Historia Ecclesiastica

Διχῆ μέν, ὡς καὶ πρόσθεν εἰρήκαμεν, οἱ τῶν ἀποστολικῶν ὐπεραγωνιζόμενοι δογμάτων διῄρηντο. καὶ οἱ μὲν εὐθὺς μετὰ τὴν κατ’ Εὐσταθίου τοῦ μεγάλου τυρευθεῖσαν ἐπιβουλὴν τὴν ’Αρειανικὴν βδελυξάμενοι βδελυρίαν καὶ κατὰ σφὰς αὐτοὺς ἀθροιζόμενοι, Παυλῖνον εἶχον ἡγούμενον· οἱ δὲ μετὰ τὴν Εὐζωΐου χειροτονίαν σὺν Μελετίῳ τῷ πάνυ τῶν δυσσεβούντων ἀποκριθέντες καὶ τοὺς κινδύνους ἐκείνους οὓς διεξήλθομεν ὑπομείναντες, ὑπὸ τῆς Μελετίου σοφωτάτης διδασκαλίας ἰθύνοντο.

Πρὸς δὲ τούτοις ’Απολινάριος ὁ Λαοδικεὺς ἑτέρας συμμορίας ἑαυτὸν ἀπέφηνεν ἀρχηγόν· ὃς τὸ τῆς εὐσεβείας περιθέμενος προσωπεῖον καὶ τῶν ἀποστολικῶν δόξας ὑπερασπίζειν δογμάτων, μικρὸν ὕστερον προφανὴς ὤφθη πολέμιοι.

καὶ γὰρ περὶ τῆς θείας φύσεως κιβδήλοις ἐχρήσατο λόγοις βαθμούς τινας ἀξιωμάτων γεννήσας, καὶ τὸ τῆς οἰκονομίας μυστήριον ἀτελὲς ἀποφῆναι τετόλμηκε, καὶ τὴν λογικὴν ψυχὴν τὴν ἰθύνειν τὸ σῶμα πεπιστευμένην ἐστερῆσθαι τῆς [*](10—17 ob. 72, 11 f. 172, 21 f. 180, 5 f. 262, 10 f —18 —S. 280, 20 Haeret. Fabul. IV 8 PG 83, 425. Dialogus II ebd. 105 D ff. Presb. Georgios in Byz. Ztschr. IX 17. Leontii Byz. De sectis act. IV 2 PG 86 1, 1220 C) [*](* 8— S. 284, 4 Cass. IX 3 —10 —17 Theophan. 66, 26 18 Niceph. H. Ε. XII 4 —21 — S. 280, 10 Polydeukes 412, 22) [*](B V F HN (n) + GSP (s) = r AL (y)) [*](1 ἐπίσκοπος ῥώμης ὥν B ι 3 λιβερίου V ι τὴν nach παρειλήφει ~ n I 4 σάπορα F σάπωραν V ι 5 καὶ > V ι 6 σηκῶν = septis Cass.] σκηνῶν B, vgl. S. 281, 17 ι 7 ἀποδοῦναι] ἀποδοθῆναι VFn resfUui Cass. ι 8 γε > V ι ἀδηρίτως Vry (s. Gr. aff. cur. S. 79, 21 Raeder) ἀδιορίστως B ἀδιαιρέτως F ἀμόχωσ Pm I 9 περὶ τοῦδε BVF > ry, huiusmodi causa Cass. ι 10 γݲ am Rand HSS 12 τυδευθεῖσαν B ι 13 παυλίνον BV ι 16 διεξήλθαμεν BS διεξηλύθαμεν G ι 19 προθέμενος L ι 19/20 προσώπιον B ι 20 δογμάτων vor δόξας ~ n ι 21 ὤφθη = Nie] ἀπεφάνθη GS apparuit Cass. ι θείας = Cass. > V)

οὐκ εἰληφὼς γὰρ ταύτην κατὰ τὸν ἐκείνου λόγον ὁ θεὸς λόγος, οὔτε ἰατρείας ἠξίωσεν, οὔτε τιμῆς μετέδωκεν· ἀλλὰ τὸ μὲν σῶμα τὸ γήϊνον ὑπὸ τῶν ἀοράτων προσκυνεῖται δυνάμεων, ἡ δὲ ψυχὴ ἡ κατ’ εἰκόνα θείαν γεγενημένη κάτω μεμένηκε, τὴν τῆς ἁμαρτίας ἀτιμίαν περικειμένη.

πολλὰ δὲ πρὸς τούτοις καὶ ἕτερα ἐνεόχμωσεν ἐσφαλμένῃ καὶ τυφλωττούσῃ διανοίᾳ.

ποτὲ μὲν γὰρ συνωμολόγει καὶ αὐτὸς ἐκ τῆς ἁγίας παρθένου προσειλῆφθαι τὴν σάρκα, ποτὲ δὲ οὐρανόθεν ταύτην τῷ θεῶ λόγῳ συγκατεληλυθέναι ἔφησεν, ἄλλοτε δὲ αὐτὸν γεγενῆσθαι σάρκα, οὐδὲν ἐξ ἡμῶν εἰληφότα. καὶ ἑτέρους δὲ μύθους καὶ λήρους ταῖς θείαις ἐπαγγελίαις συνέζευξεν, οὓς καὶ λέγειν περιττὸν ἐπὶ τοῦ παρόντος νενόμικα.

ἐκεῖνος μὲν οὖν τοιαῦτα λέγων οὐ μόνον τοὺς οἰκείους τῷ λύμης ἐνέπλησεν, ἀλλὰ καί τισι τῶι· ἡμετέρων τῆς λώβης μετέδωκε. χρόνῳ γὰρ ὕστερον τήν τε σφετέραν ὁρῶντες εὐτέλειαν καὶ τὴν τῆς ἐκκλησίας θεώμενοι περιφάνειαν, συνήφθησαν μὲν πλὴν ὀλίγων ἅπαντες καἰ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας μετέλαχον· τὴν δὲ προτέραν οὐκ άπέθεντο νόσον, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς τῶν πάλαι ἐρρωμένων ταύτης ἐνέπλησαν.

ἐκ τῆσδε τῆς ῥίζης ἐν ταῖς ἐκκλησίαις ἐβλάστησεν ἡ μία τῆς σαρκὸς καὶ τῆς θεότητος φύσις καὶ τὸ τῇ θεότητι τοῦ μονογενοῦς προσάπτειν τὸ πάθος καὶ τἄλλα ὅσα τοῖς τε λαοῖς καὶ τοῖς ἱερεῦσι τὴν διαμάχην γεγέννηκεν. ἀλλὰ ταῦτα μὲν ὕστερον γεγένηται.

Τότε δὲ ἀφικομένου Σάπωρος τοῦ στρατηγοῦ καὶ τὸν βασιλικὸν ὑποδείξαντος νόμον, ἰσχυρίζετο μὲν ὁ Παυλῖνος αὐτὸς εἶναι τῆς Δα- [*](18—20 vgl. Anathematismen des Cyrillus und Gegen- Anatliem. des V u. XII: Hahn, Bibliothek der Symbole S. 313. 316—318) [*](* 10 Suidas ’Απολινάριος am Ende —22 —S. 282, 6 Theophan. 66, 31 — 23—S. 282, 17 Cod. syriac. Br. Mus. Add. 14, 533 f. 168 r (= Σ)) [*](B V F HN (n) + GSP (s) = r AL (y)) [*](2 /3 μεταδέδωκεν B ι 4 ἡ2 > VF ι 5/6 ἑαὶ ἕτερα παρὸς τούτοισ 6 ἐνεόχμωσεν B ἐνεώχμωσεν V εἶπεν Fry asseruit Cass. ι ἐσφαλμένῃ —διανοίᾳ > B am Ende der Seite, vesanus Cass. ι vor διανοίᾳ + τῆ P + καὶ L ι 7 γὰρ > n, etenim Cass. ι 8/9 ἔφησεν B φησίν VFry > Cass. ι 9 δὲ > s ι 10 δὲ > V ι 11 nach παρόντος + εἶναι B, vgl. S. 168, 5 ι 12 λύμης] βλόβησ H ι 13 τῆς λώβης] ταίτης n, huiusmodi lepra Cass. ι γὰρ] δὲ V, vero Cass. ι 14 τε > P 18 ἐκ τῆσδε] ἐκ δὲ s, ex hac ergo Cass. ι 19 τῆς > VFr ι 20 τοῖσ’ τε BV τε τοῖσ’ SP τοῖσ’ nG τε τοῖσ’ ἄλλοισ y τοῖσ’ ἄλλοισ’ F, et ’a quaecumque populis Cass. ι λαοῖς > F ι 21 γεγέννηκεν] γεγενημένην P ι 22 Τότε δὲ] τὸ δὲ B ι 28 παυλίνοσ B, u. so immer)

τῷ τῶν πρεσβυτέρων ἐγκατειλεγμένος ἔτι χορῷ, πρῶτον μὲν πρὸς τὸν Παυλῖνον ἔφη τοῦ στρατηγοῦ ἐπαΐὄντος· εἰ τὴν Δαμάσου, ὦ φιλότης, κοινωνίαν ἀοπάξῃ, ἐπίδειξον ἡμῖν σαφῶς τὴν τῶν δογμάτων συγγένειαν· ἐκεῖνος γὰρ μίαν τὴν τῆς τριάδος οὐοίαν ὁμολογῶν τἀς τρεῖς ὑποστάσεις διαρρήδην κη- ρύττει, οὐ δὲ ἄντικρυς τῶν ὑποστάσεων ἀναιρεῖς τὴν τριάδα.

δεῖξον δὴ οὑν τῶν δογμάτων τὴν συμφωνίαν καὶ λάβε τὰς ἐκκλησίας κατὰ τὸν νόμον‘. οὕτως ἐκεῖνον τοῖς ἐλέγχοις ἐπιστομίσς, πρὸς τὸν Απολινάριον ἔφη· θαυμάξω σε, ὦ φιλότης, οὕτως ἀναίδην τῇ ἀληθείᾳ μαχόμενον, καὶ ταῦτα σαφῶς ἐπιστάμενον ὡς ὁ θαυμάσιος Δάμασος τελείαν ὑπὸ τοῦ θεοῦ λόγου τὴν ἡμετέραν φύσιν ἀνειλῆφθαί φησιν, σὺ δὲ τοὐναντίον λέγων διατελεῖς· τὸν γὰρ νοῦν τὸν ἡμέτερον τῆς σωτηρίας ἀποστερεῖς.

εἰ δὲ ψευδῆ φαμεν ταῦτά σου κατηγοροῦντες, νῦν γοῦν τὴν ὑπὸ σοῦ τεχθεῖσαν ἀρνήθητι καινοτομίαν καὶ τὴν Δαμάσου στέρξον διδασκαλίαν καὶ τοὺς θείους λάβε σηκούς«.

ὁ μὲν οὖν σοφώτατος Φλαβιανὸς τοῖς ἀληθέσι λόγοις τὴν ἐκείνων κατέπαυσε παρρησίαν. Μελέτιος δέ, ὁ πάντων ἀνθρώπων ἕο φιλοφρόνως ἅμα καὶ ἠπίως ἴφη πρὸς τὸν Παυλῖνον·

ἐπειδὴ καὶ ἐμοὶ τῶνδε τῶν προβάτων τὴν ἐπιμέλειαν ὁ τῶν προβάτων ἐνεχείρισε κύριος καὶ οὐ τῶν ἄλλων ἀναδέδεξαι τὴν φροντίδα, κοινωνεῖ δὲ ἀλλήλοις τῆς εὐσεβείας τὰ θρέμματα, συνάψωμεν, ὦ φιλότης, τὰ ποίμνια καὶ τὴν περὶ τῆς ἡγεμονίας καταλύσωμεν διαμάχην· κοινῇ δὲ τὰ πρόβατα νέμοντες κοινὴν αὐτοῖς προσενέγκωμεν θεραπείαν.

εἰ δὲ ὁ μέσος θῶκος τὴν ἔριν γεννᾷ, ἐγὼ καὶ ταύτην ἐξελάσαι τειράσομαι. ἐν γὰρ τούτῳ τὸ θεῖον προτεθεικὼς εὐαγγέλιον, ἑκατέρωθεν [*](B V F HN (n) + GSP (s) = r AL (y)) [*](3 ἐνκατειλεγμένοσ Β ι 5 φιλότης] φίλε Β amice Cass., zu Z.23 ι 6 συγγένειαν = Nic.] εὐσέβειαν n, consortmm Cass. ι τὴν2 nur in B, vgl. Haeret. Fabul. 425 C | 10 οὕτος B ι ἐπιστομήσασ BG ι 11 φιλότης VF Nic. φίλε B φίλος ry amiee Cass. ι οὕτως vor ὦ ~ VF, Cass. wie im Text ι ἀναίδην) ἀναιδῆ B ἀνέδην YS, impudenter Ca.ss. ι 11/12 τῆσ ἀληθείας N κατὰ τῆς ἀληθείας H 12 ἐπιστάμενος VF ι 13 θεοῦ > n, deo Cass. ι 14 τὸν γὰρ — 15 ἀποστερεῖς = Cass. Σ > n ι 16 τὴν2] τὴν τοῦ L ι 20 ἔφησε n ι 21 τὴν ἐπιμέλειαν προβάτων > F ι ὁ τῶ; προβάτων = Nic. Σ] ὁ τῶν ὅλων L > Cass. ι 22 = Nic. Σ] κοινὴ Fn, als Imperativ mißverstanden von Cass. ι 23 = Nic.] φίλε B amice Cass.; s. Gr. aff: cur. S. 29, 14; 42, 12; 121, 16 u. oft [Raeder] | 24 διαλύσωμεν n ι 26 θῶκος] θρόνος B Nic. ι καὶ] δὲ B, etimn Cass.)

ταῦτα ἠπίως μὲν ἅμα καὶ φιλοφρόνως ὁ θεῖος εἶπε Μελέτιος, ὁ δὲ Παυλῖνος οὐκ ἔοτερξεν. ὁ δὲ στρατηγὸς κριτὴς τῶν εἰρημένων γενόμενος τῷ μεγάλῳ Μελετίῳ τὰς ἐκκλησίας παρέδωκεν, ὁ δὲ Παυλῖνος διέμεινε τῶν ἐξ ἀρχῆς ἀποκριθέντων προβάτων ἡγούμενος.