Deipnosophistae
Athenaeus of Naucratis
Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.
ὅτι δὲ τοὺς ἀσώτους καὶ τοὺς μὴ ἔκ τινος περιουσίας ζῶντας τὸ παλαιὸν ἀνεκαλοῦντο οἱ Ἀρεοπαγῖται καὶ ἐκόλαζον, ἱστόρησαν Φανόδημος (FHG I 368) καὶ Φιλόχορος ἄλλοι τε πλείους. Μενέδημον γοῦν καὶ Ἀσκληπιάδην τοὺς φιλοσόφους νέους ὄντας καὶ πενομένους μεταπεμψάμενοι ἠρώτησαν πῶς ὅλας τὰς ἡμέρας τοῖς φιλοσόφοις συσχολάζοντες, κεκτημένοι δὲ μηδέν, εὐεκτοῦσιν οὕτω τοῖς σώμασι· καὶ οἳ ἐκέλευσαν μεταπεμφθῆναί τινα τῶν μυλωθρῶν. ἐλθόντος δ᾽ ἐκείνου καὶ εἰπόντος ὅτι νυκτὸς ἑκάστης κατιόντες εἰς τὸν μυλῶνα καὶ ἀλοῦντες δύο δραχμὰς ἀμφότεροι λαμβάνουσι, θαυμάσαντες οἱ Ἀρεοπαγῖται διακοσίαις δραχμαῖς ἐτίμησαν αὐτούς. καὶ Δημόκριτον δ’ Ἀβδηρῖται δημοσίᾳ κρίνοντες ὡς κατεφθαρκότα τὰ πατρῷα, ἐπειδὴ ἀναγνοὺς αὐτοῖς τὸν μέγαν διάκοσμον καὶ τὰ περὶ τῶν ἐν Ἅιδου εἰπὼν εἰς ταῦτα ἀνηλωκέναι, ἀφείθη.
οἱ δὲ μὴ οὕτως ἄσωτοι κατὰ τὸν Ἄμφιν (II 248 K)·
διασειόμενοι τοὺς κροτάφους ὑπὸ τοῦ ἀκράτου, καὶ κατὰ τὸν Δίφιλον (ib. 577) ‘κεφαλὰς ἔχοντες τρεῖς ὥσπερ Ἀρτεμίσιον,’ ‘πολέμιοι τῆς οὐσίας ὑπάρχοντες, ὡς Σάτυρος ἐν τοῖς περὶ χαρακτήρων (FHG III 164) εἴρηκεν, κατατρέχοντες τὸν ἀγρόν, διαρπάζοντες τὴν οἰκίαν, λαφυροπωλοῦντες τὰ ὑπάρχοντα, σκοποῦντες οὐ τί δεδαπάνηται ἀλλὰ τί δαπανηθήσεται, οὐδὲ τί
- πίνουσ’ ἑκάστης ἡμέρας δι’ ἡμέρας,
Διογένης δ’ ὁ Βαβυλώνιος ἐν τοῖς περὶ εὐγενείας ‘τὸν Φωκίωνος υἱόν, φησί, Φῶκον οὐκ ἦν ὃς οὐκ ἐμίσει Ἀθηναίων. καὶ ὁπότε ἀπαντήσειέ τις αὐτῷ ἔλεγεν ‘ὦ καταισχύνας τὸ γένος.’ πάντα γὰρ ἀνάλωσε τὰ πατρῷα εἰς ἀσωτίαν καὶ μετὰ ταῦτα ἐκολάκευε τὸν ἐπὶ τῆς Μουνιχίας· ἐφ’ ᾧ πάλιν ὑπὸ πάντων ἐπερραπίζετο. ἐπιδόσεων δέ ποτε γινομένων παρελθὼν καὶ αὐτὸς εἰς τὴν ἐκκλησίαν ἔφη ‘ἐπιδίδωμι κἀγώ’, καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ὁμοθυμαδὸν ἀνεβόησαν ‘εἰς ἀκολασίαν.’ ἦν δ’ ὁ Φῶκος καὶ φιλοπότης. νικήσαντος γοῦν αὐτοῦ ἵπποις Παναθήναια ὡς ὁ πατὴρ εἱστία τοὺς ἑταίρους, συνελθόντων εἰς τὸ
καὶ ὁ Αἰμιλιανὸς ἔφη· ‘τὸ μὲν ἀσώτιον ἔχεις παρὰ Στράττιδι ἐν Χρυσίππῳ λέγοντι οὕτως (I 726 K)·
- εἰ μηδὲ χέσαι γ’ αὐτῷ σχολὴ γενήσεται
- μηδ’ εἰς ἀσώτιον τραπέσθαι μηδ’ ἐὰν
- αὐτῷ ξυναντᾷ τις, λαλῆσαι μηδὲ ἕν.
ΜΑΓΕΙΡΙΚΑ δὲ ΣΚΕΥΗ καταριθμεῖται Ἀνάξιππος ἐν Κιθαρῳδῷ οὕτως (IV 465 M)·
τὴν χύτραν δ’ Ἀριστοφάνης ἐν Σκηνὰς καταλαμβανούσαις κακκάβην εἴρηκεν οὕτως (I 515 K)·
- ζωμήρυσιν φέρ᾽, οἶσ’ ὀβελίσκους δώδεκα,
- κρεάγραν, θυίαν, τυροκνῆστιν παιδικήν,
- στελεόν, σκαφίδας τρεῖς, δορίδα, κοπίδας τέτταρας.
- οὐ μὴ πρότερον οἴσεις, θεοῖσιν ἐχθρὲ σύ,
- τὸ λεβήτιον, τἀκ τοῦ νίτρου· πάλιν ὑστερεῖς;
- καὶ τὴν κύβηλιν τὴν ταγηνιστηρίαν.
v.1.p.381
κἀν Δαιταλεῦσι (ib 445)·
- τὴν κακκάβην γὰρ κᾶε τοῦ διδασκάλου.
Ἀντιφάνης δ’ ἐν Φιλοθηβαίῳ (II 105 K)·
- κἄγειν ἐκεῖθεν κακκάβην.
βατάνιον δ’ εἴρηκεν Ἀντιφάνης ἐν Εὐθυδίκῳ (ib. 49)·
- πάντ’ ἔστιν ἡμῖν· ἥ τε γὰρ συνώνυμος
- τῆς ἔνδον οὔσης ἔγχελυς Βοιωτία
- μιχθεῖσα κοίλοις ἐν βυθοῖσι κακκάβης
- χλιαίνετ᾽, αἴρεθ᾽, ἕψεται, παφλάζεται.
Ἄλεξις ἐν Ἀσκληπιοκλείδῃ (ib. 306)·
- ἔπειτα πουλύπους τετμημένος
- ἐν βατανίοισιν ἑφθός.
πατάνιον δὲ διὰ τοῦ π Ἀντιφάνης ἐν Γάμῳ (ib. 40)·
- οὕτως δ’ ὀψοποιεῖν εὐφυῶς
- περὶ τὴν Σικελίαν αὐτὸς ἔμαθον ὥστε τοὺς
- δειπνοῦντας εἰς τὰ βατάνι’ ἐμβάλλειν ποιῶ
- ἐνίοτε τοὺς ὀδόντας ὑπὸ τῆς ἡδονῆς.
Φιλέταιρος Οἰνοπίωνι (ib. 234)·
- πατάνια, σεῦτλον, σίλφιον, χύτρας, λύχνους,
- κορίαννα, κρόμμυ᾽, ἅλας, ἔλαιον, τρυβλίον.
καὶ πάλιν·
- ὁ μάγειρος οὗτος Πατανίων προσελθέτω.
ἐν δὲ Παρασίτῳ ὁ Ἀντιφάνης καὶ τάδε εἴρηκεν (ib. 85)·
- πλείους Στρατονίκου τοὺς μαθητάς μοι δοκεῖ
- ἕξειν Πατανίων.
v.1.p.382
Εὔβουλος δ’ ἐν Ἴωνι καὶ βατάνια καὶ πατάνια λέγει ἐν τούτοις (ib. 177)·
- ἄλλος ἐπὶ τούτῳ μέγας
- ἥξει τις ἰσοτράπεζος εὐγενήσ — Β. τίνα
- λέγεις; Α. Καρύστου θρέμμα, γηγενής, ζέων —
- Β. εἶτ’ οὐκ ἂν εἴποις; ὕπαγε. Α. κάκκαβον λέγω·
- σὺ δ’ ἴσως ἂν εἴποις λοπάδ᾽. Β. ἐμοὶ δὲ τοὔνομα
- οἴει διαφέρειν, εἴτε κάκκαβόν τινες
- χαίρουσιν ὀνομάζοντες εἴτε σίττυβον;
- πλὴν ὅτι λέγεις ἀγγεῖον οἶδα.
- τρυβλία δὲ καὶ βατάνια καὶ κακκάβια καὶ
- λοπάδια καὶ πατάνια πυκινὰ ταρβα καὶ
- οὐδ’ ἂν λέγων λέξαιμι.