Deipnosophistae
Athenaeus of Naucratis
Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.
ΤΡΑΧΟΥΡΟΙ. τούτων ὡς ξηροτέρων μέμνηται Διοκλῆς. Νουμήνιος δ’ ἐν Ἁλιευτικῷ φησιν (fr. 20 B)·
ΤΑΥΛΩΠΙΑΣ. περὶ τούτου Ἀρχέστρατος ἱστορεῖ (fr. 9 R)·
- ἀκονίας κιγκάλους τε καὶ ἀλλοπίην τράχουρον.
- καὶ νεαροῦ μεγάλου τ’ αὐλωπία ἐν θέρει ὠνοῦ
- κρανί’ ὅταν Φαέθων πυμάτην ἁψῖδα διφρεύῃ·
- καὶ παράθες θερμὸν ταχέως καὶ τρίμμα μετ’ αὐτοῦ.
- ὄπτα δ’ ἀμφ’ ὀβελίσκον ἑλὼν ὑπογάστριον αὐτοῦ.
ΤΕΥΘΙΣ. Ἀριστοτέλης εἶναί φησι (p. 323 R) καὶ ταύτην τῶν συναγελαζομένων ἔχειν τε τὰ πλεῖστα τῆς σηπίας, τὸν τῶν ποδῶν ἀριθμόν, τὰς προβοσκίδας. τῶν δὲ ταύτης ποδῶν οἱ μὲν κάτω μικροί εἰσιν, οἱ δ’ ἄνω μείζους· καὶ τῶν προβοσκίδων ἡ δεξιὰ παχυτέρα, καὶ τὸ ὅλον σωμάτιον τρυφερὸν καὶ ὑπομηκέστερον.
ΤΕΥΘΟΣ. ὁ δὲ τεῦθος (p. 324 R) μόνῳ τούτῳ διαφέρει, τῷ μεγέθει· γίνεται δὲ καὶ τριῶν σπιθαμῶν. τὸ δὲ χρῶμά ἐστιν ὑπέρυθρος καὶ τῶν ὀδόντων τὸν μὲν κάτω ἐλάττονα ἔχει, τὸν δὲ ἄνω μείζονα, ἄμφω δὲ μέλανας καὶ ὁμοίους ῥύγχει ἱέρακος. ἀναπτυχθεὶς δὲ κοιλίαν ἔχει ὁμοίαν ταῖς ὑείαις. ἐν δὲ εʹ μορίων (p. 550 b 14) βραχύβιά φησιν εἶναι τὸν τεῦθον καὶ τὴν σηπίαν. Ἀρχέστρατος δ’ ὁ πᾶσαν γῆν καὶ θάλασσαν διὰ γαστριμαργίαν περιελθών πλεύσας φησι (fr. 43 R)·
Ἄλεξις δὲ ἐν Ἐρετρικῷ τάδε ποιεῖ λέγοντα μάγειρον (II 323 K)·
- τευθίδες ἐν Δίῳ τῷ Πιερικῷ παρὰ χεῦμα
- Βαφύρα· καὶ ἐν Ἀμβρακίᾳ παμπληθέας ὄψει.
καὶ πέμμα δέ τι τευθίδα ὀνομάζειν Ἰατροκλέα ἐν Ἀρτοποιικῷ φησι Πάμφιλος.
- τευθίδες, σπίναι, βατίς, δῆμος, ἀφύαι,
- κρεᾴδι’ , ἐντερίδια· ἀλλὰ τὰς μὲν τευθίδας,
- τὰ πτερύγι’ αὐτῶν συντεμών, στεατίου
- μικρὸν παραμίξας, περιπάσας ἡδύσμασι
- λεπτοῖσι χλωροῖς ὠνθύλευσα.
λέγει δέ τινας καὶ ὕας διὰ τούτων (p. 237 L)·
- ΥΕΣ. Ἐπίχαρμος ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 234 L)·
- ἦν δ’ ὑαινίδες τε βούγλωσσοί τε καὶ κίθαρος ἐνῆς.
εἰ μὴ ἄρα οὗτοι οἱ αὐτοί εἰσι τῷ κάπρῳ.
- χαλκίδες θ’ ὕες τε ἱέρακές τε χὠ πίων κύων,
καὶ Διονύσιος δ’ ἐν Ὀψαρτυτικῷ τῆς ὑαίνης μνημονεύει. Ἀρχέστρατος δ’ ὁ ὀψοδαίδαλος (fr. 44 R)·
- κανθαρίδα προφανεῖσαν ὕαινάν τε τρίγλην τε.
μήποτ’ οὖν καὶ ὁ Νουμήνιος ἐν τῷ Ἁλιευτικῷ τὴν ὗν ψαμαθῖδα καλεῖ ἐπὰν λέγῃ (fr. 11 B)·
- ἐν δ’ Αἴνῳ καὶ τῷ Πόντῳ τὴν ὗν ἀγόραζε,
- ἣν καλέουσί τινες θνητῶν ψαμμῖτιν ὀρυκτήν.
- τούτου τὴν κεφαλὴν ἕψειν μηδὲν προσενεγκὼν
- ἥδυσμ᾽, ἀλλ’ ἐς ὕδωρ μόνον ἐνθεὶς καὶ θαμὰ κινῶν
- ὕσσωπον παράθες τρίψας, κἂν ἄλλο τι χρῄζῃς,
- δριμὺ διεὶς ὄξος· κᾆτ’ ἔμβαπτ’ εὖ καὶ ἐπείγου
- οὕτως ὡς πνίγεσθαι ὑπὸ σπουδῆς καταπίνων.
- τὴν λοφιὰν δ’ ὀπτᾶν αὐτῆς καὶ τἄλλα τὰ πλεῖστα.
- ἄλλοτε καρχαρίην, ὁτὲ δὲ ῥόθιον ψαμαθῖδα.
ΥΚΑΙ. καὶ τὸν ὕκην Καλλίμαχος ἐν ἐπιγράμμασιν ἱερὸν ἰχθὺν καλεῖ διὰ τούτων (fr. 72 Sch)·
Νουμήνιος δ’ ἐν Ἁλιευτικῷ (fr. 16 B)·
- θεὸς δέ οἱ ἱερὸς ὕκης.
Τίμαιος δ’ ἐν τῇ ιγʹ τῶν ἱστοριῶν (FHG I 220) περὶ τοῦ Σικελικοῦ πολιχνίου (λέγω δὲ τῶν Ὑκάρων) διαλεγόμενος προσαγορευθῆναί φησι τὸ πολίχνιον διὰ τὸ τοὺς πρώτους τῶν ἀνθρώπων ἐλθόντας ἐπὶ τὸν τόπον
- ἢ σπάρον ἢ ὕκας ἀγεληίδας ἢ ἐπὶ φάγρον
- πέτρῃ ἀλωόμενον.
- οὐδ’ ὕκης ἰχθὺς ἔσχατος ἐξέφυγε.
ΦΑΛΡΟΣ. Σπεύσιππος ἐν δευτέρῳ Ὁμοίων παραπλήσιά φησιν εἶναι φάγρον, ἐρυθρῖνον, ἥπατον. ἐμνημόνευσε δ’ αὐτοῦ καὶ Νουμήνιος ἐν τοῖς προκειμένοις (Litt. b). Ἀριστοτέλης δὲ σαρκοφάγον φησὶν (p. 317 R) αὐτὸν εἶναι καὶ μονήρη καρδίαν τε ἔχειν τρίγωνον ἀκμάζειν τε ἔαρος. Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Ἥβας γάμῳ φησίν (p. 237 L)·
μνημονεύει δ’ αὐτῶν καὶ Μεταγένης ἐν Θουριοπέρσαις. Ἀμειψίας δ’ ἐν Κόννῳ (I 672 K)·
- ἀόνες φάγροι τε καὶ λάβρακες.
Ἱκέσιος δέ φησι· ‘φάγροι καὶ χρόμις καὶ ἀνθίας καὶ ἀκαρνᾶνες καὶ ὀρφοὶ καὶ συνόδοντες καὶ συναγρίδες τῷ μὲν γένει παραπλήσιοι ὑπάρχουσιν· γλυκεῖς τε γὰρ καὶ παραστύφοντες καὶ τρόφιμοι· κατὰ λόγον δὲ καὶ δυσέκκριτοι. τροφιμώτεροι δ’ αὐτῶν οἱ σαρκώδεις καὶ γεωδέστεροι ἐλάττονά τε πιμελὴν ἔχοντες. Ἀρχέστρατος δέ φησι ‘Σειρίου ἀντέλλοντος’ δεῖν τὸν φάγρον ἐσθίειν (fr. 45 R)·
- ὀρφῷσι σελαχίοις τε καὶ φάγροις βοράν.
μνημονεύει τοῦ φάγρου καὶ Στράττις ἐν Λημνομέδᾳ (I 718 K)·
- Δήλῳ τ’ Εἰρετρίᾳ τε κατ’ εὐλιμένους ἁλὸς οἴκους.
v.2.p.221- τὴν κεφαλὴν δ’ αὐτοῦ μόνον ὠνοῦ καὶ μετ’ ἐκείνης
- οὐραῖον· τὰ δὲ λοιπὰ δόμον μηδ’ εἰσενέγκῃς.
καὶ ἐν Φιλοκτήτῃ (I 724 K)·
- πολλοὺς δὴ μεγάλους τε φάγρους ἐγκάψας.
ἐστὶ δὲ καὶ γένος λίθου φάγρος. ἡ γὰρ ἀκόνη κατὰ Κρῆτας φάγρος, ὥς φησι Σιμίας.
- κᾆτ’ εἰς ἀγορὰν ἐλθόντες ἁδροὺς
- ὀψωνοῦσιν μεγάλους τε φάγρους
- καὶ Κωπᾴδων ἁπαλῶν τεμάχη
- στρογγυλοπλεύρων.
Νουμήνιος ἐν Ἁλιευτικῷ (fr. 10 B)·
- ΧΑΝΝΑΙ. Ἐπίχαρμος ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 235 L)·
- μεγαλοχάσμονάς τε χάννας κἠκτραπελογάστορας
- ὄνους.
μνημονεύει δ’ αὐτοῦ καὶ Δωρίων ἐν τῷ περὶ ἰχθύων. Ἀριστοτέλης δὲ ἐν τῷ περὶ ζωικῶν (p. 296 R) ποικιλερυθρομέλαιναν αὐτὴν ὀνομάζει καὶ ποικιλόγραμμον διὰ τὸ μελαίναις γραμμαῖς πεποικίλθαι.
- χάννους τ’ ἐγχέλυάς τε καὶ ἐννυχίην πύτινον.
ΧΡΟΜΙΣ. καὶ τούτου μνημονεύει Ἐπίχαρμος λέγων (p. 232 L)·
Νουμήνιος δ’ ἐν Ἁλιευτικῷ (fr. 8 B)·
- καὶ σκιφίας χρόμιός θ᾽, ὃς ἐν τῷ ἦρι καττον Ἀνάνιον
- ἰχθύων πάντων ἄριστος.
καὶ Ἀρχέστρατος (fr. 46 R)·
- ὕκην ἢ κάλλιχθυν, ὁτὲ χρόμιν, ἄλλοτε δ’ ὀρφόν.
- τὸν χρόμιν ἐν Πέλλῃ λήψῃ μέγαν (ἐστὶ δὲ πίων
- ἂν θέρος ᾖ καὶ ἐν Ἀμβρακίᾳ.
τοὺς δ’ ἰχθῦς τούτους φησὶν Ἱκέσιος καὶ τῇ γλυκύτητι καὶ τῇ ἄλλῃ εὐστομίᾳ πάντων εἶναι ἀρίστους. εἰσὶ δὲ καὶ τροφιμώτατοι. τίκτουσι δέ, ὥς φησιν Ἀριστοτέλης (h. a. 543 b 3), ὁμοίως τοῖς κεστρεῦσιν οὗ ἂν ποταμοὶ ῥέωσιν. μνημονεύει δ’ αὐτῶν καὶ Ἐπίχαρμος ἐν Μούσαις καὶ Δωρίων ἐν τῷ περὶ ἰχθύων. Εὔπολις δ’ ἐν Κόλαξί φησιν (I 298 K)·
- ΧΡΥΣΟΦΡΥΣ. Ἄρχιππος ἐν Ἰχθύσιν (I 682)·
- ἱεροὺς Ἀφροδίτης χρυσόφρυς Κυθηρίας.
ὁ δὲ σοφὸς Ἀρχέστρατος ἐν ταῖς ὑποθήκαις λέγει (fr. 47 R)·
- δραχμῶν ἑκατὸν ἰχθῦς ἐώνημαι μόνον
- ὀκτὼ λάβρακας, χρυσόφρυς δὲ δώδεκα.
- χρύσοφρυν ἐξ’ Ἐφέσου τὸν πίονα μὴ παράλειπε,
- ὃν κεῖνοι καλέουσιν ἰωνίσκον· λαβὲ δ’ αὐτὸν
- θρέμμα Σελινοῦντος σεμνοῦ. πλῦνον δέ νιν ὀρθῶς,
- εἶθ’ ὅλον ὀπτήσας παράθες, κἂν ᾖ δεκάπηχυς.
ΧΑΛΚΙΔΕΣ καὶ τὰ ὅμοια, θρίσσαι, τριχίδες, ἐρίτιμοι. Ἱκέσιός φησιν· ‘αἱ λεγόμεναι χαλκίδες καὶ οἱ τράγοι καὶ αἱ ῥαφίδες καὶ αἱ θρίσσαι ἀχυρώδεις καὶ ἀλιπεῖς καὶ ἄχυλοι. Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Ἥβας γάμῳ (p. 237 L)·
Δωρίων δὲ χαλκιδικὰς αὐτὰς ὀνομάζει. Νουμήνιος δέ φησι (fr. 19 B)·
- χαλκίδες θ’ ὕες τε ἱέρακές τε χὠ πίων κύων.
διαφέρει δὲ τῆς χαλκίδος ὁ χαλκεύς, οὗ μνημονεύει Ἡρακλείδης ἐν Ὀψαρτυτικῷ καὶ Εὐθύδημος ἐν τῷ περὶ ταρίχων λέγων αὐτοὺς γίνεσθαι ἐν τῇ Κυζικηνῶν χώρᾳ περιφερεῖς τε εἶναι καὶ κυκλοειδεῖς. ΘΡΙΣΣΩΝ δὲ μέμνηται Ἀριστοτέλης ἐν τῷ περὶ ζῴων καὶ ἰχθύων (p. 298 R) ἐν τούτοις· ‘μόνιμα θρίσσα, ἐγκρασίχολος, μεμβράς, κορακῖνος, ἐρυθρῖνος, τριχίς.’ ΤΡΙΧΙΔΩΝ δὲ Εὔπολις ἐν Κόλαξιν (I 299 K)·
- σὺ δ’ ἂν καὶ χαλκίδ’ ἐκείνην
- αὕτως ἀμπείραις ὀλίγην καὶ μαινίδα.
Ἀριστοφάνης Ἱππεῦσι (662)·
- ἐκεῖνος ἦν φειδωλός, ὃς ἐπὶ τοῦ βίου
- πρὸ τοῦ πολέμου μὲν τριχίδας ὠψώνησ’ ἅπαξ,
- ὅτε τἀν Σάμῳ δ’ ἦν, ἡμιωβελίου κρέα.
Δωρίων δ’ ἐν τῷ περὶ ἰχθύων καὶ τῆς ποταμίας μέμνηται θρίσσης καὶ τὴν τριχίδα τριχίαν ὀνομάζει. Νικοχάρης Λημνίαις (I 772 K)·
- αἱ τριχίδες εἰ γενοίαθ’ ἑκατὸν τοὐβολοῦ.
πρημνάδας δὲ τὰς θυννίδας ἔλεγον. Πλάτων Εὐρώπῃ (I 611 K)·
- τριχίας δὲ καὶ τὰς πρημνάδας τὰς θυννίδας
- ἐπὶ δεῖπνον ἡκούσας ὑπερπληθεῖς ...
ὁμοίως δὲ καὶ Ἀριστοτέλης ἐν πέμπτῳ ζῴων μορίων· ἐν δὲ τῷ ἐπιγραφομένῳ περὶ ζωικῶν (p. 298 R)
- ἁλιευόμενός ποτ’ αὐτὸν εἷλον ἀνδράχνῃ
- μετὰ πρημνάδων κἄπειτ’ ἀφῆχ’ ὅτι ἦν βόαξ.
Ἀριστοφάνης δ’ ἐν Ὁλκάσιν (I 500 K)·
- ὡς δ’ ὁπότ’ ἀμφ’ ἀγέλῃσι νεηγενέεσσιν ἰώπων
- ἢ φάγροι ἢ σκῶπες ἀρείονες ἠὲ καὶ ὀρφός.
τοὺς γὰρ εἰς τὸ ἀπανθρακίζειν ἐπιτηδείους ἰχθῦς εἰς ἅλμην ἀπέβαπτον, ἣν καὶ Θασίαν ἐκάλουν ἅλμην. ὡς καὶ ἐν Σφηξὶν ὁ αὐτός φησιν ποιητής (1127)·
- ὦ κακοδαίμων ὅστις ἐν ἅλμῃ πρῶτον τριχίδων ἀπεβάφθη.
- καὶ γὰρ πρότερον δὶς ἀνθρακίδων ἅλμην πιών.