Historia Ecclesiastica

Theodoret, Bishop of Cyrus

Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.

ἔοικε γὰρ οἱονεὶ χρόνων εἶναι παρέκτασις >ταῦτα τὰ ὀνόματα, τὴν μέντοι κατ’ ἀξίαν τοῦ μονογενοῦς θεότητα >καὶ οἶον ἀρχαιότητα σημαίνειν μὴ δυναμένων, τῶν δὲ ἁγίων ἀνδρῶν >ὡς δύναμις ἑκάστῳ ἐμφανίσαι τὸ μυστήριον βιαζομένων καὶ συγ- [*](4 Job. 14, 17. 15, 26. 16, 13 — 6/7 Matth. 11, 27 — 12/13 Joh. 14, 28 — 14/15 Hebr. 1, 3 — 16 unten 26, 7 f — 17 vgl. Hiob 17, 7 u. Jer. 4, 19) [*](Α HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z T) [*](1 τῇ > A, übergeschrieben Ac ι γενητὴ NvT creatae Cass. γεννητὴ AHsDL ι 4 δεῖ, cGtivenit Cass. > v ι 6 vor οὐδεὶς + καὶ n ι 7 καὶ οὐδεὶς — ὁ πατήρ = Cass. > T ι 9 ἐμφερῆ Asz ἐμφερεῖ T ἐμφερῆ τε n aequalemque Cass. τᾥ1>A, übergeschrieben Α c ι μεμαθήκαμεν An > szTCass. ι 11 εἶναι AnsvT δεῖ εἶναι D convenit esse Cass. εἶναι δεῖ L δεῖ übergeschrieben Ac ι 12 μεῖζον A ι δῆλον Ansz δηλοῦ////αι Τ, nicht übersetzt von Cass. ι ὡς ausradiert in T ι 17 πεπωρωμένοι nsT caecatos Cass. πεπηρωμένοι Az, aber in A η auf Rasur Ac 19 ὀνοματοποιῆ T ι σπουδάσῃ ALv ι 20 τεθάρσηκα s ι 22 παρεκτάσεισ n παρέκτασιν D ι 23 κατ’ ἀξίαν = digne Cass.] κατὰ κατὰ n ι 24 οἶον] οἱονεὶ T ι δυναμένων AnGvT δυνάμενα DLAc valentia Cass. δυναμένη S)

>γνώμην αἰτούντων παρὰ τῶν ἀκροατῶν δι’ εὐλόγου ἀπολογίας διὰ >τοῦ λέγειν· εἰς ἃ ἐφθάσαμεν.

εἰ δέ τι παρὰ τὸ ἀνθρώπινον διὰ >χειλέων φθέγμα μεῖζόν τι προσδοκῶσιν οἱ ἄνδρες, τὰ ἐκ μέρους >αὐτοῖς γνωσθέντα καταργεῖσθαι λέγοντες, δῆλον ὅτι πολὺ τοῦ >ἐλπιζομένου λείπεται τὸ ἦν καὶ τὸ ἀεὶ καὶ τὸ πρὸ αἰώνων· ὅπερ >δ᾿ ἂν ἡ, οὐκ ἔστι ταὐτὸν τῷ ἀγεννήτῳ.

οὐκοῦν τῷ μὲν ἀγεννήτῳ >πατρὶ οἰκεῖον ἀξ)ίωμα φυλακτέον, μηδένα τοῦ εἶναι αὐτῷ τὸν αἴτιον >λέγοντας· τῷ δὲ υἱῷ τὴν ἁρμόζουσαν τιμὴν ἀπονεμητέον, τὴν ἄναρχον αὐτώ παρὰ τοῦ πατρὸς γέννησιν ἀνατιθέντας· καὶ ὡς >ἐφθάσαμεν αὐτῷ σέβας ἀπονέμοντες, μόνον εὐσεβῶς καὶ εὐφήμως >τὸ ἢν καὶ τὸ ἀεὶ καὶ τὸ πρὸ αἰώνων λέγοντες ἐπ’ αὐτοῦ, τὴν μέντοι >θεότητα αὐτοῦ μὴ παραιτούμενοι, ἀλλὰ τῇ εἰκόνι καὶ τῷ χαρακτῆρι >τοῦ πατρὸς ἀπηκριβωμένην ἐμφέρειαν κατὰ πάντα ἀνατιθέντες, τὸ >δὲ ἀγέννητον τῷ πατρὶ μόνον ἰδίωμα παρεἷναι δοξάζοντες, ἅτε δὴ >καὶ αὐτοῦ φάσκοντος τοῦ σωτῆρος· ὁ πατήρ μου μείζων μού ἐστι«.

>Πρὸς δὲ τῇ εὐσεβεῖ ταύτῃ περὶ πατρὸς καὶ υἱοῦ δόξῃ, καθὼς >ἡμᾶς αἱ θεῖαι γραφαὶ διδάσκουσιν, ἓν πνεῦμα ἅγιον ὁμολογοῦμεν, τὸ >καινίσαν τούς τε τῆς παλαιᾶς διαθήκης ἁγίους ἀνθρώπους καὶ τοὺς >τῆς χρηματιζούσης καινῆς παιδευτὰς θείους· μίαν καὶ μόνην καθο- >λικὴν τὴν ἀποστολικὴν ἐκκλησίαν, ἀκαθαίρετον μὲν ἀεὶ κἂν πᾶς ὁ >κόσμος αὐτῇ πολεμεῖν βουλεύηται, νικηφόρον δὲ πάσης τῆς τῶν >ἑτεροδόξων ἀσεβεστάτης ἐπαναστάσεως, εὐθαρσεῖς ἡμὰς κατασκευά- >ζοντος τοῦ οἰκοδεσπότου αὐτῆς διὰ τοῦ βοὰν· »θαρσεῖτε, ἐγὼ [*](2 (10?) Phil. 3, 16 —2 —5 vgl. I Kor. 13, —12 — 12 vgl. Kol. 1, 15. Hebr. 1, 3 — 15 Job. 14, 28 — 24 Job. 16, 33) [*](A HN(n) GS(s) DL + FV (v) ι z T) [*](1 παρὰ τῶν ἀκροατῶν nTCass. διὰ τῶν ἀκροατῶν s διὰ τῶν ἀκροτάτων z auf Rasur Ac ι 2 τοῦ AnsDvT τοῦτο L τὸ übergescbrieben Ac ι λέγει L ι 4 γνωσθέντα] γνωρισθέντα n, vgl. ἐκ μέρους γὰρ γινώσκομεν Kor. ι πολὺ = Cass.] καὶ πολὺ n ι 5 τὸ3 > nsz ι ὅπερ = quodcumqiie Cass.] ἅπερ n 6 ᾗ] εἴη DT εἰ V ι οὐκ ἔστι] οὐκέτι s, non tarnen est Cass. ι ταὐτὰ DHc ι 7 vor οἰκεῖον + τὸ VT ι αὐτὴ] αὐτὸν nL > s ι 11 τὸ πρὸ] πρὸ sLv ι 12 αὐτοῦ > LV ι τῶ > szT ι 14 μόνω T, Cass. wie im Text ι παρεῖ· ’ναι] εἶναι LvT > Cass. ι 15 μου1 > L ι 17 δὲ nacb εὐσεβεῖ ~ Τ ι εὐσεβεῖ =pia Cass.] εὐσεβεία A ι nacb περὶ + τοῦ L ι 19 καινίσαν An κινῆσαν szTAm qui replevit Cass., vgl. Sap. Sal. 7, 27 Psal. 50, 12 Rom. 7, 6 ι 21 ἀεὶ] εἶναι ἀεὶ s /////// ἀεὶ A ι 22 αὐτὴν T ι βουλεύηται nT βούληται Asz ι δὲ nDLAc > AsvT, et Cass. ι τῆς > Τ ι 23/24 κατασκευάσαντος n ι 24 δι’ αὐτοῦ v)

>νενίκηκα τὸν κόσμον«.

μετὰ τοῦτον ἐκ νεκρῶν ἀνάστασιν οἴδα- >μεν, ἧς ἀπαρχὴ γέγονεν ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, σῶμα >φορέσας ἀληθῶς καὶ οὐ δοκήσει ἐκ τῆς θεοτόκου Μαρίας, ἐπὶ συν- >τελείᾳ τῶν αἰώνων εἰς ἀθέτησιν ἁμαρτίας ἐπιδημήσας τῷ γένει >τῶν ἀνθρώπων, σταυρωθεὶς καὶ ἀποθανών, ἀλλ’ οὐ διὰ ταῦτα τῆς >ἑαυτοῦ θεότητος ἥττων γεγενημένος, ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν, ἀναληφθεὶς >ἐν οὐρανοῖς, καθήμενος ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης.

>Ταῦτα ἐκ μέρους ἐνεχάραξα τῇ ἐπιστολῇ, τὸ καθ’ ἕκαστον ἐπ’ >ἀκριβείας γράφειν φορτικόν, ὡς ἔφην, εἶναι νομίσας, διὰ τὸ μηδὲ >τὴν ἱερὰν ὑμῶν ταῦτα λεληθέναι σπουδήν. ταῦτα διδάσκομεν, ταῦτα >κηρύττομεν, ταῦτα τῆς ἐκκληοίας τὰ ἀποστολικὰ δόγματα, ὑπὲρ ὢν >καὶ ἀποθνήσκομεν) τῶν ἐξόμνυσθαι αὐτὰ βιαζομένων ἧττον πεφρον- >τικότες, εἰ καὶ διὰ βασάνων ἀναγκάζουσι, τὴν ἐν αὐτοῖς ἐλπίδα μὴ >ἀποστρεφόμενοι.

ὧν ἐναντίοι γενόμενοι οἱ ἀμφὶ τὸν Ἄρειον καὶ >Ἀχιλλᾶν καὶ οἱ τῆς ἀληθείας οὑν αὐτοῖς πολέμιοι ἀπεώσθησαν τῆς >τὸν ἀλλότριοι γενόμενοι τῆς εὐσεβοῦς ἡμῶν διδασκαλίας, κατὰ >τὸν μακάριον Παῦλον λέγοντα· εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ’ >ὅ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω« κἂν ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εἶναι >προσποιῆται,

ἀλλὰ καὶ εἴ τις ἑτεροδιδασκαλεῖ καὶ μὴ προσ- >έρχεται τοῖς ὑγιαίνουσι λόγοις τοῖς τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ >Χριστοῦ καὶ τῇ κατ’ εὐσέβειαν διδασκαλίᾳ, τετύφωται. >μηδὲν ἐπιστάμενος‘ καὶ τὰ ἑξῆς.

[*](1 u. 2 I Kor. 15, 12 u. 15, 20 — 3/4 u. 7 Hebr. 9, 26 u. 1, 3 — 9 oben S.17,22 — 10 ι Kor. 15, 11 — 17 Gal. 1,9 — ISGal. 1,8 — 19f ITim. 6, 3f)[*](* 1—18 in Syrisch. Add. Brit. Mus. 12, 156 [vgl. Schwartz, Nachrichten K. Gesellschaft der Wiss. zu Göttingen. Philol. - hist. Klasse. 1905 s. 266] 1 μετὰ — 6 γεγενημένος syrische Übersetzung ebds. [Pitra, Anal, sacra IV 200])[*](A HN(n) GS(s) DL + FV (v) = z Τ)[*](1 μετὰ τοῦτον ἐκ νεκρών An μετὰ τούτων νεκρών sT μετὰ τοῦτο νεκρών DL μετὰ τὶν τῶν νεκρών v hoc novimus actum post resurrectionem a mortuis Cass.; eine bessere Fassung des Textes nicht mit Sicherheit durch eine Contamination dieser Lesarten zu enreichen, z. B. Val.: μετὰ τοῦτο τὴν ἐκ νεκρών ι 2 ὁ χσ(??) Α I 6 αὐτοῦ sv ι ἧττον s ι 7 ἐν οὐρανῶ h in coelum Cass. 9 εἶναι > sz I μηδὲ] μήτε n, non Cass. ι 11 κηρύττομεν An κηρύσσομεν szT I τὰ > sz, vor τῆς ~ T ι 12/13 πεφρονηκότες Α ι 13 ἀναγκάζωσι DGT ι 14 ἐναντίον s ι 15 ἀχιλλέα AsDLF, Αchillas Cass. ι ἀπώσθησαν Τ ι 20 τοῖς1 > NTTim. ι τοῖς2 > z)

>Τούτους οὖν ἀναθεματισθέντας ἀπὸ τῆς ἀδελφότητος μηδεὶς >ὑμῶν δεχέσθω μηδὲ ἀνεχέσθω τῶν λεγομένων ἢ γραφομένων ὑπ’ αὐτῶν· πάντα γὰρ οἱ γόητες ψεύδονται, ἀλήθειαν οὐ μὴ λαλήσουσιν.

>περιέρχονται γὰρ τὰς πόλεις, οὐδὲν ἕτερον σπουδάζοντες ἢ τῷ τῆς >φιλίας προσχήματι καὶ τῷ τῆς εἰρήνης ὀνόματι δι’ ὑποκρίσεως καὶ >κολακείας γράμματα διδόναι καὶ λαμβάνειν, πρὸς τὸ πλανᾶν διὰ >τούτων τὰ ὑπ᾿ αὐτῶν ἠπατημένα ὀλίγα γυναικάρια σεσωρευμένα ἁμαρτίαις καὶ τὰ ἑξῆς.

>Τούτους οὑν τοὺς τὰ τοσαῦτα κατὰ Χριστοῦ τολμήσαντας, τοὺς >τὸν χριστιανιομὸν τοῦτο μὲν δημοσίᾳ διασύραντας, τοῦτο δὲ ἐπὶ >δικαστηρίων ἐπιδεικτιᾶν φιλοτιμουμένους, τοὺς διωγμὸν ἡμῖν ἐν >εἰρήνῃ τὸ ὅσον ἐπ’ αὐτοῖς ἐπεγείραντας, τοὺς τὸ ἄρρητον μυστήριον τῆς Χριστοῦ γεννήσεως ἐπεγείραντας, τούτους ἀποστρεφόμενοι, >ἀγαπητοὶ καὶ ὁμόψυχοι ἀδελφοί, σύμψηφοι γένεσθε κατὰ τῆς μανιώ- >δους αὐτῶν τόλμης καθ’ ὁμοιότητα τῶν ἀγανακτησάντων συλλει- >τουργῶν ἡμῶν καὶ ἐπιστειλάντων μοι κατ’ αὐτῶν καὶ τῷ τόμῳ συνυπογραψάντων· ἃ καὶ διεπεμψάμην ὑμῖν διὰ τοῦ υἱοῦ μου Ἄπι >τοῦ διακόνου, τοῦτο μὲν πάσης Αἰγύπτου καὶ Θηβαίδος. τοῦτο δὲ >Λιβύης τε καὶ Καππαδοκίας καὶ Συρίας καὶ ἔτι Λυκίας καὶ Παμ- >φυλίας, Ἀσίας, Καππαδοκίας καὶ τῶν ἄλλων περιχώρων· ὦν καθ’ >ὁμοιότητα καὶ παρ’ ὑμῶν δέξασθαι πέποιθα.