Deipnosophistae

οὐ δεῖ οὖν ἡμᾶς ἐκμανῶς πίνειν ἀποβλέποντας εἰς τὸ πλῆθος τῶν καλῶν τούτων καὶ παντοδαπῶν κατὰ τὰς τέχνας ἐκπωμάτων. τὴν δὲ μανίαν τοὺς πολλούς φησιν ὁ Χρύσιππος ἐν τῇ Εἰσαγωγικῇ περὶ ἀγαθῶν καὶ κακῶν Πραγματείᾳ τοῖς πλείστοις προσάπτειν. καλεῖσθαι γοῦν τὴν μὲν γυναικομανίαν, τὴν δ᾽ ὀρτυγομανίαν. ‘τινὲς δὲ καὶ δοξομανεῖς καλοῦσι τοὺς φιλοδόξους, καθάπερ τοὺς φιλογύνας γυναικομανεῖς καὶ

ἡμεῖς οὖν, ὡς καὶ παρ’ Ἀθηναίοις ἐγίνετο, ἅμα ἀκροώμενοι τῶν γελωτοποιῶν τούτων καὶ μίμων, ἔτι δὲ τῶν ἄλλων τεχνιτῶν ὑποπίνωμεν. λέγει δὲ περὶ τούτων ὁ Φιλόχορος οὑτωσί (FHG I 411)· ‘Ἀθηναῖοι τοῖς Διονυσιακοῖς ἀγῶσι τὸ μὲν πρῶτον ἠριστηκότες καὶ πεπωκότες ἐβάδιζον ἐπὶ τὴν θέαν καὶ ἐστεφανωμένοι ἐθεώρουν, παρὰ δὲ τὸν ἀγῶνα πάντα οἶνος αὐτοῖς ᾠνοχοεῖτο καὶ τραγήματα παρεφέρετο, καὶ τοῖς χοροῖς εἰσιοῦσιν ἐνέχεον πίνειν καὶ διηγωνισμένοις ὅτ᾽ ἐξεπορεύοντο ἐνέχεον πάλιν· μαρτυρεῖν δὲ τούτοις καὶ Φερεκράτη τὸν κωμικόν (I 202 K), ὅτι μέχρι τῆς καθ’ ἑαυτὸν ἡλικίας οὐκ ἀσίτους εἶναι τοὺς θεωροῦντας.’ Φανόδημος δὲ (FHG I 368) πρὸς τῷ ἱερῷ φησι τοῦ ἐν Λίμναις Διονύσου τὸ γλεῦκος φέροντας τοὺς Ἀθηναίους ἐκ τῶν πίθων τῷ θεῷ κιρνάναι, εἶτ’ αὐτοὺς προσφέρεσθαι· ὅθεν καὶ Λιμναῖον κληθῆναι τὸν Διόνυσον, ὅτι μιχθὲν τὸ γλεῦκος τῷ ὕδατι τότε πρῶτον ἐπόθη κεκραμένον. διόπερ ὀνομασθῆναι τὰς πηγὰς Νύμφας καὶ τιθήνας τοῦ Διονύσου, ὅτι τὸν οἶνον αὐξάνει τὸ ὕδωρ κιρνάμενον. ἡσθέντες οὖν τῇ κράσει ἐν ᾠδαῖς ἔμελπον τὸν

1. Βακχίου φιλανθέμου
2. Αἴθοπα πεπαίνοντ’ ὀρχάτους ὀπωρινούς·
3. ἐξ οὗ βροτοὶ καλοῦσιν οἶνον αἴθοπα.

1. μελιηδέα οἶνον ἐρυθρόν,
2. ἓν δέπας ἐμπλήσας, ὕδατος δ’ ἀνὰ εἴκοσι μέτρα
3. χεῦ᾽· ὀδμὴ δ’ ἡδεῖα ἀπὸ κρητῆρος ὀδώδει.

1. ἔγχευε δ’ ἓν μὲν δέπας κίσσινον μελαίνας
2. σταγόνος ἀμβρότας ἀφρῷ βρυάζον·
3. εἴκοσιν δὲ μέτρ’ ἐνέχευ᾽, ἀναμίσγων
4. αἷμα Βακχίου νεορρύτοισι δακρύοισι Νυμφᾶν.

οἶδα δέ τινας, ἄνδρες θιασῶται, καὶ μέγα φρονήσαντας οὐχ οὕτως ἐπὶ πλούτῳ ὡς ἐπὶ τῷ κεκτῆσθαι πολλὰ ἐκπώματα ἀργυρᾶ τε καὶ χρυσᾶ. ὧν εἷς ἐστι καὶ Πυθέας ὁ Ἀρκὰς ἐκ Φιαλείας, ὃς καὶ ἀποθνῄσκων

1. ὃς κυλίκων ἔσχεν πλῆθος ἀπειρέσιον

1. τῶν προτέρων πάντων πλείονα πασάμενος.

1. αὐτὰρ ὁ διογενὴς ἥρως ξανθὸς Πολυνείκης
2. πρῶτα μὲν Οἰδιπόδῃ καλὴν παρέθηκε τράπεζαν
3. ἀργυρέην Κάδμοιο θεόφρονος· αὐτὰρ ἔπειτα
4. χρύσεον ἔμπλησεν καλὸν δέπας ἡδέος οἴνου.
5. αὐτὰρ ὅ γ’ ὡς φράσθη παρακείμενα πατρὸς ἑοῖο
6. τιμήεντα γέρα, μέγα οἳ κακὸν ἔμπεσε θυμῷ,
7. αἶψα δὲ παισὶν ἑοῖσι μετ’ ἀμφοτέροισιν ἐπαρὰς
8. ἀργαλέας ἠρᾶτο (θεῶν δ’ οὐ λάνθαν’ Ἐρινύν),
9. ὡς οὔ οἱ πατρώι’ ἐνηέι ἐν φιλότητι
10. δάσσαιντ᾽, ἀμφοτέροισι δ’ αἰεὶ πόλεμοί τε μάχαι τε ...
    v.3.p.15

1. Καικίλιος δὲ ὁ ῥήτωρ ὁ ἀπὸ Καλῆς ἀκτῆς ἐν τῷ

1. πολὺν δ’ ἀγῶνα παγξενεὶ κηρύσσεται,
2. χαλκηλάτους λέβητας ἐκτιθεὶς φέρειν
3. καὶ κοῖλα χρυσόκολλα καὶ πανάργυρα
4. ἐκπώματ᾽, εἰς ἀριθμὸν ἑξήκοντα δίς.

τιμιώτατον δ’ ἦν πάλαι τὸ τῶν ἐκπωμάτων κτῆμα. Ἀχιλλεὺς οὖν ὡς ἐξαίρετόν τι εἶχεν ἀνάθημα δέπας, ‘οὐδέ τις ἄλλος οὔτ᾽ ἀνδρῶν πίνεσκεν ἀπ’ αὐτοῦ οὔτε τεῳ σπένδεσκε θεῶν, ὅτε μὴ Διί ( Il. 16.225).’ καὶ ὁ Πρίαμος δὲ τὸν υἱὸν λυτρούμενος τοῖς ἐπισημοτάτοις κειμηλίοις καὶ δέπας δίδωσι περικαλλές (Il. 24.234). αὐτός γε μὴν ὁ Ζεὺς τῆς Ἡρακλέους γενέσεως ἄξιον ἡγεῖται δῶρον Ἀλκμήνῃ δοθῆναι ποτήριον, ὅπερ Ἀμφιτρύωνι εἰκασθεὶς δίδωσιν,

1. ἃ δ’ ὑποδεξαμένα θαήσατο χρύσεον αἶψα

ὅτι διὰ σπουδῆς εἶχον οἱ ἀρχαῖοι ἐγκόλαπτον ἱστορίαν ἔχειν ἐν ἐκπώμασιν. ἐν ταύτῃ δὲ τῇ τέχνῃ εὐδοκίμησαν Κίμων καὶ Ἀθηνοκλῆς. ἐχρῶντο δὲ καὶ λιθοκολλήτοις ἐκπώμασι. Μένανδρος δέ πού φησι (fr. 977 K) καὶ ποτήριον τορνευτὸν καὶ τορευτά. Ἀντιφάνης (II 115 K)·

1. ἄλλοι δὲ καὶ δὴ βακχίου παλαιγενοῦς
2. ἀφρῷ σκιὰ καὶ χρυσοκόλλητον δέπας
3. μεστὸν κύκλῳ χορεῦον ἕλκουσι γνάθοις
4. ὁλκῆς ἀπαύστοις, παντελῶς ἐστραμμένον
5. τἄνω κάτω δεικνύντες.

1. ὦ χαῖρε χρυσόκλυστα καὶ χρυσοῦς ἐμῶν.

1. τὰ ποτήρι’ ἂν ἴδῃς τὰ παρεσκευασμένα·
2. ἅπαντα χρυσᾶ, Τρόφιμε, νὴ τὸν Οὐρανόν,
   v.3.p.18
3. ὑπερήφανα. ἐγὼ μὲν γὰρ ἐξέστην ἰδών.
4. κρατῆρες ἀργυροῖ, κάδοι καὶ μείζους ἐμοῦ ...
5. ὅτι Παρμενίων συγκεφαλαιούμενος ἐν ταῖς πρὸς

ἔθος δ’ ἦν πρότερον ἐν τῷ ποτηρίῳ ὕδωρ ἐμβάλλεσθαι, μεθ’ ὃ τὸν οἶνον. Ξενοφάνης (fr. 4 B)·

1. οὐδέ κεν ἐν κύλικι πρότερον κεράσειέ τις οἶνον
2. ἐγχέας, ἀλλ’ ὕδωρ καὶ καθύπερθε μέθυ.

1. φέρ’ ὕδωρ, φέρ’ οἶνον, ὦ παῖ,
2. φέρε δ᾽ ἀνθεμεῦντας ἡμῖν
3. στεφάνους ἔνεικον, ὡς δὴ
4. πρὸς Ἔρωτα πυκταλίζω.

1. κρήνης τ’ ἀενάου καὶ ἀπορρύτου, ἥτ’ ἀθόλωτος,
2. τρὶς ὕδατος προχέειν, τὸ δὲ τέτρατον ἱέμεν οἴνου.

ἔνδοξοι δὲ τορευταὶ Ἀθηνοκλῆς, Κράτης, Στρατόνικος, Μυρμηκίδης ὁ Μιλήσιος, Καλλικράτης ὁ Λάκων καὶ Μῦς, οὗ εἴδομεν σκύφον Ἡρακλεωτικὸν τεχνικῶς ἔχοντα Ἰλίου ἐντετορευμένην πόρθησιν, ἔχοντα ἐπίγραμμα τόδε·

1. γραμμαὶ Παρρασίοιο, τέχνα Μυός. ἐμμὶ δὲ ἔργον
2. Ἰλίου αἰπεινᾶς, ἃν ἕλον Αἰακίδαι.

ὅτι κλεινοὶ λέγονται παρὰ Κρησὶν οἱ ἐρώμενοι. σπουδὴ δὲ αὐτοῖς παῖδας ἁρπάζειν· καὶ τοῖς καλοῖς παρ’ αὐτοῖς ἄδοξόν ἐστιν ἐραστοῦ μὴ τυχεῖν. καλοῦνται δὲ οἱ ἁρπασθέντες παρασταθέντες. διδόασι δὲ τῷ ἁρπασθέντι στολὴν καὶ βοῦν καὶ ποτήριον· ἣν καὶ πρεσβύτεροι γενόμενοι φέρουσιν, ἵνα δῆλοι ὦσι κλεινοὶ γενόμενοι.

1. ὁρᾷς δ᾽, ὅταν πίνωσιν ἄνθρωποι, τότε
2. πλουτοῦσι, διαπράττουσι, νικῶσιν δίκας,
3. εὐδαιμονοῦσιν, ὠφελοῦσι τοὺς φίλους (Arist. Eq. 92).

1. ἁνίκ’ ἀνθρώπων καματώδεες οἴχονται μέριμναι
2. στηθέων ἔξω, πελάγει δ’ ἐν πολυχρύσοιο πλούτου
3. πάντες ἴσᾳ νέομεν ψευδῆ πρὸς ἀκτάν·
4. ὃς μὲν ἀχρήμων, ἀφνεὸς τότε, τοὶ δ’ αὖ πλουτέοντες ...
   v.3.p.20

1. ἀέξονται φρένας ἀμπελίνοις τόξοις δαμέντες.

ΑΓΚΥΛΗ ποτήριον πρὸς τὴν τῶν κοττάβων παιδιὰν χρήσιμον. Κρατῖνος (I 93 K)·

1. πιεῖν δὲ θάνατος οἶνον, ἂν ὕδωρ ἐπῇ.
2. ἀλλ’ ἴσον ἴσῳ μάλιστ’ ἀκράτου δύο χοᾶς
3. πίνουσ’ ἀπ’ ἀγκύλης, ἐπονομάζουσ’ ἅμα
4. ἵησι λάταγας τῷ Κορινθίῳ πέει.

1. εὖτε τὴν ἀπ’ ἀγκύλης ἵησι τοῖς νεανίαις,
2. λευκὸν ἀντείνουσα πῆχυν.

1. ὅτι παρὰ Τιμαχίδᾳ ΑΙΑΚΙΣ ἡ κύλιξ καλεῖται.
2. ΑΚΑΤΟΣ ποτήριον ἐοικὸς πλοίῳ. Ἐπικράτης (II 286 K)·
   v.3.p.21
3. κατάβαλλε τἀκάτια, τὰ κυμβία
4. αἴρου τὰ μείζω, κεὐθὺ τοῦ καρχησίου
5. ἄνελκε τὴν γραῦν, τὴν νέαν δ’ ἐπουρίσας
6. πλήρωσον, εὐτρεπῆ τε τὸν κοντὸν ποοῦ
7. καὶ τοὺς κάλως ἔκλυε καὶ χάλα πόδα.
8. ΑΩΤΟΝ παρὰ Κυπρίοις τὸ ἔκπωμα, ὡς Πάμφιλος.

ΑΡΟΚΛΟΝ ἡ φιάλη παρὰ τῷ Κολοφωνίῳ Νικάνδρῳ (fr. 129 Schn).

ΑΛΕΙΣΟΝ καὶ ΔΕΠΑΣ τὸ αὐτό. Ὅμηρος ἐν Ὀδυσσείᾳ περὶ Πεισιστράτου (Od. 3.40)· ‘ἐν δ’ οἶνον ἔχευε χρυσείῳ δέπαι.’ εἶτα παρακατιὼν τὸ αὐτό (v. 50)· ‘τούνεκα σοὶ δώσω χρύσειον ἄλεισον.’ καὶ ἑξῆς τὸ αὐτὸ πάλιν (v. 63)· ‘δῶκε δὲ Τηλεμάχῳ καλὸν δέπας.’ φησὶν οὖν Ἀσκληπιάδης ὁ Μυρλεανός· ‘δοκεῖ μοι φιαλῶδες εἶναι τὸ δέπας· σπένδουσι γὰρ ἐν αὐτῷ. λέγει γοῦν Ὅμηρος ( Il. 16.225) δέπας, δι’ οὗ Διὶ μόνῳ σπένδεσκεν Ἀχιλλεύς. καλεῖται δὲ δέπας ἤτοι ὅτι δίδοται πᾶσι τοῖς σπένδειν βουλομένοις εἴτε καὶ τοῖς πίνειν, ἢ ὅτι δύο ὦπας εἶχε· ταῦτα δὲ ἂν εἴη τὰ ὦτα. τὸ δὲ ἄλεισον ἤτοι ἀπὸ τοῦ ἄγαν λεῖον εἶναι ἢ ὅτι ἁλίζεται ἐν αὐτῷ τὸ ὑγρόν. ὅτι δὲ δύο ὦτα εἶχε δῆλον· Od. 23.9

1. ἦτοι ὃ καλὸν ἄλεισον ἀναιρήσεσθαι ἔμελλε
2. χρύσεον ἄμφωτον.

ὅτι ἐστὶ ποτήριον ΑΜΑΛΘΕΙΑΣ ΚΕΡΑΣ καὶ ΕΝΙΑΥΤΟΣ καλούμενον.

ΑΜΦΩΞΙΣ ξύλινον ποτήριον, ᾧ χρῆσθαι τοὺς ἀγροίκους Φιλητᾶς φησι (fr. 35 Bach), τοὺς ἀμέλγοντας εἰς αὐτὸ καὶ οὕτως πίνοντας.

ΑΜΥΣΤΙΣ. καλεῖται μὲν οὕτω πόσις τις, ἣν ἔστιν ἀπνευστὶ πίνειν μὴ μύσαντα. καλοῦσι δ’ οὕτω καὶ τὰ ποτήρια, ἀφ’ ὧν ἔστι πιεῖν εὐμαρῶς. καὶ τὸ ῥῆμα δὲ ἐξημύστισε φασί, τὸ ἐφ᾽ ἓν πνεῦμα πιεῖν, ὡς ὁ κωμικὸς Πλάτων (I 654 K)·

1. λύσας δὲ ἀργὴν στάμνον εὐώδους ποτοῦ
2. ἵησιν εὐθὺς κύλικος εἰς κοῖλον κύτος·
3. ἔπειτ’ ἄκρατον κοὐ τεταργανωμένον
4. ἔπινε κἀξημύστισεν.

1. αὔλει μοι μέλος·
2. σὺ δ’ ᾆδε πρὸς τήνδ᾽, ἐκπίομαι δ’ ἐγὼ τέως.
3. αὔλει σύ, καὶ σὺ τὴν ἄμυστιν λάμβανε.
4. Β. οὐ χρὴ πόλλ’ ἔχειν θνητὸν ἄνθρωπον,
5. ἀλλ’ ἐρᾶν καὶ κατεσθίειν· σὺ δὲ κάρτα φείδῃ.

ΑΝΤΙΓΟΝΙΣ ἔκπωμα ἀπὸ τοῦ βασιλέως Ἀντιγόνου, ὡς ἀπὸ Σελεύκου ΣΕΛΕΥΚΙΣ καὶ ἀπὸ Προυσίου ΠΡΟΥΣΙΑΣ.

1. ΑΝΑΦΑΙΑ ἡ θερμοποτὶς παρὰ Κρησίν.
2. ΑΡΥΒΑΛΛΟΣ ποτήριον κάτωθεν εὐρύτερον, ἄνω δὲ

1. κατασπένδειν κατὰ τῆς κεφαλῆς ἀρυβάλλῳ
2. ἀμβροσίαν.

1. κακῶς σὺ πρὸς θεῶν ὀλουμένη,
2. ἣ τὰς ἀρύστεις ὧδ’ ἔχουσ’ ἐκώμασας.

ΑΡΓΥΡΙΣ εἶδος ποτηρίου, οὐ μόνον ἐξ ἀργύρου. Ἀναξίλας (II 275 K)·

1. καὶ πίνειν ἐξ ἀργυρίδων χρυσῶν.

ΒΑΤΙΑΚΙΟΝ, λαβρώνιος, τραγέλαφος, πρίστις, ποτηρίων ὀνόματα. Περσικὴ δὲ φιάλη ἡ βατιάκη.

ΒΗΣΣΑ ποτήριον παρ’ Ἀλεξανδρεῦσι πλατύτερον ἐκ τῶν κάτω μερῶν, ἐστενωμένον ἄνωθεν.

ΒΑΥΚΑΛΙΣ. ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ αὕτη, ὡς Σώπατρος ὁ παρῳδός·

1. βαυκαλὶς ἡ τετράκυκλος.

1. νᾶμα μελισσῶν ἡδὺ μὲν ὄρθρου
2. καταβαυκαλίσαι τοῖς ὑπὸ πολλῆς
3. κραιπαλοβόσκου δίψης κατόχοις.

ΒΙΚΟΣ. Ξενοφῶν Ἀναβάσεως πρώτῳ (c. 9, 25)· ‘Κῦρος ἔπεμπε βίκους οἴνου ἡμιδεεῖς.’ ἐστὶ δὲ φιαλῶδες ποτήριον κατὰ τὸν Παριανὸν Πολυδεύκην.

ΒΟΜΒΥΛΙΟΣ, θηρίκλειον Ῥοδιακόν, οὗ περὶ τῆς ἰδέας Σωκράτης φησίν· ‘οἱ μὲν ἐκ φιάλης πίνοντες ὅσον θέλουσι τάχιστ᾽ ἀπαλλαγήσονται, οἱ δ’ ἐκ βομβυλιοῦ κατὰ μικρὸν στάζοντος ...’ ἐστὶ δὲ καὶ ζῷόν τι.

ΒΡΟΜΙΑΔΕΣ, ἔκπωμα ὅμοιον τοῖς μακροτέροις τῶν σκύφων.

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΝ ΕΚΠΩΜΑ τὸ γράμματα ἔχον ἐγκεχαραγμένα. Ἄλεξις (II 397 K)·

1. τὴν ὄψιν εἴπω τοῦ ποτηρίου γέ σοι
2. πρώτιστον. ἦν γὰρ στρογγύλον, μικρὸν πάνυ,
3. παλαιόν, ὦτα συντεθλασμένον σφόδρα,
4. ἔχον κύκλῳ τε γράμματ᾽. Β. ἆρά γ’ ἕνδεκα
5. χρυσᾶ ‘Διὸς σωτῆρος’; Α. οὐκ ἄλλου μὲν οὖν.

1. ὁ δὲ σκύφος με τοῦ θεοῦ καλεῖ πάλαι
2. τὸ γράμμα φαίνων, δέλτ᾽, ἰῶτα καὶ τρίτον
3. οὖ, νῦ τό τ’ ὖ πάρεστι, κοὐκ ἀπουσίαν
4. ἐκ τοὐπέκεινα σὰν τό τ’ οὖ κηρύσσετον.

1. οὔτ’ αὐτὸς οὔθ’ ὁ ζύγιος οὔθ’ ὁ σαμφόρας.

1. πρὶν μὲν ἧρπε σχοινοτένειά τ’ ἀοιδὰ
2. καὶ τὸ σὰν κίβδηλον ἀπὸ στομάτων.
   v.3.p.27

1. μισῶ κάκιστον γραμματικὸν ἔκπωμ’ ἀεί.
2. ἀτὰρ ὡς ὅμοιον οὑμὸς υἱὸς ᾤχετο
3. ἔχων φιάλιον τῷδε. Β. πολλὰ γίνεται
4. ὅμοια.

ΓΥΑΛΑΣ. Φιλητᾶς ἐν Ἀτάκτοις (fr. 41 Bach) Μεγαρέας οὕτω φησὶ καλεῖν τὰ ποτήρια, γυάλας. Παρθένιος δ᾽ ὁ τοῦ Διονυσίου ἐν αʹ περὶ τῶν παρὰ τοῖς ἱστορικοῖς Λέξεων ζητουμένων φησί· ‘γυάλας ποτηρίου εἶδος, ὡς Μαρσύας γράφει ὁ ἱερεὺς τοῦ Ἡρακλέους οὕτως (scr. Al. M. p. 45)· ‘ὅταν εἰσίῃ ὁ βασιλεὺς εἰς τὴν πόλιν, ὑπαντᾶν οἴνου πλήρη γυάλαν ἔχοντά τινα, τὸν δὲ λαβόντα σπένδειν’.’