Historia Ecclesiastica
Theodoret, Bishop of Cyrus
Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.
καὶ τὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως δὲ τοῦ κυρίου λόγον ἀδιάστροφον >σώζομεν, οὔτε ἄψυχον οὔτε ἄνουν ἢ ἀτελῆ τὴν τῆς σαρκὸς οἰκονο- [*](9/10 vgl. Act. 13, 10? — 22—S. 293, 1 unt. S. 294, 23—25) [*](B4 V F HN (n) + GS (s) = r AL (y) W) [*](3 ἐπιδείκνυμεν Β4VW am Rand Ac ostendimus Cass. > Fry ι τὸν2 > VF | 5 εἴτε3] καὶ B, sive Cass. ι βασιλείουσ Β4V βασιλείας F βασιλικὰς ryW 10 δεῖ ἢν μόλις ποτὲ] Christ.] δεῖ B4 ἣν μόλις ποτὲ VFryW δεῖ übergeschrieben Wr); Val. behält ἣν μόλις ποτὲ: »subaudiendum verbum σώζομεν Ζ. 23 alte Corruptel, δεῖ ist vielleicht auch Verbesserungsversuch; vgl. Cass.: complacere confidimus quam scimus antiqiiissimam existere ι 10/11 πρεσβυτάτην zweimal am Ende und Anfang der Seite Β4 ι 11 τε Vs > n ι 12 τοῦ υἱοῦ am Rand Β4 ι 13 δηλαδὴ — 14 πνεύματος am Rand Ac ι καὶ1] τε καὶ Ac ι 14 2 > B4 ι 15 τῆς τε ~ VF ι τῆς βασιλείας — 16 ἤγουν > s ι 15/16 τρισὶ τελειοτάταις ὑποστάσεσιν ἤγουν > n ι 15 τελειοτάταισ τελειοτάταις ταῖς Β4W perfectissimis Cass. τελείαις y ι 17 ἥτ’ οὖν V ἤτουν FG ι 18 τὴν] τῶν nA 19 vor βλασφημίαν + τὴν H ι 20 ἀκτίστῳ] ἀδιστάκτῳ s, inereatae Cass. 21/22 ὑπαγομένης VF)
>Τὰ μὲν οὖν κατὰ τὴν πίστιν τὴν παρ’ ἡμῶν ἀνυποστόλως κη- >ρυττομένην ὡς ἐν κεφαλαίῳ τοιαῦτα· περὶ ὢν καὶ ἐπὶ Πλεῖον >γωγηθῆναι δυνήσεσθε, τῷ τε ἐν Ἀντιοχείᾳ τόμῳ παρὰ τῆς ἐκεῖ >θούσης συνόδου γεγενημένῳ καταξιώσαντες ἐντυχεῖν καὶ τῷ πέ- >ρυσιν ἐν Κωνσταντινουπόλει παρὰ τῆς οἰκουμενικῆς ἐκτεθέντι >δου, ἐν οἷς πλατύτερον τὴν πίστιν ὡμολογήσαμεν καὶ τῶν >καινοτομηθεισῶν αἱρέσεων ἀναθεματισμὸν ἔγγραφον πεποιήκαμεν.
>Περὶ δὲ τῶν οἰκονομιῶν τῶν κατὰ μέρος ἐν ταῖς ἐκκλησίαις >παλαιός τε, ὡς ἴστε, θεσμὸς κεκράτηκε καὶ τῶν ἐν Νικαίᾳ >πατέρων ὅρος, καθ’ ἑκάστην ἐπαρχίαν τοὺς τῆς ἐπαρχίας καί, >ἐκεῖνοι βούλοιντο, σὺν αὐτοῖς τοὺς ὁμόρους πρὸς τὸ συμφέρον >εῖσθαι τὰς χειροτονίας·
οἷς ἀκολούθως τάς τε λοιπὰς ἐκκλησίας παρ’>ἡμῖν οἰκονομεῖσθαι γινώσκετε καὶ τῶν ἐπισημοτάτων >ἀναδεδεῖχθαι τοὺς ἱερεῖς. ὅθεν τῆς μὲν ἐν Κωνσταντινουπόλει >παγοῦς, ὡς ἂν εἴποι τις, ἑκκλησίας, ἢν ὥσπερ ἐκ στόματος >τος τῆς τῶν αἱρετικῶν βλασφημίας ὑπόγυον ἐξηρπάσαμεν διὰ >οἰκτιρμῶν τοῦ θεοῦ, τὸν αἰδεσιμώτατον καὶ θεοφιλέστατον >κτάριον ἐπίσκοπον κεχειροτονήκαμεν ἐπὶ τῆς οἰκουμενικῆς >μετὰ κοινῆς ὁμονοίας, ὑπ’ ὄψεσι καὶ τοῦ θεοφιλεστάτου >Θεοδοσίου παντός τε τοῦ κλήρου καὶ πάσης ἐπιψηφιζομένης πόλεως.
τῆς δὲ πρεσβυτάτης καὶ ὄντως ἀποστολικῆς ἐκκλησίας τῆς >ἐν Ἀντιοχείᾳ τῆς Συρίας, ἐν ᾗ πρώτῃ τὸ τίμιον τῶν >ἐχρημάτισεν ὄνομα, τὸν αἰδεσιμώτατον καὶ θεοφιλέστατον >Φλαβιανὸν οἵ τε τῆς ἐπαρχίας καὶ τῆς ἀνατολικῆς διοικήσεως [*](1 vgl. I Kor. 2, 7. Hebr. 1, 2 — 6—10 vgl. Mansi III 512 f. 557 f (Canon 5 von Constantinopel v. J. 381 S. 560) — 12 Can. Apostol. 34 (Mansi 1 36) — 12—15 Can. Nicaen. 4 Mansi II 893; vgl. Can. Sardic. 6 ebd. III 9 — 1819 ιι Tim. 4, 17 — 19/20 Rom. 12, 1 — 25/26 Act. 11, 26) [*](Β4 V F HN (n) + GS (s) = r AL (y) W) [*](1 πρὸ] πρὸ τῶν Y ι ὄντα πρὸ αἰώνων ~ ly, Cass. wie im Text ι 2 θεὸν] θεοῦ FA, deuni Cass. Cod. L ι 4 τὴν πίστιν τὴν παρ’ ἡμῶν] τὸ; παρ’ ἡμῶν und am Rand πίστιν Β4 ι τὴν2 > s ι 5 περὶ ὢν — 6 τῷ τε > s ι 7 γεγενημένῳ > Β4, factum Cass. ι 9 ἔναγχος: ἀρτίως ἧ πρὸ βραχέως am Rand Ac | 12 ἁγίων ἐν νικαία A ι 19 ὑπόγυον.. νεωστί am Rand AN ι 21 ἐπὶ — συνόδου am Rand Ac ι 22 βασιλέως > L ι 23 τοῦ übergeschrieben Αc 27 nach ἐπαρχίας + ἄπαντες expungiert A)
τῆς δέ γε μητρὸς ἁπα- >σῶν τῶν ἐκκλησιῶν τῆς ἐν Ἱεροσολύμοις τὸν αἰδεσιμώτατον >θεοφιλέστατον Κύριλλον ἐπίσκοπον εἶναι γνωρίζομεν, κανονικῶς >παρὰ τῶν τῆς ἐπαρχίας χειροτονηθέντα πάλαι καὶ πλεῖστα >τοὺς Ἀρειανοὺς ἐν διαφόροις χρόνοις ἀθλήσαντα.
>Οἷς ὡς ἐνθέσμως καὶ κανονικῶς παρ’ ἡμῖν κεκρατηκόσι καὶ τὴν >ὺμετέραν συγχαίρειν παρακαλοῦμεν εὐλάβειαν, τῆς πνευματικῆς >μεσιτευούσης ἀγάπης καὶ τοῦ κυριακοῦ φόβου πᾶσαν μὲν μεταστέλλοντος >ἀνθρωπίνην προσπάθειαν, τὴν δὲ τῶν ἐκκλησιῶν οἰκοδομὴν >προτιμοτέραν ποιοῦντος τῆς πρὸς τὸν καθ’ ἕνα συνηθείας ἢ χάριτος.
>οὔτω γὰρ τοῦ τε τῆς πίστεως συμφωνηθέντος λόγου καὶ τῆς Χρι- >στιανικῆς κυρωθείσης ἐν ἡμῖν ἀγάπης, παυσόμεθα λέγοντες τὸ παρὰ >τῶν ἀποστόλων κατεγνωσμένον· »ἐγὼ μέν εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ >Ἀπολλώ, ἐγὼ δὲ Κηφᾶ«, πάντες δὲ Χριστοῦ φανέντες, ὃς ἐν >ἡμῖν οὐ μεμέρισται, θεοῦ καταξιοῦντος, ἄσχιστον τὸ σῶμα τῆς >ἐκκλησίας τηρήσομεν καὶ τῷ βήματι τοῦ κυρίου μετὰ παρρησίας >παραστησόμεθα.«
Ταῦτα κατά τε τῆς Ἀρείου καὶ Ἀετίου καὶ Εὐνομίου μανίας, καὶ μέντοι καὶ κατὰ Σαβελλίου καὶ Φωτεινοῦ καὶ Μαρκέλλου, Παύλου τε τοῦ Σαμοσατέως καὶ Μακεδονίου γεγράφασιν. ὡσαύτως δὲ καὶ τὴν Ἀπολιναρίου καινοτομίαν προφανῶς ἀπεκήρυξαν εἰρηκότες· καὶ τὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως δὲ τοῦ κυρίου λόγον ἀδιάστροφον σώζομεν, οὔτε ἄψυχον οὔτε ἄνουν ἢ ἀτελῆ τὴν τῆς σαρκὸς οἰκονομίαν παραδεχό- μενοι«.
[*](11 vgl. I Kor. 14, 12 — 15/16 I Kor. 1, 12 — 17 ι Kor. 1, 13 — 17/18 vgl. I Thess. 5, 23 — 18/19 Rom. 14, 10 — 23—26 ob. S. 292, 22—S. 292, 22—S. 293, 1)[*](B4 V F HN (a) + GS (s) = r AL (y) W)[*](1 ἐχειροτόνησαν — ἐκκλησίας > s ι 2 τιμησάσης] τιμήσαντες F ι 7 χρόνοισ Β4 temporibus Cass. τόποις VFryW, schwer zu entscheiden, da Cyiillus auch βer Jerusalem gewirkt hat, s. ob. S. 157, 21 f ι 10 καταστέλλοντος] καταγελῶντοσ V, per quem . . removetiir Cass. ι 12 ποιοῦντος B4W ποιούσησ VFry ι συνηθείας Β4FrW συμπαθείας Vy, nicht übersetzt von Cass. ι 16 ἀπολλῶ B4VS ἀπολλῶ die übr. HSS 1 17 θεοῦ] θεοῦ γὰρ B4 ι 20 καὶ Ἀετίου = Cass. > n ι 21 κατὰ > B4, contra Cass. ι 22 γεγράφασιν B4VW γεγραφήκασιν Fry ι 23 ἀπολλιναρίου Β4 ι 25/26 παραδεχόμενοι A)Καὶ Δάμασος δὲ ὁ πανεύφημος, ταύτην μαθὼν ἀναφυεῖσαν τὴν αἵρεσιν, οὐκ Ἀπολινάριον μόνον ἀλλὰ καὶ Τιμόθεον τὸν ἐκείνου γε φοιτητὴν καθελὼν ἀπεκήρυξε· καὶ τοῦτο τοῖς τὴν Κῴαν ἰθύνουσιν ἐπισκόποις διὰ γραμμάτων δεδήλωκεν, ἅπερ ἐνθεῖναι τῇ συγγραφῇ νενόμικα χρήσιμον.
>Ὅτι τῇ ἀποστολικῇ καθέδρᾳ τὴν ὀφειλομένην αἰδῶ ἡ ἀγάπη >ὑμῶν ἀπονέμει, ἑαυτοῖς τὸ πλεῖστον παρέχεσθε, υἱοὶ τιμιώτατοι >καὶ γὰρ εἰ τὰ μάλιστα ἐν τῇ ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ, ἐν ᾖ ὁ ἅγιος ἀπόστολος >καθεζόμενος ἐδίδαξε πῶς προσήκει ἡμᾶς τοὺς οἴακας ἰθύνειν οὓς >ἀνεδεξάμεθα, ὅμως ὁμολογοῦμεν ἑαυτοὺς ἐλάττονας εἶναι τῆς τιμῆς.
>ἀλλὰ διὰ τοῦτο οἵῳ δή ποτε τρόπῳ σπουδάζομεν εἴ πὼς δυνηθεί- >ημεν πρὸς τὴν δόξαν τῆς μακαριότητος αὐτοῦ παραγενέσθαι.
>Γινώσκετε τοίνυν ὅτι τὸν πάλαι Τιμόθεον τὸν βέβηλον, τὸν >μαθητὴν τοῦ Ἀπολιναρίου τοῦ αἱρετικοῦ, μετὰ τοῦ ἀσεβοῦς αὐτοῦ δόγματος >καθείλομεν, καὶ οὐδαμῶς πιστεύομεν αὐτοῦ τὰ λείψανα λόγῳ τινὶ [*](14 βέβηλον] vgl. I Tim. 1, 9. 4, 7. 6, 20. II Tim. 2, 16. Hebr. 12, 16) [*](* 1—S. 297, 9 Niceph. H. E. XII 17 — 7—S. 297, 9 Cass. Cass. IX 15) [*](B4 V F HN (n) + GS (s) = r AL (y) W) [*](1 δὲ] δὴ L I 2 ἀπολλινάριον Β4 ι γε > Β4 ι 4 ἐδήλωσεν n ἐμήνυ- σεν L ι 6 Ἐπιστολὴ — Ῥώμης am Rand V > A ι ἐπισκόπου] πάπα L 7 ῑ am Rand Fny ι 8 ἑαυτοῖς τὸ πλεῖστον παρέχεσθε Β4VW ἑαυτοῖς τὸ πλεῖστον παρέχετε Fvj vobis pliirinmm . . . praestitisiis Cass.; Val. verlangt für den nobis, unrichtig ι 9 καὶ γὰρ εἰ τὰ μάλιστα ἐν B4Vry καὶ τὰ μάλιστα ἐν F καὶ τὰ μάλιστα τῇ ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ mit ἑαυτοῖς coordiniert und Punkt nach ἀνεδεξάμεθα) W; vgl. Cass.: nam licet eeclesiae in qua; zahlreiche Wiederherstellungsversuche des lat. Textes, z. B.: »tametsi . . . primae partes (= τὰ μάλιστα) <deferuntur>« Merenda und so ungefähr Rade Damasus S. 136, sehr zweifelhaft, vgl. γὰρ εἰ τὰ μάλιστα ob. S. 290, 13. Da τὰ μάλιστα nur in Beziehung mit ἐδίδαξε ändlich scheint, so önnte man vermuten: »etsi enim maxime, in sancta ecclesia in qua <sedimus> sedimus apostolus sanctus apostolus sedens« ι 11 n ι 14 τοίνυν > s, igitur Cass ι τὸν πάλαι Π, φόα diichon Timotheum Cass., πάλαι τὸν Camerarius; aber τὸν πάλαι wohl öttische Anspielung auf den Ehrennamen Τιμόθεος, der ihm jetzt ängst aberkannt ist ι βέβηλον] profanum + ineruditum Cass.; vgl. II Tim. 2, 23 (inerudifas qiiaestiones) ι 15 τοῦ1 B4VW > Fry I ἀπολλιναρίου Β4 ι 16 καθείλαμεν FG)