De materia medica

129 ὁ δὲ λεγόμενος Θρᾳκίας γεννᾶται μὲν κατὰ Σιντίαν ἐν ποταμῷ τῷ λεγομένῳ Πόντῳ. δύναται δὲ τὰ αὐτὰ τῷ γαγάτῃ. ἱστορεῖται δὲ ἐκκαίεσθαι μὲν αὐτὸν ὕδατι, σβέννυσθαι δὲ ὑπ᾿ ἐλαίου, ὅπερ καὶ ἐπὶ τῆς ἀσφάλτου γίνεται

130 τοῦ δὲ μαγνήτου λίθου ἄριστός ἐστιν ὁ τὸν σίδηρον εὐχερῶς ἕλκων καὶ τὴν χρόαν κυανίζων, πυκνός τε καὶ οὐκ ἄγαν βαρύς.

δύναμιν δὲ ἔχει πάχους ἀγωγὸν διδόμενος μετὰ μελικράτου τριωβόλου βάρος. ἔνιοι δὲ τοῦτον καίοντες ἀντὶ αἱματίτου πιπράσκουσιν.

131 ὁ δὲ Ἀραβικὸς λεγόμενος λίθος ἔοικεν ἐλέφαντι ἀσπίλῳ.

οὗτος λεῖος καταπλασθεὶς αἱμορροίδας ἀποξηραίνει, καεὶς δὲ ὀδόντων σμῆγμα γίνεται.

132 ὁ δὲ γαλακτίτης ὠνόμασται ἀπὸ τοῦ γαλακτῶδες ἀνιέναι· ἔστι μέντοι ἄλλως ἔντεφρος τὴν χρόαν, γλυκύς τε πρὸς τὴν γεῦσιν.

ἁρμόζει δὲ πρὸς ἀφθαλμῶν ῥεύματα καὶ ἕλκη ἐγχριόμενος. δεῖ δὲ τρίψαντας αὐιὸν ἐν ὕδατι ἀποτίθεσθαι ἐν πυξίδι μολυβδίνῃ διὰ τὸ περὶ αὐτὸν κολλῶδες.

133 ὁ δὲ μελιτίτης κατὰ πάντα ἔοικε τῷ γαλακτίτῃ, διαφέρων [*](4 SIM. Pl. XXXVI 153; Aet. I 30; Paul Aeg. VII 3 s. λίθος. D. eup. I 212 (205) 76 (132); Isid. XVI 4, 11.) [*](4 EXC. Orib. XIII s. v. λίθος (ὁ δὲ — ἀσπίλῳ); Gal. XII 204.) [*](8 SIM. Pl. XXXVII 162 (unde Isid. XVI 10, 4). cf. Sol. 7, 4 (55, 11); Orph. lith. 191 sq. ep. (139 A.); Dam. lap. 34 (188 A.), unde Aet. II 17 (cf. Rose Herm. IX 484); Isid. XVI 4, 20. D. eup. I 33. 34 (109).) [*](8 EXC. Orib. XIII s. v. λίθος (ὁ δὲ — κολλῶδες); Gal. XII 195; Ps. Gal. simpl. s. v. lap. galactites.) [*](14 SIM. Pl. XXXVI 140 (unde Isid. XVI 4, 26).) [*](14 EXC. Orib. XIII s. v. λίθος (ὁ δὲ — γαλακτίτης), cf. Gal. XII 195 (unde Aet. II 14. Ps. Gal. simpl. s. v. lap. melitites.) [*](1 διδόμενον Orib. A 2 διωβόλου ἢ τριωβόλου βάρους E post βάρος add. A (ex Orphei epitoma, cf. 143, 22 Ab.) quae ex Sambuci cod. edidit Sar. (476) τοῦ addidi ex A) [*](4 num. cap. ψ𝒢ε΄ Q: ωα Di: ρλη E tit. περὶ ἀρραβικοῦ λίθου Di: περὶ τοῦ ἀρραβικοῦ HA ἀράβιος Gal. λεγόμενος om. Di ἐλέφαντος ἀσπίλω A: ἐλέφαντος σπίλω DiH2: similis est ebori sine ulla macula Isid. 5 ἀσπιλώτω Orib. 6 καταπασθεὶς E: inpositus Pl. l. s. αἱμορραίδας Di: αἱμορραγίας Q: αἱμορραγίας καὶ αἱμορροίδας E (οι in ras.): haemorroidas sanat Pl., cf. D, eup. I 212 ξηραίνει Di καμφθεὶς F : crematus Pl. 7 ἀδόντων δὲ σμῆγμα γίνεται καυθεὶς κάλλιστον Di) [*](8 num. cap. φ𝒢𝔮΄ Q: ωβ Di: ρλθ E tit. περὶ τοῦ (om. Di) γαλακτίτου HADi λεγόμενος γαλακτίτης Orib. post ὠνόμασται add. μὲν Orib., δὲ H 9 ἔντεφρος τε πρὸς (diti.) Q τῆ χρόα Orib. τε] δὲ Di πρὸς om. E 11 δὲ om. Di ὀφθαλμοὺς ῥευματιζομένους E 12 ἐν (pr.) Orib.E, om. reliqui μολίθη E 13 post κολλῶδες add. A (ex Orph. ep. 139 adn.) quae Sar. e Sambuci cod. edidit (476).) [*](14 num. cap. ψ𝒢ζ΄ Q: ωγ Di. ρμ E tit. περὶ μελιτίτου Di: περὶ τοῦ μεντίτου H, cap. om. A μεντίτης Q (corr. H2))

134 λίθος μόροχθος, δν ἔνιοι γαλαξίαν ἢ λευκογραφίδα ἐκάλεσαν, ἐν Αἰγύπτῳ γεννᾶται, ᾧ καὶ οἱ ὀθονιοποιοὶ πρὸς λεύκανσιν τῶν ὀθονίων χρῶνται, μαλακῷ καὶ εὐανέτῳ ὄντι.

δοκεῖ δὲ παρεμπλάσσειν, ἁρμόζων ἐπὶ αἱμοπτυικῶν καὶ κοιλιακῶν καὶ κύστεως ἀλγημάτων σὺν ὕδατι πινόμενος, καὶ ῥοικαῖς ὁμοίως καὶ ἐν προσθέτῳ, εἴς τε τὰ μαλακὰ ὀφθαλμικὰ μείγνυται· πληροῖ γὰρ κοιλώματα καὶ ῥεύματα ἵστησι. σὺν δὲ κηρωτῇ ἀναλημφθεὶς τὰ τρυφερά τῶν ἑλκῶν ἀπουλοῖ.

135 λίθος ἀλαβαστρίτης ὁ καλούμενος ὄνυξ ἀναλημφθεὶς κεκαυμένος ῥητίνη ἢ πίσσῃ διαφορεῖ σκληρίας, στομάχου δὲ ἀλγήματα μετὰ κηρωτῆς παρηγορεῖ· στέλλει δὲ καὶ οὖλα.

136 λίθος ὁ καλούμενος θυίτης γεννᾶται μὲν ἐν τῇ Αἰθιοπίᾳ, ἔστι δὲ ὑπόχλωρος, ἰασπίζων, ἐν δὲ τῷ ἀνίεσθαι γαλακτώδης φαινόμενος, ἀναδάκνων σφοδρῶς.

δύναμιν δὲ ἔχει ἀποκαθαρτικὴν τῶν ταῖς κόραις ἐπιδκοτούντὸν.

137 ὁ δὲ Ἰουδαικὸς λίθος γεννᾶται μὲν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ, τῷ σχήματι βαλανοειδής, λευκός, εὔρυθμος ἱκανῶς, ἔχων γραμμὰς παραλλήλους ὡς ἀπὸ τόρνου, ἀνιέμενος δέ ἐστιν ἄποιος ἐν τῇ γεύσει.

δύναται δὲ ἐρεβινθιαῖον μέγεθος διεθὲν ὡς κολλούριον ἐπ᾿ ἀκόνης σὺν ὕδατος θερμοῦ κυάθοις τρισὶ καὶ ποθὲν δυσουρίαις βοηθεῖν καὶ τοὺς ἐν κύστει λίθους θρύπτειν.

138 λίθος ἀμίαν τος γεννᾶται μὲν ἐν Κύπρῳ, στυπτηρίᾳ σχιστῇ ἐοικώς, δν ἐργαζόμενοι οἱ τῆδε ἄνθρωποι ὑφάσματα ποιοῦσιν ἐξ αὐτοῦ, ὄντος ἱμαντώδους, πρὸς θέαν. ἐμβληθεὶς δὲ εἰς πῦρ φλογοῦται μέν, λαμπρότερος δὲ ἐξέρχεται μὴ κατακαιόμενος.

139 λίθος σάπφειρος δοκεῖ ὠφελεῖν σκορπιοπλήκτους πινόμενος· πίνεται δὲ καὶ πρὸς τὰς ἐντὸς ἑλκώσεις, καὶ τὰς ἐν ὀφθαλμοῖς ὑπεροχὸς καὶ σταφυλώματα καὶ φλυκταίνας στέλλει, καὶ τὰς ῥήξεις τῶν ὑμένων συνάγει.

140 λίθος Μεμφίτης εὑρίσκεται ἐν Αἰγύπτῳ κατὰ Μέμφιν, ἔχων ψήφων μέγεθος, λιπαρὸς καὶ ποικίλος. οὗτος ἱστορεῖται καταχρισθεὶς λεῖος ἐπὶ τῶν μελλόντων τέμνεσθαι καίεσθαι τόπων ἀκίνδυνον ἀναισθησίαν ἐπιφέρειν.

141 λίθος σεληνίτης, ὅν τινες ἀφροσέληνον ἐκάλεσαν διὰ τὸ εὑρίσκεσθαι αὐτὸν νυκτὸς ἐν τῇ τῆς σελήνης παραυξήσει, γεννᾶται ἐν Ἀραβίᾳ, λευκός, διαυγής, κοῦφος.

τοῦτον ἀποξύοντες διδόασι πόμα ἐπιλημπτικοῖς. καὶ ἀντὶ φυλακτηρίου δὲ περιάμματι αὐτῷ αἱ γυναῖκες χρῶνται. δοκεῖ δὲ καὶ δένδρεσι προστεθεὶς καρπογόνος εἶναι.

142 λίθος ἴασπις· ὁ μέν τίς ἐστι σμαραγδίζων, ὁ δὲ κρυσταλλοειδής, ἐοικώς φλέγματι, ὁ δὲ ἀερίζων, ὁ δὲ καπνίας ὡσπερεὶ κεκαπνισμένος, ὁ δέ τις καὶ διαφύσεις ἔχων διαλεύκους καὶ ἀποστιλβούσας, ἄστριος καλούμενος, ὁ δέ τις τερεβινθίζων λέγεται, καλλαίνῳ χρώματι προσεοικώς.

δοκοῦσι δὲ πάντες εἶναι φυλακτήρια περίαπτα καὶ ὠκυτόκια μηρῷ περιαπτόμενα.

143 λίθος ὀφίτης· ὁ μέν τίς ἐστι στιβαρός, μέλας, ὁ δὲ σποδοειδὴς τὴν χρόαν καὶ κατεστιγμένος, ὁ δέ τις γραμμὰς ἔχων λευκάς.

πάντες δὲ εὐχρηστοῦσι περιαπτόμενοι ἐπὶ ἐχεοδήκτων καὶ ἐπὶ κεφαλαλγούντων. ὁ δὲ τὰς γραμμὰς ἔχων ἰδίως ἱστορεῖται ληθάργῳ καὶ κεφαλαλγίαις βοηθεῖν.

144 λίθοι οἱ ἐν τοῖς σπόγγοις εὑρισκόμενοι σὺν οἴνῳ ποθέντες τοὺς ἐν κύστει λίθους θρύπτουσιν.

145 ἡ δὲ λιθοκόλλα, μεῖγμα οὖσα μαρμάρου ἢ λίθου Παρίου καὶ ταυροκόλλης, δύναται διὰ μηλωτίδος πεπυρωμένης τρίχας ἀνακολλᾶν τὰς ἐν ὀφθαλμοῖς.

146 λίθος ὀστρακίτης ὅμοιός ἐστιν ὀστράκῳ, εὔσχιστος καὶ πλακώδης, ᾧ χρῶνται ἀντὶ κισήρεως πρὸς τριχῶν ἄρσιν αἱ γυναῖκες. ἴσχει δὲ καὶ καταμήνια πινόμενος σὺν οἴνῳ δραχμῆς μιᾶς πλῆθος, δυεῖν δὲ βάρος ἐὰν πίνῃ τις ἐπὶ ἡμέρας δ΄ μετὰ τὴν ἄφεδρον, ἀσυλλημψίαν ποιεῖ. σὺν μέλιτι δὲ ἐπιτιθέμενος μαστοὺς φλεγμαίνοντας παρηγορεῖ καὶ νομὰς ἵστησιν.

147 σμύρις λίθος ἐστίν, ᾗ τὰς ψήφους οἱ λιθογλύφοι σμήχουσι, χρησίμη εἰς σηπτὰς καὶ καυστικάς, καὶ πρὸς οὔλων πλαδώντων καὶ ὀδόντων σμῆξιν.

148 ἄμμος ἡ παρὰ τοῖς αἰγιαλοῖς πυρωθεῖσα ὑπὸ τοῦ ἡλίου ἐξικμάζει τὰ ὑδερώδη σώματα περιχωννύμενα δίχα κεφαλῆς· φώγνυται δὲ καὶ εἰς τὰς ξηρὰς πυρίας ἀντὶ κέγχρου ἢ ἁλῶν.

149 ἀκόνης Ναξίας τὸ ἀπότριμμα τοῦ πρὸς αὐτὴν ἀκονηθέντος σιδήρου ἐπιχρισθὲν ἀλωπεκίας τριχοῖ καὶ μαστοὺς παρθένων κωλύει αὔξεσθαι. ποθὲν δὲ μετ᾿ ὄξους σπλῆνα τήκει καὶ ἐπιλημπτικοὺς ὠφελεῖ.

150 λίθος γεώδης στύφει, ξηραίνει, ἀποκαθαίρει τὰ ἐπισκοτοῦντα ταῖς κόραις τῶν ὀφθαλμῶν. καταχρισθεὶς δὲ μεθ᾿ ὕδατος μαστῶν καὶ ὄρχεων παύει φλεγμονάς.

151 γῆ δὲ πᾶσα ἡ πίπτουσα εἰς ἰατρικὴν χρῆσιν τὴν μὲν ἀνωτάτω δύναμιν ἔχει ψύχουσαν καὶ παρεμπλάσσουσαν, κατ᾿ εἶδος δὲ διαφέρει ἄλλης εἰς ἄλλα μετά τινος σκευασίας χρησιμευούσης.