Historia Ecclesiastica

»Κυρίοις τιμιωτάτοις καὶ εὐλαβεστάτοις ἀδελφοῖς καὶ συλλει- τουργοῖς, Δαμάσω, Ἀμβροσίῳ, Βρίττωνι, Οὐαλεριανῷ, Ἀχολίῳ, >Ἀνεμίῳ, Βασιλείῳ καὶ τοῖς λοιποῖς ἁγίοις ἐπισκόποις τοῖς >λυθόσιν ἐν τῇ μεγαλοπόλει Ῥώμῃ, ἡ ἁγία σύνοδος τῶν >ἐπισκόπων τῶν συνεληλυθότων ἐν τῇ μεγαλοπόλει >πόλει, ἐν κυρίῳ χαίρειν.

>Τὸ μὲν ὡς ἀγνοοῦσαν διδάσκειν τὴν ὑμετέραν εὐλάβειαν καὶ δι- >ηγεῖσθαι τῶν παθημάτων τὸ πλῆθος τῶν ἐπαχθέντων ἡμῖν >τῆς τῶν Ἀρειανῶν δυναστείας, περιττὸν ἴσως.

οὔτε γὰρ οὕτω πάρ- >εργον τὰ καθ’ ἡμὰς κρίνειν τὴν ὑμετέραν ἡγούμεθα θεοσέβειαν >δεῖσθαι τοῦ μαθεῖν ταῦτα οἷς ἐχρῆν συναλγεῖν, οὔτε τοιοῦτοί >οἱ περισχόντες ἡμᾶς χειμῶνες ὡς λανθάνειν ὑπὸ σμικρότητος· ὅ >χρόνος τῶν διωγμῶν νεαρός, ἔναυλον ἔτι φυλάττων τὴν μνήμην >τοῖς πεπονθόσι μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς δι’ ἀγάπην τὰ τῶν >των οἰκειουμένοις.

χθὲς γὰρ ὡς εἰπεῖν ἔτι καὶ πρώην οἱ μὲν τῶν >τῆς ἐξορίας λυθέντες δεσμῶν εἰς τὰς ἑαυτῶν ἐκκλησίας διὰ >ἐπανήκασι θλίψεων, τῶν δὲ καὶ τελειωθέντων ἐν ταῖς ἐξορίαις ἐπανε- >κομίσθη τὰ λείψανα.

τινὲς δὲ καὶ μετὰ τὴν τῆς ἐξορίας ἐπάνοδον, >ἔτι βράζοντι τῷ τῶν αἱρετικῶν περιπεσόντες θυμῶ, πικρότερα >ἐπὶ τῆς ἀλλοτρίας ἐπὶ τῆς οἰκείας ὑπέμειναν, λίθοις παρ’ αὐτῶν >τελειωθέντες κατὰ τὸν μακάριον Στέφανον· ἄλλοι διαφόροις >ξανθέντες αἰκίαις ἔτι τὰ στίγματα τοῦ Χριστοῦ καὶ τοὺς μώλω . [*](2—25 vgl. ob. S. 283, 16—24 — 25 vgl. Act. 7, 58 f — 26 Gal.) [*](* 5—S. 294, 26 Niceph. H. E. XII 16 — 5—S. 295, 5 Cass. IX 14) [*](B4 V F HN (n) + GS (s) = r AL (y) W [von ὁ an]) [*](3 ἐντέθεικαν F ι 4 τε > B4 ι 5 θ(??) am Rand HSS ι συνοδικὸν τῆς ἐν κωνσταντινουπόλει συναθροισθείσης συνόδου am Rand V ι 6 βρίττονι F βρίτωνι B4 Brittonio Cass. ι οὐαλλεριανῶ FN ι ἀσχολίω Β4F, Acholio Cass. 7 ἐπισκόποις ἀγίοις ~ L ι 8 u. 9 μεγάλη πόλει HW ι 11 τὴν ὑμετέραν εὐλάβειαν διδάσκειν ~ ry Cass. ι 13 ἀρειομανῶν Α, ab ariana Potentia Cass. 15 τινὲς τοιοῦτοι n ι 16 ὑπὸ B4VFW ἀπὸ ry ι 17 ἔτι φυλάττων] ἔχων ἔτι B4, adhuc . . seruat Cass. ι 21 καὶ > B4 Cass. ι 23 βράσσοντι ryW ι 26 τοῦ Χριστοῦ > Β4, Christi Cass. ι τοὺς > F)

χρημάτων δὲ ζημίας καὶ προστιμή- >σεις πόλεων, καὶ τὰς τῶν καθ’ ἕνα δημεύσεις καὶ συσκευὰς καὶ >καὶ δεσμωτήρια τίς ἂν ἐξαριθμήσασθαι δύναιτο; πᾶσαι γὰρ >ἐφ’ ἡμᾶς αἱ θλίψεις ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ ἀριθμόν, ἴσως μὲν >δίκας ἁμαρτημάτων ἐτίναμεν, ἴσως δὲ καὶ τοῦ φιλανθρώπου >διὰ τοῦ πλήθους τῶν παθημάτων ἡμᾶς.

>Τούτων μὲν οὑν τῷ θεῷ χάρις, ὃς καὶ διὰ τοσούτων >Τοὺς ἑαυτοῦ δούλους ἐπαίδευσε, καὶ κατὰ τὸ πλῆθος τῶν >αὐτοῦ πάλιν ἐξήγαγεν ἡμᾶς εἰς ἀναψυχήν.

ἡμῖν δὲ μακρᾶς μὲν >ἔδει σχολῆς καὶ πολλοῦ χρόνου καὶ πόνοι πρὸς τὴν τῶν >ἐπανόρθωσιν, ἱν ὥσπερ ἐκ μακρὰς ἀρρωστίας ταῖς κατὰ μικρὸν >μελείαις τὸ σῶμα τῆς ἐκκλησίας ἐκνοσηλεύοντες, πρὸς τὴν ἀρχαίαν >τῆς εὐσεβείας ὑγίειαν ἐπαναγάγωμεν.

καὶ γὰρ εἰ τὰ μάλιστα δοκοῦ- >μεν τῆς τῶν διωγμῶν ἀπηλλάχθαι σφοδρότητος καὶ τὰς >χρονίως παρὰ τῶν αἱρετικῶν κατασχεθείσας ἀρτίως >πλὴν ἀλλὰ βαρεῖς ἡμῖν οἱ λύκοι καὶ μετὰ τὸ τῆς μάνδρας >κατὰ τὰς νάπας τὰ ποίμνια διαρπάζοντες, ἀντισυνάξεις >δήμων κινοῦντες ἐπαναστάσεις, . ὀκνοῦντες οὐδὲν εἰς τὴν τῶν >σιῶν βλάβην.

ἦν μὲν οὖν, ὅπερ εἰρήκαμεν ἀναγκαῖον πλείονα ἡμᾶς >προσασχοληθῆναι χρόνον.

>Ἐπειδὴ μέντοι τὴν ἀδελφικὴν περὶ ἡμὰς ἀγάπην >σύνοδον ἐπὶ τῆς Ῥώμης θεοῦ βουλήσει συγκροτοῦντες καὶ ἡμᾶς >οἰκεῖα μέλη προσεκαλέσασθε διὰ τῶν τοῦ θεοφιλεστάτου [*](9 Psal. 65, 12 — 16 vgl. Act. 20, 29 — 19 ob. Ζ. 10 — 22 f vgl. Mansi III 632 — 23 vgl. Röm. 12, 5. Eph. 4, 25) [*](B4 V F HN (n) + GS (s) = r AL (y) W) [*](1/2 προστιμήσεις πόλεων Val.] προτιμήσεις πόλεων Π honoris ademptiones Cass.; vgl. προστιμήματα Greg. Nyss. Contra Eunom. I PG ὥ, 288 D äβlich derselben Sachlage) ι 2 δημεύσεις) δημοσιεύσεισ B4, confiscationes Cass., δημεύσεις Greg. Nyss. ebd. ι συσκευὰς] συμφοράς συσκευάσ τε Β4, Cass. wie im Text 3 δύναιτο Β4VW valebit Cass. δύναται Fry ι 4 ἐπειδὴ] ἐπεὶ n ι 5 ἐτείναμεν B4F ἐτίνομεν YHW ἐτίννυμεν S, vgl. Cass. : iuste quidem, quoniam ualde peecavimus θεοῦ > n, dommus Cass. ι 7 θεῷ] χὥ L, deo Cass. ι 9 ἐξήγαγεν] ἀνήγαγεν Β4s, dedukit Cass., vgl. ἐξήγαγες Psal. ι ἡμᾶς] αὐτοὺς B4, nos Cass. ι 10 πόνου καὶ χρόνου B4 temjjus et labor Cass. χρόνου W ι 11 ἀρρωστίας] ἀσθενείας s 12 ἐκνοσλεύοντοσ Β4F ι 13 ὑγείαν sy ι 14 διωγμῶν] δογμάτων L 16 οἱ > ry I 21 nach ἡμᾶς + σώζοντες στοργὴν καὶ τὴν Β4W, fehlt bei Cass.; vgl. S. 291, 23 I 23 τοῖ· θεοφιλεστάτου] θεοφιλεστάτων τοῦ F)

τίς γὰρ ἡμῖν δώσει πτέρυγας ὡσεὶ περιστερὰς, καὶ >πετασθησόμεθα καὶ πρὸς ὑμᾶς καταπαύσομεν; ἐπειδὴ δὲ >παντελῶς ἐγύμνου τὰς ἐκκλησίας ἄ·ρτι τῆς ἀνανεώσεως >καὶ τὸ πρᾶγμα παντάπασιν ἢν τοῖς πολλοῖς ἀδύνατον >κειμεν γὰρ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐκ τῶν πέρυσι >τῶν παρὰ τῆς ὑμετέρας τιμιότητος μετὰ τὴν ἐν Ἀκυληΐᾳ >πρὸς τὸν θεοφιλέστατον βασιλέα Θεοδόσιον ἐπισταλθέντων, >μόνην ταύτην τὴν ἀποδημίαν τὴν μέχρι Κωνσταντινουπόλεως >ρασκευασάμενοι, καὶ περὶ ταύτης μόνης τῆς συνόδου τῶν ἐν >ἐπαρχίαις μεινάντων ἐπισκόπων συγκατάθεσιν ἐπαγόμενοι, >δὲ ἀποδημίας μήτε προσδοκήσαντες χρείαν μήτε προακούσαντες >πρὶν ἐν Κωνσταντινουπόλει συνελθεῖν, πρὸς δὲ τούτοις καὶ >προθεσμίας διὰ στενότητα μήτε πρὸς παρασκευὴν μακροτέρας >δημίας ἐνδιδούσης καιρὸν μήτε πάντας τοὺς ἐν ταῖς ἐπαρχίαις >νωνικοὺς ἐπισκόπους ὑπομνησθῆναι καὶ τὰς παρ’ αὐτῶν συγκατα- >θέσεις λαβεῖν), ἐπειδὴ ταῦτα καὶ πολλὰ πρὸς τούτοις ἕτερα τὴν >πλειόνων ἄφιξιν διεκώλυσεν, ὃ δεύτερον ἦν, εἰς τε τὴν τῶν >μάτων ἐπανόρθωσιν καὶ τὴν τῆς ὑμετέρας περὶ ἡμᾶς ἀγάπης >δειξιν, τοῦτο πεποιήκαμεν, τοὺς αἰδεσιμωτάτους καὶ >ἀδελφοὺς καὶ συλλειτουργοὺς ἡμῶν ἐπισκόπους, Κυριακόν, Εὐσέβιον [*](2—4 I Kor. 4, 8 — 6/7 Psal. 54, 7 — 10 vgl. Mansi III 623?) [*](Β4 V F HN (n) + GS (s) = r AL (y) W) [*](1 τότε > Β4, tunc Cass. ι 5 καταλείπουσι Β4 ι 6 ἡμῖν δώσει ny tiobis dabit Cass. δώσει ἡμῖν s δώσει μοι Psal.) ἡμῖν δῶ VFW δῶ Β4 ιι 7 ἐπειδὴ] ἐπεὶ n 11 ἐν· ἀκυληΐα ry ἀκυληΐασ VW ἀκυληΐασ ἀγκύρασ Β4F Aquileiense Cass. 12 ἀποσταλθέντων Β4 ι 13/14 παρασκευασάμενοι Β4VFW παρεσκευασμένοι sy praeparati Cass. Cod. L συνηθροισμένοι n ι 14 τῶν Π, ob τὴν τῶν? ι 16 μήτε προσδοκήσαντες > s ι μήτε2 — 17 πρὶν > s ι προσακούσαντεσ Β4VW, praeaudiuimus Cass. ι 17 ἐν κωνσταντινουπόλει Π εἰς Κωνσταντινούπολιν Basler Ausg. ι 18/19 ἐπιδημίας L, profectionem Cass. ι 21 nach ταῦτα + καὶ τὰ τοιαῦτα G + καὶ ταῦτα S, haec et alia multa πρὸς τούτοις nicht übersetzt) Cass. 22 τὴν nur in Β4 ι 23 καὶ τῆν τῆς ἡμετέρας περὶ ὑμὰς ἀγάπης Noesselt, wahr- scheinlich; s. S. 290, 21 u. 292, 2; Cass. wie im Text ι nach τῆς + πᾶσ’ gestrichen A ι 25 ἡμῶν καὶ συλλειτουργοὺς ~ Β4, Cass. wie im Text)

>Ἡμεῖς γὰρ εἴτε διωγμούς, εἴτε θλίψεις, εἴτε βασιλείους ἀπειλάς, >εἴτε τὰς τῶν ἀρχόντων ὠμότητας, εἴτε τινὰ πειρασμὸν ἕτερον παρὰ >τῶν αἱρετικῶν ὑπεμείναμεν, ὑπὲρ τῆς εύαγγελικῆς πίστεως τῆς ἐν >Νικαίᾳ τῆς Βιθυνίας παρὰ τῶν τιη(??) πατέρων κυρωθείσης ὑπέστημεν.

>ταύτην γὰρ καὶ ὑμῖν καὶ ἡμῖν καὶ πᾶσι τοῖς μὴ διαστρέφουσι τὸν >λόγον τῆς ἀληθοῦς πίστεως συναρέσκειν † δεῖ ἣν μόλις ποτὲ] >πρεσβυτάτην τε οὖσαν καὶ ἀκόλουθον τῷ βαπτίσματι, καὶ διδάσκων >ἡμᾶς πιστεύειν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου >πνεύματος, δηλαδὴ θεότητος καὶ δυνάμεως καὶ οὐσίας μιᾶς τοῦ >πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος πιστευομένης, ὁμοτίμου >τε τῆς ἀξίας καὶ συναϊδίου τῆς βασιλείας, ἐν τρισὶ τελειοτάταις ὑπο- >στάσεσιν, ἤγουν τρισὶ τελείοις προσώποις, ὡς μήτε τὴν Σαβελλίου >νόσον χώραν συγχεομένων τῶν ὑποστάσεων εἴτ’ οὖν τῶν >ἰδιοτήτων ἀναιρουμένων, μήτε μὴν τὴν Εὐνομιανῶν καὶ Ἀρειανῶν >καὶ Πνευματομάχων βλασφημίαν ἰσχύειν, τῆς οὐσίας ἢ τῆς φύσεως ἢ >τῆς θεότητος τεμνομένης καὶ τῇ ἀκτίστῳ καὶ ὁμοουσίῳ καὶ συναιδίῳ >τριάδι μεταγενεστέρας τινὸς ἢ κτιστῆς ἢ ἑτεροουσίου φύσεως >ἐπαγομένης.