De Specialibus Legibus (lib. i‑iv)

λοιδορήσεται γὰρ γυνὴ κατ’ ἀγορὰν ῥῆμά τέ τι τῶν ἀπηγορευμένων φθέγξεται, ἑτέρου δὲ κακηγοροῦντος οὐκ ἀποδραμεῖται τὰ ὦτα ἐπιφράξασα; νυνὶ δὲ προβαίνουσί τινες, ὡς μὴ μόνον ὑπὸ γλωσσαλγίας ἐν ἀνδρῶν ὄχλῳ [γυναῖκες] κακηγορεῖν καὶ προπηλακίζειν, ἀλλὰ καὶ τὰς χεῖρας ἐπιφέρειν τὰς ὑφάσμασι καὶ ταλασίαις [*](1 πληθυούσης SM, πγλθ(??)ούσης F: πληθούσης ceteri (v) 2 καὶ om. AH2 3 ἐρημία SF εἰς SFAH2: om. ceteri (Turn.) 4 μετουσιῶν A tit. περὶ γυναικὸς τῶν γεννητικῶν ἀνθρώπου λαβομένης add. S mg M τό] τῶν F 5 ὲπεχθεῖν S1, ἐπελθεῖν S2, ἐπέχειν F πρόφασιν] πρόθεσιν AH2 (priore loco) ἢ] καὶ F 5. 6 ἐπίληπτον γὰρ ΑΗ2 (priore loco) 6 οὐ μετρίως καὶ transp. ΑΗ2 (altero loco) ἃς οὐδ’] ἣ δὴ οὐκ AH2 (priore loco), οὐκ (pro οὐδ’) etiam F στρατιαῖς S2F, στρατεία ΑΗ2 9 καθ᾿ αὑτὸ] κατ᾿ αὐτὸν F νίκης SF: νίκην ceteri (Turn.) 10 καὶ πυθομένη τις F: τις καὶ πυθομένη ceteri (v) 11 φιλανδρίς vel secludendum vel post πάθους (12) transponendum videtur ὑπὸ ex ὑπὲρ corr. H1 12 ἐξορμῆσθαι H2 13 βοηθεῖ ex βοηθῆ corr. H2, βοηθπῆ P ἡ γυνή S (sed ἡ add. S2 ut vid.) 14 ὑπερελέσθαι AH2 ὕβρεως F: ὕβρεων ceteri (v) πρὸς ἑαυτῆς SF, πρός αὑτῆς MAH2, πρὸς αὐτῆς GP: παρ᾿ αὐτῆς H1 (v) 16 λοιδορήσεται scripsi: λοιδορηθήσεται codd. (v) 16. 17 ῥήματά τε AH2, ῥῆμα δὲ F 17 τι F: om. ceteri (v) δὲ SFAH2: τε ceteri (Turn.) κακηγοροῦντος H1P: κατηγοροῦντος ceteri 17. 18 ἐπιδραμεῖται F 18 ὦτα SF: ὦτ᾿ ceteri ἐπιφθἐγξσα (sic) AH2 19 ὑπὸ γλωσσαλγίας F: γλωσσλγίας (om. ὐπὸ) SMGP, γλωσσαλγίαις H1 corr. (v), γλωσσαλγεῖν AΗ2 γυναῖκες codd.: γυναῖκας Μang. γυναῖκες seclusi (fortasse post προβαίνουσι (18) transponendum) κατηγορεῖν SF, καὶ κακηγορεῖν AH2 19. 20 verba καὶ προπηλακίζειν huc trahenda esse vidit Mang.: post ἐπιφέρειν (20) tradunt codd. 20 alt. καὶ] ἢ AH2)

καὶ τὰ μὲν ἄλλα [οἰστὰ καὶ] φέρειν ἄν τις δύναιτο· χαλεπὸν δ’ ἐκεῖνο, εἴ τις γυνὴ τοσοῦτον καταθρασύνοιτο, ὡς διαδράξασθαι τῶν τοῦ διαφερομένου γεννητικῶν· μὴ γάρ, παρόσον ἀνδρὶ βοηθοῦσα δοκεῖ τοῦτο πράττειν, ἀφείσθω, τῆς δ’ ἄγαν θρασύτητος ἐπεχέσθω τίνουσα δίκην, ὑφ’ ἧς αὐτὴ μὲν τὰ ὅμοια ἐξαμαρτάνειν ἐθέλουσα αὖθις οὐκ ἂν δύναιτο, τῶν δ’ ἄλλων ὅσαι προπετέστεραι φόβῳ μετριάσουσιν· ἔστω δ’ ἡ δίκη χειρὸς ἀποκοπὴ τῆς ἁψαμένης ὧν οὐ θέμις.

ἄξιον ἐπαινεῖν καὶ τοὺς τῶν γυμνικῶν ἀγώνων ἀθλοθέτας, οἳ τῆς θέας ἀνεῖρξαν γυναῖκας, ἵνα μὴ γυμνουμένοις ἀνδράσι παρατυγχάνουσαι τὸ δόκιμον αἰδοῦς νόμισμα παρακόπτωσιν ἀλογοῦσαι φύσεως θεσμῶν, οὓς ὥρισεν ἑκατέρῳ τμήματι τοῦ γένους ἡμῶν. οὐδὲ γὰρ ἄνδρας, ἀποτιθεμένων ἐσθῆτας γυναικῶν, ἐμπρεπὲς παρατυγχάνειν, ἀλλ’ ἑκατέρους τὰς τῶν ἑτέρων ὄψεις ἐκτρέπεσθαι γυμνουμένων τοῖς τῆς φύσεως βουλήμασιν ἑπομένους.

εἶθ’ ὧν ἡ ὄψις ἐπίληπτος, οὐ πολὺ μᾶλλον αἱ χεῖρες ὑπαίτιοι; ὀφθαλμοὶ μὲν γὰρ καὶ ἃ μὴ βουλόμεθα πολλάκις ὁρᾶν ἀπελευθεριάζοντες ἀποβιάζονται, χεῖρες δ’ ἐν τῇ τῶν ὑπηκόων τάξει τεταγμέναι μερῶν πειθαρχοῦσαι τοῖς ἡμετέροις ἐπιτάγμασιν ὑπηρετοῦσιν.

ἥδε μὲν αἰτία ἣ παρὰ πολλοῖς εἴωθε λέγεσθαι· ἑτέραν δὲ ἤκουσα θεσπεσίων ἀνδρῶν τὰ πλεῖστα τῶν ἐν τοῖς νόμοις ὑπολαμβανόντων εἶναι σύμβολα φανερὰ ἀφανῶν καὶ ῥητὰ ἀρρήτων. ἦν δὲ τοιάδε· ψυχῆς, ὥσπερ ἐν ταῖς συγγενείαις, ἡ μέν ἐστιν ἄρρην καὶ πρὸς ἀνδρῶν, ἡ δὲ [*](2 καὶ—οἰστὰ om. AH2 οἰστὰ καὶ seclusi 3 δὲ ἐκεῖνο ΑΗ2, δὲ κἀκεῖνο S καταθρασύνοιτο SF: καταθρασύναιτο ceteri (v) 4 παρόσων S1 5 ἀφείσθω codd.: ἀφιέσθω Mang. δ’ SF: γὰρ AH2, δὲ ceteri ἐπισχέσθω M: ἐνεχέσθω coni. Mang. τείνουσα S 6 μὲν om. M ἐξαμαρτεῖν G ἐθέλουσ’ AH2H1 7 δ’ om. AH2G ἄλλων] ὅσων S 8 ἡ] δὴ FM ἐφαψαμένης coni. Mang. 9 τῶν om. ΑΗ2 γυμνικῶν SFM: γυναικῶν GH1P, γυναικείων AH2 οἲ] οἰὶ τέ ΑΗ2 10 τὸ δοκιμώτατον F 10. 11 τὸ τῆς αἰδοῦς δόκιμον AH2 11 περικόπτωσιν ΑΗ2 θεσμόν S1, corr. S2 13 ἐμπρεπὲς SF: εὐπρεπὲς ceteri (v) τῶν 0111. M 14 ὄψεις] ὕβρεις S γυμνουμένων] γυμνοὺς μὲν ὦν F 15 ἑπομένοις AH2, ἑπομένων F 15. 16 αἱ χεῖρες ὑπαίτιοι S: ὑπαίτιοι χεῖρες ceteri (v) ὑπαίτιοι corr. ex αἴτιοι Α, ὑπαίτιον 2 16 βουλόμενοι ΑΗ2 16 17 ἀπελευθεριάζοντες SF: ἐπελευθεριάζοντες ceteri (v) 17 ἀποβιάζοντι SFMGP: ὑποβιάζονται H1 (v), βιάζονται AH2 17. 18 τάξει τεταγμέναι S: τεταγμέναι τάξει ceteri (v) 19 ἡ om. F (fort. recte) λέγειν F δέ SF: δ’ ceteri 21 ψυχή coni. Mang. 22 ἄρρεν S 3 sqq. Deut. 25,11. 12.)

εἰκότως οὖν τὴν ἐφαψαμένην χεῖρα τῶν διδύμων ἀποκόπτειν διείρηται συμβολικῶς, οὐχ ὅπως ἀκρωτηριάζηται τὸ σῶμα στερόμενον ἀναγκαιοτάτου μέρους, ἀλλ’ ὑπὲρ τοῦ τῆς ψυχῆς πάντας τοὺς ἀθέους ἐκτέμνειν λογισμοὺς ἐπιβάθρᾳ χρωμένους ἅπασιν ὧν γένεσίς ἐστι· δίδυμοι γὰρ σύμβολον σπορᾶς καὶ γενέσεως.

ἑπόμενος δ’ ἀκολουθίᾳ φύσεως κἀκεῖνο λέξω, ὅτι μονὰς μέν ἐστιν εἰκὼν αἰτίου πρώτου, δυὰς δὲ παθητῆς καὶ διαιρετῆς ὕλης· ὃς ἂν οὖν δυάδα πρὸ μονάδος τιμήσῃ καὶ δεξιώσηται, μὴ ἀγνοείτω τὴν ὕλην ἀποδεχόμενος μᾶλλον ἢ θεόν. ἧς χάριν αἰτίας ἐδικαίωσεν ὁ νόμος ταύτην τὴν ἐπιβολὴν τῆς ψυχῆς ἀποκόπτειν οἷα χεῖρα· μεῖζον γὰρ οὐκ ἔστιν ἀσέβημα ἢ τῷ παθητῷ τὴν τοῦ δρῶντος ἀνατιθέναι δύναμιν.

Μέμψαιτ’ ἄν τις δεόντως τοὺς ἀνόμοια τοῖς ἀδικήμασι τάττοντας ἐπιτίμια κατὰ τῶν εἰργασμένων, ζημίας χρημάτων ἐπ’ αἰκίαις ἢ ἐπὶ τραύμασι καὶ πηρώσεσιν ἀτιμίας ἢ ἐπ’ ἀνδροφονίαις ἑκουσίοις ἐλάσεις ὑπερορίους καὶ τὰς εἰς ἀεὶ φυγὰς ἢ δεσμοὺς ἐπὶ κλοπαῖς· τὸ γὰρ ἀνώμαλον καὶ ἄνισον ἐχθρὸν πολιτείας ζηλούσης τὴν ἀλήθειαν.

ἰσότητος δὲ ὑφηγητὴς ὁ ἡμέτερος νόμος τὰ ὅμοια κελεύων τοὺς [*](1 προσκληροῦσα SM, προσηροῦσα F: προσκληροῦσ᾿ ceteri 2 θῆλυς F 3 ὑποτείνουσα F χεῖρας M 4 αὐτῆς codd. 5 pr. τὴν] ταῖς AH2 χρωμένη AH2 6 μακαρίαν SF: μακάριον ceteri (v) φύσιν θείαν transp. G 7 τῶν διδύμων χεῖρα transp. M ἀποκόπτεσθαι ΑΗ2 διήρηται 8, εἴρηται AH2 8 ἀκρωτηριάζη ΑΗ2 στερούμενον S2H2 9 τοῦ] τοῦ τοὺς H1 corr. (Turn.) πάντας SF: om. celeri (Turn.) τοὺς ἀθέους F: τοὺς θεοὺς M, ἀθέους ceteri (v) ἐκτεμεῖν F, ἐκβάλλειν S 9. 10 ἐπὶ βάθρα A 10 ἅπασιν—ἑπόμενος δ’ (11) om. H1P, add. mg H1 11 ἑπόμενον G δ’ om. S 13 οὖν ἄν transp. AH2, οὖν om. S τιμήση καὶ F: τιμήσας ceteri (v) ἀγνοήτω H1P 14 τὴν addidi ἀποδεχόμενος] ἀμπεχόμενος F ἐδίκασεν S 15 τὴν om. Turn. ἐπιβουλὴν SP 16 τὴν om. F 17 μέμψαιτ’ SF: μέμψαιτο δ’ AH2, μέμψεται δ’ ceteri (v) δεόντως om. S ἀνόμοια] ἀνομία S 18 κατὰ om. M ἐπ’] εἶτ’ S 19 ἐπὶ om. M τραύμασιν S ἀκουσίοις F 20 ἐσαεὶ S, ἀεὶ (om. εἰς) M ηδεεμοὺσ (sic) S 21 ἐχθρὸν] ἔχθρα F, ἐχθρᾶς S οὐ ζητούσης S (sed οὐ add. S2) 22 δὲ S: δ’ αὖ F, δ’ ceteri κελεύων SFIi: κελεύει cetori (Mang.) 22 Exod. 21,24. 25. Lev. 24,19. 20. Deut. 19,19. 21.)