De materia medica
Dioscurides Pedianus
Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.
τινὲς δέ φασιν ἐκ μόνης τῆς τὸν 3 χαλκοῦν λίθον ἀποτελούσης ὕλης γεννᾶσθαι τὸ προειρημένον, ὅταν ὀπτηθεῖσα ἐν ταῖς λεγομέναις ἅλωσιν ἄνω μετενεχθῇ εἰς τοὺς βόθρους καὶ ἐνταῦθα καίηται· τόν τε γάρ κύκλῳ τῶν βόθρων τόπον ἐπιλαμβάνειν καὶ μετὰ τὴν ἀναίρεσιν τῶν λίθων οὐδὲν ἧσσον εὑρίσκεσθαι. προκριτέον δʼ αὐτοῦ τὸ τῇ γεύσει ἔγχαλκον, ἰίζον, στῦφόν τε καὶ ἀναξηραῖνον ἱκανῶς τὴν γλῶσσαν, ὅπερ ἡ κεκαυμένη ὦχρα οὐ κέκτηται, ἣν καίοντες ἀντὶ διφρυγοῦς πιπράσκουσι.
δύναμιν δὲ ἔχει στυπτικήν τε καὶ ἀναξηραντικὴν ἐπιτεταμένως, 4 ἀνακαθαρτικήν τε καὶ σμηκτικὴν καὶ κατασταλτικὴν ὑπερσαρχώσεως, ἀπουλωτικὴν κακοήθων καὶ ἑρπυστικῶν ἑλκῶν· διαφορεῖ καὶ ἀποστήματα ἀναλημφθὲν τερεβινθίνῃ ἢ κηρωτῇ.
[*](19 SIM. Zop. (Orib. II 578. 587). Cels. V 7. 8. Pl. l. s. 136. D. eup. I 170 (182) 153 (171).)[*](1 τῷ ἡλίῳ καὶ τοῖς φρυγάνοις Orib. τοῦ-om. ODi ξηραίνεσθαί τε καὶ om. Orib.: καίεσθαι καὶ ξηροποιεῖσθαι καὶ Di οἱονεὶ φρύγεσθαι Orib.EDi 3 καὶ] ἢ Orib. 4 ἀνωτέρω QEDi post ἔφαμεν add. τὸν λόγον ποιούμενοι Q, del. H2 5 τῇ χ. ἐγκείμενον om. superscr. E2 6 post πυθμένι c. 20 litt. del. E2 post αὐτῆς add. τοιοῦτο εἶδος E, τὸ τοιοῦτον εἶδος Di 7 οὕτω Orib.HADi 8 καίουσιν ὡς τίτανον Orib.E 9 ἱκανὰς πλείονας Orib.E ἡ χρόα ODi 11 χαλκὸν PEDi, χαλκῖτιν Pl. XXXV 186 λίθον PE (post ἀποτελούσης transpos. E) ὕλης om. OEDi τὸ προειρημένον om. O 12 ἐκ τῆς λεγ. ἅλωνος Q μετενεχθῇ Di: ἀνενεχθῇ reliqui 13 τήν τε γὰρ ἐν κύκλῳ σποδὸν (ν add.E2) τῶν βόθρων E κύκλῳ τόπον τῶν βόθρων HDi 14 τόπον om. E ἐπιλαμβάνει DiE2 15 ἧττον Q: ἴσον Di 16 ἰίζον om. Orib.Di: ἰάζον (2 litt. initio deletis) E2 17 ὥσπερ HA. οὐκ ἐκτήκεται ADiH2 ἣν δὴ Di 18 σπουδάζουσιν πιπράσκειν E 10 στυπτικήν τε καὶ ἀνακαθαρτικὴν ἐπιτεταμένως σμηκτικήν τε καὶ (τε καὶ om. Di) ξηραντικὴν καὶ (om. Di) κατασταλτικὴν HDi ξηραντικὴν LHDi 20 τε post ἐπιτεταμένως colloc. PLF 21 ὑπερσαρκωμάτων E ἐπουλωτικὴν Q ἑλκῶν addidi 22 διαφέρει P: διαφορεῖ δὲ E τερμινθίνη ἢ (ἢ in ras. E2) E)104 ἀρσενικὸν κατὰ τὰ αὐτὰ γεννᾶται μέταλλα τῇ σανδαράκῃ. ἄριστον δὲ ἡγητέον τὸ πλακῶδες καὶ χρυσίζον τῇ χρόᾳ, τάς τε πλάκας λεπιζομένας ἔχον καὶ ὡς ἂν ἐπικειμένας ἀλλήλαις, ἔτι δὲ ἀμιγεῖς ἑτέρας φύσεως. τοιοῦτο δ᾿ ἐστὶ τὸ γεννώμενον ἐν Μυσίᾳ τῇ ἐν Ἑλλησπόντῳ. ἐστι δʼ αὐτοῦ εἴδη δύο· τὸ μὲν οἷον προείρηται, τὸ δὲ βωλῶδες, ὠχροειδὲς τῇ χρόᾳ, σανδαρακίζον, ἐκ Πόντου καὶ Καππαδοκίας φερόμενον· δευτερεύει δὲ τὸ τοιοῦτον.
2 ὀπτᾶται δὲ οὕτως· ἐπʼ ὀστράκου καινοῦ ἐπερεισάμενος αὐτὸ θὲς ἐπὶ διαπύρους ἄνθρακας καὶ στρέφε συνεχῶς· ὡς δʼ ἂν πυρωθῇ καὶ μεταβάλῃ, ψύξας καὶ λεάνας ἀποτίθεσο.
δύναμιν δὲ ἔχει σηπτικήν τε καὶ ἐσχαρωτικὴν μετὰ πυρώσεως καὶ βιαίου δήξεως. ἐστι δὲ καὶ τῶν στελλόντων· ψιλοῖ δὲ καὶ τὰς τρίχας.
105 σανδαράκην δὲ προκριτέον τὴν κατακορῆ, πυρράν, [*](1 SIM. Th. lap. 40. 50. 51. Pl. XXXIV 178 (e S. N.), cf. XXXIII 79. Isid. XIX 17, 12 (e Pl.). Vitr. VII 7.) [*](1 EXC. Pap. Lugd. II 243 (ἄριστον — ἀποτίθεσο); Orib. XIII s. v. (ἀρσενικὸν — ἀποτίθεσο), cf. Orib. V 79 (D.); Ps. Gal. simpl. s. v.; de virtute medica cf. Gal. XII 212 (ex quo Aet. II 48).) [*](11 SIM. Pl. l. s. Zop. (Orib. II 579. Cels. V 2. 8.) [*](14 SIM. Th. lap. 40. 50. 51. Pl. XXXIV 177 (e S. N.). Vitr. VII 12. Isid. XIX 17, 11 (e Pl.) — Pl. l. s. D. eup. I 95 (140) — eup. I 130 (160) — eup. I 107 (147). Al. Trall. I 459 — eup. I 82 (135) — Pl. l. s. eup. II 33 (245) 31 (243). Al. Tr. II 179 — eup. II 39 (253).) [*](14 EXC. Pap. Lugd. II 243 (σανδαράκην — ἀρσενικῷ); Orib. XIII s. v. (σανδαράκην — ἔχουσαν), cf. Orib. V 82 (D.); Ps. Gal. simpl s. v. de virt. med. cf. Gal. XII 235 (~ Aet. II 69).) [*](1 num. cap. ψξη´ O: ψοδ Di: ριβ E tit. περὶ ἀρσενικοῦ QDi τὰ αὐτὰ μέταλλα Orib.E τῆς σανδαράκης Orib.E: τῆς σανδαράχης PLF: τῇ σανδαράχῃ HADi 3 καὶ om. Orib.Di ὡς ἂν O: ὥσπερ pap.Orib.E: ὡς ἀεὶ Di 4 ἔτι] ἔστι LQDi ἀμιγὲς ἑτέρας HADi: ἀμιγεστέρας LF τοιοῦτον LQDi 5 Μυσίᾳ τῇ ἐν om. ODl, mg. add. A2 τῇ μυσίᾳ Orib.E τῇ ἑλλησποντίᾳ Orib.E β´ (δύο EDi) εἴδη pap. EDi μὲν ἓν (ditt.) Di 6 τὸ δὲ ἄλλο Di βωλοειδὲς E: βολῶδες PLOrib. βαλανοειδὲς καὶ ὠχροειδὲς καὶ σανδαρχίζον τῇ χρόᾳ καὶ βωλοειδὲς Di ὠχροειδὲς add. e Di, coll. Pl. l. s. quod vero pallidius aut sandaracae simile est deterius iudicatur χρόᾳ δὲ E φερόμενον om. Orib.E (mg. add. E2) τοιοῦτο E 8 οὕτω LHA ὄστρακον καινὸν pap. Orib.Di ἀπερεισάμενος Orib.Di 9 διαπύρου ἄνθρακος Di πυκνῶς pap. Orib.E, superscr. A2 10 ὡς ἂν Orib.: ἕως ἂν E. cf. D. V 108, 1. Blaβ Gr. N. T. 278 fort. ἐκπυρωθῇ μεταβάλλῃ QOrib Di καὶ ante ψύξας superscr. E2 11 στυπτικήν τε καὶ σηπτικήν καὶ E: στυπτικήν καὶ post τε καὶ add. HADi: virtus est illi stiptica et scarotica Dl. καὶ bis habet P 13 καὶ om. Di τὰς om. EQDi) [*](14 num. cap. ψξθ´ O: ψοε Di: ρῑγ E tit. περὶ σανδαράχης QDi σανδαράκην pap. Orib.E: σανδαράχην reliqui post κατακορῆ add. καὶ pap. Orib.)
δύναμιν δὲ ἔχει καὶ ὄπτησιν τὴν αὐτὴν τῷ ἀρσενικῷ. θεραπεύει δὲ καὶ ἀλωπεκίας ἀναλημφθεῖσα ῥητίνη, καὶ λεπροὺς ὄνυχας σὺν πίσσῃ ἀφίστησι, καὶ πρὸς φθειριάσεις σὺν ἐλαίῳ ποιεῖ, φύματά τε σὺν στέατι διαφορεῖ.
ἁρμόζει δὲ καὶ πρὸς 2 τὰ ἐν ῥισὶ καὶ στόματι ἕλκη καὶ τὰ λοιπά, καὶ πρὸς ἐξανθήματα σὺν ῥοδίνῳ καὶ πρὸς κονδυλώματα· δίδοται καὶ ἐμπυικοῖς σὺν οἰνομέλιτι, καὶ ὑποθυμιᾶται σὺν ῥητίνῃ καὶ πρὸς παλαιὰν βῆχα διὰ σίφωνος ἑλκομένου τοῦ ἀτμοῦ τῷ στόματι, φωνήν τε ἀποκαθαίρει ἐκλειχομένη μετὰ μέλιτος, καὶ ἀσθματικοῖς σὺν ῥητίνη καταπότιον δίδοται.