De Resurrectione

σκοπεῖσθαι δέ σε, ὠ σοφώ- τατε Ἀγλαοφῶν, οὐτωσὶ χρή. πάντων δὲ ῥᾷστα μαθήσῃ τοῦτο, ἐὰν ἐπὶ τὴν τοῦ καθεύδειν εἰκόνα πρόσσχῃς καὶ ἀνίστασθαι. εἰ γὰρ τὸ ὑπνοῦν ἀπὸ τοῦ ἐγρηγορέναι καὶ τὸ ἀνίστασθαι ἀπὸ τοῦ καθεύδειν γίγνεται, καὶ τοῦτο θανάτου καὶ ἀναστάσεως μελέτη

ὡς γὰρ ἐκ τοῦ καθεύδειν τὸ ἐγρηγορέναι γίγνεται, καὶ οὐ πάντως ὁ καθεύδων ἐν τῷ αὐτῷ διαμένει σχήματι καθεύδων ἀεί, ἀλλ᾿ αὐθις ἀνίσταται, οὕτως καὶ τὸ ζῆν ἐκ τοῦ ἀποθανεῖν συμβήσεται, καὶ οὐ πάντως ὁ ἀποθανών, ἐπειδὰν ἀποθάνοι, ἐν τῷ αὐτῷ μένει. εἰ γὰρ ἐκ τοῦ κομᾶσθαι τὸ ἐγρηγορέναι καὶ ἐκ τοῦ πεσεῖν τὸ άνεγερθῆναι καὶ ἐκ τοῦ καταβληθῆναι τὸ ἀνοικοδομηθῆναι, τίς μηχανὴ καὶ ἐκ τοῦ κλιθέντος μὴ οὐχὶ προσδοκᾶν τὸ ἀναστήσεσθαι καὶ ἐκ τοῦ θανόντος τὸ ἀναβιώσκεσθαι; καὶ γὰρ ἡμεῖς ταῦτα οὐκ ἐξαπατώμενοι ὁμολο- [*](3 vgl. De res. II, 15 — 5 Plato Pol. I, 843 D. 344 A — 6 — S. 310, 1 Plato Phaed. 71 C. 72D — 9 Ilias 16, 672. 682 — 15 Justin De res. (S. Parall. 109, 1 S. 48 Holl)) [*](1 ὅτι μὴ — ἐτεκτήνατο Ζ. 4 < S 2 οἰκείαν U | εἰς τὸ μέλλον] μηδὲ U: richtig Md, der Gedanke fordere etwa ἐπιμελές 4 σκοπεῖσθαι — χρή Ζ. 5] ὦ Ἀγλαοφῶν S 4f σοφότατε V 5 οὕτως V: aber vgl. PI Pol. I 343 D | πάντων — τὴν Z. 6 auch PI | πάντων V PI Pol. 344 A: πάντως UJh: < S | ῥᾷστα δὲ S | μαθήσει Jh 6 εἰκόνα: »Verständnis« übersetzt S | προσχῆς VU: »wir kommen« S | καὶ ἀνίστασθαι < S | εἰ γὰρ — συμβαίνειν S. 310, 1 ganz nach PI 7 ἐγρηγορέναι] »Schlaf« S 8 γίγνεται — εἶναι Ζ. 10] »denn so ist« S | γίνεται U | ἀναστ. καὶ θανάτου U 9f διδυμ., ἀν.] διδυμα ὁνεανάγκη V, δίδυμα ὧν ἳν ἀνάγκη U; verbess. von Pet aus IL 16, 672. 682 10f εἰς τὸ ζῆν < S 11 εἴπερ — καθευδόντων < S | ὡς — γίγνεται Z. 12] »wie dem Schlafenden vom Schlaf aufzustehen« S 12 καὶ . . πάντως < S 12 f ὁ δὲ καθ. οὐκ übersetzt S | οὐ..ἐντ. αὐτῶ zweimal S 13 σχήματι U 132v | καθεύδων — ἀνίσταται Ζ. 13f] ἐν ᾧ ὁ γρηγορῶν S | καθεύδων ἐν τῶ ἀεὶ V: ἀει καθεύδων U | ἀλλὰ U 15 ἐπειδὰν — αὐτῷ: ἐν θανάτῳ ἀεὶ übersetzt S | ἐπιδἄν U | εἰ γὰρ — ἀναβιώσκεσθαι Ζ. 19 < S 17 ἀνωκοδομηθῆναι U 18 κληθέντος V | τοῦ θανέντος U 19 ἀναβιώσκ. Jh mit PI Phaed. 71 E: ἀνα\βιώσαθαι V367bv: ἀναστήσεσθαι U: ἀναβιώσεσθαι Dd | καὶ γὰρ ἡμεῖς] »Wir aber nun« S)

καὶ μὴ μόνον τοῦτο, εἰ βούλει, ἀπὸ τοῦ καθεύδειν σκόπει καὶ ἀνί- στασθαι, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῶν σπερμάτων καὶ φυτῶν, ὡς ἐν πᾶσιν αὐτοῖς ἡ ἀνάστασις καταγγέλλεται. καταμάθετε γὰρ τὰ σπέρματα, πῶς »γυμνά« φησι καὶ ἄσαρκα βάλλεται εἰς τὴν γῆν καὶ τελεσφορούμενα πάλιν <τὰ αὐτὰ> ἀποδίδοται. ἐπεὶ εἰ θνῄσκοι μὲν καὶ σήποιτο τὰ σπέρματα, ἐκ δὲ τῶν σπερμάτων μηκέτι τὸ ἀναζῆν κοὶ φύειν γένοιτο, τίς ἡ ἀποκλήρωσις μὴ οὐχὶ πάντα καταναλωθῆναι εἰς τὸ τεθνάναι;

Ἀλλὰ γὰρ περὶ τούτων πλείω λέγειν τὰ νῦν, ὦ »χράτιστε Θεόφιλε«, παρήσομεν, καὶ οἱ λοιποὶ κριταὶ τῶν λόγων. λάβωμεν δὲ καὶ τὰ τούτοις ἐφεξῆς ἀκόλουθα, ὡς ἀφέστηκε τοῦ δέοντος μακράν. ὁ θεὸς γὰρ αὐτῷ πάλιν τὰς ψυχὰς ἐν τῇ κατὰ τὸν ἑξηκοστὸν πέμπτον ψαλμὸν προφητείᾳ, βεβιασμένως αὐτὴν καὶ άνοικείως ἐκτιθεμένῳ, ὡς εἰς παγίδα τὴν σάρκα δίκην ὑφεξούσας τῶν ἡμαρ- τημένων ἐμβιβάζει, ὅπερ άτοπίας μᾶλλον ἢ όρθοδοξίας ἐστίν.

εἰ γὰρ πρὸ τῆς παραβάσεως, καθάπερ ἤδη καὶ ἐν τοῖς ἔμπροσθεν ἐξεθέμεθα, σῶμα ἐκέκτηντο αἱ ψυχαί, πῶς <ὡς> εἰς παγίδα ὕστερον, μετὰ τὴν [*](5 vgl. I Kor. 15, 37. 38 — Plato Phaed. 72 CD — 10 vgl. S. 315, 3 — vgl. Luk. 1, 8; De res. I, 33, 3 S. 270, 15f — 11 vgl. De res. I, 1, 8. 33, 8 S. 220, 22. 270, 14f — 13 Psal. 65, 10—12 — 14 vgl. S. 812, 9 — 17 vgl. De res. 83, 8. 34, 4. 39, 1 S. 270. 272. 282) [*](8 Phot. Bibl. 234 S. 299a, 26) [*](1 τεθνεότων V | συμβαίνειν < S 2 τοῦτο < S | σκόπει S καταγγέλλεται] »klar erkannt wird« S (sdiwerlich καθαρῶς γινώσκεται od. μανθάνεται) | καταμάθετε VS: κατάμαθε U 5 γυμνά S 92v | φησι vor πῶς S: < V 6 τὰ αὐτὰ Bo: τοιαῦτα S: < VU | μὲν übersetzt nicht S 7 ἐκ δὲ — γένοιτο Ζ. 8] »aber nichts von ihnen auflebt oder emporsproßt« S 8 τίς ἡ ἀποκλήρωσις auch Fh. 8f εἰς τὸ τεθνάναι < S 11 παρήσωμεν VU | καὶ — λόγων < S 12 τὰ — ακόλουθα] »in betreff des Übrigen« S | τοῦ δέοντος: »der Wahrheit« S 13ff αὐτῷ . . ἐκτιθεμένῳ] »verstehen sie« S 13 πόλιν τὰς] πάλιν αὐτὰς τὰς U: πάντας V | τὴν ψυχὴν S | ἐν—προφητείᾳ φητείᾳ Z. 14] »in dem ünfundsechzigsten Psalm« S 13 f ἑξηκ. ψ. προφ. καὶ Πέμπτον U 14 αὐτὴν καὶ ἀνοικείως < S 15 ὡς] U fährt fort φησὶ τὴν ἀνάστασιν wie ob. c. 25, 3 S. 251, 11 | εἰς U 141 | εἰς τὴν σάρκα S | ὑφεξ. Dd: ὑφέξουσαν VUS 15 f τῶν ἡμαρτ.] αὐτῆς + 8 16 ἐνβιβίζει V | ἀτοπίας < U | ἐστίν] »voll« S | γὰρ < S 17 καθάπερ — ἐξεθέμεθα < S 18 σώματα U | ὡς S Jh: < VU 18 f μετὰ τὴν παράβασιν < S)

εἰ γὰρ διὰ τὸ σῶμα ἥμαρτον, συνῆν ἄρα ἐξ ἀρχῆς αὐταῖος καὶ πρὸ τῆς ἁμαρτίας τὸ σῶμα. πῶς γὰρ διὰ τοῦτο ἡμάρτανον, ὅ μὴ ἠν μηδέπω; εἰ δὲ παγὶς πάλιν αὐτὸ τὸ σῶμα καὶ πέδαι νομίζεται καὶ δεσμός, οὐκέτι τὸ συναμφότερον αἴτιον, ἀλλὰ ψυχὴ μόνη· ἁμαρτήσαντι γὰρ μετὰ τὸ ἁμαρτῆσαι [τῷ ἁμαρτήσαντι] δεσμὰ καὶ παγίδες καὶ πέδαι κατασκευάζονται.

ἀλλὰ μὲν δὴ ὡμολογήσαμεν μὴ δύνασθαι δεσμὸν εἶναι τὸ σῶμα τῆς ψυχῆς, ἐπειδὴ τὸ μὲν σῶμα πρὸς ἑκάτερα, καὶ πρὸς τὸ δίκαιον καὶ ἀδικον, συνεργεῖ, ὁ δὲ δεσμὸς εἴργει τοῦ ἀδικεῖν, ὥστε ὅπερ λέγω δυοῖν θάτερον· ἤ γὰρ ἐξ ἀρχῆς ἡμάρτομεν μετὰ σώματος, καὶ οὐ φαίνεται χρόνος, ἐν ᾧ ἐκτὸς ὑπήρξαμεν σώμα- τος, καὶ συναίτιον τὸ σῶμα καὶ ἀγαθῶν τῇ ψυχῇ καὶ κακῶν, — ἢ χωρὶς σώματος διάγοντες ἡμάρτομεν, καὶ ἀναίτιον τὸ σῶμα κακίας ἐκ παντός· ἀλλὰ χωρὶς σώματος ὑπὸ ἀλόγου ἡδονῆς οὐ κρατεῖται ἡ ψυχή, ἐκρατήθησαν δὲ οἱ πρωτόπλαστοι ἀλόγῳ δελεσασθέντες ἡδονῇ.

ἦν ἄρα ἡ ψυχὴ μετὰ σώματος καὶ πρὸ τῆς ἁμαρτίας. περὶ γὰρ δὴ [*](1 Plato Tim. 41 E — De res. I, 58, 4 S. 320, 19 — 8 Plato Alex. I 130 A — 12 vgl. De res. I, 31, 4. 5 S. 265f — 13 Plato Phaed. 76 A — 17 Plato Phaed. 69 A. Soph. 222 E — 18 Gen. 3, 6) [*](10 vgl. Phot. Bibl. 234 S. 293 a, 810) [*](1 τὸ + Jh | σῶμα] τὴν σάρκα S | ἐμβιβάζονται: »werden die Seelen hineingetan« S 2 ἐξήμαρτον Jh | μὲν ὡς] γὰρ S 3 γέγειν] οἱ λέγοντες S | ὁτὲ δὲ — γεγονέναι Ζ. 4] »ein andermal wieder, der Versündigung halber seien sie in den Leib hineingetan wie in eine Fessel« S 4 καὶ δεσμὸν U 5 ἦν ἄρα S 93 | ἐξ ἀρχῆς αὐταῖς < S 6 δ: »wenn er« übersetzt S 7 εἰ δὲ V 368 | παγὶς — δεσμός Ζ. 8] »als Fessel das Fleisch der Seele gegeben wurde« S | αὐτὸ V Holl: αὐτῶ U | πέδα V 8f ἁμαρτήσαν . τί U (DdJh): etwa »während er leiblos war vor dem Sündigen« S 9 τῶ ἁμαρτήσαντι V U S: zu tilgen, falls nicht das 1. ἁμαρτήσαντι verderbt oder danach etwas ausgefallen | δεσμὰ — πέδαι Ζ. 10] »Strafen und Fesseln« S 10 δύνασθαι < S 11 εἰναι δεσμὸν S | τὸ μὲν σῶμα < S 12 ἄδικον κ. πρὸς τὸ δίκ. S | Ph συνεργεῖν (τὸ σῶμα) πρὸς ἃ ἡ ψυχὴ ἐπιτρέπει 13 γὰρ < S 14 ἐκτὸς] πάντως od. ἐκ παντὸς + S 16 συναίτιον U 141v | κακῶν τ. ψ. κ. ἀγαθῶν U 16 ἡμάρτομεν διάγοντες U (διαγαγόντες Jh) 16 f κακίας ἐκ παντός < S 17 ἡδονῆς] telom (σώματος) S wohl aus slastjm »Lüsten« 18 δελεασθέντες < S 19 περὶ — δεδηλωκέναι S. 312, 4 < S)