Declamatio 39

δικαστηρίου δεῖ τῷ μοιχῷ; τί οὖν, ἂν νεώτερος ὁ γραφόμενος ᾖ; τί δ’, ἂν ἐν πατρὸς ὁ μεμοιχευκὼς ἡλικίᾳ; οὐκ οἴει τοὺς μὲν ἐπιτιμήσειν, τοὺς δὲ ἀπιστήσειν, τοὺς δὲ ἀφεῖναι κελεύσειν; τί δ’, ἂν οἱ μέλλοντες μαρτυρεῖν τὸν μοιχὸν ποιῶνται πρὸ τοῦ παθόντος κακῶς; οὐκ ἀνάγκη τῇ περὶ τὴν γυναῖκα εῖ εἶ [*](1 καὶ om Η 4 σωφρονῶν et συκοφαντῶν Μ 6 τὰ om Μο 9 ὑπολάβοις scripsi ex HMoMaClB Par. 3017 (Boisso- nad. Anecd. II 136) ὑπολάβῃς MLaurl edd | μὲν post πολλὰ MaClBI edd delevi 10 ἁμαρτημάτων Πα sed γρ ἀδικημά- των suprascr m 3, Cl 11 καὶ(2) om ClMLaurl Mor inser Ma et γρ in marg m 2 | γίγνεταί ΜΒΙ edd 12 αἱ γοῦν] ἃ δ’ οὖν ΗΜο 13 δ’ post ἃ Re delevi | οὐ om MoLaur | νῦν post χρὴ Ι I τὸν χρόνον Ma sed in τῶν χρόνων corr m 2, Cl 14 τοι scripsi ex HMaClBI τι MoMLaur edd Ι νῦν post καὶ Μο Re delevi 15 δικαστηρίου — μοιχῷ] ἐν δικαστηρίω τὸν μοι- χόν· Η δικαστήρια τῶν μοιχῶν Μο δικαστήριον τὸν μοιχὸν Ma sed in δικαστηρίου δὴ τῶ μοιχῶ corr m 3, ClLaur om I 16 γράφων Ma I ὁ om I 18 τούς δὲ ἀπιστήσειν inser Ma 2 | κελεύειν Ma sed ελεύ in ras m 2, ΜΒΙ Mor καὶ λέγειν 19 τὸν μοιχὸν om Β | πρὸς Laur 20 πάθους I)

ἀλλὰ μέμφῃ γράφοντα; σὺ τούτων αἴτιός μοι γεγένησαι διὰ τῆς γυναικός. εἰ γὰρ μὴ ταύτην πρός με ἐθαύμασας μηδὲ τὴν ὥραν ἐπῄνεσας μηδὲ γα- μεῖν ἠνάγκασας, ἀφείμην ἂν τῶν νυνὶ τούτων φρον- τίδων καὶ φόβων. νῦν δὲ γάμος καὶ δέος νομοθέτην με πεποίηκεν. ἢ πόθεν οἴει τὰς πολλὰς ταυτασὶ τολ- μᾶσθαι μοιχείας; οὐκ ἀπὸ τοῦ τοῖς μοιχοῖς ἐκ τῶν κρίσεων διαδύσεις ὑπάρχειν; δεῖ δή ποτε τοῦτο τὸ κακὸν ὡς ἐλάχιστον γενέσθαι, δεῖ τοῦδε τοῦ νόμου βοηθήσοντος μὲν τοῖς γεγαμηκόσιν, ἐπισχήσοντος δὲ τὴν ἀφόρητον ταύτην ὕβριν.

31. Κερδανοῦμεν δέ τι καὶ ἕτερον, ὦ ἄνδρες δι- κασταί, μέγιστον οἱ τὴν πόλιν οἰκοῦντες. ἢν γὰρ ἀκρι- βεστέρα γένηται περὶ τὰς γυναῖκας ἡ πρόνοια, καὶ τοῖς ἡδέως κακῶς λέγουσι τουτοισὶ κλείσομεν τὰ στό- ματα. ὧς νῦν γε ἐμπιπλᾶσι τὴν ἀγορὰν τοιούτων λό- γῶν· ὁ δεῖνα τὴν τοῦ δεῖνος. κἂν ἀπιστῇ τις, ὅρκος εὐθέως. ὁ δὲ ἀκούσας ἀντὶ τοῦ τὸν εἰπόντα ἐπισχεῖν [*](11 cf. t. III 413,2; 389, 22: II 250,8 20 Arist. Thesm. 622) [*](1 προσθεῖναι Β sed θ’ inser | δή om Μο δέ Η 6 μὴ δὲ(1) ΜοΜαΒ | τὴν inserui e Μ om reliqui libri edd | μὴ δὲ H Β 9 με om Ma 10 ἐκ τῶν κρίσεων om I 11 διαλύσεις Ma sed ’ς in ras m 2, ClMBLaurl Mor | ὑπάρχειν Ma sed ὑ in ras m 2 I δέ HMoMaClB Re 12 γενέσθαι — 13 τοῖς in marg Ma 2 om Cl | γενέσθαι scripsi ex HMoMa 2M γεγενῆσθαι Β Laurl edd I δὲ post δεῖ MBLaurl edd delevi | τοῦδε om Laur Ι | τοῦ νόμου] νόμου τοῦ Ι 16 ἀκριβεστέρα Ma sed έρ in ras m 2 18 κακῶς om Laurl 19 ὡς in ras Ma 2 | γ’ Η | τούτων H τούτων τῶν Μο 20 ἀποστῇ Cl sed ο in ι corr m3)

εἶθ’ οἶ ποιηταὶ μείζω τούτων καταβλάπτουσιν ἡμᾶς θεὸν τὴν φήμην πεποιηκότες καὶ μαρτυροῦντες τοῖς κακῶς ἀγορεύουσιν. οὓς παύσομεν, ὦ πάτερ, διὰ τοῦ νόμου. οὐ γὰρ ἔτι πιστὰ δόξουσι λέγειν ἐφεστηκότων τοῖς μοιχοῖς τῶν ὑβριζομένων με- τὰ τοῦ ξίφους. βοηθείτω τοίνυν ὁ νόμος τῇ πόλει πάντως καὶ ἡμεῖς αὐτοῦ τὸ μέρος ἀπολαυσόμεθα.

33. Ἀλλὰ πολλοί, φησι, τοὺς ἐχθροὺς δι’ ἀπά- της ὡς αὑτοὺς εἰσαγαγόντες ἀποκτενοῦσιν ὡς μοιχοὺς ψευσάμενοι. καὶ τίς οὕτως ἀνόητος ἢ κα- κοδαίμων, ὦ πάτερ, ὥσθ’ ἧς λαμβάνει μείζω δοῦναι δίκην ἂν ἐθελῆσαι; ἢ νομίζεις ἴσην εἶναι ζημίαν ἀπο- [*](RIV 578) θανεῖν | καὶ περὶ τὴν γυναῖκα ὑβρίσθαι; οὐκ οἶσθ’ ὅτι τῷ μὲν μετὰ τὴν πληγὴν οὐδενὸς αἴσθησις, τὸν δ’ ἐν αἰσχύνῃ ζῆν ἀνάγκη;

τί φής; ἀποθανεῖ- ταί τις ὧς μοιχὸς σωφρονῶν; καὶ πῶς ὁ κτείνας βιώ- σεται τοιαῦτα πεπονθέναι δοκῶν; ἐμοὶ γάρ, ὦ πάτερ, [*](3 cf. ad p. 273, 17. Synes. ep. 44, 1. Demetr. Cyd. ep. 2 ed. Boiss. Anecd. nov. p. 260,19) [*](1 γίγνεται ΜΒΙ edd Ι προιὼν Οἶ’ sed ὢ ex ὁ corr 4 παύ- σωμεν HMoMaClM 6 ὑβρισμένων ὢ 7 τοῦ inserui ex Η ΜοΜ om MaClBLaurl edd 8 ἡμᾶς Μο | τοῦ μέρους H) [*](10 αὐτοὺς HMoMaClMBI edd | εἰσάγοντες Laur | ἀποκτε- νοῦσιν Ma sed ει supra ε m 2 ἀποκτείνουσιν ΗΜο 11 ψευ- σάμενοι Ma sed δό supra σά m 2 12 ὦ πάτερ ἢ κακοδαίμων Μο 13 ἐθελῆσαι scripsi e MaB ἐθελήσαι Μ edd ἐθελήσῃ σ’ HLaurl ἐθελοή Μο 14 περὶ om Ι | ὑβρίσθαι Ma sed θ inser m 3 15 οἶδας Ma sed γρ οἶσθ’ in marg m 3 οἷδ’ Cl sed in οἶδας corr m 3 16 τὸν Μο sed in τοῦ corr m 2 τῶ Ma | ἐν om MaCl | συζῆν Ma et e ζῆν corr Cl 3 | φής libri edd | ἀποθα- νεῖται τίς Ma 18 τοιαῦτα scripsi auctore lacobsio Lect αὐτὰ libri (αὑτὸ Μο) edd | πάτερ ἐμοὶ δοκεῖ τοῦτ’ εἷναι πάντων ἀφορητότερον Ι)

35. θάρρει δὴ περὶ τῶν σωφρονούντων, ὦ πάτερ. τῶν δὲ οὐχ οὕτως ἐχόντων μὴ πάνυ κηδώμεθα μηδὲ πλάτ- τωμεν φόβους, ἔνα μή τινα ἀναγκάσωμεν εἰπεῖν· σὺ δὲ τὸν μὲν οὐ μοιχὸν δι’ ἔχθραν ἀποθανεῖσθαι νομίζεις, παῖδα δὲ βέλτιστον ὡς πονηρὸν οὐκ ἀποθανεῖσθαι νομίζεις κακίᾳ πατρός; τί δ’, ἂν λελυπηκὼς ὁ πατὴρ ᾖ τὸν παῖδα καὶ δι’ αὐτό γε τοῦ- το μισῇ τὸν υἱόν, ὅτι οἶδεν ἠδικημένον; δώσομεν αὐ- [*](3 Plat. leg. XI p. 925 E) [*](1 δοκεῖ τοῦτ’ εἶναι MaCl | ἀφορητότερον MaCl | δὲ ClMB Laurl edd 2 οὕτω om Re | σωφρονεῖς Μο | „post οὐδὲν τοι- οῦτον videtur deesse παρὰ σοὶ κέκριται vel simile qiiid scil. ἐπὶ τῇ μοιχείᾳ. tu moechum nulla dignum censes eiusmodi poena, quales hae sunt, confiscatio bonorum — " Re 5 num ἐρρῖφθαι? at cf. ad p. 53, 16 | ἐγὼ δὲ ante διὰ inserendum coni Re | δια- ἐδειματοῦτο ΗΜοΜαΒ 7 τοῦτο καὶ] καὶ τοῦτο MaClMBI Mor | καὶ om Laur Ι ,,post δοκοῦν deest non nihil, verbi causa ὁμοίως οὐκ ἀνασχετὸν vel tale quid in eo sensu" Boissonade Anecd. II 370, αἴσχιστον καὶ lacobs Lect | ἐσχάτη συμφορὰ MBI Mor) [*](8 ἡγοῦμαι καὶ ἀποθανεῖ. inserui om libri edd sed μεγίστην ἡγοῦμαι συμφοράν. ἀποθανεῖν coni Re 9 οὐκ inser Ma 3 10 δὲ Μο | καὶ ante περὶ Β 11 μὴ πάνυ κη in lac 8 litt om Ι I κηδώμεθα Μο Ι μὴ δὲ MaBLaur τῶν δὲ ΗΜο | πλάττομεν HMoCl 12 ,,post τινα videtur ὄντα desse" Re 14 παῖδα — 15 νομίζεις om HMo 15 πατρός om Μο 16 τὸν παῖδα ᾖ MaCl 17 μισῇ scripsi μισεῖ libri edd | εἶδεν Β | καὶ ante δώσομεν Β | αὐτοῦ Ma sed ου in ω corr m2)