Περὶ ὀρθογραφίας

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ διϲύλλαβα ἀρϲενικὰ τὴν ει δίφθογγον ἀποϲτρέφεται, βίοϲ, βιόϲ τὸ τόξον, δῖοϲ, Δῖοϲ τὸ κύριον, ἴοϲ ὁ μόνοϲ, ἰόϲ τοῦ ὄφεωϲ, μνιόϲ ὁ ἁπαλόϲ παῤ Εὐφορίωνι, Χῖοϲ ὁ πολίτηϲ τῆϲ Χίου. Θρῖοϲ ὄνομα ποταμοῦ, Κίοϲ ὄνομα κύριον, Πῖοϲ ὄνομα κύριον, Τίοϲ ὄνομα κύριον, Κρῖοϲ ὄνομα Τιτᾶνοϲ καὶ κριόϲ ὁ προηγούμενοϲ τῆϲ ποίμνηϲ παρὰ τὸ κεκρίϲθαι τὰϲ τρίχαϲ· διαφέρουϲι γὰρ αἱ τρίχεϲ τοῦ κριοῦ τῶν ἄλλων ζῴων. τινὲϲ δὲ λέγουϲι παρὰ τὸ κέραϲ γίνεϲθαι κεριόϲ καὶ ϲυγκοπῇ κριόϲ. οὐ καλῶϲ. κεραῖοϲ γὰρ ὤφειλεν εἶναι ὡϲ κνέφαϲ κνεφαῖοϲ, οὖδαϲ οὐδαῖοϲ. πρόϲκειται «ἀρϲενικά» διὰ τὸ νειόϲ, ὃ ϲημαίνει. τὴν ἀρουραίαν γῆν. ἔϲτι δὲ θηλυκόν. ϲεϲημείωται ταῦτα· θεῖοϲ, Κεῖοϲ ὁ τῆϲ Κέω πόλεωϲ, πλεῖοϲ, μεῖοϲ, λεῖοϲ, ῥεῖοϲ, οὕτω δὲ λέγουϲιν οἱ Κύπριοι τὸν ἀϲθενῆ παρὰ τὸ ῥεῖα, ὃ ϲημαίνει τὸ εὐχερέϲ. χρεῖοϲ παρὰ τὴν χρείαν. τὸ δὲ Φλῖοϲ — ϲημαίνει δὲ τὸν Διόνυϲον· ἔϲτι δὲ καὶ ὄνομα πόλεωϲ — διφορεῖται. τινὲϲ μὲν γὰρ διὰ τοῦ ι γράφουϲιν αὐτό, τινὲϲ δὲ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ϲ ληγόντων ὀνομάτων μονοϲυλλάβων περιϲπωμένων διὰ τοῦ ειοϲ παραγόμενα διὰ τῆϲ ει γράφεται οἷον βοῦϲ βόειοϲ, ϲῦϲ ϲύειοϲ, μῦϲ μύειοϲ, παῖϲ παιδεῖοϲ τρόποϲ· δεῖ δὲ προϲθεῖναι μὴ ἀπὸ τῶν εἰϲ αυϲ, ἐπειδὴ ταῦτα διὰ τοῦ ι γράφεται οἶον γραῦϲ γράϊοϲ [*](l. 2 Choer. 242, 10 et 227, 30 et 228, 8. Ϲῖριϲ urbs Phoeniciae ignota sed cognita ltaliae et Pannoniae Steph. B. — E. M 209, 25 Βούϲιριϲ ὁ ἥρωϲ ὁ τῆϲ Αἰγύπτου βαϲιλεύϲ, ἀφ’ οὗ καὶ ἡ πόλιϲ οὕτω καλεῖται· εἴρηται παρὰ τὸ βοῦϲ εἴρειν ὁ δυνάμενοϲ μόνοϲ ζευγνύειν δύο βοῦϲ. παρὰ τὸ βοῦϲ καὶ τὴν ϲειράν, ἵν᾿ η ὁ ἰϲχυρὸϲ καὶ ἀνδρεῖοϲ, ὥϲτε δύναϲθαι βοῦν ἄγειν ϲειραῖϲ ὥϲπερ καὶ Λαέρτηϲ λέγεται. γράφεται δὲ διὰ τοῦ ι. ὤφειλε δὲ διὰ διφθόγγου. τὰ γὰρ εἰϲ ιριϲ ἀποϲτρέφεται τὴν ει δίφθογγον οἷον Ὄϲιριϲ ὁ Διόνυϲοϲ παῤ Αἰγυπτίοιϲ (scripsi pro παῤ αἶγα). ἔϲτι καὶ ὄνομα πόλεωϲ οὕτω λεγομένη καὶ Νεῖλοϲ, καλάϲιριϲ λινοῦν ἱμάτιον. ἷριϲ ἡ τῶν θεῶν ἄγγελοϲ. Κῖριϲ ὄνομα ποταμοῦ, Τῖριϲ ὄνομα δούληϲ, ϲῖριϲ ἢ ξῖριϲ. ποτὲ μὲν γὰρ διὰ τοῦ ϲ λέγεται, ποτὲ δὲ διὰ τοῦ ξ καὶ ποτὲ μὲν διὰ τοῦ ι γράφεται, ποτὲ δὲ διὰ διφθόγγου. κρεῖττον δὲ διὰ τοῦ ι. ϲημαίνει δὲ ἀρωματικὸν φυτόν. χωρὶϲ εἰ μὴ ἔχει τοῦτο ἀπὸ προυποκειμένου διὰ τὸ χείρ χειρόϲ χειρίϲ. ϲημαίνει τὸ χειρομαικόν. — Choer. 221, 7 et E. M. 475, 46 τὰ εἰϲ ριϲ θηλυκὰ ῥηματικὰ διϲύλλαβα βαρύτονα ἑνὶ φωνήεντι παραλήγεται, χαίρω χάριϲ, εἴρω ἔριϲ — κυρίωϲ γὰρ ἡ μάχη ἡ διὰ λόγων γενομένη — καὶ Ἶριϲ, δαίω τὸ κόπτω δάϊϲ δῆϊϲ δῆριϲ. τὸ κουρίϲ ὃ ϲημαίνει τὸ ἐργαλεῖον τοῦ κουρέωϲ ὀξύνεται. τὸ δὲ Χαῖριϲ Χαίριδοϲ ὄνομα κύριον ἀρϲενικόν ἐϲτι. τὸ θοῦριϲ ἀπὸ τοῦ θοῦροϲ γίνεται. cf. fr. 18. l. 8 E. M. 539. 3. Choer. 191, 29; 223, 21; 263 29; 271, 1; 275, 14. — 219, 9; 232, 3; 238, 16; 241, 18; An. Ox. I 23, 20 II 377, 30, E. M. 472, 43 cf. fr. et 20. l. 23 περὶ ποϲ. 286, 3.)

Τὰ ἀπὸ τῶν ἄλλων μονοϲυλλάβων τῶν μὴ ληγόντων εἰϲ ϲ διὰ τοῦ ιοϲ παραγόμενα, μὴ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν ἢ μετουϲίαν διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον νύξ νύχιοϲ, μήν μήνιοϲ, ϲκοτομήνιοϲ, ϲημαίνει δὲ τὴν ἐϲκοτιϲμένην νύκτα, Ϲτύξ Ϲτύγιοϲ, Θρᾷξ Θράκιοϲ, χθών χθόνιοϲ, Φρύξ Φρύγιοϲ, Κάρ Κάριοϲ. πρόϲκειται «μὴ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν» διὰ τὸ χήν χήνειοϲ, θήρ θήρειοϲ πούϲ. πρόϲκειται «μὴ μετουϲιαϲτικὰ» διὰ τὸ φλόξ φλόγειοϲ ἤγουν ὁ μετέχων πυρόϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ειοϲ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν ἢ μετουϲίαν διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται· τὰ ϲημαίνοντα μέροϲ ϲωματικὸν οἱον ἀνθρώπειοϲ χείρ, βουβάλειον κέραϲ, ἐλάφειοϲ βύρϲα, βόειοϲ ὁπλή, χοίρειοϲ, δόρκειοϲ, θήρειοϲ, γύπειοϲ χολή, δρακόντειον αἷμα. τὸ δὲ κύριον διὰ τοῦ ι Δρακόντιοϲ. λέοντειοϲ δορά. τὸ δὲ κύριον διὰ τοῦ ι. μετουϲιαϲτικὰ δὲ οιον χάλκειοϲ ὁ μετέχων τοῦ χαλκοῦ καὶ χρύϲειοϲ ὁ μετέχων χρυϲοῦ. ἀργύρειοϲ, ϲιδήρειοϲ, δούρειοϲ.

Πάντα τὰ εἰϲ οϲ καθαρὸν κτητικὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ροϲ γινόμενα μὴ ἀπὸ πόλεωϲ παραλήγεται ἡ ει δίφθογγοϲ οἷον ταῦροϲ ταύρειοϲ, χοῖροϲ χοίρειοϲ, ἄργυροϲ ἀργύρειοϲ ὡϲ χρύϲειοϲ. τὰ γὰρ ἀπὸ πόλεωϲ τὴν παραγωγὴν ἔχοντα διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον Τύριοϲ, Κύπριοϲ. ϲεϲημείωται τὸ Κάριοϲ παρὰ τὸ Κάρ Καρόϲ τῷ κανόνί τῶν μονοϲυλλάβων.

Τὰ διὰ τοῦ ρειοϲ ἀπὸ τῶν εἰϲ ροϲ ἐχόντων τὸ τ τῆϲ προηγουμένηϲ ϲυλλαβῆϲ ἐχούϲηϲ τὸ ε ἔχει τὸ ει διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γραφόμενον οἷον ἀβέλτεροϲ ἀβελτέρειοϲ, ἕτεροϲ ἑτέρειοϲ, ἡμέτεροϲ ἡμετέρειοϲ. τὸ νέρτεροϲ νερτέριοϲ οὐκ ἀντίκειται ἡμῖν, ἐπειδὴ οὐκ ἔχει φύϲει ἐν τῇ προηγουμένῃ τοῦ τ ϲυλλαβῇ τὸ ε. ἐνερότεροϲ γὰρ ἦν παρὰ τὴν ἔραν τὴν γῆν ϲυγκοπῇ τοῦ ο καὶ ἀφαιρέϲει τοῦ ἕ γίνεται νέρτεροϲ καὶ λοιπὸν ὡϲ μὴ ἐχούϲηϲ φύϲει ἐν τῇ προηγουμένῃ τοῦ τ ϲυλλαβῇ τὸ ε οὐκ ἠκολούθηϲε τούτοιϲ.

Τὰ διὰ τοῦ ιοϲ καθαρὸν ἐχούϲηϲ τῆϲ παραληγούϲηϲ τὸ ρ, καιροῦ ὑπόνοιαν ἔχοντα, διὰ τοῦ ι γράφεται χωρὶϲ εἰ μὴ ὦϲιν ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ οὐδετέρων οἱον καίριοϲ ἀκαίριοϲ, ἀώριοϲ «πραγμάτων ἀωρίων», παναώριοϲ «ἀλλ’ ἕνα παῖδα τέκεν παναώριον» (Ω 540), ἑϲπέριοϲ, ἡμέριοϲ, ἠέριοϲ. εἶπον χωρὶϲ εἰ μὴ ὦϲιν ἀπὸ τῶν εἰϲ οϲ οὐδετέρων διὰ τὸ θέροϲ θέρειοϲ. Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ηϲ εἴτε περιττοϲυλλάβωϲ κλίνεται εἴτε ἰϲοϲυλλάβωϲ, [*](l. 4 περὶ ποϲ. 286, 28, Choer. Orth. 191, 29, Epim. in Psam. 5, 23, Ϲram. Ep. I 349, 8; 438, 20. φλόγειοϲ habet etiam Arc. 44, 27 cf. Ep. Ϲr. I 40, 4 54, 90 et 273, 28; 373, 10; 426, 26, E. M. 64, 27. l. 11 περὶ ποϲ. 285, 9 Choer. 185, 25 186, 23; 196, 9 277, 23, An. P ars. 111 343, 4. l. 18 περὶ ποϲ 285, 21. l. 23 Choer. 516, 16, E M. 430, 1. l. 31 Ep Ϲr. 1 437, 5 E M 810, 18, εἶπον scripsi pro εῖπε. l. 37 E. M 139, 42, Choer. Οrth. 171)

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ϲῦϲ ὑπὲρ μίαν ϲυλλαβὴν διὰ τοῦ ειοϲ παραγόμενα διὰ τῆϲ ει γράφεται οἷον Ὀδυϲϲεύϲ Ὀδύ(ϲειοϲ, Ἀχιλλεύϲ Ἀχίλλειοϲ, βαϲιλεύϲ βαϲίλειοϲ. καὶ τὸ κύριον δὲ ὄνομα διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ιϲ διὰ τοῦ ειοϲ γινόμενα πρὸ μιᾶϲ ἔχοντα τὸν τόνον διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται, δῆριϲ δηρεῖοϲ καὶ τροπῇ Δαρεῖοϲ οἱονεὶ ὁ πολεμικόϲ. Ἦτιϲ ὄνομα πόλεωϲ καὶ Ἠτεῖοϲ ὁ πολίτηϲ, μάνιϲ μαντεῖοϲ ὁ Ἀπόλλων. ἔφοροϲ γὰρ τῆϲ μαντείαϲ. πρόϲκειται «πρὸ μιᾶϲ ἔχοντα τὸν τόνον», ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ μάντιϲ γίνεται κύριον Μάντιοϲ.

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ωρ, εἰ μὲν τρέπει τὸ ω, διὰ τῆϲ ε διφθόγγου γράφεται διὰ τὸ εἶναι κτητικὰ οἱον Νέϲτωρ Νεϲτόρειοϲ «Nεϲτορέῃ παρὰ νηΐ» (Β 54) εἰ δὲ φυλάττει τὸ ω, διὰ τοῦ ι οἷον πέλωρ πελώριοϲ, ἕλωρ ἑλώριοϲ.

Αἱ γενικαὶ αἱ εἰϲ τοϲ λήγουϲαι τὰ κτητικὰ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου ϲχηματίζουϲιν οἷον Αἴαντοϲ Αἰάντειοϲ, Θόαντοϲ Θοάντειοϲ, Βύζαϲ Βύζαντοϲ Βυζάντειοϲ τὸ κτητικὸν Βυζαντίου, Βυζάντιοϲ δὲ τὸ ἐθνικόν. Ἄβαϲ Ἄβαντοϲ Ἀβάντειοϲ τὸ κτητικὸν ἢ τοῦ κυρίου ἢ τῶν Ἀβάντων. τὸ δὲ Ὑάντιοϲ ὡϲ ἐθνικὸν ϲυνέϲτειλεν Ἀπολλώνιοϲ ἐν τῷ «Ὑαντίου Ὀγχϲτοῖo (Arg. IIl 1241) ἢ παρὰ λόγον ὡϲ Ποιάντιον ἀγλαὸν υἱόν » (Od. γ 190) καὶ παρὰ τὸ Ἀπέϲαϲ Ἀπεϲάντειοϲ ἔμελλεν εἶναι ὥϲπερ Αἴαϲ Ααντοϲ Αἰάντειοϲ, ἀλλὰ λέγεται Zεὺϲ Ἀπεϲάντιοϲ.

Πάντα τὰ εἰϲ ιοϲ κτητικὰ ἀπὸ πρωτοτύπων εἰϲ τοϲ γινόμενα, εἰ μεταβάλλει τὸ τ εἰϲ ϲ, διὰ τοῦ ι γράφεται οἷον ἄμβροτοϲ ἀμβρόϲιοϲ, ἀκήρατοϲ ἀκηράϲιοϲ, ἐνιαυτόϲ ἐνιαύϲιοϲ, πλοῦτοϲ πλούϲιοϲ. εἰ δὲ φυλάττει τὸ τ, διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται οἱον Καλλίϲτρατοϲ Καλλιϲτράτειοϲ, Ἀρχέϲτρατοϲ Ἀρχεϲτράτειοϲ. παράλογον δὲ τὸ «Αἰπύτιον παρὰ τύμβον» (Β 604). δεῖ προϲθεῖναι «εἰ μὴ ἐθνικὰ εἴη». ταῦτα δὲ [*](29; 217. 2, 356, 22. 209, 10; Ep. Cr. 1 36, 24, An. Ox. 11 363, 30. l. 7 Choer. 185. 17, περὶ ποϲ. 286, 13. l. 11 E. M. 918, 31, Choer. 216, 25. l.17 Ep. Cr. 1 333, 11, pro διὰ τοῦ ιοϲ κτητικὰ scripsi διὰ τὸ εἷναι κτητικά. περὶ ποϲ. 285, 27. Choer. 208, 32, 241, 26; E. M. 660, 41, E. Gud. 458, 49. l. 21 περὶ ποϲ. 285, 29; Steph. B. s. Βυζάντιον et Ἀβαντίϲ collato Eustath. ad Dionys. 803 cf. Lobeck. ad Ai. p. 113, de Ἀπέϲαϲ quae dedi sunt ex Choer. Dict. 39 14 coll. Steph. B 104, 16. l. 29 περὶ ποϲ. 287, 30, E. M. 80, 42, Ep. Cr. I 1 16, An. Ox. lI 320, 4, Eustath. ad Dionys 803 Αἰπύτιον τύμβον comparat cum Ποιάντιον υἱόν.)

Τὰ ἀπὸ τῶν εἰϲ ων βαρυτόνων διὰ τοῦ ντ διὰ τῆϲ ει διφθόγγου γράφεται λέων λεόντειοϲ δορά κτλ. fr. 39.