Fragmenta

Περὶ ἀληθείας, ὦ Τάτ, οὐκ ἔστι δυνατὸν ⟨κατ᾽ ἀξίαν εἰπεῖν⟩ ἄνθρωπον ὄντα, ζῷον ἀτελές, ἐξ ἀτελῶν συγκείμενον μερῶν, καὶ ἐξ ἀλλοτρίων σωμάτων καὶ πολλῶν τὸ σκῆνος ⟨ἔχοντα⟩ συνεστός [τολμήσαντα εἰπεῖν]· ὃ δέ ἐστι δυνατόν [ἢ δίκαιον], τοῦτο φημί, ἀλήθειαν εἶναι ἐν μόνοις τοῖς ἀιδίοις [σώμασιν] ⟨...⟩ ⎡ων⎤.

καὶ τὰ ⟨ἀίδια⟩ σώματα αὐτὰ ⟨μὲν καθ᾽ αὑτὰ⟩ ἀληθῆ ἐστι, πῦρ αὐτόπυρ [μόνον καὶ οὐδὲν ἄλλο], γῆ αὐτόγη [καὶ οὐδὲν ἄλλο], ἀὴρ αὐτοάηρ, ὕδωρ αὐτοΰδωρ [καὶ οὐδὲν ἄλλο]. τὰ δὲ ἡμέτερα σώματα ἐκ πάντων τούτων συνέστηκεν· ἔχει μὲν γάρ ⟨τι⟩ πυρός, ἔχει δὲ καὶ γῆς [ἔχει] καὶ ὕδατος καὶ ἀέρος· καὶ οὔτε πῦρ ἐστιν ⟨ἐν αὐτοῖς ἀληθὲς⟩ οὔτε γῆ οὔτε ὕδωρ οὔτε ἀήρ, οὔτε οὐδὲν ἀληθές. εἰ δὲ μὴ τὴν ἀρχὴν ἡ σύστασις ἡμῶν ἔσχε τὴν ἀλήθειαν, πῶς ἂν δύναιτο ἀλήθειαν ἢ ἰδεῖν ἢ εἰπεῖν; [νοῆσαι δὲ ⟨δυνατὸν⟩ μόνον ἐὰν ὁ θεὸς θέλῃ.]

πάντα οὖν, ὦ Τάτ, τὰ ἐπὶ γῆς ἀληθ῀Η μὲν οὐκ ἔστι· τῆς δὲ ἀληθείας μιμήματα [καὶ] οὐ πάντα, ὀλίγα δέ. [ταῦτα] ⟨τὰ δὲ⟩ ἄλλα ψεῦδος καὶ πλάνος, ὦ Τάτ, [καὶ δόξαι,] ⟨ἐκ⟩ φαντασίας [καθάπερ εἰκόνες συνεστῶτα.

ὅταν δ᾽ ἄνωθεν τὴν ἐπίρροιαν ἔχῃ ἡ φαντασία, τῆς ἀληθείας γίγνεται μίμησις. χωρὶς δὲ τῆς ἄνωθεν ἐνεργείας, ψεῦδος καταλείπεται· καθάπερ καὶ ἡ εἰκὼν [[τὸ [[μὲν]] σῶμα]] ⟨ἡ ἐν⟩ τ῀ιΗ γραφ῀ιΗ δείκνυσι ⟨⟨μὲν⟩⟩ [[αὐτὴ δὲ οὐκ ἔστι σῶμα]] κατὰ [τὴν] φαντασίαν ⟨⟨τὸ σῶμα⟩⟩ τοῦ ὁρωμένου, ⟨⟨αὐτὴ δὲ οὐκ ἔστι σῶμα.⟩⟩ καὶ ὀφθαλμοὺς μὲν ὁρᾶται ἔχουσα, βλέπει δὲ οὐδέν· ⟨καὶ ὦτα,⟩ ἀκούει δὲ οὐδὲν ὅλῶς· καὶ τὰ ἄλλα πάντα ἔχει μὲν ἡ γραφή, ψευδῆ δέ [ἐστι], τὰς τῶν ὁρώντων ὄψεις

ὅσοι μὲν οὖν ⎡οὐ⎤ ⟨...⟩, ψεῦδος ὁρῶσιν· ⟨ὅσοι δὲ...⟩, ἀλήθειαν ὁρῶσιν. ἐὰν οὖν ἕκαστον τούτων οὕτω νοῶμεν ἢ ὁρῶμεν ὡς ἔστιν, ἀληθῆ καὶ νοοῦμεν καὶ ὁρῶμεν· ἐὰν δὲ παρὰ τὸ ὄν, οὐδὲν ἀληθὲς οὔτε νοήσομεν οὔτ᾽ ὀΨόμεθα.

⟨⟨⎡οὕτως⎤ ἀληθὲς οὐδὲν εἶΝαι ἐν τῇ γῇ νοῶ⟨ν⟩ καὶ λέγω⟨ν⟩ [φαντασίαι εἰσὶ καὶ δόξαι πάντα] ἀληθῆ νοῶ καὶ λέγαωὐκ οὖν τὸ [τε] ἀληθῆ νοεῖν καὶ λέγειν, τοῦτο ἀλήθειαν δεῖ καλεῖν;—Τί δαί;⟩⟩—

—Ἔστιν οὖν, ⟨ὦ⟩ πάτερ, ἀλήθεια καὶ ἐν τῇ γῇ. [[καὶ οὐκ ἀσκόπως]]—Σφάλλῃ, ὦ τέκνον. ἀλήθεια μὲν οὐδαμῶς ἐστιν ἐν τῇ γῇ, ὦ Τάτ, οὔτε γενέσθαι δύναται· περὶ δὲ ἀληθείας ⟨ἀληθῆ⟩ νοῆσαι ἐνίους τῶν ἀνθρώπων, [οἷς ἐὰν ὁ θεὸς τὴν θεοπτικὴν δωρήσηται δύναμιν,] [γενέσθαι] ⟨οὐδὲν κωλύει·⟩

[[οὕτως ἀληθὲς οὐδὲν ἔστιν ἐν τῇ γῇ. νοῶ καὶ λέγω. φαντασίαι εἰσὶ καὶ δόξαι πάντα. ἀληθῆ νοῶ καὶ λέγω. —Οὐκ οὖν τό τε ἀληθῆ νοεῖν καὶ λέγειν, τοῦτο ἀλήθειαν δεῖ καλεῖν; —Τί δαί;]]

[τὰ ὄντα [δεῖ] νοεῖν καὶ λέγειν] [ἔστι δὲ οὐδὲν ἀληθὲς ἐπὶ τῆς γῆς] ⟨⟨καὶ οὐκ ἀσκόπως⟩⟩ ⟨εἶπον ὅτι⟩ τοῦτο ἀληθές ἐστι, τὸ μὴ εἶ[δε]ναι μηδὲν ἀληθὲς ἐνθάδε.

πῶς ἂν καὶ δύναιτο ⟨ἀληθές τι ἐνθάδε⟩ γενέσθαι, ὦ τέκνον; ἡ γὰρ ἀλήθειά [τελεωτάτη ἀρετή] ἐστιν αὐτὸ τὸ ἄκρατον ἀγαθόν, τὸ μὴ ὑπὸ ὕλης θολούμενον μήτε ὑπὸ σώματος περιβαλλόμενον, γυμνὸν φανόν, ἄτρεπτον [σεμνὸν] ἀναλλοίωτον [ἀγαθόν]. τὰ δὲ ἐνθάδε, ὦ τέκνον, οἷά ἐστιν ὁρᾷς, ἄδεκτα [τούτου] τοῦ ἀγαθοῦ, φθαρτὰ παθητὰ διαλυτὰ τρεπτά, ἀεὶ ἐναλλοιούμενα, ἄλλα ἐξ ἄλλων γινόμενα.

ἃ οὖν μηΔὲ πρὸς ἑαυτὰ ἀληθῆ ἐστι, πῶς δύναιτο ἀληθῆ εἶναι; πᾶν γὰρ τὸ ἀλλοιούμενον ψεῦδός ἐστι, μὴ μένον ἐν ᾧ ἐστι, φαντασίας δὲ [μετατρεπόμενον] ἄλλας καὶ ἄλλας ἐπιδεικνύΜΕΝΟΝ [ἡμῖν].

⟨⟨[τὸ δὲ ψεῦδος, ὦ τέκνον, φθείρεται.] πάντα δὲ τὰ ἐπὶ γῆς φθορὰ κατέλαβε [καὶ ἐμπεριέχει καὶ ἐμπεριέξει ἡ τοῦ ἀληθοῦς πρόνοια]· χωρὶς γὰρ φθορᾶς οὐδὲ γένεσις δύναται ⎡συστῆναι⎤. [πάσῃ δὲ γενέσει φθορὰ ἕπεται, ἵνα πάλιν γένηται ⟨πάντα⟩.] τὰ γὰρ γιγνόμενα ἐκ τῶν φθειρομένων ἀνάγκη γίγνεσθαι· φθείρεσθαι δὲ τὰ γιγνόμενα ἀνάγκη, ἵνα μὴ στῇ ἡ γένεσις [τῶν ὄντων]. [πρῶτον τοῦτον δημιουργὸν γνώριζε] [εἰς τὴν γένεσιν τῶν ὄντων.] τὰ οὖν ἐκ φθορᾶς γινόμενα ψευδῆ ἂν εἴη, ὡς ποτὲ μὲν ἄλλα ποτὲ δὲ ἄλλα γινόμενα. τὰ γὰρ αὐτὰ ⟨πάλιν⟩ γίνεσθαι ⟨ἀ⟩δύνατον· τὸ δὲ μὴ ⟨τ⟩αὐτὸ ⟨ὂν⟩ πῶς ἂν ἀληθὲς εἴη;⟩⟩

⟨⟨μεταβαλλόμενα δὲ ψεύδεται [καὶ τὰ προόντα καὶ] τὰ ὄντα. ταῦτα μέντοι οὕτω νόει, ὦ τέκνον, ὡς καὶ τῶν ψευδῶν τούτων [ἐνεργειῶν] ἄνωθεν ἠρτημένων ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς ἀληθείας· τούτου δὲ οὕτως ἔχοντος, τὸ ψεῦδός φημι τῆς ἀληθείας ἐνέργημα εἶναι.⟩⟩_

Οὐδὲ ἄνθρωπος ἀληθής ἐστιν, ὦ πάτερ;—Καθότι ἄνθραωπος, οὐκ ἔστιν ἀληθής, ὦ τέκνον. τὸ γὰρ ἀληθές ἐστι ⟨τὸ⟩ [καὶ] ἐξ αὑτοῦ μόνου τὴν σύστασιν ἔχον, καὶ μένον καθ᾽ αὑτὸ οἷον ἐστίν· ὁ δὲ ἄνθρωπος ἐκ πολλῶν συνέστηκε, καὶ οὐ μένει καθ᾽ αὑτόν, τρέπεται δὲ καὶ μεταβάλλεται ⟨εἰς⟩ ἡλικίαν ἐξ ἡλικίας καὶ ἰδέαν ἐξ ἰδέας [καὶ ταῦτα ἔτι ὢν ἐν τῷ σκήνει]. καὶ πολλοὶ τέκνα οὐκ ἐγνώρισαν χρόνου ὀλίγου μεταξὺ γενομένου, καὶ πάλιν τέκνα γονεῖς ὁμοίως.

τὸ οὖν οὕτως μεταβαλλόμενον ὥστε ἀγνοεῖσθαι, ⟨πῶς⟩ δύναται ἀληθὲς εἶναι, ὦ Τάτ; οὐ τοὐναντίον ψεῦδός ἐστιν, ἐν ποικίλαις γινομένων φαντασίαις τῶν μεταβολῶν; σὺ δῊ νόει ἀληθὲς [τι] εἶναι [[τὸ]] μόνον ⟨⟨τὸ⟩⟩ [ἀίδιον] ⟨ἀεὶ ὄν⟩. ὁ δὲ ἄνθρωπος οὐκ ἔστιν ἀεί· ἄρα οὐδὲ ἀληθές ἐστι, φαντασία δέ [ἐστι] τις [ἄνθρωπος].

⟨⟨φαντασίας οὖν καλεῖν δεῖ [ταῦτα] ⟨⟨τοῪϲ ἀνθρώποΥϲ⟩⟩, ὦ τέκνον, εἴ γε ὀρθῶς προσαγορεύομεν [[τὸν ἄνθρωπον]] [ἀνθρωπότητος φαντασίαν], τὸ [δὲ] ⟨μὲν⟩ παιδίον παιδίου φαντασίαν, τὸν δὲ νεανίσκον νεανίσκου φαντασίαν,

Οὐδὲ ταῦτα οὖν, ὦ πάτερ, τὰ ἀίδια σώματα [[ἐπεὶ μεταβάλλεται] ἀληθῆ ἐστι⟨ν⟩; ⟨⟨ἐπεὶ μεταβάλλεται⟩⟩ ⟨καὶ ταῦτα.⟩ —Πᾶν μὲν οὖν τὸ [γεννητὸν καὶ] μεταβλητὸν οὐκ ἀληθές· [[ὑπὸ δὲ τοῦ προπάτορος γενόμενα τὴν ὕλην δύναται ἀληθῆ ἐσχηκέναι·]] ἔχει δέ τι καὶ ταῦτα ψεῦδος ἐν τῇ μεταβολῇ· οὐδὲν γάρ, μὴ μένον ἐφ’ αὑτῷ, ἀληθές ἐστιν. ⟨⟨ὑπὸ δὲ τοῦ προπάτορος ⟨ἄφθαρτα⟩ γενόμενα, τὴν⎡ὕλην⎤δύναται ἀληθῆ ἐσχηκέναι.⟩⟩—

⟨⟨Τί οὖν ἂν εἴποι τις⟩⟩ ἀληθές, ὦ πάτερ [[τί οὖν ἂν εἴποι τις]];—Μόνον τὸν ἥλιον, παρὰ τὰ ἄλλα πάντα μὴ μεταβαλλόμενον, μένοντα δὲ ἐφ’ αὑτῷ, ἀλήθειαν]. διὸ καὶ τὴν ⟨τῶν⟩ ἐν τῷ κόσμῳ πάντων δημιουργίαν αὐτὸς μόνος πεπίστευται, ἄρχων πάντων καὶ ποιῶν πάντα. ὃν καὶ σέβομαι, καὶ προσκυνῶ αὐτοῦ τὴν ἀλήθειαν, μετὰ τὸν ἕνα καὶ πρῶτον ⟨θεὸν⟩ τοῦτον δημιουργὸν γνωρίζω⟨ν⟩.—

Τί οὖν ἂν εἴποι τις ⟨τις ἀληθὲς⟩ τὴν πρώτην ἀλήθειαν, ὦ πάτερ; —Ἕνα καὶ μόνον, ὦ Τάτ, τὸν μὴ ἐξ ὕλης, τὸν μὴ ἐν σώματι· τὸν ἀχρώματον, τὸν ἀσχμάτιστον· τὸν ἄτρεπτον, τὸν μὴ ἀλλοιούμενον· τὸν ἀεὶ ὄντα.—

[[τὸ δὲ ψεῦδος . . . ἀληθὲς εἴη;]] Vide post § 10.