De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

4 μέτρον δʼ ἔστω τῆς καύσεως ἐπὶ μὰν τῶν πολυύγρων τὸ ἀπομφολύγωτον καὶ καλῶς ξηρὸν γενέσθαι, ἐπὶ δὲ τῶν λοιπῶν ἡ ἐπὶ τὸ εὐανθέστερον μεταβολή· ὅταν γὰρ μιλτώδης γένηται τὴν χρόαν κατὰ βάθος, ἀναιρετέον αὐτήν, τήν τε προσκαθημένην ἀκαθαρσίαν ἀποφυσητέον καὶ ἀποθετέον. ὄπτᾶται δὲ ἐπ᾿ ἀνθράκων ἐκφυσωμένη μέχρι τοῦ ὕπωχρον αὐτὴν γενέσθαι, ἢ ἐπʼ ὀστράκου καὶ διαπύρων ἀνθράκων στρεφομένη πυκνῶς, ἕως ἂν πυρωθῇ καὶ μεταβάλλῃ τὴν χρόαν.

[*](6 SIM. Pl. XXXIV 119. Cels. VI 6, 31.)[*](6 EXC. Gal. XII 244.)[*](6 TEST. Gal. XII 723 τῶν δὲ πρὸς τὰς ψωρώδεις ἐν βλεφάροις διαθέσεις ἁρμοττόντων φαρμάκων ἅλες εἰσὶν ἀμμωνιακοὶ . . . . καὶ τὸ καλούμενον ψωρικόν, οὐχ ἀπλοῦν οὐδʼ αὐτοφυὲς ὄν, ἀλλʼ ἔχον τινὰ σκευασίαν, ἣν καὶ Διοσκουρίδης ἔγραψε καὶ οἱ ἄλλοι σχεδὸν ἅπαντες, ὅσοι περὶ ὕλης ἐποιήσαντο πραγματείας.)[*](1 ἐκ μυκτήρων E 2 ξηρὰ (om. δὲ) post παρίσθμια transpos. Q 3 μᾶλλον ἂν E 4 τετυλωμένα μὲν Di ἀποτήκει καὶ σμήχει Di καὶ σύριγγας δὲ E 5 τε] δὲ Di κολλυρίου Q 6 nov. cap. (ψο) περὶ ψωρικοῦ (in mg.) incip. Di φαρικόν mg. add. P διπλασίονος sc. μέρους 7 ἀπλῆν καδμείαν Orib.Di καδμείας] λιθαργύρῳ Gal. l. s., at cf. Cels. l. s. μεμιγμένου HA: μιγνυμένης Orib.E 8 λεαινομένης Orib.: ἐκλειουμένης E κατορύττειν Orib.E ἐν κοπρίᾳ (κοπρίαις E) post κύνα transpos. (om. καύμασιν) Orib. E 9 ἐπὶ ἡμέρας Orib.E μ´ QOrib.EDi 10 καὶ om. E 12 ταύτην Orib. ἐπιθέντες Orib.E2 (ἐπιτιθέντας E): ἐντιθέντας QDi, cf. Matth. 27, 29 13 ἐπερεισαμένους Orib.E 14 πολυύγρων E: πολὺ ὑγρῶν reliqui ξηρὰν Orib.E γίνεσθαι E 15 ἡ om. O εὐανθέστατον E γὰρ] δὲ E αἱματοειδὴς καὶ μιλτώδης Di (glossa) 16 χροίαν P βάθους Orib. 18 ἐκφυσωμένων QL: Di: ἐμφυσωμένων Spr. 19 ἐπ᾿] ὑπ᾿ HADi ἐπὶ διαπύρων Orib. στρεφομένων Di: post στρεφομένη 4 litt. del. E2 20 ἂν ///πυ// ρωθῇ E2 μεταβάλῃ Orib.E τὴν χρόαν om. Orib.)
71

100 μίσυ παραλημπτέον τὸ Κύπριον, χρυσοφανές, σκληρὸν καὶ ἐν τῷ θλασθῆναι χρυσίζον καὶ ἀποστίλβον ἀστεροειδῶς. δύναμιν δὲ ἔχει καὶ καῦσιν τὴν αὐτὴν τῇ χαλκίτιδι, δίχα τῆς τοῦ ψωρικοῦ κατασκευῆς, ἐν τῷ μᾶλλόν τε καὶ ἧττον διαφέρον. τὸ δὲ Αἰγύπτιον πρὸς μὲν τὰ ἄλλα διαφέρει ἐμπρακτότερον ὄν, πρὸς δὲ τὰς ὀφθαλμικὰς δυνάμεις πολλῷ λείπεται τοῦ προειρημένου.

101 μελαντηρία ἡ μέν τις τῶν ὀρυγμάτων τοῖς στομίοις, ἀφ᾿ ὧν ἂν μεταλλευθῇ χαλκός, ἐπιπήσσεται ἁλμυρίδος τρόπον, ἡ δὲ ἐκ τῆς ἄνωθεν ἐπιφανείας τῶν προειρημένων τόπων, ἥτις καὶ γεώδης ἐστίν· εὑρίσκεται δέ τις καὶ ὀρυκτὴ ἐν Κιλικίᾳ καὶ ἐν ἄλλοις πολλοῖς τόποις. διαφέρει δὲ αὐτῶν ἡ θειόχρους, λεία, ὁμαλή, καθαρά, ἐν τῷ θιγεῖν ὕδατος μελαινομένη ταχέως. δύναμιν δὲ ἔχει καὶ καῦσιν τὴν αὐτὴν τῷ μίσυι.

102 τὸ δὲ σῶρι ἔνιοι ὑπέλαβον εἶναι μελαντηρίαν πλανώμενοι· ἴδιον γάρ ἐστι γένος, οὐκ ἀφόμοιον, βρωμωδέστερον δὲ τὸ σῶρι καὶ ναυτίας ποιητικόν. εὑρίσκεται δὲ ἐν Αίγύπτῳ [*](1 SIM. Pl. XXXIV 121 sq. (e S. N.).) [*](1 EXC. Pap. Lugd. II 243 (μίσυ — ἀστεροειδῶς); Orib. XIII s. v. (μίσυ — προειρημένου); Orib. V 81 (D). Gal. XII 226, unde Aet II 64, cf. Gal. XII 721.) [*](8 SIM. Pl. XXXV 41 (e S. N.), cf. Isid. XIX 17, 17.) [*](8 EXC. Orib. XIII s. v. (διαφέρει — μίσυι), cf. Orib. V 81 (D). Gal. XII 226 (unde Aet. II 62).) [*](15 SIM. Pl. XXXIV 120 (e S. N.) — Zop. (Orib. II 590). D. eup. I 71 (129). Archig. (Gal. XII 859) D. eup. I 77 (133) I 122 (154) I 189 (193).) [*](15 EXC. Orib. XIII s. v. (σῶρι — στομάχου, κοινῷ — καιόμενα), cf. Orib. V 82 (Dar.). Gal. XII 226.) [*](1 num. cap. ψξδ´ O: ψοα (α del.) Di: ρη E tit. περὶ μίσυος QDi μίσυ δὲ EDi παραλειπτέον F τὸ om. pap. 2 θραυσθῆναι Orib.Di 4 τῆς post ψωρικοῦ colloc. Orib. διασκευῆς H τε om. PLorib. ad rem cf. Gal. XII 228 5 δὲ] μὲν H ἐμπρακτικώτερον Orib.Di) [*](8 num. cap. ψξε´ O: ψοᾱ Di: ρθ E tit. περὶ μελαντηρίας QDi τῆς δὲ μελαντηρίας ἡ μέν τις EDi τοῖς τῶν ὀρυγμάτων στ. EDi 9 ὁ χαλκός Di ἁλμυρίτιδος E 10 fort. τόπων γίνεται coll. Pl. aut terra ipsa sulpurei coloris ad hoc probatur 12 πολλοῖς PL: τισὶ reliqui, at cf. Dl invenitur . . . et in multis aliis locis αὐτῆς EDi 18 καθαρὰ καὶ Orib.EDi θήγειν E ὕδατι Q 14 καὶ καῦσιν] καυστικὴν Di, mg. add. Orib. (pr. m.)) [*](15 num. cap. ψξ𝔮´ O: ψοβ Di: ρῑ E tit. περὶ σώρεως QDi τὸ δὲ om. Orib. σῶρι libri: σῶρυ Orib. (at σῶρι V 82) Gal., cf. Salm. Pl. ex. 814 εἶναι om. QDi τὴν μελαντηρίαν Orib.E 16 γένος ἐστὶ Orib. βρομωδέστερον Orib.EP 17 εὑρίσκεται — Κύπρῳ om. Orib.)

72
καὶ ἐν ἄλλοις τόποις, ὡς ἐν Λιβύῃ καὶ Σπανίᾳ καὶ Κύπρῳ. προκριτέον δὲ τὸ Αίγύπτιον καὶ ἐν τῷ θραυσθῆναι μελάντερον φαινόμενον, κατατρήσεις τε πολλάς ἔχον καὶ ὑπολίπαρον, ἔτι δὲ στῦφον καὶ πρὸς τὴν κατάποσιν ἢ ὄσφρησιν βρωμῶδες καὶ ἀνατρεπτικὸν στομάχου.

2 τὸ δὲ λαμπυρίζον ἐν τῷ θραυσθῆναι ἐμφερῶς τί μίσυι ἑτερογενές τε καὶ ἀσθενὲς οἰητέον εἶναι. δύναμιν δὲ ἔχει καὶ καῦσιν τὴν αὐτὴν τοῖς προειρημένοις. ἰᾶται δὲ καὶ ὀδονταλγίας ἐντιθέμενον εἰς τὰ βρώματα καὶ τοὺς ὑποσάλους δὲ ὀδόντας κρατύνει, καὶ ἰσχιαδικοῖς βοηθεῖ μετʼ οἴνου ἐγκλυζόμενον, ἰόνθους τε σβέννυσι μεθʼ ὕδατος καταχρισθέν· μείγνυται καὶ εἰς τριχῶν μελάσματα.

3 κοινῷ δὲ τρόπῳ ἐπί τε τούτων σχεδὸν καὶ τῶν ἄλλων πάντων δυναμικώτερα τὰ ἀκατάκαυτα τῶν κεκαυμένων ἡγητέον, πλὴν ἀλῶν καὶ τρυγὸς καὶ νίτρου καὶ τιτάνου καὶ τῶν ὁμοίων, ὅσα ὠμὰ ὄντα ἀνίεται τὴν δύναμιν· ταῦτα γὰρ ἐμπρακτότερα γίνεται καιόμενα.

103 τοῦ δὲ διφρυγοῦς τρία οἰητέον εἴδη· τὸ μὲν γὰρ μεταλλικόν ἐστιν, ὃ δὴ ἐν Κύπρῳ μόνῃ γίνεται. πηλῶδες γὰρ ὂν ἀναφέρεται ἐκ βυθοῦ σπηλαίου τινὸς τῶν ἐκεῖ, εἶτα ἀνενεχθὲν ξηραίνεται ἐν ἡλίῳ καὶ μετὰ ταῦτα φρυγάνοις κύκλῳ περιτιθεμένοις καίεται· ὅθεν καὶ διφρυγὲς ἐκλήθη διὰ τὸ ὑπὸ [*](16 SIM. Pl. XXXIV 135 (e S. N.).) [*](16 EXC. Orib. XIII s. v. (διφρυυγοῦς — ὑπάρχει, τήν τε στῦψιν — ἀποτίθενται, προκριτέον — πιπράσκουσιν), cf. Orib. V 79 (D). Gal. XII 214, unde Aet. II 52.) [*](1 ἄλλοις δὲ Di ὡς om. O 2 κὰν E 3 τε] δὲ Orib. V 82 ἔτι τε E 5 μὴ λαμπυρίζον Spr.: μὴ superscr. del. H2: μέλαν πυρρίζον A, at cf. Pl. alterius nationis contritum splendescit ut misy et est lapidosius θλασθῆναι E 6 τῷ om. Di ἡγητέον E 8 ὀδονταλγίαν L 9 σαλευομένους E δὲ addidi e Di ὀδόντας om. OE 11 καὶ] δὲ L 12 τε om. Di σχεδόν τι post ἄλλων colloc. Orib.E ἀκατάκαυτα O: ἄκαυτα LE: ἄκαυστα Orib.Di 13 ἁλὸς L καὶ νίτρου καὶ τρυγὸς Orib.E 14 post ἀνίεται haec habet Di (corr. H2) καιόμενα γὰρ τὴν δύναμιν ἐμπρακτότερα γίνεται 15 ἐμπρακτικώτερα E καὶ ὑπόμενα (═ καιόμενα) ὑπὸ τῆς καύσεως Orib.) [*](16 num. cap. ψξζ´ O: ψογ Di: ρῑᾱ E tit. περὶ διφρυγοῦς QDi initium sic habet Orib. διφρυγοῦς εἴδη τρία οἰητέον] ἡγητέον EHDi ὑπάρχειν εἴδη E 17 δὴ καὶ E μόνον E πηλωδέστερον (pro πηλῶδες γὰρ ὂν) E σπηλαίου addidi coll. Pl. l. s. fit et in Cypro ex luto cuiusdam specus arefacto 18 ἐκεῖσε E ἐκεῖ τόπων Di εἶτα εἰς ἥλιον τεθὲν ξηραίνεται Orib. Di: εἶτα ἀνενεχθὲν καὶ εἰς ἥλιον τεθὲν ξηραίνεται E 19 ἐν ἡλίῳ om. Orib.E: ἐν ἡλίῳ καὶ om. Di καὶ καίεται φρυγάνοις Orib. κύκλωθεν Orib.E 20 περιτεθειμένοις QDi: περικαίεται E καὶ om. Orib.)

73
τοῦ ἡλίου καὶ τῶν φρυγὰνων ξηραίνεσθαί τε καὶ φρύγεσθαι.

τὸ δὲ ἕτερον τοῦ κατεργαζομένου χαλκοῦ ὥσπερ ὑποστάθμη 2 τις καὶ τρὺξ ὑπάρχει· μετὰ γὰρ τὴν τοῦ ψυχροῦ ὕδατος περίχυσιν, ὡς ἀνώτερον ἔφαμεν περὶ ἄνθους χαλκοῦ διαλεγόμενοι, μετὰ τὴν ἀναίρεσιν τοῦ χαλκοῦ εὑρίσκεται ἐν τῇ χώνῃ ἐγκείμενον τῷ πυθμένι αὐτῆς, τήν τε στῦψιν καὶ τὴν γεῦσιν χαλκοῦ ἔχον. τὸ δὲ τρίτον σκευάζεται οὕτως· λίθον τὸν λεγόμενον πυρίτην συνθέντες εἰς κάμινον οἱ πρὸς τούτοις ὄντες καίουσιν ἐπὶ ἡμέρας ἱκανὰς ὡς τίτανον· ὅταν δὲ τῇ χρόᾳ μιλτώδης γένηται, ἀνελόμενοι ἀποτίθενται.