De Sacrificiis Abelis Et Caini

ἐν διανοίᾳ θεῖσα, μάταιον ἔτι διὰ λόγων ὦτα γυμνάζειν. διὸ καὶ λέγεται· „φάγεσθε παλαιὰ καὶ παλαιὰ παλαιῶν, ἀλλὰ καὶ παλαιὰ ἐκ προσώπου νέων ἐξοίσετε“ (Lev. 26, 10), ὡς δέον πολιὸν μὲν μάθημα χρόνῳ μηδὲν ἀρνεῖσθαι πειρωμένους καὶ γράμμασι σοφῶν ἀνδρῶν ἐντυγχάνειν καὶ γνώμαις καὶ διηγήσεσιν ἀρχαιολογούντων παρεῖναι καὶ φιλοπευστεῖν ἀεὶ περὶ τῶν προτέρων καὶ ἀνθρώπων καὶ πραγμάτων, τοῦ μηδὲν ἀγνοεῖν ὄντος ἡδίστου, νέας δὲ ὅταν ἀνατείλῃ βλάστας αὐτοδιδάκτου σοφίας ὁ θεὸς ἐν ψυχῇ, τὰ ἐκ διδασκαλίας εὐθὺς περιγράφειν καὶ περισύρειν ὑπονοστοῦντα καὶ ὑπορρέοντα ἐξ ἑαυτῶν· τὸν γὰρ θεοῦ [*](1 ἀφ’ οὗ καὶ ἀνίστασθαι Α 2 ὑπόληψιν ἐκκλίνοντας transp. UF οὗτος] οὕτως MPH1, οὕτω G 3 Μωση Pap, Μωυσῆ UF: Μωσεῖ ceteri 4 εἰσιν Pap 4. 5 εἰσι πρεσβύτεροι codd.: πρεσβύτεροί εἰσιν Mang. 5 πρεσβυτέρων HP1, πρεσβύτεροι om. L ὡς — πρεσβυτέρων (6) om. P ὡς ἄν Pap UF: ἄν om. ceteri ἀποδεχόμενοι coni. Mang. 7 εἰωθότες P (coni. Mang.) ὠφελεῖ ΑΗ μὲν om. GP 8 τελείας] τημελείας G καὶ πρὸς Α πολιτείας HP παλαιὰς Pap 10 τε om. F αὑτοὺς (Pap) U: ἑαυτοὺς ceteri 11 προειδομένους U, προειδομένοις ceteri (Pap) μηδ’ AUF 12 αἰφνίδιον om. GHP1L1 επιλαμψη τὸ Pap: ἐπιλάμψῃ (om. τὸ) UF, ἐπιλάμψαιτο ceteri, ἐπιλάμψηται V ἡ δὲ Pap MAGP: ἥδε F, εἰ ἑ U, ἣ δὴ H 13 τῆς ψυχῆς AF ἐπιστήμης θεατὰς transp. Α ἐπιστήμας F 14 ἐργάσηται Pap F: ἐργάσεται U, ἐργάζεται ceteri ὠκυδρονωτάτην Α αἰσθήσεως L, αἴσθησιν UF 15 ἔτι Pap MUFL2: ἐπὶ ceteri, ἐστι v διαλόγων G, δὲ λόγων H 16 παλαιὰ ἐκ παλαιῶν UF παλαιὰς ἐκ MA 17 νέω Α ἐξοίσεται Α πολιὸν codd. et Pap: παλαιὸν Mang. 18 γράμμασι] πράγμασιν Pap 20 πρότερον Pap 21 ὄντως G δ’ UH αντειλη Pap 22 ὁ om. Pap ἐκ ψυχῆς UF 23 ὑπονοσοῦντα MAP ὑπορέοντα U, υπερεοντα Pap αὐτῶν U)

ἔστω δὲ ἡ νέα ψυχῆς ἀκμὴ „πεφρυγμένη“, τουτέστιν, ὡς πυρὶ χρυσός, λόγῳ δυνατῷ βεβασανισμένη· τοῦ δὲ βεβασανίσθαι καὶ δεδοκιμάσθαι σημεῖον τὸ πεπηγέναι· καθάπερ γὰρ ὁ τῶν τεθηλότων ἀσταχύων καρπός, ἵνα μηκέτι πλαδᾷ, φρύγεται, τοῦτο δ’ οὐκ ἄνευ πυρὸς πέφυκε συμβαίνειν, οὕτως καὶ τὴν νέαν πρὸς ἀρετῆς ἀκμὴν ἀνάληψιν δυνατῷ καὶ ἀνικήτῳ λόγῳ χρὴ πάγιον καὶ σταθερωτάτην ἀπεργάζεσθαι· πέφυκε δὲ ὁ λόγος οὐ μόνον πήττειν ἐν ψυχῇ τὰ θεωρήματα διαρρεῖν αὐτὰ κωλύων, ἀλλὰ καὶ τὴν τοῦ ἀλόγου πάθους ὁρμὴν εὐτόνως ἐκλύειν.

ἴδε γέ τοι τὸν ἀσκητὴν Ἰακὼβ ἕψοντα αὐτήν, ὅτε καὶ „Ἠσαῦ ἐκλείπων“ (Gen. 25,29) εὐθὺς εὑρίσκεται· θεμέλιος γὰρ τῷ φαύλῳ κακία καὶ πάθος, οἷς ἐπερηρεισμένος, ὅταν ἐξηττημένα καὶ παρειμένα ὑπὸ τοῦ αἱροῦντος αὐτὰ λόγου θεάσηται, κατὰ τὸ εἰκὸς ἐκλύεται τοὺς ἰσχύος δεσμούς.

ἔστω δὲ ὁ [*](1 φυτητην Pap ὄνομα] ὄμμα Α 2 αὐτὸν om. Pap ἔτι Pap UF: ἐστι ceteri ὑφηγήσεως Pap UF: ὑφηγήσεων ceteri ἀνέχεσθαι Pap: ἀνασχέσθαι codd. 3 νέα Mang. (non M): νέας codd. et Pap πεφρυμμενη Pap ὡς πυρὶ] ὡσπερεὶ ’ 4 βεβασάνισται καὶ δεδοκίμασται Η 5 πεπηγέναι] πεφρυγέναι coni. Mang. 6 φρύσσεται MAHPL1 δὲ MG, γὰρ P πόρος Pap πέφυκεν Pap 7 οὕτω MAGHP καὶ om. HP ἀνάληψιν ἀκμὴν transp. Mang. ἀκινήτω H 8 σταθηροτάτην G πέφυκεν Pap 9 πήττειν F, πηπτειν Pap: πέσσειν U, πέττειν ceteri, πέπτειν Mang. τὰ om. MAGHPL1 διαρεῖν Pap, διαιρεῖν U 10 ευτωνως εγλυειν Pap ἰδὼν γε Pap, ἴδετέ γε U II αὐτήν] φακῆν coni. Mang. ὅτε Pap UF: ὁπότε ceteri ἑγλιπων Pap 12 τῶ φαύλω Pap UF: τῶ φιλαύτῳ MAGP, τῶν φιλαύτων Η 12. 13 οἷσπερ ἐρηρεισμένος U 13 ἐξητημένα UFP αἱροῦντος Pap UF: αἴροντος ceteri λόγου om. G 14 εγλυεται Pap, καὶ ἐκλύεται Η τοὺς] τῆς P) [*](2 sqq. Ambros. l. l. II 6,20 Si autem offeres sacrificium de primitivis ovibus, frixum in igne, frixum pingue, offeres sacrificium primitivorum, sicut scriptum est: quod significat fidem tuam velut igne probatam esse debere et sancto fervere spiritu. denique coxit lentem lacob et fratri primatus benedictionis eripuit, quos utique solida consequeretur fides; hic ergo robustus et vividus augebatur, ille autem, qui cibum suum coquere nesciebat, fatigatus atque deficiens defluebat. uratur igitur verbo Domini sicut igne virtus animae tuae . . . torj-eatur fides tua sicut spicae messium; tunc enim maturitatem fructuum praeferunt, cum eas primo solis processu tempora aestiva torruerint. sermo igitur plurimus Scripturarum animam confirmat et quodam spiritalis gratiae colorat vapore; rationabilia quoque inventa corroborat dissolvitque omnem vim irrationabilium passionum. ideoque Esau laxatis virtutis suae nexibus dissolutus est.)

οὕτως τὸ πάντων ἄριστον ἐσθημάτων ὁ λόγος ἁρμονίως συνυφαίνεται· καὶ γὰρ τὰ πέταλα τοῦ χρυσίου κατατέμνει ὁ νομοθέτης εἰς τρίχας, ὥστε συνυφῆναι τὰ οἰκεῖα ἐπιμόνως (Exod. 36, 10)· οὕτως ὁ τιμιώτερος χρυσοῦ λόγος ποίκιλμα ὢν ἐκ μυρίων ἰδεῶν ἐπαινετῶς τελεσιουργεῖται, ὅταν ἄχρι τῶν λεπτοτάτων κεφαλαίων τμηθεὶς τρόπον τινὰ νήματος δέξηται καθάπερ κρόκην ἀποδείξεις ἐναρμονίους.

προστέτακται μέντοι καὶ „τὸ ὁλοκαύτωμα δείραντας εἰς μέλη διανεῖμαι“ (Lev. 1, 6), ὑπὲρ τοῦ πρῶτον μὲν γυμνὴν ἄνευ σκεπασμάτων, ὅσα περιποιοῦσιν [*](1 ἄλλα Pap οἰκείας UH τετμήσθω Pap U, τετμνήσθω F: τεμνέσθω ceteri τὸ γὰρ UF χέδρα MA 2 ἄμεινον Pap UF: ἀμείνων ceteri 3 δε Pap ὀξύτητι Α 4 καὶ τὰ λεγόμενα F 5 οἰκείους Pap: οἰκείας codd. 6 πάντ’ MGUF 7 πειρᾶται UP βέλεσιν Pap, βέλει F δ’ AUF 8 ἀρίστων U ἐσθημάτων Pap U, αἰσθημάτων F: μαθημάτων ceteri ἀρμονίως om. Γ’ 9 τὰ πέταλα Pap UF: τὰ om. ceteri τοῦ χρυσίου MAUF: τοῦ om. ceteri συνυφῆστη ναι Pap U, συνυφεῖναι F: συνυφᾶναι ceteri ἐπιστημόνως Α, ἐπιμόνως P 11 χρυσοῦ Pap UF: χρυσίου ceteri ποίκιλμα (πυκιλμα Pap) ὢν ἐκ Pap UF: ποικιλμάτων καὶ ceteri εἰδεῶν F επανετως Pap 13 νοήματος GHP1 αρμονιους Pap 14 διανεῖμαι Pap UF: διανέμειν ceteri 15 γυμνὴν om. F) [*](1 sqq. ibid. § 21 Oblationem autem atque orationem oportet non confusam esse, sed competenti divisione distinctam; in omni enim re confusione melior est distinctio, multo magis in oratione atque oblatione, quae nisi certas divisiones habeat fit obscurior. 13 sqq. ibid. ideoque hostiae plerumque membra lex dividi iubet et holocausta offerri, ut sine admixtione et operimento aliquo nudum sacrificium sit, eo quod nuda atque omnibus exuta involucris debeat fides nostra fervere, ne vanis et fallacibus opinionibus induatur, sed pura atque sincera simplicitas mentis appareat. deinde in partes dividatur congruas; virtus enim genus est, quae dividitur in plurimas species, sed principales quattuor sunt, prudentia teraperantia fortitudo iustitia. Clem. Alex. Strom. V 686 P. . . . προστάσσει γὰρ (Μωυσῆς) „τὰ ὁλοκαυτώματα δείραντας εἰς μέλη διανεῖμαι“, ἐπειδὴ γυμνὴν τῆς ὑλικῆς δορᾶς γενομένην τὴν γνωστικὴν ψυχὴν ἄνευ τῆς σωματικῆς φλυαρίας καὶ τῶν παθῶν πάντων, ὅσα περιποιοῦσιν αἱ κεναὶ καὶ ψευδεῖς ὑπολήψεις, ἀποδυσαμένην τὰς σαρκικὰς ἐπιθυμίας τῷ φωτὶ καθιερωθῆναι ἀνάγκη.)