἐπιδείξωνται S, ἐπιδείξαντες V2OF κρατοῦσιν V2OF 10. 11 παρέχουσιν conicio 11 tit. περὶ εὐσεβείας hoc loco add. G ἄρραβες VOAH2 12 Μαδιηναῖοι] τοὺς Μαδιηνέους σαρακηνοὺς λέγει aduot. S, τοὺς σαρακηνοὺς λέγει mg G οὗτοι] οὕτως S οὐδενός] μηδενὸς P 13 ἑτέρου ἕνεκα Α ἕνεκα ἑτέρου Mang.): ἕνεκα om. ceteri (Turu.) ἀνωτάτω Maug. (cf. Clem. Α1.): ἀνώτατον codd. (Turn.) αἴτιον oin. S 13. 14 σέβουσι καὶ om. Κ 14 tert. καὶ eras. V-, om. OF 15 μηχανὰς μὲν transp. Α τεχνάσαντες V-OF καθέντες P ἴνα S: ἵν᾿ ceteri 16 ὄντως om. Tiirn. ἀποστήσουσι ’P 16. 17 μεθαρμώσονται S 17 ἐξ] δι’ Α οὕτως SG οὃτω ceteri ῥαδίως περιέσεσθαι transp. BKM) [*](11 sqq. Num. cap. 25. 12 sqq. Clem. Alex. Slroni. 11 18 p. 472 P. τί δέ; οὐχὶ αἱ Μαδιηναίων γυναῖκες τῷ κάλλει τῷ σφῶν πολεμοῦντας τοὺς Ἑβραίους ἐκ σωφροσύνης δι’ ἀκρασίαν εἰς ἀθεότητα ὑπηγάγοντο; προσεταιρισάμεναι γὰρ αὐτοὺς ἐκ τῆς σεμνῆς ἀσκήσεως εἰς ἡδονὰς ἑταιρικὰς τῷ κάλλει δελεάσασαι ἐπί τε τἀς τῶν εἰδώλων θυσίας ἐπί τε τὰς ἀλλοδαπὰς ἐξέμηναν γυναῖκας, γυναικῶν δὲ ἄμα καὶ ἡδονῆς ἡττηθέντες ἀπέστησαν μέν τοῦ θεοῦ, ἀπέστησαν δὲ καὶ τοῦ νόμου, καὶ μικροῦ δεῖν 6 πᾶς λεὼς ὑποχείριος τοῖς πολεμίοις γυναικείῳ στρατηγήματι ἐγεγόνει, ἕως αὐτοὺς κινδυνεύοντας ἀνεχαίτισε νουθειήσας φόβος. 13. 14 Clem. Alex. Strom. 11 18 p. 469 P. ἀλλ’ ἡ μὲν εὐσέβεια παντί που δήλη τὸ ἀνωτάτω καὶ πρεσβύτατον αἴτιον σέβειν καὶ τιμᾶν διδάσκουσα. καὶ δικαιοσύνην δὲ αὐτὸς 6 νόμος παρίστησι παιδεύων τήν τε φρόνησιν διὰ τῆς τῶν αἰσθητῶν εἰδώλων ἀποχῆς καὶ τῆς πρὸς τὸν ποιητὴν καὶ πατέρα τῶν ὅλων προσκληρώσεως.)

γυναικῶν τὰς περικαλλεστάτας μεταπεμψάμενοί φασιν αὐταῖς· „ὁρᾶτε, ὡς ἀπερίληπτός ἐστιν ἡ τῶν Ἑβραίων πληθύς. τῆς δὲ πληθύος ἐστὶν ἀργαλεώτερον ἐπιτείχισμα ἡ ὁμόνοια καὶ συμφωνία τούτων· αἴτιον δὲ τῆς ὁμονοίας τὸ ἀνωτάτω καὶ μέγιστον ἡ περὶ τοῦ ἑνὸς θεοῦ δόξα, ἀφ’ ἧς οἷα πηγῆς ἑνωτικῇ καὶ ἀδιαλύτῳ φιλίᾳ κέχρηνται πρὸς ἀλλήλους.

ἡδονῇ δ’ ἁλωτὸν ἄνθρωπος, καὶ μάλιστα συνουσίᾳ τῇ πρὸς γυναῖκα. διαπρεπέσταται δ’ ἐστέ· καὶ φύσει μὲν ἀγωγὸν τὸ κάλλος, ἡ δὲ νεότης εἰς ἀκρασίαν εὐόλισθον.

ἑταιρήσεως ἢ μοιχείας ὀνόματα μὴ δείσητε ὡς αἰσχύνην ἐποίσοντα, τὰς ἐκ τοῦ πράγματος ὠφελείας ἀντιτιθεῖσαι, δι’ ἃς τὰς ἐφ’ ἡμέραν ἀδοξίας μεθαρμόσεσθε εἰς ἀγήρω καὶ ἀτελεύτητον εὔκλειαν, τὰ μὲν σώματα ὅσα τῷ δοκεῖν προέμεναι, σόφισμα κατ’ ἐχθρῶν καὶ στρατήγημα, παρθένους δὲ τὰς ψυχὰς διαφυλάττουσαι, αἷς καὶ τὴν πρὸς τὸ μέλλον ἁγνείαν ἐπισφραγιεῖσθε.

καὶ καινότατον ὁ πόλεμος οὗτος ἕξει κλέος διὰ γυναικῶν ἀλλ’ οὐ δι’ ἀνδρῶν κατορθωθείς· τὸ μὲν γὰρ ἡμέτερον, ὁμολογοῦμεν, γένος οὗ γενήσεται ἧττα, διὰ τὸ πᾶσι τοῖς εἰς μάχην τοὺς ἀντιπάλους ἐπικυδεστέρους εἶναι, τὸ δ’ ὑμέτερον παντελῶς τὴν νίκην οἴσει καί, τὸ μέγιστον ἀγαθόν, τὰς δίχα κινδύνων ἀριστείας· ἀναιμωτὶ γάρ, μᾶλλον δὲ καὶ ἀκονιτί, κατὰ τὴν πρώτην [*](1 ὑπέλαβον Α ἐπειδὴ] ἐπεὶ δὲ Β1ΕΚΑΗΡ (ν) (v) καὶ μυρία transp. Α καὶ λέγοντες] καταλέγοντες S 2 ἐφ’ ὦν] ἐπειδὰν V2OK2F; ὅταν couicio ἀπογνῶσι codd.: ἀπογνώσει (om. ἐφ’ ὢν) v; ἐν ἀπογνώσει (secl. ἐφ’ wv) coni. Wendl. τι] τοι M post τοιοῦτον add. γυναικῶν Α 3 περιφανεστάτας Α ερ 5 ἐστὶν ἀργαλεώτερον SVOF: ἀργαλεώτερόν ἐστιν ceteri (v) ἀργαλεώτατον K ἐπιτείχισμα om. Α 6 ὁμονοίας] ὁμοίας M ἀνώττον VOFH (Τurn.) 8 ἡδονὴ SF ἁλωτὸς V2OF 6 ἄνθρωπος F, ἀνθρώποις S, sed ι add. S2 9 γυναῖκας F, τὴν γυναῖκα Η 10 ἑταιρίσεως V2O 11 μὴ δείσητε ὡς] μηδεὶσ μ ἦ τέωσ S (sed accent. et spir. add. S-) ἐποίσοντα] ἐποίσοντα] G 12 ἐφ’ ἡμέραν] ἐφήμερον SVOF, ἐφημέρων H1P, σήμερον G μεθαρμόσασθαι S2 13 μέν] τε A ὅσα—ψυχὰς (14) om. Α τῷ] τό S; τῷ om. L (Turn.) 14 φυλάττουσαι Α 15 ἐπισφραγιεῖσθαι SF καὶ om. SG, καινότατον καὶ transp. VOF 17 xio μὲν γὰρ ἡμετέρω ὁμολογουμένως γένει V2OF; τοῦ μέν γὰρ ἡμετέρου, ὁμολογοῦμεν, γένους γενήσεται ἧττα coni- Wendl. οὗ] 06 SVOF τὸ om. fliP 18 τοὺς ἀντιπάλους om. Α ἡμέτερον S1G1 19 παντελῶς VOKF: παντελές ceteri (v) οἴσει dubitanter scripsi: περιοῦσι SG(V1?), περιώσει V2OF, om. ceteri (v) ; περιοῦσαι ἕξετε coni. Mang., περιποιήσει Weiidl. 20 καὶ om. O ἀκονητὶ SV1B1EAH)