Περὶ τῶν εἰς μι

ϲημείωϲαι ὅτι τὸ ἐϲϲί ϲχηματίζεται ὁ Τρύφων καὶ ὁ τούτου μαθητὴϲ Ἀπολλώνιοϲ καὶ ὁ τοῦ Ἀπολλωνίου υἱὸϲ ὁ Ἡρωδιανὸϲ ἀπὸ τοῦ ἐϲμί.

ἰϲτέον ὅτι τὰ εἰϲ μι λήγοντα τροπῇ τῆϲ μι εἰϲ ϲ τὰ δεύτερα πρόϲωπα ποιεῖ οἷον τίθημι τίθηϲ, ἵημι ἵηϲ, κίχρημι κίχρηϲ, δίδωμι δίδωϲ, ζεύγνυμι ζεύγνυϲ, ὄμνυμι ὄμνυϲ, δείκνυμι δείκνυϲ, εἰμί εἴϲ ὀξυτόνωϲ οἷον

δεῖ δὲ ζητῆϲαι, πόθεν ἐγένετο τὸ εἶ. ἔνιοι λέγουϲιν, ὅτι ἐκ τοῦ εἴϲ κατὰ ἀποβολὴν τοῦ ϲ ἐγένετο εἶ· πρὸϲ οὓϲ λέγει  ὁ Ἀπολλώνιοϲ, ὅτι πρῶτον μέν, εἰ ἐγένετο ἐκ τοῦ εἰϲ κατὰ ἀποβολὴν τοῦ ϲ, ὤφειλε τρίτον πρόϲωπον εἶναι τὸ εἶ τὰ γὰρ β πρόϲωπα ἀποβάλλοντα τὸ ϲ τρίτα γίνεται· πῶϲ οὖν τὸ εἴϲ ἀποβάλλον τὸ ϲ καὶ γινόμενον εἶ δεύτερον ἔμεινεν: δεύτερον, εἰ ἐγένετο τὸ εἶ ἐκ τοῦ εἴϲ, ὤφειλε φυλάξαι τὸν αὐτὸν τόνον, τουτέϲτιν ὁμοίωϲ τῷ εἴϲ· τὰ γὰρ ἀποβάλλοντα τὸ ϲ ἐὰν φυλάξῃ τὸ αὐτὸ ϲημαινόμενον, τὸν αὐτὸν τόνον φυλάττει οἷον πολλάκιϲ πολλάκι, μέχριϲ μέχρι· δεῖ προϲθεῖναι, εἰ μὴ χαρακτὴρ κωλύϲῃ, διὰ τὸ χωρίϲ χῶρι· τὸ γὰρ χῶρι βαρύνεται πρὸϲ τὸν χαρακτῆρα τοῦ νόϲφι, αὖθι, ἶφι, ἦχι. πρόϲκειται «ἐὰν φυλάξῃ τὸ αὐτὸ ϲημαινόμενον, φυλάττει καὶ τὸν αὐτὸν τόνον» διὰ τὸ ἄντικρυϲ ἀντικρύ· ἐνταῦθα, ἐπειδὴ οὐκ ἐφυλάχθη τὸ αὐτὸ ϲημαινόμενον (τὸ μὲν γὰρ ἄντικρυϲ τὸ φανερῶϲ ϲημαίνει, τὸ δὲ ἀντικρύ τὸ ἐξ ἐναντίαϲ), τούτου χάριν οὕτε ὁ αὐτὸϲ τόνοϲ ἐφυλάχθη· καὶ πάλιν βαϲιλεύϲ βαϲιλεῦ· ἰδοὺ γὰρ οὔτε ἐνταῦθα ἐφυλάχθη ὁ αὐτὸϲ τόνοϲ (τὸ μὲν γὰρ βαϲιλεύϲ ὀξύνεται, τὸ δὲ βαϲιλεῦ περιϲπᾶται), ἀλλ’ οὐκ ἐφυλάχθη τὸ αὐτὸ ϲημαινόμενον· τὸ μὲν γὰρ εὐθείαϲ ἐϲτί, τὸ δὲ κλητικῆϲ. ἀλλ’ οὐκ ἀντιϲτρέφοντοϲ τοῦ λόγου· οὐδὲ γὰρ ἐὰν τοῦ ϲημαινομένου γένηται ἐναλλαγὴ μετὰ τὴν ἀποβολὴν τοῦ ϲ πάντωϲ καὶ ὁ τόνοϲ ἐναλλάϲϲεται· ἰδοὺ γὰρ λέγειϲ λέγει, ὁ Χρύϲηϲ τῷ Χρύϲῃ, ὁ Φιλητᾶϲ τοῦ Φιλητᾶ ἰδοὺ ταῦτα μὲ φυλάξαντα τὸ αὐτὸ ϲημαινόμενον (τὸ μὲν γὰρ δευτέρου προϲώπου ἐϲτί, τὸ δὲ τρίτου, καὶ τὰ μὲν εὐθείαϲ, τὰ δὲ γενικῆϲ καὶ δοτικῆϲ), ὅμωϲ τὸν αὐτὸν τόνον ἐφύλαξε· τοῦτο οὖν τὸ εἶ φυλάξαν τὸ ϲημαινόμενον τοῦ εἴϲ, ἀμφότερα γὰρ τὸ ὑπάρχειϲ δηλοῖ καὶ ἀμφότερα δευτέρου προϲώπου ἐϲτὶ καὶ μὴ φυλάξαν τὸν αὐτὸν τόνον· τὸ μὲν γὰρ εἶ περιϲπᾶται, τὸ δὲ εἰϲ ὀξύνεται· δηλονότι οὐ γέγονεν ἀπὸ τοῦ εἴϲ κατὰ ἀποβολὴν τοῦ ϲ. ϲχηματίζει οὖν ὁ Ἀπολλώνιοϲ τὸ εἶ τοῦτον τὸν τρόπον ἔϲτιν ἔω τὸ ϲημαῖνον τὸ ὑπάρχω· ἐκ τούτου γίνεται παθητικὸν ἢ μέϲον ἔομαι. ἐκ τούτου λοιπὸν τοῦ ἔομαι τὸ δεύτερον πρόϲωπον γίνεται κοινῶϲ μὲν ἔῃ διὰ τοῦ η καὶ ι, ὥϲπερ βούλῃ, Ἀττικῶϲ δὲ ἔει, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου, ὥϲπερ βούλει, ὡϲ παρὰ Μενάνδρῳ (frg. com. ed. Meinek. IV 457)

πᾶν δεύτερον πρόϲωπον τῶν εἰϲ μι, ἐπὶ ἐνεϲτῶτοϲ δηλονότι χρόνου, προϲθέϲει τοῦ ῑ τὸ τρίτον ποιεῖ οἷον τίθηϲ τίθηϲι. ἀπὸ τοῦ εἰμί, τοῦ, ϲημαίνοντοϲ τὸ ὑπάρχω, τὸ τρίτον τῶν ἑνικῶν ὀφείλει γενέϲθαι εἰϲίν ἵνα δὲ μὴ ϲυνεμπέϲῃ τῷ τρίτῳ τῶν πληθυντικῶν, λέγω δὲ τῷ εἰϲὶν ἐκεῖνοι, καὶ κατὰ τὴν γραφὴν καὶ κατὰ τὸν τόνον, τούτου χάριν ἐπιλέλοιπε. τούτων οὕτωϲ ἐχόντων, καὶ ἀπὸ τῆϲ ἐϲμί τροπῇ τοῦ μ εἰϲ ϲ ὤφειλε γενέϲθαι τὸ τρίτον τῶν ἑνικῶν ἐϲϲί, ἀλλ’ ἐπειδὴ προελήφθη ἡ φωνὴ ἐπὶ τοῦ ἰδίου δευτέρου προϲώπου, καὶ γὰρ τὸ δεύτερον πρόϲωπον ἐϲϲί, τούτου χάριν τροπὴ Δωρικὴ παρηκολούθηϲε τοῦ ϲ εἰϲ τὸ τ, καὶ ἐγένετο ἐϲτί, ὥϲπερ ϲύ τύ, εἴκοϲι εἴκοτι. δεῖ δὲ γινώϲκειν ὅτι οὐκ ἔϲτιν αὕτη ἡ τροπὴ ἡ ἐν τῷ ἐϲτί κυρίωϲ Δωρικὴ· οἱ γὰρ Δωριεῖϲ τὸ τρίτον πρόϲωπον τῶν ἑνικῶν εἰϲ τι ποιοῦϲι, μὴ προηγουμένου ϲυμφώνου οἶον φηϲί φατί, δίδωϲι δίδωτι· εἰ οὖν ἐν τῷ ἐϲϲί προηγεῖται ϲύμφωνον, οὐκ ἐτράπη τοῦτο Δωρικῶϲ τὸ ϲ εἰϲ τὸ τ, ἀλλὰ κατᾶ μίμηϲιν Δωρικήν· τὸ δὲ τρίτον τῶν πληθυντικῶν εἰϲ τι ποιοῦϲιν οἱ Δωριεῖϲ προηγουμένου ϲυμφώνου τοῦ ν οἷον δίδοντι, φάντι. ὅτι δὲ δυνάμει ἐν τῷ ἐϲτί ὑπάρχει τὸ ϲ, δηλοῖ τὸ ν προϲερχόμενον αὐτῷ οἷον ἐϲτίν, ὅτε γάρ ἐϲτι τὸ ϲ πρὸ τοῦ ῑ ἢ δυνάμει ἢ ἐνεργείᾳ, τότε τοῦ ν ἐφελκυϲτικὸν γίνεται τὸ ῑ οὕτωϲ οὖν καὶ ἐϲτί ἐνταῦθα γὰρ δυνάμει τὸ ϲ ἐϲτί πολλάκιϲ δὲ καὶ τοῦ φ προηγουμένου γίνεται τὸ ῑ ἐφελκυϲτικὸν τοῦ ν οἷον ναῦφιν, «ναῦφιν ἀμυνόμενοι» (N 700).

Ἄξιον δέ ἐϲτι ζητῆϲαι τοῦτο, πάντων τῶν δευτέρων προϲώπων τῶν εἰϲ ϲ ληγόντων ἀποβαλλόντων τὸ ϲ καὶ ποιούντων τὸ τρίτον πρόϲωπον οἷον τύπτειϲ τύπτει, ἐτύφθηϲ ἐτύφθη (περὶ γὰρ τοῦ παρακειμένου καὶ τοῦ ἀορίϲτου α ἐμάθομεν, ὅτι καὶ τροπὴ παρηκολούθηϲε τοῦ α εἰϲ ε διὰ τὴν ὁμοφωνίαν τὴν πρὸϲ τὸ πρῶτον πρόϲωπον), διὰ τί μόνα τὰ εἰϲ μι κατὰ τὸν ἐνεϲτῶτα οὐκ ἀποβάλλει τὸ ϲ ἐν τῷ τρίτῳ προϲώπῳ, ἀλλὰ τοὐναντίον καὶ τὸ ῑ προϲλαμβάνει. καὶ ἔϲτιν εἰπεῖν, ὅτι ἀναλογώτεροί εἰϲιν οἱ Αἰολεῖϲ, ἀποβολῇ τοῦ ϲ τὰ τρίτα ἐπὶ τούτων ποιοῦντεϲ οἷον τίθηϲι τίθηϲ τίθη, ζεύγνυμι ζεύγνυϲ ζεύγνυ, δίδωμι δίδωϲ δίδω.

ἰϲτέον ὅτι τὰ εἰϲ μι ὁριϲτικ τροπῇ τῆϲ μι εἰϲ μεν ποιεῖ τὸ πρῶτον πρόϲωπον τῶν πληθυντικῶν, μετὰ τοῦ ϲυϲτέλλειν τὴν παραλήγουϲαν εἰϲ τὴν παραλήγουϲαν τὴν ἐν τέλει τοῦ πρωτοτύπου· καὶ ἡ μὲν πρώτη ϲυζυγία εἰϲ τὸ ε ϲυϲτέλλει τὴν παραλήγουϲαν οἷον τίθημι τίθεμεν, ἵημι ἵεμεν καὶ ἀφίεμεν, ἐπειδὴ ἡ ἐντέλεια τοῦ πρωτοτύπου ἔχει τὸ οἷον τιθέω, ἱέω· ἡ δὲ δευτέρα εἰϲ τὸ α ϲυνεϲταλμένον ϲυϲτέλλει τὴν παραλήγουϲαν οἶον ἵϲτημι ἵϲταμεν, [*](1. 3 λέγειν ante λέγει inserui, ita ut ὁ αὐτόϲ non ad Apollonium referendum sit, sed ad Herodianum , qui Apollonii sententiam attulerat eique suam etiam ex Il. Pr Z 336 notam opposuerat; sed nomen Herodiani in praecedentibus sive Choerobosci neglegentia, qui Herodianum in mente habens eius nomen ponere oblitus est, sive librarii intercidit. Sed licet ὁ αὐτόϲ ad Apollonium pertineat, non dubito, quin idem senserit Herodianus. l. 11 de ἐϲτί cf. Mon. 23, 29.)