De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

171

4 πολύγονον ἄρρεν· οἰ δὲ καρκίνωθρον, οἱ δὲ τευθαλλίδα, οἱ δὲ κλῆμα, οἱ δὲ μυρτοπέταλον, οἱ δὲ πολύκαρπον καλοῦσι. πόα ἐστὶ κλῶνας ἔχουσα λεπτούς, τρυφερούς, πολλούς, γόνασι περιειλημμένους, ἕρποντας ἐπὶ γῆς ὥσπερ ἡ ἄγρωστις, φύλλα δὲ πηγάνῳ ὅμοια, ἐπιμηκέστερα δὲs καὶ μαλακώτερα· ἔχει δὲ καρπὸν παῤ ἕκαστον φύλλον, ὅθεν καὶ ἄρρεν καλεῖται, ἄνθος δὲ λευκὸν ἢ φοινικοῦν.

[*](4 RV: πολύγονον ἄρρεν· οἱ δὲ πολυγόνατον, οἱ δὲ κυνοχάλκη, οἱ δὲ Ηρακλεία, οἱ δὲ ἀσφάλτιον, οἱ δὲ χιλιόφυλλον, οἱ δὲ κλῆμα, οἱ δὲ πολύκαρπον, οἱ δὲ καρκίνωθρον, οἱ δὲ μυρτοπέταλον, οἱ δὲ κορνοπόδιον, οἱ δὲ ἀριθέα, οἱ δὲ πηδάλιον, Αἰγύπτιοι θεφίν, οἱ δὲ στεμφίν, προφῆται γόνος ἥρωος, οἱ δὲ ὄνυξ μυός, Ῥωμαῖοι σημινάλις, οἱ δὲ σκορπίνακα, οἱ δὲ προσερπίνακα, Αφροι χουλουμλούμ.)[*](1 SIM.: Pl. XXVII 113sq. e S. N.). unde Ps. Orib. III 58 ~ A. Mai VII 435 cf. Nic. Th. 901 cum schol.)[*](1 EXC.: Orib. XII s. v. (πολύγονον — φοινικοῦν); Gal. XII 104 (═ Aet. Is. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.); Ps. D. de h. f. 9 (e D. at); Isid. XVII 9, 79.)[*](8 SIM.: Ps. Ap. 19 (unde Ps. Orib. III 57 ~ A. Mai l. s.).)[*](1 num. cap. υο ODi: δ E tit. περὶ πολυγόνου FHA: περὶ ἄρρενος πολυγόνου Di post ἄρρεν syn. e R add. Di: post καλοῦσιν A: marg. H2 καρκίναθρον FHA: καρκίνηθρον reliqui: correxi cf. Pl. XXVII 113 schol. Nic. Th. 902 cf. φίλωθρον. μήλωθρον τευθαλλίδα P: τευθαλίδα FHA: τευ- θρόβανον (sic) Orib.: τευνθράδα E: extradan Dl: thalattiada Pl. 1. s.: om. RDi: suspectum 2 οἱ δὲ κλῆμα om. FHA οἱ δὲ μυρτοπέταλον — καλοῦσι om. Orib. 3 ἔστι δὲ πόα Orib.: ἐστὶ om. E 4 διειλημμένους Orib. ἔρποντας ὡς Orib. ἐστρωμένους pro ὥσπερ ἡ ἄγρ. R ὡσπερεὶ Di ἡ om. Orib.HDi 5 δὲ (alt.) addidi καὶ μαλακώτερα om. O: superscr. A2: folia habet rute similia, sed oblonga et mollia Dl: sed longiora et molliora Ps. D. de h. f. 6 ἔχεε — καλεῖται om. R 7 ποιεῖ δὲ ἄνθος λευκὸν ἐνίοτε ἢ φοινι- κοῦν C: ἐνίοτε marg. add. A2 δὲ om, Orib.N)[*](8 C 273v: N 121: mg. add. N (m. rec.) centumnodia (cf. Ps. Orib. III 57) κυνοχάλη libri: alii cymosuamen (cymosyamen L1 V l. e. κυνοσκύαμον) Ps. Ap.: correxi 9 ἡρακλια R: ἡράκλειαν AHDi: correxi ἀσδφάλτιον] aspaltion Ps. Ap. χειλιόφυλλον N 10 οἱ δὲ πολύκαρπον — μυρτοπέταλον (synon. Dioscruridea) om. HA καρκίνηθρον libri: carcetron Ps. Ap.: correxi 11 κωοποδιον N: κωνπόδιον HADi: quinopodion (L: coenopodion L1 V) Ps. Ap.: correxi ζαριθέα libri: zeclia Ps. Ap.: correxi πηδάλιον om. HA: megalion Ps. Ap. 12 θεφίν] Aegyrtii tefin (terin L1 V) Ps. Ap. στεμφίν] pemfie Ps. Ap. prophetae gonos heronos Ps, Ap. 13 σιμιναλις C: σιμηνάλις A στοπίν ακα libri: correxi coll. Ps. Ap. alii scorpinacem uocant οἱ δὲ προσερπίνακα om. HDi προσερ- πηνα R: correxi coll. Ps. Ap. nomen herbae proserpinacia Pl. XXVI 23. Herm. XXXIII 410 14 χουλουμαλουμ C cf. Löw l. s. 411)
172

δύναμιν δὲ ἔχει στυπτικὴν καὶ ψυκτικήν. ὁ δὲ χυλὸς πινόμενος ἁρμόζει αἱμοπτυϊκοῖς καὶ τοῖς κατὰ κοιλίαν ῥεύμασι καὶ χολερικοῖς καὶ στραγγουριῶσιν· ἄγει γὰρ οὖρα ἐνεργῶς.

2 βοηθεῖ καὶ θηριοδήκτοις μετ᾿ οἴνου πινόμενος καὶ πρὸς περιοδικούς πρὸ μιᾶς ὥρας τῆς ἐπισημασίας λαμβανόμενος· ἵστησι δὲ καὶ ῥοῦν γυναικεῖον προστεθείς, καὶ πρὸς ὠταλγίας καὶ πυορροίας] ἐνσταζόμενος ἁρμόζει, συνεψηθείς δὲ οἴνῳ καὶ μέλι προσλαβών ἄκρως ποιεῖ πρὸς τὰ ἐν αἰδοίοις ?ελκη. καταπλάσσεται δὲ τὰ φύλλα πρὸς στομάχου ἔγκαυσιν καὶ αἵματος ἀναγωγὴν καὶ ἕρπητας καὶ ἐρυσιπέλατα καὶ φλεγμονὰς καὶ οἰδήματα καὶ τραύματα πρόσφατα.

5 πολύγονον θῆλυ· θαμνίον ἐστὶ μονόκλωνον, τρυφερόν, καλαμοειδές, γόνατα συνεχῆ ἔχον ἐγκείμενα ἀλλήλοις ὥσπερ σάλπιγγος, καὶ περὶ τοῖς γόνασι κύκλῳ ἐξοχάς πίτυος φυλλαρίοις ἐοικυίας· ῥίζα ἀχρεία. φύεται παρὰ τοῖς ὕδασι.

δύναμιν δὲ ἔχει στυπτικήν, ψυκτικήν, ποιοῦσαν τὰ αὐτὰ τῷ πρὸ αὐτοῦ, ὅτι μή ἀσθενέστερον.

[*](5 RV: πολύγονον θῆλυ, Ῥωμαῖοι σημινάλις μίνορ.)[*](1 SIM.: Pl. XXVII 114 — D. eup. II 29 (238) Scrib. Larg. 83 — eup. II 47 (258) Pl. 114 — Pl. 1. s. eup. II 109 (306) — Nic. Th. 901 (ex Apollod.) eup. II 121 (320) — Pl. 114 — eup. II 82 (294) — Pl. 114 eup. II 57 (120) I 60 (123) — eup. II 1 (226) Pl. 114 — eup. II 30 (241) — Pl. 114 eup. 1 168 (180). 3 TEST.: Gal. XII 105: φησὶ δὲ Διδσκου υρίδης καὶ οὗρα προκαλετεθαι αὐτὸ τοῖς στραγγουριῶσιν διδόμενον, οὖ μήν διαιρεῖταςι γε τὴν διάθεσιν ἀκριβῶς, ἐφ᾿ ἡς χρὴ διδόναι.)[*](12 SIM.: Pl. XXVII 115 (e S. N.).)[*](12 EXC.: Orib.XIIs. v. (πολύονον — ὅδασι); cf. Gal. XII 104. Ps. Orib. III 58.)[*](1 ψυκτικὴν καὶ στυπτικὴν N: στυπτικὴν καὶ om. C δὲ (alt.) om, RDi: post χυλὸς transpos. E 2 ἁρμόζει δὲ NDi: ἁρμ. δὲ καὶ CE (δὲ eras. E2) καὶ τοῖς κατὰ — χολερικοῖς om. R ῥευματιζομένοις E καὶ (alt.) om. Di 3 χολερικοῖς τε Di καὶ δυσουριῶσιν E γὰρ] δὲ FHA: καὶ R ἐναργῶς EFHADi 4 περιόδους REDi 5 τῆς ἐπισημασίας — στρόσφατα om. N 6 προστεθεἴσα E (α eras, E2) καὶ (pr.) om. C 7 ἁρμόζει om. C συνε- ψηθεῖσα E (corr. E) δὲ οἴνῳ om. C μέλιτος λαβὼν E 8 ποιεῖ καὶ C δὲ καὶ A 10 καὶ (pr.) om. Di ἐρυσιπέλατά τε Di)[*](12 num. cap. υοξ ODi: ε E tit. περὶ πολυγόνου θήλεως Di: περὶ ἑτέρου πολυγόνου AH post θῆλυ syn. Rom. e R add. ADl: superscr. H2 θηλικὸν Orib. θαμνίον (superscr. σκ) orib. πολύκλωνον Orib. 14 σάλπιγγας Orib.: σάλπιγξ FH (corr. H2): ϹΜΙΓΓΟϹ (sic) P ἐν κύκλῳ RDi ὡς πίτυος N πίτυος post φυλλαρίοις transpos. Orib. 15 ἀχρία P: ἀχρεῖος Orib.: ἄχρηος E: ἄχρηστος RFHA φύεται δὲ E ὑδατώδεσι RDi: superscr. A2 16 ψυκτικὴν καὶ στυπτιμεήν E 17 ὅτι εἰ R καὶ ἀσθενέστερον E)[*](18 C 257v: N 121 σεμενάλις A)
173

6 πολυγόνατον· φύεται ἐν ὄρεσι. θάμνος μείζων πήχεως, φύλλα ἔχων ὅμοια δάφνῃ. πλατύτερα δὲ καὶ λειότερα, γευσαμένῳ ὅμοιόν τι μήλῳ κυδωνίῳ ἢ ῥοᾷ μετὰ στύψεως προσβάλλει· καθ᾿ ἑκάστην δὲ ἔκφυσιν τῶν φύλλων ἄνθη λευκά, τῷ πλήθει ὑπερέχοντα τοῦ ἀριθμοῦ τῶν φύλλων ἀπὸ τῆς ῥίζης ἡνωμένα· ῥίζαν δὲ λευκήν, μαλακήν, μακράν, πολυγόνατον, δασεῖαν, βαρύοσμον, πάχος ἔχουσαν δακτύλου, ποιοῦσαν πρὸς τραύματα καταπλασσομένην} αἴρει δὲ καὶ σπίλους τούς ἐν προσώπῳ.

7 κληματίς· ατίς· οἱ δὲ δαφνοειδές, οἱ δὲ μυρσινοειδές, οἱ δὲ πολυγονοειδὲς καλοῦσι. φύεται ἐπὶ γῆς, κλήματα δὲ ἔχει μακρά, ὡς ὁλοσχοίνου τὸ πάχος, πέταλον δὲ μικρόν, δάφνῃ ἐμφερὲς τῷ τε σχήματι καὶ τῇ χρόᾳ, μικρότερον δὲ πολλῷ.

ταύτης τὰ φύλλα καὶ οἱ καυλοὶ σὺν οἴνῳ πινόμενα διαρροίας καὶ δυσεντερίας παύει· μετὰ γάλακτος δὲ καὶ ῥοδίνου ἢ [*](6 RV: πολυγόνατον.) [*](7 RV: κληματῖτις ἑτέρα οἱ δὲ Φιλεταίριον, οἱ δὲ δαφνοειδές, οἱ δὲ πολυγονοειδὲς καλοῦσιν.) [*](1 SM.: Pl. XXVII 113. 116 (e S. N.) unde Ps. Orib. III 58.) [*](1 EXC.: Orib. XII s. v. (πολυγόνατον — δακτύλου); med. Gal. XII 106 (═ Paul. Aeg. VII 3 s. v).) [*](9 SIM.: Pl. XXIV 141 e S. N. — Crat.) [*](9 EXC.: Orib. XI s. v. (κληματίς — πολλῷ); med. Gal. XII 31; Paul. Aeg. VIII 6 s. v.) [*](9 TEST.: Gal. XII 31: Διοσκουρ ίδης δ᾿ ἀμφοῖν (sc. utriusque clema- tidis) ἐν τῳ τετάρτῳ μέμνηται, τοῦ μὲν ἁπλῶς ὀνομαζομένου κληματοειδοῦς ἐπὶ τῇ τελευτῇ τοῦ βιβλίου (c. 179), θἀτέρου δὲ κατὰ τήν ἀρχήν.) [*](1 num. cap. υοη ODi: ς E tit. περὶ πολυγονάτου HADi θάμνος ἐστίν Orib. 2 ἔχουσα N δάφνης Orib. καὶ λειότερα om. Dl 3 στύψεως γὰρ Di προσλαμβάνει N: προσλαμβάνει ἢ καὶ ante προσβάλλει del. E2 4 τῶν φύλλων om. Orib. 5 τῶν φύλλων om. ROrib PEDi: add. E2: post ὑπερί- χοντα inser. FHA. (τῶν φὑλλων om. mg. adscripta erant in archet.) ἡνωμένα] γίνομένου NDiE (corr. E2) 6 δὲ om. N μακρὰν μαλακήν Orib. 7 ποι- οῦσα NH 8 καταπλασσομένη PNA) [*](9 num. cap. υοθ ODi: ξ E tit. περὶ κληνατίθυς FAHDi κλρμμτττις R Paul. Aeg. l. s. post κληματίς e R add. οἱ δὲ φιλεταίριον Di: post πολυ- γονοειδὲς A: mg. H2 10 ἐπὶ γῆς ἐν εὐγείοις DiA (ἐν εὐγ. del. A: superscr. H2) 11 κρᾶ RDiAH2: μικρὰ καὶ μακρά E (corr. E2) ὅσον σχοίνου ΟDi: ὡς ὁλιοχοίνου RA2 πικρόν] μακρόν Dl: om. R 13 σὺν οἴνῳ om. RVFH (superscr. H2): bibita cum uino Dl πινόμενοι R διαρροίας τε E 14 παύουσιν R) [*](15 N fol. 121: cap. om. C) [*](16 C fol. 197r: N 89 φιλετ (rel. om.) C)

174
κυπρίνου ἐν πεσσῷ προστιθεμένη ὑστέρας πόνους θεραπεύει· παύει δὲ καὶ ὀδόντων πόνους διαμασωμένη, βοηθεῖ καὶ θηρισδδήκτοις ἐπιτιθεμένη. ἱστορεῖται δὲ καὶ ἀσπιδοδήκτοις μετ᾿ ὄξους πινομένη βοηθεῖν. φύεται δὲ ἐν χέρσοις.

8 Πολεμώνιον· οἱ δὲ Φιλεταίριον, Καππάδοκες δὲ χιλιοδύναμον καλοῦσι. κλωνία ἔχει λεπτά, τεταρσωμένα, φύλλα ὀλίγῳ μείζονα πηγάνου, ἐπιμηκέστερα δὲ πρὸς τὰ τοῦ πολυγόνου | ἢ τῆς καλαμίνθης· ἐπ᾿ ἄκρων δὲ αὐτῶν ὥσπερ κόρυμβοι, ἐν οἷς τὸ σπέρμα μέλαν, ῥίζα παχεῖα, ὑπόλευκος, ἐμφερὴς στρουθίῳ· φύεται ἐν ὀρεινοῖς καὶ τραχέσι τόποις.

2 ταύτης ἡ ῥίζα πίνεται ἐν οἴνῳ πρὸς θηρία καὶ δυσεντερίαν, δυσουρίαν τε καὶ ἰσχιάδα μεθ᾿ ὕδατος, σπληνικοῖς δὲ δίδοται μετ᾿ ὄξους ὅσον δραχμῆς μιᾶς ὁλκή· καὶ περιάπτεται δὲ ἡ ῥίζα πρὸς σκορπίου πληγήν· φασὶ δὲ μὴ τύπτεσθαι τοὺς ἔχοντας αὐτὴν ἢ κἀν πληγῶσι, μηδὲν πάσχειν. παύει δὲ καὶ ὀδονταλγίας διαμασωμένη.

[*](8 RV: Πολεμώνιον· οἱ δὲ Φιλεταίριον, Καππάδοκες χιλιο- δύναμιν καλοῦσιν.)[*](5 SIM.: Pl. XXV 64 (e S. N.) — Nic. Th. 632 Pl. XXV 99 D. eup. II 114 (314) — Pl. XXVI 44 eup. II 48 (260) — Pl. XXVI 78 eup. II 109 (306) — Pl. XXVI 86 — Pl. XXVI 5 eup. II 61 (274) — Pl. XXV 119 eup. II 132 (324) — Pl. XXV 165.)[*](5 EXC.: Orib. XII s. v. (Πολεμώνιον — τόποις); Gal. XII 106 (═ Aet. s. v. Paul. Aeg. VII 3 s. v.).)[*](1 προστιθέμενα RHDi: προστιθέμενος A 2 παύει δὲ om, R δια- μασώμενα R βοηθεὶ δὲ RE 3 διαμασωμένη καὶ ἐπιτιθεμέν E δὲ ὅτι E 4 βοηθεῖν E (ν eras. E2) sequ. cap. de altera clematide (IV 179) sine Ititulo capitisque numero Di)[*](5 num. cap. νπ΄ ODi: η E tit. περὶ πολαιμίου FH: περὶ πωλαιμίου A: περὶ πολεμωνείου Di πολαίμιον FH (corr. H2) φιλετέριον CP καππα- δόκαι E2 καππαδ. — καλοῦσι om. Orib. χιλιοδύναμον PE Paul. Aeg. χιλιοδύναμιν FH (χειμοδύναμιν corr. H2) Gal.: χειμοδύναμιν RADi: chiliody- namus Pl. ind. libri XXV 6 ἔχει δὲ κλωνία E: ἔχει om, Orib.: κλωνία λεπτὰ ἀνίησιν R φύλλα δὲ AHDi 8 ἄκρω HE: ἄκρου RDi 9 τὸ om. Di παχεῖα E Pl. 1. s.: πηχυαῖα reliqui 10 φύεται δὲ E ὄρεσι N (charta laesa) 11 ἐν] σῦν NE cf. D, eup. II 114 (314): ἐν reliqii δυσεντερίας R 12 δυσουροῦσίν τε (δὲ N) καὶ ἰσχιαδικοῖς μεθ᾿ ὕδατος R ἰσχιάδας P σπληνικοῖς R: σπληνικοὺς reliqui 13 δίδοται addidi ὅσον δραχμῆς ὁλκήν (ὁλκή N) R: ὅσον ά όλκήν HDi: ὄσον α ὀλκῆς Ε καὶ om. R 14 δὲ addidi e RE ἡ ῥίζα om. R μὴ] μηδὲ RE 15 ἢ om. R)[*](17 C fol. 262v: N fol. 126 φιλετέριον C χειμοδύναμιν R : correxi)