Fragmenta Heroniana
Hero of Alexandria
Hero of Alexandria, Fragmenta Heroniana, Hultsch, Teubner, 1864
. Τἀ δὲ μέτρα ἐξεύρηνται ἐξ ἀνθρωπίνων μελῶν, δακτύλου, κονδύλου, παλαιϲτοῦ, ϲπιθαμῆϲ, ποδόϲ, πήχεωϲ, βήματοϲ, ὀργυιᾶϲ καὶ λοιπῶν.
. Πάντων δὲ ἐλαχιϲτότερόϲ ἐϲτιν ὁ δάκτυλοϲ, ὅϲτιϲ καὶ μονὰϲ καλεῖται· διαιρεῖται δὲ ἔϲθ᾿ ὅτε μὲν καὶ εἰϲ ἥμιϲυ καὶ τρίτον καὶ λοιπὰ μόρια.
. Μετὰ δὲ τὸν δάκτυλον, ὅϲ ἐϲτι μέροϲ ἐλάχιϲτον πάντων, ἔϲτιν ὁ κόνδυλοϲ, ὃϲ ἔχει δακτύλουϲ δύο.
[*](1. πόδεϲ] πο Pc, om. Le δώδεκα] Δ Pc 3. βω Pc, corr. Le 4. γίνονται παλαιϲταὶ Pc, γίνεται πολαι- ϲτὰϲ Le 5. μη΄] μ Pc 7. πόδα] ποδ Pc ἕνα] ᾱ Le 10. φοϛ´] φοβ´ Pc.)[*](14. Περὶ μέτρων inscriptum habet V ἐξηύρηνται Pd a pr. m. 15. κονδύλου om. C παλαιϲτοῦ om. Pd 16. πήχεοϲ V 17. ἐλαχιϲτότεροϲ Pd, ἐλαχιϲτότατον V, ἐλαχιϲτώτερον Pe ὁ om. V 18. μὲν καὶ om. V 19. ἡμίϲει Pe τρίτον καὶ λοιπὰ μόρια] εἰϲ τρίτον καὶ εἰϲ δ˝ καὶ εἰϲ λοιπὰ μόρια Pe 21. ὁ κόνδυλοϲ usque ad Εἶτα om. C). Εἶτα ὁ παλαιϲτήϲ, ὃν καὶ τέταρτόν τινεϲ καλοῦϲι διὰ τὸ τέϲϲαραϲ ἔχειν δακτύλουϲ, ἢ διὰ τὸ εἶναι δ˝ τοῦ ποδόϲ, τινὲϲ δὲ καὶ τρίτον διὰ τὸ εἶναι γ˝ τῆϲ ϲπι(??)αμῆϲ· ἡ γὰρ ϲπιθαμὴ τρία τέταρτα ἔχει, ὁ δὲ ποὺϲ τέϲϲαρα.
. Ἡ διχὰϲ δὲ ἔχει παλαιϲτὰϲ δύο, ἤγουν δακτύλουϲ ὀκτώ κονδύλουϲ τέϲϲαραϲ, καὶ καλεῖται δίμοιρον ϲπιθαμῆϲ. λιχὰϲ δὲ λέγεται τὸ τῶν δύο δακτύλων ἄνοιγμα, τοῦ ἀντίχειροϲ λέγω καὶ τοῦ λιχανοῦ· τοῦτο καὶ κυνόϲτομον καλοῦϲί τινεϲ.
. Ἡ ϲπιθαμὴ ἔχει παλαιϲτὰϲ τρεῖϲ, ἤγουν δακτύλουϲ ιβ´ κονδόλουϲ ἕξ.
. Ὁ ποὺϲ ἔχει ϲπιθαμὴν μίαν γ˝, ἤγουν παλαιϲτὰϲ δ´, κονδύλουϲ ὀκτώ, ἤτοι δακτύλουϲ ιϛ´.
. Ὁ πῆχυϲ ἔχει πόδαϲ δύο, ἤγουν ϲπιθαμὰϲ δύο (??)˝, παλαιϲτὰϲ ὀκτω΄, κονδύλουϲ ιϛ´, δακτύλουϲ λβ΄.
. Τὸ βῆμα τὸ ἁπλοῦν ἔχει ϲπιθαμὰϲ γ´γ˝, ἢ πόδαϲ Β´ϛ, ἢ παλαιϲτὰϲ ι´, ἢ κονδόλουϲ κ´, ἢ δακτύλουϲ μ´.
[*](1. τινεϲ om. V. 2. τέϲϲαρεϲ Pe ἢ διὰ τὸ usque ad τῆϲ ϲπιθαμῆϲ om. PeV 5. τέϲϲαρα] δ´ Pe 6. δὲ om. PeV παλαιϲτὰϲ δύ᾿ ἔχει V, παλαιϲτὰϲ β´ ἔχει Pe 7. ὀκτώ] η´ PeV κονδύλουϲ τέϲϲαραϲ om. C καὶ κα- λεῖται] καλεῖται δὲ V 8. λιχὰϲ] διχὰϲ libri δύο] β´ Pe 9. ἀντιχείρου V a sec. m. 10. τοῦτο τινὲϲ κα- λοῦϲι V κυνόϲτομον Le (‘um manuscrit donne κυνόϲτο- μον: c’est, je crois, la vraie lecon’), κοινόϲτομον C 11. ἤγουν] ἢ V 12. ιβ´] ιε´ Pe κονδύλουϲ ἕξ om. C 13. Ὁ om. Pd γ˝] καὶ γ˝ Pe, καὶ (??) V ἤγουν] ἤτοι Pe 14. κονδύλουϲ ὀκτώ om. C ἤτοι] ἤγουν Pe 15. Ὁ] Ἡ Pd δύο] β´ Pe ἤγουν] ἢ Pe 16. δύο] β´ Pe ὀκτώ] η´ PeV κονδύλουϲ ιϛ´ om. C 17. λβ´] λε´ Pe 18. γ´] τρεῖϲ PeV γ˝] τρίτον V 19. κονδύλουϲ κ´ om. C). Τὸ βῆμα τὸ διπλοῦν ἔχει πόδαϲ ε´, ἢ πιθαμὰϲ ϛ´ (??)˝, ἢ παλαιϲτὰϲ κ´, ἢ κονδύλουϲ μ´ ἢ δακτύλουϲ π´.
. Ὁ πῆχυϲ ὁ λιθικὸϲ ἔχει ϲπιθϲμὰϲ β´, ἢ πόδα ἕνα πρὸϲ τῷ ἡμίϲει, ἢ παλαιϲτὰϲ ϛ´, ἢ κονδύλουϲ ιβ´, ἢ δακτύλουϲ κδ´ ὡϲαύτωϲ καὶ ὁ τοῦ πριϲτικοῦ ξόλου.
. Ἡ ὀργυιὰ μεθ᾿ ἧϲ μετρεῖται ἡ ϲπόριμοϲ γῆ ἔχει ϲπιθαμὰϲ βαϲμικὰϲ θ´ δ˝, ἢ πόδαϲ ἕξ καὶ ϲπιθαμὴν α´ δ˝, παλαιϲτὰϲ ἤγουν γρόνθουϲ κζ´ καὶ ἀντίχειρον· τουτέϲτι τοὺϲ μὲν κϛ´ ἐϲφιγμένηϲ οὔϲηϲ τῆϲ χειρόϲ, τὸν δὲ τελευταῖον ἢ πρῶτον ἡπλωμένου καὶ αὐτοῦ τοῦ μεγάλου δακτύλου τῆϲ χειρόϲ, ὃϲ δὴ καὶ λέγεται τέταρτον ϲπιθαμῆϲ, ἔχει δὲ δακτύλουϲ τρεῖϲ. μεθὸ δὲ ποιήϲειϲ ὀργυιὰν ἐν καλάμῳ ἢ ἔν τινι ξύλῳ. μετὰ τοῦτο ὀφείλειϲ ποιῆϲαι ϲχοινίον ἤγουν ϲωκάριον δεκαόργυιον καὶ οὕτωϲ μετρεῖν ὃν μέλλειϲ μετρῆϲαι τόπον· τὸ γὰρ ϲωκάριον τῆϲ ϲπορίμου γῆϲ δέκα ὀργυιὰϲ [*](1. ε´ om. Pe 2. (??)˝] δίμοιρον V κ´] εἴκοϲι Pd ἢ κονδύλουϲ μ´ om. 4. Ὁ] Ἡ Pd 5. πρὸϲ om. V τῷ ἡμίϲει] τῶν ἥμιϲυ Pd, τὸ ϛ˝ Pe, (??) V ἢ κονδύλουϲ ιβ´ om. C 6. ὁ om. Pe 8. Ἡ om. V οὐργια (sic) Pe, qui postea constanter οὐργυιά μετρᾶται Pd 9. θ´] ἐννέα V δ˝ τέταρτον V, om. Pe ἓξ om. Pe 10. δ˝] τέταρτον PeV ἤγουν] τοι PeV ἀντίχειρα PeV 11. ἐϲφηγμένηϲ V 12. τὸν δὲ] τὸ ἢ om. Pd ἡ- πλωμένον Pd 13. μεγάλου om. PeV ὃϲ] ἧϲ Pd 14. τέταρτον λέγεται Pe τρεῖϲ] γ´ Pe 15. μεθ᾿ Pd δὲ om. V 16. μετὰ τούτου Pe et Salmasius Plin. Ex. p. 481bB 17. δεκαόργυιον] δέκα οὐργυιῶν Pe, ὀργυιῶν δέκα V οὕτω PeV μετρεῖν] μετρᾶν Pd, μετρῆϲαι Pe Sa (h. e. Salmasius) μέλλειϲ om. Pd μετρῆϲαι] με- τρεῖν PeSa 18. ὀργυιὰϲ δέκα V)
. Καὶ μετὰ μὲν τοῦ δεκαοργυίου ϲχοινίου ἔχει ὁ τόποϲ τοῦ μοδίου ὀργυιὰϲ ϲ´ μόναϲ, μετὰ δὲ τοῦ δωδεκαοργυίου ἔχει ὀργυιὰϲ ϲπη´.
. Πλὴν οἱ βραχύτατοι καὶ πεδινοὶ τόποι μετὰ τοῦ δεκαοργυίουϲ χοινίου ὀφείλουϲι μετρεῖϲθαι· οἱ δὲ περιοριϲμοὶ τῶν προαϲτείων καὶ τῶν χωρίων τῶν ὁλογύρωϲ μετρουμένων μετὰ τοῦ δωδεκαοργυίου ϲχοινίου διὰ τὸ εὑρίϲκεϲθαι ἔϲωθεν τῶν περιοριϲμῶν αὐτῶν πολλάκιϲ ξηροχειμάρρουϲ καὶ ῥύακαϲ καὶ λόχμαϲ κοὶ ἀχρήϲτουϲ τόπουϲ. ἂν δὲ καὶ μετὰ τοῦ δεκαοργυίου ϲχοινίου μετρηθῶϲιν, ὀφείλουϲιν ὑπεξαιρεῖϲθαι εἴτε ἀπὸ τοῦ ἀναβιβαϲμοῦ τῶν ϲωκαρίων κατὰ ι´ ϲωκάρια ϲωκάριον α´, εἴτε ἀπὸ τοῦ μοδιϲμοῦ κατὰ δέκα μόδια μόδιον ἓν διὰ τὰϲ εἰρημέναϲ αἰτίαϲ.
. Δεῖ δὲ γινώϲκειν, ὅτι ὁ ϲπόριμοϲ μόδιοϲ ἔχει λίτραϲ τεϲϲαράκοντα· μία δὲ ἑκάϲτη λίτρα ϲπείρει γῆν ὀργυιῶν ε´.
[*](1. τοῦ δὲ λιβαδίου] τοῦ δ´ ἐμβαδίου Pe τῶν περι- οριϲμένων Pd, τὸν περιοριϲμὸν V 3. δεκαουργίου Pe a pr. m., δεκαουργυιαίου idem a sec. m. (itemque infra), δεκαοργυιαίου Sa ϲχοινίου] ϲωκαρίου 4. ὁ om. Pe ϲ´] διακοϲίαϲ Pe καὶ ante μόναϲ add. Pde 5. δωδε- καοργυίου] ίβ ὀργίου Pd, δωδεκαουργυιαίου Pe (itemque infra) ϲπη´] ϲπ´ Pe 8. καὶ τῶν χωρίων om. Pe 10. post ϲχοινίου Pd add. ὀφείλουϲι μετρεῖϲθαι περιοριϲμέ- νων Pd 11. καὶ λόχμαϲ om. V λόχμαϲ] λογχ cum corrupto compendio Pd 12. ἀχρίϲτουϲ Pe, ἀκρίϲτουϲ Pd ἂν] αἱ Pe, εἰ Pd ἂν δὲ καὶ usque ad αἰτίαϲ om. V 13. μετρηθῶϲι Pde 15. post μοδιϲμοῦ Pe add. ὑπεξαιρεῖϲθαι 16. ἓν] α´ Pe 17. Δεῖ] Χρὴ V 18. λύτραϲ Pe 19. ε´] πέντε Pe). Πλάτοϲ γὰρ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν πέντε ποιοῦϲι λίτραν μίαν.
Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν ι´ ποιοῦϲι λίτραϲ β´.
Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν ιε´ ποιοῦϲι λίτραϲ γ´. Haec eadem ratione quinis orgyiis singulisque liris additis continuantur ad:
Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν ρ´ ποιοῦϲι λίτραϲ κ´.
Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν ϲ´ ποιοῦϲι λίτραϲ μ´. Ηaec centensrum orgyiarum ratioe continuantur ad: Πλάτοϲ κοὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν α ποιοῦϲι λίτραϲ ϲ´.
. Αἱ c´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίου ἑνόϲ
Αἱ ϲ´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίου ἑνὸϲ ϛ.
Αἱ υ´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων β´.
Αἱ φ´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων β´ ϛ.
Αἱ χ´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων γ´.
Αἱ ψ´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων γ´ ϛ.
Αἱ ω´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων δ´.
Αἱ Ϡ´ ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων δ´ ϛ.
Αἱ α ὀργυιαί εἰϲι τόποϲ μοδίων ε´.
[*](1. γὰρ om. V 7. ea quae supra usque ad finem perscripta sunt solus habet Pd; in Pe et V tabula sic continuatur:)[*](Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν ρ´ ποιοῦϲι λίτραϲ κ´ ἤτοι μόδιον ϛ (ἤγουν μοδίου τὸ ἥμιϲυ V).)[*](Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν ϲ´ ποιοῦϲι λίτραϲ μ´ ἤτοι (ἤγουν V) μόδιον α´ (ἕν V).)[*](Haec centenarum orgyiarum ratione ad mille orgyias, deinceps singulis milibus orgyiarum additis continuantur ad:)[*](Πλάτοϲ καὶ μῆκοϲ ὀργυιῶν α ποιοῦϲι λίτραϲ β´ ἢ (ἤ- γουν V) μόδια ν´. (Hic est finis tabulae in PeV.) 13. μοδίου Pd 14. μοδ´ Pd itemque infra.)