De Vita Mosis (Lib. I-II)

ἀλλ’ ἐπειδὴ νόμος φύσεώς ἐστι κληρονομεῖσθαι γονεῖς ὑπὸ παίδων ἀλλὰ μὴ τούτους κληρονομεῖν, τὸ μὲν ἀπευκτὸν καὶ παλίμφημον ἡσύχασεν, ἵνα μὴ πατὴρ καὶ μήτηρ προσοδεύεσθαι δοκῶσι τὰ ἐπ’ ὠκυμόροις τέκνοις [*](1 διότι] διὸ BEMV, δι’ ὃ OK, om. C ἅπας] ἅπαξ L, ἅπαξ Turn. 2 ἐστὶν αὐτοῦ A: αὐτοῦ om. C, αὐτοῦ ἐστι ceteri ἐστίν: desinit C fol. 123v 3 δ’ ὅμως] δ’ ὁ μώσης A; δὲ Μώσης v 5 τὰς] τῆς F ἠνδραγαθήσαντο FHP Barb. 6 ὃ] ὡς Barb. 7 παρίστησι codd.: παρέστησε v διὰ τῶν ὀνομάτων om. Barb. διὰ] τὸ BEMVOK δόμα] δόματα Barb., δόγμα M δώσεις E Cat.: δόσις Α, δόσεις ceteri (v) 8 ἀπόδωμα ΒΜ Barb. οὐδ’] οὐκ FHP (v) οὐδ’ ἀποδώσεις om. Α ἀποδώσεις B1E Cat.: ἀποδόσεις ceteri (v) μὲν om. BEMVOK 10 ἐνετύγχανον AH2: ἐτύγχανον ’P Barb., ἐνέτυχον ceteri ὀρφανοὶ (sic) VK 10. 11 περὶ κλήρων — τὸν κλῆρον (13) om. VOK, add. mg. Κ2 11 πρῶτον FGHP Barb. (Turn.) υἱοὺς om. M 12. 13 περιθεῖναι Α 14 παρατιθέμενον HP (Turn.) οὐδὲ μίαν Barb. 15. 16 τὰς θυγατέρας BEM (Mang.) 16 καὶ ante τετάρτην add. FGHP Barb. (Turn.) post θείοις add. τοῖς BEM 17 καὶ om. Barb. πατέρες] πατρὸς Turn. γένοιτ’ MO Barb. 18 νέμων κλῆρον om. Α ἀδελφιδοῦ] διδοὺς Α 19 τὸν πατέρα BEMIIP (v) πατέρας Α 20 νόμος φύσεως ἐστι] ὁ νόμος ἐφίησι Α (Mang.) γονεῖς AF Barb.: τοὺς γονεῖς ceteri (v) 21 ἀπευκταῖον Α (v) ἡσυχάσας Κ1 22 μὴ om. F ἐπ’ ὠκυμόροις] ἐπὶ καμμόροις Α)

Ταῦτ’ ἀναγκαίως διεξεληλυθὼς περὶ τῶν μικτὴν ἐχόντων κληρουχίαν χρησμῶν, ἑξῆς δηλώσω τὰ κατ’ ἐνθουσιασμὸν τοῦ προφήτου θεσπισθέντα λόγια· τοῦτο γὰρ ὑπεσχόμην δείξειν. ἀρχὴ τοίνυν ἐστὶν αὐτῷ τῆς θεοφορήτου κατοκωχῆς, ἥτις καὶ τῷ ἔθνει γέγονεν εὐπραγίας ἀρχὴ στειλαμένῳ τὴν ἀπ’ Αἰγύπτου πρὸς τὰς κατὰ Συρίαν πόλεις ἀποικίαν μυριάσι πολλαῖς.

ἄνδρες γὰρ ὁμοῦ καὶ γυναῖκες ἀτριβῆ καὶ μακρὰν ἐρήμην ἅπασαν ἀνύσαντες ἐπὶ θάλατταν ἀφικνοῦνται τὴν Ἐρυθρὰν προσαγορευομένην· εἶθ’ ὡς εἰκὸς ἐν ἀμηχάνοις ἦσαν οὔτε περαιοῦσθαι δυνάμενοι διὰ σκαφῶν ἀπορίαν οὔτ’ ἐπιστρέφειν τὴν αὐτὴν ὁδὸν ἀσφαλὲς ἡγούμενοι.

διακειμένοις δ’ οὕτως μεῖζον ἐπιρράττει κακόν· ὁ γὰρ τῶν Αἰγυπτίων βασιλεὺς δύναμιν παραλαβὼν οὐκ εὐκαταφρόνητον, ἱππότην καὶ πεζὸν στρατόν, ἐπεξέθει διώκων καὶ σπεύδων καταλαβεῖν, ἵνα τίσηται τῆς ἐξόδου, ἣν θεσφάτοις ἀριδήλοις ἐπέτρεψε ποιήσασθαι. ἀλλ’ ὡς ἔοικεν ἀβέβαιος ἡ μοχθηρῶν ἀνθρώπων διάθεσις ὡς ἐπὶ πλάστιγγος μικρᾶς ἕνεκα προφάσεως ῥέπουσα πρὸς τἀναντία. μέσοι δὴ ληφθέντες ἐχθρῶν καὶ θαλάττης ἀπέγνωσαν τὴν ἰδίαν σωτηρίαν,

οἱ μὲν εὐκτὸν ἀγαθὸν ἡγούμενοι τὸν οἴκτιστον ὄλεθρον, οἱ δ’ ἄμεινον εἶναι νομίζοντες ὑπὸ τῶν τῆς φύσεως ἀπολέσθαι μερῶν ἢ γέλως ἐχθροῖς [*](1 πλαγίους M δ’ om. FGUP Barb. αὐτοὺς ἐκάλεσε AGHP Barb.: ἐκάλεσεν αὐτοὺς BEMV1O1F, ἐκάλεσεν αὐτοῖς V2O2K τοὺς θείους V2OK ἐφείς BEMFG Barb. ἴν’] ἶνα καὶ Α (v) 3 ἐστὶν οἱ om. P, οἱ om. GH τοῦ γένους BEM 4 αἰεὶ Α 6 κληρουχίαν corruptum; μῖξιν ἐχόντων) καὶ κοινωνίαν coni. Maug. ooll. 244, 18, δύναμιν coni. Markland coll. 245,6 χρησμῶν om. Turn. ἐξ ἧς F, ἑξῆς om. O 7 λόγια om. VOK τοίνυν—γέγονεν (8) post ἀρχὴ (9) repet. HP, rursns del. Η 8 αὐτῶ AFGIIP: αὕτη ceteri θεοφρουρήτου V1F κατοκωχῆς scripsi: κατακωχῆς BEMA (v), κατοχῆς ceteri 9 στειλαμένων Α (Turn.) 10 γὰρ om. Α 14 διακειμένοις AFGHP: διακειμένων ceteri οὕτω BEMGHP ἐπιρράπτει MF. ἐπαράττει V2OK, ἐπιταράττει AG2 16 pr. καὶ] τε καὶ BEM σπεύδων καὶ διώκων transp. VOK άσεως 17 θεσφάτων H 19 ἕνεκεν BEO, ἕνεκε M προφήτης Κ 20 θαλάσσης F ἀπεγνώκεσαν FHP (Turn.). ἀπεγνώκεισαν Α τῆς ἰδίας σωτηρίας V2OK 21 εὐκτὸν] ἐκ τῶν G ἀγαθῶν G, ἀγαθοῖς BEM 22 νομίσαντες AGHP (Turn.) ἐχθρῶν Α) [*](10 sqq. Exod. cap. 14)

ἀλλὰ γὰρ οἱ μὲν πρὸς τὸ ἄπορον τῆς ἀνάγκης διεπτόηντο δυσθανατοῦντες· ὁ δὲ προφήτης, ὑπ’ ἐκπλήξεως ὁρῶν σεσαγηνευμένον ὥσπερ βόλον ἰχθύων τὸ σύμπαν ἔθνος, οὐκέτ’ ὢν ἐν ἑαυτῷ θεοφορεῖται καὶ θεσπίζει τάδε·

"τὸ μὲν δέος ἀναγκαῖον, φόβος ἐγγὺς καὶ μέγας ὁ κίνδυνος· ἐξ ἐναντίας ἀχανές ἐστι πέλαγος, ὑπόδρομος εἰς καταφυγὴν οὐδείς, ἀπορία πλοίων, κατόπιν ἔφεδροι φάλαγγες ἐχθρῶν, αἳ στείχουσιν ἀπνευστὶ διώκουσαι. ποῖ τις τράπηται, ποῖ τις ἐκνεύσῃ; πάντα πανταχόθεν ἐξαπιναίως ἐπέθετο, γῆ, θάλαττα, ἄνθρωποι, στοιχεῖα φύσεως.

ἀλλὰ θαρρεῖτε, μὴ ἀποκάμητε, στῆτε ταῖς διανοίαις μὴ κραδαινόμενοι, προσδοκᾶτε τὴν ἀήττητον ἐκ θεοῦ βοήθειαν· αὐτεπάγγελτος ἤδη παρέσται, μὴ ὁρωμένη προαγωνιεῖται· πεπείρασθε αὐτῆς ἤδη πολλάκις ἀμυνομένης ἀφανῶς· βλέπω μέλλουσαν κονίεσθαι, βρόχους τοῖς αὐχέσι περιβάλλουσαν τῶν ἀντιπάλων· ἕλκει κατὰ τῆς θαλάττης· μολύβδου τρόπον εἰς βυθὸν χωροῦσιν. ὑμεῖς μὲν ἔτι ζώντων αἰσθάνεσθε, τεθνεώτων δ’ ἐγὼ φαντασίαν λαμβάνω· τήμερον δὲ καὶ ὑμεῖς νεκροὺς αὐτοὺς θεάσεσθε.”

καὶ ὁ μὲν ταῦτ’ ἀπεφθέγγετο μείζονα ὄντα πάσης ἐλπίδος, οἱ δ’ ἐπειρῶντο ἔργοις τῆς περὶ τὸ λόγιον ἀληθείας. [*](1 ῥιπτεῖν BEHP θάλατταν Α 2 ἠόσιν FG ὁπότε AGH (Turn.) 3 θεάσαιντο AVOK (v) καθαλλώμενοι M 4 οἱ μὲν AF: οἶμαι ceteri ἄπορον AFGHP: παρόν ceteri ἐπτόηντο AVOK (v) 5 δυσθανατῶντες ὦ AGH1P ὁρῶν ὑπ’ ἐκπλήξεως transp. Α (v) H βόλον 6 βόλου V2OK οὐκέτι AGH ὢν] ὂν VOKi αὐτῶ V, αὑτῶ OK 7 φόβος AF: καὶ φόβος ceteri; fort. scribendum καὶ γὰρ φόβος 8 ἐξ ἀντίας M ἀχανές] ἐμφανὴς πελάγους Α ἱππόδρομος AGP 8. 9 εἰς τὴν καταφυγὴν M 9 πλοίων] πλείων G 10 στίχουσιν BEM διώκουσι Κ pr. ποῖ) πῆ Γ’ τράποιτο G alt. ποῖ] πῆ BEMFUP ἐκνεύσῃ BEMO: ἐκνεύσει ceteri 11 ἐπέθεντο V OK, ἐξέθετο Α 12 ἀποκάμοιτε 0, ἀποκάμνετε Α (v) 13 ἀήττητον om. Α τοῦ θεοῦ BEM αὐτεπαγγέλτως Α (v) 14 παρέσται AFGHP: πάρεστι ceteri προσαγωνιεῖται Α (v) post πεπείρασθε adil. δ’ F 15 βλέπω μέλλ’. κον. FGHP: μέλλ’. κον. βλέπω transp. Α (v), βλέπω om. ceteri μέλλουσα BEMK2 κονίεσθαι] κονιεῖσθαι AFHP (v), κινεῖσθαι G 16 περιβάλλουσαν V1AH2: περιβάλλουσα ceteri τῶν ἀντιπάλων VOKAF: κατὰ τῶν ἀντιπάλων ceteri (v) θαλάσσης AVOK post θαλάττης repet. ἀμυνομένης ἀφανῶς (e iin. 15) HP 17 μολύβδου BE: μολύγδου M, μολίβδου ceteri (v) χοροῦσιν FP 18 ἡμεῖς G 19 νεκροὺς αὐτοὺς codd.: αὐτοὺς νεκροὺς v θεάσασθε F ἀπεφθέγξατο BEM 20 δὲ VOK)

ὁδοιπορία τοῦ ἔθνους ἀκινδύνως πεζεύοντος διὰ θαλάττης ὡς ἐπὶ ξηρᾶς ἀτραποῦ καὶ λιθώδους ἐδάφους — ἐκραυρώθη γὰρ ἡ ψάμμος καὶ ἡ σπορὰς αὐτῆς οὐσία συμφῦσα ἡνώθη —, ἐχθρῶν ἀπνευστὶ διωκόντων ἐφόρμησις σπευδόντων ἐπ’ οἰκεῖον ὄλεθρον, νεφέλης ὀπισθοφυλακούσης ἡνιόχησις, ἐν ᾗ θεία τις ὄψις πυρὸς αὐγὴν ἀπαστράπτουσα ἦν, πελαγῶν ἃ τέως ἀνακοπέντα διειστήκει παλίρροια, τοῦ διακοπέντος καὶ ἀναξηρανθέντος μέρους αἰφνίδιος θαλάττωσις, πολεμίων φθορά,

οὓς τά τε κρυσταλλωθέντα τείχη καὶ ἀνατραπέντα κατεύνασε καὶ αἱ πλήμμυραι τοῦ πελάγους ὥσπερ εἰς φάραγγα τὴν ὁδὸν ἐπενεχθεῖσαι κατέκλυσαν, ἐπίδειξις τῆς φθορᾶς διὰ τῶν ἐπαναπλευσάντων σωμάτων, ἃ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ πελάγους κατεστόρεσε, καὶ σφοδρὰ κυμάτωσις, ὑφ’ ἧς ἅπαντες οἱ νεκροὶ σωρηδὸν ἀπεβράσθησαν εἰς τοὺς ἀντιπέραν αἰγιαλούς, ἀναγκαία θέα γενησόμενοι τοῖς διασωθεῖσιν, οἷς ἐξεγένετο μὴ μόνον τοὺς κινδύνους διαφυγεῖν ἀλλὰ [*](2 θαλάσσης 0, θαλάσσης G 3 βάθους AFGHP: βυθοῦ ceteri 4 εὐθυτενοῦς Α εὐθυτενὴς v): εὐθυτενοῦς FGH, εὐθυγενοῦς P, αὐθιγενὴς ceteri ἡ A 4. 5 κρυσταλωθέντων V1MAHP; κρυσταλλωθέντων #x003E; vel #x003E; coni. Mang. 5 ἦν om. Α 6 θαλάσσης P ὡς om. BEJl 7 ἐκαρώθη V1O ὁ ψάμμος P, ἡψάμεν(??)ος (sic) Κ σπορὰς] ἄμικτος FV2OK, σπορᾶς ceferi συμφῦσα GHP: συμφὺς δ’ BEM, συμφῦσα δ’ F, συμφυεῖσα AVOK (v) 8 ἐφόρμησις AFGHP: ἐφορμῆσαι ceteri 9 οἰκείων F ὀπισθοφύλακος FHP (v), ὀπισθοφυλάκως Α ἡνιοχούσης Α, ἡνιόχησις in ἡνιοχούσης corr. P ἐν ᾖ om. A τις om. VOK 10 ἢν om. A ἁ τέως] αὐτῶν BEMVK, αὐτοῖς V2O ἀνακοπέντα AFGH: ἀνακοπέντων celeri 11 διειστήκει] διά· στάσις V2O, διάστασιν Κ 12 αἰφνίδιον VK θαλάττωσις] δ’ ἐλάττωσις BEM (V ut vid.), δ’ ἀνέλπιστος V2OK φθοραί Α (v) κρυσταλωθέντα VKMHP 13 pr. καὶ eras. V2, om. OK κατεύνασε Turn. : κατένευσαν Α, κατένευσε FGHP, κατέκλυσε ceteri αἱ πλήμμυραι] ἐπλήμμυρε VOK 14 ἐπενεχθεῖσι κατέκλυσαν] ἐπενεχθέντος καὶ καλύψαντος V2OK 15 ἐπαναπλευσάντων FGHP: ὑπαναπνευσάντων M, ὑπαναπλευσάντων ceteri (v) τοῦ] αὐτοῦ F 15. 16 κατεστόρεσαν H 16 καὶ σφοδρὰ AFGHP: σφόδρα (om. καὶ) ceteri κυμάτωσις AGHP: κυματώσης F, κυματοῦσαν VOK, κυματουμένης τῆς θαλάσσης BEM πάντες AG (v) 17 ἀπεβράσθησαν GHP: ἐξεβράσθησαν Α, ἐβράσθησαν F, ἀνεβράσθησαν ceteri ἀντιπέρας FHP, ἀντίπαραν M) [*](13 κατεύνασε: cf. Soph. Ant. 833. Trach. 95.)

διόπερ εἰκότως εὐχαρίστοις ὕμνοις γεραίρει τὸν εὐεργέτην· εἰς γὰρ δύο χοροὺς διανείμας τὸ ἔθνος, τὸν μὲν ἀνδρῶν, τὸν δὲ γυναικῶν, ἐξάρχει μὲν αὐτὸς τοῖς ἀνδράσιν, ἔξαρχον δὲ καὶ τῶν γυναικῶν καθίστησι τὴν ἀδελφήν, ἵν’ ᾄδωσιν ὕμνους εἰς τὸν πατέρα καὶ ποιητὴν ἀντιφθόγγοις ἁρμονίαις συνηχοῦντες, διά τε κράσεως ἠθῶν καὶ μέλους, τῶν μὲν ἐπὶ τὴν αὐτὴν σπευδόντων ἀμοιβήν, τοῦ δὲ συνισταμένου κατὰ τὴν βαρύτητος πρὸς ὀξύτητα συμφωνίαν· φθόγγοι γὰρ οἱ μὲν ἀνδρῶν βαρεῖς, ὀξεῖς δ’ οἱ γυναικῶν, ἐξ ὧν, ὅταν ἡ κρᾶσις γένηται σύμμετρος, ἥδιστον καὶ παναρμόνιον ἀποτελεῖται μέλος.