Scholia in Iliadem

340. καὶ πρὸς τοῦ βασιλῆος] ἵνα ἐγκαλούμενος καὶ ὑπὸ θεῶν καὶ ὑπὸ ἀνθρώπων καὶ ὑπὸ Ἀγαμέμνονος, εὔλογον ἔχῃ τὴν ἀφορμὴν τῆς ἀπηνείας ἕνεκεν. ἐμφαντικῶς δὲ τὸ θυμῶδες καὶ λυσσῶδες καὶ ἄλογον τῆς παραπληξίας αὐτοῦ παρέστησεν. μάρτυρας οὖν τούτους ἕξω τῆς αὐτοῦ ἀνοίας, ὅτι οὐδὲ στρατιᾶς οἶδε προνοήσασθαι.

πρότερον τῶν Πυθαγορικῶν Ὅμηρος μέσην ἀνθρώπου καὶ θεοῦ φύσιν ἀνθρωπίνην τέθεικεν. τὸν μὲν γὰρ ἁπλῶς ἄνθρωπον τοῦ βασιλέως κατʼ ἀμφότερά φησιν ἐλάττονα, καίπερ ἀνθρώπου καὶ αὐτοῦ ὄντος· θεοῦ δὲ ἥττονα τὸν βασιλέα εἶναί φησι διὰ τὸ φθαρτόν.

*Πορφυρίου. οἱ Πυθαγόρειοι κατὰ θεὸν καὶ κατὰ ἀνθρώπειον γένος ὅλον τρίτον ἐτίθεντο σεβάσμιον τὸν βασιλέα ἢ σοφὸν ἄνδρα, Ὁμήρου πρώτου μεταξὺ θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων θέντος τὸν βασιλέα, καὶ πάλιν τὸν βασιλέα προτιμῶντα ποιήσαντος αὑτοῦ τὸν σοφὸν ἄνδρα. καὶ περὶ μὲν τοῦ βασιλέως τοιαῦτα λέγει· τὸ δὲ ἀπηνέος προσέθηκε διὰ τὴν ὀργήν. αὐτὸς δὲ ὁ βασιλεὺς οὐ μεταπέμπεται Νέστορα σκοπού- μενον περὶ τῶν συμφερόντων, ἀλλʼ αὐτὸς ἄπεισιν· “ἥδε δέ οἱ κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλὴ, Νέστοῤ ἔπι πρῶτον Νηλήϊον ἐλθέμεν ἀνδρῶν” (Il. 10, 17). παῤ Ἰνδοῖς τε τοὺς Βραχμᾶνας, οἵπερ εἰσὶ παῤ αὐτοῖς οἱ φιλόσοφοι, λόγος ἐστὶ τοὺς βασιλέας ἀπαντῶντας προσκυνεῖν.

εἴ ποτε] καλῶς οὐκ εἶπεν ὁπότε· νεμεσητὸν γὰρ ἦν. τὸ δὲ ἀεικέα τὸν ὑβριστικόν. “ἀεικίζει μενεαίνων” (Il. 24, 54).

341. χρειὼ] ὄνομά ἐστιν ὡς Κλειώ· καὶ γὰρ “χρειοῖ ἀναγκαίῃ” Il. 8, 57).

343. δεῖ γὰρ τὸν ὅλως ἔχοντα γνῶσιν μὴ τὰ παρόντα μόνον σκοπεῖν, ἀλλὰ καὶ τὰ μέλλοντα καὶ τὰ ἀποβησόμενα. μέγιστον δὲ τοῦτο πρὸς κατηγορίαν ἡ ἀπρονοησία καὶ τῷ ψιλῷ ἀνθρώπῳ, ὥς πού φησι “νήπιοι ἀγροιῶται, ἐφημέρια φρονέοντες” (Od. 21, 85).

344. μαχέοιντο] μάχοιντο. πλεονασμὸς δέ ἐστι τοῦ ε.

345. Πάτροκλος δὲ] τὸ ἤπιον αὐτοῦ διὰ τῆς σιωπῆς τῆς νῦν [*](5. ἐμφαντικῶς] *ἐμφατικῶς 22. ἐστὶ Cobetus] δὲ 8. πρότερον] *πρότερος)

346. καλλιπάρῃον] εὖ τὸ ἐπίθετον εἴρηται. τὴν τοῦ ἐρῶντος διά- θεσιν ἐμφαῖνον τῷ δηλοῦν οἵας ἐρᾷ.

347. τὼ δʼ αὖτις ἴτην] οὔτε γὰρ ἐπαινεῖν οὔτε ψέγειν εἶχον τὸ λεχθέν. οὐ λαβόμενοι δὲ τῆς χειρὸς ἦγον, ὡς προσετάχθησαν.

348. ἀέκουσα] ἔστι γὰρ φίλανδρος, ὡς ὁ τρόπος αὐτῆς δηλοῖ, καὶ ταύτην δευτέραν αἰχμαλωσίαν ὁρίζεται. διὰ μιᾶς δὲ λέξεως ὁλόκλη- ρον ἡμῖν τοῦ προσώπου τὸ ἦθος νοεῖν καταλέλοιπεν.

349. ἕτοιμον τὸ ἡρωϊκὸν πρὸς δάκρυα. καὶ Ὀδυσσεὺς “ὡς δὲ γυνὴ κλαίῃσι” (Od. 8, 523). καὶ ἡ παροιμία “ἀεὶ δʼ ἀριδάκρυες ἀνέρες ἐσθλοί.” ἄλλως τε καὶ φιλότιμος ὢν ἀνιᾶται τῇ ὕβρει· παλαιᾶς τε γὰρ συνηθείας στέρεται καὶ τοῦ γυναίου ἀκουσίως ἀπαλλάττεται. ἄκρως δὲ ἐρῶντα χαρακτηρίζει· οὗτοι γὰρ ταῖς ἐρημίαις ἥδονται, ἵνα τῷ πάθει σχολάζωσιν. τὸ δὲ νόσφι, ὅπως μὴ γνώριμον τοῖς ἑτέροις ᾖ τὸ πρὸς τὴν μητέρα ἐντύχημα. τὸ δὲ ἄφαρ δηλοῖ καὶ τὸ ἔπειτα.

350. θῖνʼ ἐφ᾿ ἁλὸς πολιῆς, ὁρόων ἐπὶ οἴνοπα πόντον] οἰκεῖον τῇ θινὶ τὸ πολιὸν, τῷ δὲ πόντῳ τὸ ἄπειρον καὶ τὸ οἶνοψ.

ἐπʼ ἀπείρονα πόντον] ἱκανὴ παραμυθία τοῖς ἐπὶ ξένης λυπουμένοις ἀφορᾶν εἰς τὴν θάλατταν, διʼ ἧς τῶν πατρίδων εἴργονται. καὶ Ὀδυσ- σεὺς “πόντον ἐπʼ ἀτρύγετον δερκέσκετο” (Od. 5, 84). τάχα δὲ ὁ Ἀχιλλεὺς καὶ ὡς εἰς συγγενὲς τῇ μητρὶ χωρίον ἐπὶ τὴν θάλατταν ὁρᾷ.

351. χεῖρας ὀρεγνύς] ὥσπερ ἀσπαζόμενος ὀρέγει τὼ χεῖρε τῇ μητρί. καὶ ἐπὶ Πολυφήμου “εὔχετο χεῖῤ ὀρέγων” (Od. 9, 527).

352. μινυνθάδιόν περ ἐόντα] τοῦτο μάλιστα δύναται λυπῆσαι μητέρα, ὀλιγοχρόνιος υἱὸς, ὃ πρῶτον προβάλλεται. τὸ δὲ ἐόντα ἐσόμενον. ᾔδει δὲ διʼ ὧν εἶπεν αὐτῷ ἡ μήτηρ “διχθαδίας κῆρας” (Il. 9, 411). παιδευτικὸν δὲ τὸ μὴ εἰς ῥᾳστώνην, ἀλλʼ εἰς τὸ πρακ- τικὸν νεῦσαι τὸν ἥρωα. φιλοστοργίᾳ δὲ καὶ ἐλέῳ προκαλεῖ τὴν μητέρα. ἐν κεφαλαίῳ δὲ τὴν εὐχὴν ἐκθέμενος ὕστερον λεπτολογεῖ. ἔστι δὲ παρὰ τὸ μίνυνθα. παραπληροῖ δὲ ὁ πέρ.

353. Ὀλύμπιος] οὕτω κατʼ ἐξοχὴν τὸν Δία. καὶ Κρονίδην αὐτόν φησιν.

254. ὑψιβρεμέτης] ὁ ἐν ὕψει βρέμων διὰ τῶν βροντῶν ἢ τῶν ἀνέμων. φιλεγκλήμονες δὲ κατὰ θεῶν οἱ ἀτυχεῖς.

355. εὐρυκρείων] ποιητικὸν τὸ ἐπίθετον.

356. ἔχει — αὐτὸς ἀπούρας] ἀντὶ τοῦ ἔλαβεν οὐ πειθοῖ, ἀλλʼ ἀπουρίσας· “ἄλλοι γάρ οἱ ἀπουρίσσουσιν ἀρούρας” (Il. 22, 489).

357. δακρυχέων] τὸ δακρυχέων ὑφ᾿ ἓν ἀναγνωστέον. πότνια] σεπτή· οἱ γὰρ σεβόμενοι προσπίπτουσι τοῖς θεοῖς. καὶ ποτνιᾶσθαι δέ ἐστι τὸ προσπίπτειν καὶ παρακαλεῖν.

358. πατρὶ γέροντι] τοὺς ἐν θαλάσσῃ τιμωμένους ἁλίους γέροντάς φησιν, ὡς Πρωτέα Φόρκυνα Νηρέα.

359. καρπαλίμως δʼ ἀνέδυ πολιῆς ἁλὸς ἠΰτ᾿ ὀμίχλη] ἀντὶ τοῦ κραιπνῶς. ταχεῖα δὲ ἡ ἄνοδος ὡς μητρὸς καὶ θεᾶς. φαντασία δέ τις περίκειται τῇ θεῷ διὰ τῆς ὁμίχλης. ἢ ὅτι θαλασσία ἐστὶν ἡ θεός· τὴν γὰρ Ἥραν νῷ παρεικάζει· λεπτομερὴς γὰρ ὁ ἀὴρ ὡς πρὸς σύγκρισιν τῶν ὑδάτων.

360. δακρυχέοντος] οὐκ ἐξίσταται τοῦ κλαυθμοῦ, ἐπεὶ οὐ μεμ- πτέος· οὐδὲν γὰρ ἄτοπον, εἰ καὶ ἄλκιμος ἦν, ὅτι λελύπηται. ἐλεύ- θερος γὰρ ὢν καὶ ἁπλοῦς τοῦτο ποιεῖ, οὐ διὰ μικροψυχίαν.