Apophthegmata Laconica

Plutarch

Plutarch. Moralia, Vol. III. Babbitt, Frank Cole, editor. Cambridge, MA: Harvard University Press; London: William Heinemann Ltd., 1931 (printing).

Κλεομένης ὁ Κλεομβρότου, διδόντος αὐτῷ τινος μαχίμους ἀλεκτρυόνας καὶ λέγοντος ὅτι μαχόμενοι ἀποθνῄσκουσι περὶ νίκης, τῶν κατακτεινόντων τοίνυν αὐτούς, ἔφη, τινὰς δός μοι, ἐκεῖνοι γὰρ τούτων ἀμείνους.

Λαβώτας, μακρολογοῦντός τινος, εἶπε, τί μοι μικρῶν πέρι μεγάλα φροιμιάζῃ, ὅσον γὰρ εἴη πρᾶγμα, τοσοῦτος[*](τοσοῦτος F.C.B.: τοσοῦτον.) καὶ ὁ λόγος ᾧ χρῆσαι.

Λεωτυχίδας ὁ πρῶτος, λέγοντός τινος ὡς ἔστιν ἐν εὐμετάβολος, διὰ τοὺς καιρούς, ἔφη, οὐχ ὡς ὑμεῖς διὰ τὴν αὑτῶν κακίαν.

πρὸς δὲ τὸν ἐρωτῶντα πῶς ἄν τις μάλιστα διαφυλάττοι τὰ παρόντα τῶν ἀγαθῶν, εἶπεν, εἰ μὴ πάντα τῇ τύχῃ πιστεύοι.

ἐρωτηθεὶς δὲ τ ι δεῖ μάλιστα μανθάνειν τοὺς ἐλευθέρους παῖδας, ταῦτʼ, ἔφη, ὅσαπερ ἂν αὐτοὺς ὠφελήσειεν[*](ὠφελήσειεν F.C.B.: ὠφελήσειαν.) ἄνδρας γενομένους.

πυνθανομένου δέ τινος διὰ τίνα αἰτίαν ὀλιγοποτοῦσιν οἱ Σπαρτιᾶται, ἔφη, ἵνα μὴ ἄλλοι ὑπὲρ ἡμῶν βουλεύωνται, ἀλλʼ ἡμεῖς ὑπὲρ ἄλλων.

Λεωτυχίδας ὁ Ἀρίστωνος πρὸς τὸν εἰπόντα ὅτι κακῶς αὐτὸν οἱ τοῦ Δημαράτου λέγουσι, μὰ τοὺς θεούς, ἔφη, οὐ θαυμάζω, καλῶς γὰρ λέγειν οὐδεὶς ἂν αὐτῶν δυνηθείη.

τῆς δʼ ἐγγυτέρω πύλης[*](τῆς ... πύλης F.C.B.: τῇ ... πύλῃ.) δράκοντος περὶ τὴν κλεῖν ἑλιχθέντος καὶ τῶν μάντεων τέρας ἀποφαινομένων εἶναι, οὔτι ἔμοιγʼ ἔφη, δοκεῖ, ἀλλʼ εἰ ἡ κλεὶς τῷ δράκοντι περιειλίχθη, τέρας ἂν ἦν.

πρὸς Φίλιππον τὸν ὀρφεοτελεστὴν παντελῶς πτωχὸν ὄντα, λέγοντα δʼ ὅτι οἱ παρʼ αὐτῷ μυηθέντες μετὰ τὴν τοῦ βίου τελευτὴν εὐδαιμονοῦσι, τί οὖν, ὦ ἀνόητε, εἶπεν, οὐ τὴν ταχίστην ἀποθνῄσκεις , ἵνʼ ἅμα παύσῃ[*](ἵνʼ ἅμα παύσῃ Bernardakis: ἵνα ἀναπαύσῃ.) κακοδαιμονίαν καὶ πενίαν κλαίων;ν

πυθομένου δέ τινος διὰ τί τὰ ἀπὸ τῶν πολεμίων ὅπλα τοῖς θεοῖς οὐκ ἀνατιθέασιν, ἔφη ὅτι τὰ διὰ τὴν δειλίαν τῶν κεκτημένων θηραθέντα οὔτε τοὺς νέους ὁρᾶν καλὸν οὔτε τοῖς θεοῖς ἀνατιθέναι.

λέων ὁ Εὐρυκρατίδα ἐρωτηθείς, ποίαν τις ἂν πόλιν οἰκήσας ἀσφαλῶς οἰκοίη, ὅπου, ἔφη, μήτε πλείω μήτε ἐλάττονα κεκτήσονται οἱ ἐνοικοῦντες· καὶ ὅπου τὸ μὲν δίκαιον ἰσχύσει, τὸ δὲ ἄδικον ἀσθενὲς ἔσται.

ὁρῶν δὲ τοὺς ἐν Ὀλυμπίᾳ δρομεῖς σπουδάζοντας περὶ τὴν ἄφεσιν ἵνα πλεονεκτήσωσιν, ὅσῳ μᾶλλον, ἔφη, οἱ δρομεῖς σπουδάζουσι περὶ τῆς ταχυτῆτος ἢ περὶ τῆς δικαιοσύνης.

ἀκαίρως δέ τινος περὶ πραγμάτων οὐκ ἀχρήστων διαλεχθέντος, ὦ ξένε, εἶπεν, οὐκ ἐν δέοντι χρῇ τῷ δέοντι.

Λεωνίδας ὁ Ἀναξανδρίδα, ἀδελφὸς δὲ Κλεομένους, πρός τινα εἰπόντα, πλὴν τοῦ βασιλεύειν ἡμῶν οὐδὲν διαφέρεις, ἀλλʼ οὐκ ἄν, ἔφη, εἰ μὴ βελτίων ὑμῶν ἤμην, ἐβασίλευον.

τῆς δὲ γυναικὸς αὐτοῦ Γοργοῦς πυνθανομένης, ὅτε εἰς Θερμοπύλας ἐξῄει τῷ Πέρσῃ μαχούμενος, εἴ τι αὐτῇ ἐντέλλεται, ἔφη, ἀγαθοῖς γαμεῖσθαι καὶ ἀγαθὰ τίκτειν.

λεγόντων δὲ τῶν ἐφόρων ὀλίγους ἄγειν αὐτὸν εἰς Θερμοπύλας, οὐκ ἀλλὰ πλέονας, [*](οὐκ, ἀλλὰ πλέονας (πλίονας?) F.C.B.: οὐκ, ἄλλας or οὐκ ὀλίγους, or nothing at all (οὔκ, ἀλλʼ ἅλις or οὔκ, ἀλλὰ πολλοὺς is suggested by Bernardakis).) ἔφη, πρὸς ἣν βαδίζομεν πρᾶξιν.

πάλιν δὲ αὐτῶν εἰπόντων, μή τι ἕτερον διέγνωκας ποιεῖν ἢ τὰς παρόδω τὼς βαρβάρως[*](τᾶς παρόδω τὼς βαρβάρως Kronenberg: τὰς παρόδους τῶν βαρβάρων.) κωλύειν; τῷ λόγῳ, ἔφη, τῷ δʼ ἔργῳ ἀποθανούμενος ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων.

γενόμενος δὲ ἐν Θερμοπύλαις πρὸς τοὺς συστρατιώτας εἶπε, λέγοντι τὸν βάρβαρον ἐγγὺς

γενόμενον προΐμεν,[*](προΐμεν F.C.B.: a lacuna in one ms.: nothing in the rest.) ἆμε[*](ἆμε F.C.B.: ἄμμε.) δὲ χρονοτριβέειν ἤδη γὰρ ἢ κανέομες[*](ἢ κανέομες (κανίομες? κανέμεν?) F.C.B.: ἢ κτάμεν Bernardakis: ἥκαμες or ἥκαμεν.) τὼς βαρβάρως ἢ αὐτοὶ τεθνάμεν μέλλομες.