Deipnosophistae

ΣΑΥΡΟΣ. τούτου μνημονεύει Ἄλεξις ἐν Λεύκῃ μάγειρος δ’ ἐστὶν ὁ λέγων (II 344 K)·

1. ἐπίστασαι τὸν σαῦρον ὡς δεῖ σκευάσαι;
2. Β. ἀλλ’ ἂν διδάσκῃς. Α. ἐξελὼν τὰ βράγχια,
3. πλύνας, περικόψας τὰς ἀκάνθας τὰς κύκλῳ
4. παράσχισον χρηστῶς διαπτύξας θ’ ὅλον
5. τῷ σιλφίῳ μάστιξον εὖ τε καὶ καλῶς
6. τυρῷ τε σάξον ἁλσί τ’ ἠδ’ ὀριγάνῳ.

Ἔφιππος δ’ ἐν Κύδωνι πολλῶν καὶ ἄλλων ἰχθύων κατάλογον ποιούμενος καὶ τοῦ σαύρου μνημονεύει διὰ τούτων (II 256 K)·

1. θύννου τεμάχη, γλάνιδος, γαλεοῦ,
2. ῥίνης, γόγγρου, κεφάλου, πέρκης,
3. σαῦρος, φυκίς, βρίγκος, τρίγλη,
4. κόκκυξ, φάγρος, μύλλος, λεβίας,
5. σπάρος, αἰολίας, θρᾷττα, χελιδών,
   v.2.p.210
6. καρίς, τευθίς, ψῆττα, δρακαινίς,
7. πουλυπόδειον, σηπία, ὀρφώς,
8. κωβιός, ἀφύαι, βελόναι, κεστρεῖς.

Μνησίμαχος δ’ ἐν Ἱπποτρόφῳ (II 438, 36 K)·

1. τῶν καρχαριῶν
2. νάρκη, βάτραχος, πέρκη, σαῦρος,
3. τριχίας, φυκίς, βρίγκος, τρίγλη,
4. κόκκυξ.
5. ΣΚΕΠΙΝΟΣ. τούτου μνημονεύων Δωρίων ἐν τῷ

περὶ ἰχθύων καλεῖσθαί φησιν αὐτὸν ἀτταγεινόν.

1. ΣΚΙΑΙΝΑ. Ἐπίχαρμος Ἥβας γάμῳ (p. 233 L)·
2. αἰολίαι πλῶτές τε κυνόγλωσσοί τ᾽, ἐνῆν δὲ σκιαθίδες.

Νουμήνιος δὲ σκιαδέα αὐτὸν καλεῖ ἐν τούτοις (fr. 6 B)·

1. τοῖσί κε θηρήσαιο λαβεῖν λελιημένος ἰχθὺν
2. ἠὲ μέγαν συνόδοντα ἢ ἀρνευτὴν ἵππουρον
3. ἠὲ φάγρον λοφίην, ὁτὲ δ’ ἀγρόμενον σκιαδῆα.
4. ΣΥΑΓΡΙΔΕΣ. τούτων μνημονεύει Ἐπίχαρμος ἐν

Ἥβας γάμῳ καὶ ἐν Γᾷ καὶ Θαλάσσᾳ (p. 224 L).

ΣΦΥΡΑΙΝΑΙ. ταύτας φησὶν Ἱκέσιος τροφιμωτέρας εἶναι τῶν γόγγρων, ἀπειθεῖς δὲ τὴν γεῦσιν καὶ ἀστόμους, εὐχυλίᾳ δὲ μέσους. ὁ δὲ Δωρίων ‘σφύραιναν, φησίν, ἣν καλοῦσι κέστραν.’ Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Μούσαις κέστραν ὀνομάσας οὐκ ἔτι σφυραίνας ὀνομάζει ὡς ταὐτὸν οὔσας (p. 240 L)·

1. χαλκίδας τε καὶ κύνας κέστρας τε πέρκας τ᾽ αἰόλας.

καὶ Σώφρων ἐν ἀνδρείοις (fr. 62 Bo)· ‘κέστραι βότιν κάπτουσαι.’ Σπεύσιππος δὲ ἐν δευτέρῳ Ὁμοίων ὡς παραπλήσια ἐκτίθεται κέστραν, βελόνην, σαυρίδα. καὶ οἱ Ἀττικοὶ δὲ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ τὴν σφύραιναν καλοῦσι κέστραν, σπανίως δὲ τῷ τῆς σφυραίνης ὀνόματι ἐχρήσαντο. Στράττις γοῦν ἐν Μακεδόσιν ἐρομένου τινὸς Ἀττικοῦ ὡς ἀγνοοῦντος τὸ ὄνομα καὶ λέγοντος (I 719 K)·

1. ἡ σφύραινα δ’ ἐστὶ τίς;

φησὶν ὁ ἕτερος·

1. κέστραν μὲν ὔμμες ὡττικοὶ κικλήσκετε.

Ἀντιφάνης ἐν Εὐθυδίκῳ (II 50 K)·

1. πάνυ συχνὴ
2. σφύραινα. Β. κέστραν ἀττικιστὶ δεῖ λέγειν.

Νικοφῶν δ’ ἐν Πανδώρᾳ (I 776 K)·

1. κέστραι τε καὶ λάβρακες.

Ἐπίχαρμος Ἥβας γάμῳ (p. 240 L)·

1. κέστρας τε πέρκας τ’ αἰόλας.

1. ΣΗΠΙΑ. Ἀριστοφάνης Δαναίσι (I 436 K)·
2. καὶ ταῦτ’ ἔχοντα σηπίας καὶ πουλύπους.

ὡς αἰτίας ἡ παραλήγουσα παροξύνεται, ὡς Φιλήμων ἱστορεῖ, ὁμοίως καὶ ταῦτα· παιδία, ταινία, οἰκία. τὴν σηπίαν δὲ Ἀριστοτέλης (p. 320 R) πόδας ἔχειν ὀκτώ, ὧν τοὺς ὑποκάτω δύο μεγίστους, προβοσκίδας δύο καὶ μεταξὺ αὐτῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ τὸ στόμα. ἔχει δὲ καὶ ὀδόντας δύο τὸν μὲν ἄνω, τὸν δὲ κάτω καὶ τὸ λεγόμενον ὄστρακον ἐν τῷ νώτῳ. ἐν δὲ τῇ μύτιδι ὁ θολός ἐστιν· αὕτη δὲ κεῖται παρ’ αὐτὸ τὸ στόμα κύστεως τόπον ἐπέχουσα. ἐστὶ δ’ ἡ κοιλία πλακώδης καὶ λεία, ὁμοία τοῖς τῶν βοῶν ἠνύστροις. τρέφονται δ’ αἱ μικραὶ σηπίαι τοῖς λεπτοῖς ἰχθυδίοις, ἀποτείνουσαι τὰς προβοσκίδας ὥσπερ ὁρμιὰς καὶ ταύταις θηρεύουσαι. λέγεται δ᾽ ὡς ὅταν ὁ χειμὼν γένηται τῶν πετριδίων ὥσπερ ἀγκύραις ταῖς προβοσκίσι λαμβανόμεναι ὁρμοῦσι. διωκομένη τε ἡ σηπία τὸν θολὸν ἀφίησι καὶ ἐν αὐτῷ κρύπτεται ἐμφήνασα φεύγειν εἰς τοὔμπροσθεν. λέγεται δὲ ὡς καὶ θηρευθείσης τῆς θηλείας τριόδοντι οἱ ἄρρενες ἐπαρήγουσιν ἀνθέλκοντες αὐτήν· ἂν δ᾽ οἱ ἄρρενες ἁλῶσιν, αἱ θήλειαι φεύγουσιν. οὐ διετίζει δ’ ἡ σηπία, καθάπερ οὐδ’ ὁ πολύπους. ἐν δὲ πέμπτῳ ζῴων μορίων (541 b 12. 544a 1) ‘αἱ σηπίαι, φησί, καὶ αἱ τευθίδες νέουσιν ἅμα καὶ συμπεπλεγμέναι, τὰ στόματα καὶ τὰς πλεκτάνας ἐφαρμόττουσαι καταντικρὺ ἀλλήλαις· ἐφαρμόττουσιν δὲ καὶ τὸν μυκτῆρα εἰς τὸν μυκτῆρα. τῶν τε μαλακίων τίκτουσιν πρῶται τοῦ ἔαρος αἱ σηπίαι καὶ τίκτουσι πᾶσαν ὥραν καὶ κυίσκονται πεντεκαίδεκα ἡμέραις. ὅταν δὲ τέκωσι τὰ ᾠά, ὁ ἄρρην παρακολουθῶν καταφυσᾷ καὶ στιφρᾷ. βαδίζουσι δὲ κατὰ ζυγά. καί ἐστιν ὁ ἄρρην τῆς θηλείας ποικιλώτερός τε καὶ μελάντερος τὸν νῶτον.

Ἐπίχαρμος δ’ ἐν Ἥβας γάμῳ φησί (p. 235 L)·

1. πώλυποι τε σηπίαι τε καὶ ποταναὶ τευθίδες.

τοῦτο δὲ σημειωτέον πρὸς Σπεύσιππον λέγοντα εἶναι ὅμοια σηπίαν τευθίδα. Ἱππώνακτος δ’ ἐν τοῖς ἰάμβοις εἰπόντος (fr. 68 B4) ‘σηπίης ὑπόσφαγμα’ οἱ ἐξηγησάμενοι ἀπέδωκαν τὸ τῆς σηπίας μέλαν. ἐστὶ δὲ τὸ ὑπόσφαγμα, ὡς Ἐρασίστρατός φησιν ἐν Ὀψαρτυτικῷ, ὑπότριμμα. γράφει δὲ οὕτως· ‘ὑπόσφαγμα δ’ εἶναι κρέασιν ὀπτοῖς ἐκ τοῦ αἵματος τεταραγμένου μέλιτι, τυρῷ, ἁλί, κυμίνῳ, σιλφίῳ, ὄξει ἑφθοῖς.’ καὶ Γλαῦκος δ’ ὁ Λοκρὸς ἐν Ὀψαρτυτικῷ οὕτως γράφει· ‘ὑπόσφαγμα δ’ αἷμα ἑφθὸν καὶ σίλφιον καὶ ἕψημα ἢ μέλι καὶ ὄξος καὶ γάλα καὶ τυρὸς καὶ φύλλα εὐώδη τετμημένα.’ ὁ δὲ πολυμαθέστατος Ἀρχέστρατός φησιν (fr. 39 R)·

1. σηπίαι Ἀβδήροις τε Μαρωνείᾳ τ’ ἐνὶ μέσσῃ.

Ἀριστοφάνης Θεσμοφοριαζούσαις (I 473 K)·

1. ἰχθὺς ἐώνηταί τις ἢ σηπίδιον·

καὶ ἐν Δαναίσιν (I 454 K)·

1. ὀσμύλια καὶ μαινίδια καὶ σηπίδια.

Θεόπομπος Ἀφροδίτῃ (I 734 K)·

1. ἀλλ’ ἔντραγε
2. τὴν σηπίαν τηνδὶ λαβοῦσα καὶ τοδὶ
3. τὸ πουλυπόδειον.

περὶ δὲ ἑψήσεως σηπιδίων Ἄλεξις ἐν Πονήρᾳ παράγει μάγειρον τάδε λέγοντα (II 367 K)·

1. σηπίαι τόσους
2. δραχμῆς μιᾶς τρίς. τῶν δὲ τὰς μὲν πλεκτάνας
3. καὶ τὰ πτερύγια συντεμὼν ἑφθὰς ποῶ.
4. τὸ δ’ ἄλλο σῶμα κατατεμὼν πολλοὺς κύβους
5. σμήσας τε λεπτοῖς ἁλσὶ δειπνούντων ἅμα
6. ἐπὶ τὸ τάγηνον σίζον ἐπεισιὼν φέρω.

ΤΡΙΓΛΗ, κίχλη διὰ τοῦ η. τὰ γὰρ εἰς λα λήγοντα θηλυκὰ ἕτερον αἰτεῖ λάβδα, Σκύλλα, Τελέσιλλα· ὅσα δ’ ἐπιπλοκὴν ἔχει τοῦ γ εἰς η λήγει, τρώγλη,

αἴγλη, ζεύγλη. τὴν δὲ τρίγλην φησὶν Ἀριστοτέλης τρὶς τίκτειν τοῦ ἔτους ἐν πέμπτῳ μορίων (543 a 5), τεκμαίρεσθαι λέγων τοὺς ἁλιεῖς τοῦτο ἐκ τοῦ γόνου τρὶς φαινομένου περί τινας τόπους. μήποτ’ οὖν ἐντεῦθέν ἐστι καὶ τὸ τῆς ὀνομασίας (ὡς ἀμίαι ὅτι οὐ κατὰ μίαν φέρονται, ἀλλ’ ἀγεληδόν, σκάρος δὲ ἀπὸ τοῦ σκαίρειν καὶ καρίς, ἀφύαι δ’ ὡς ἂν ἀφυεῖς οὖσαι, τουτέστιν δυσφυεῖς· θύω, θύννος ὁ ὁρμητικός, διὰ τὸ κατὰ τὴν τοῦ κυνὸς ἐπιτολὴν ὑπὸ τοῦ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς οἴστρου ἐξελαύνεσθαι). ἐστὶ δὲ καρχαρόδους, συναγελαστική, παντόστικος, ἔτι δὲ σαρκοφάγος. τὸ δὲ τρίτον τεκοῦσα ἄγονός ἐστι· γίνεται γάρ τινα σκωλήκια αὐτῇ ἐν τῇ ὑστέρᾳ, ἃ τὸν γόνον τὸν γινόμενον κατεσθίει. ἀπὸ δὲ τοῦ συμβεβηκότος Ἐπίχαρμος ὀνομάζει αὐτὰς κυφὰς ἐν Ἥβας γάμῳ διὰ τούτων (p. 233 L)·

1. ἆγε δὴ τρίγλας τε κυφὰς κἀχαρίστους βαιόνας.

Σώφρων δ’ ἐν τοῖς ἀνδρείοις (fr. 63. 64 Bo) τριγόλας τινὰς ἐν τούτοις ὀνομάζει· ‘τριγόλᾳ ὀμφαλοτόμῳ’ καὶ ‘τριγόλαν τὸν εὐδιαῖον.’ ἐν δὲ τῷ ἐπιγραφομένῳ Παιδικὰ ποιφυξεῖς φησί (fr. 70 Bo)· ‘τρίγλας μὲν γένηον, τριγόλα δ᾽ ὀπισθίδια.’ κἀν τοῖς γυναικείοις δὲ ἔφη (fr. 13 Bo)· ‘τρίγλαν γενεᾶτιν.’ Διοκλῆς δ’ ἐν τοῖς πρὸς Πλείσταρχον σκληρόσαρκον εἶναί φησι τὴν τρίγλαν. Σπεύσιππος δ’ ἐμφερῆ φησιν εἶναι κόκκυγα, χελιδόνα, τρίγλαν. ὅθεν Τρύφων φησὶν ἐν τοῖς περὶ ζῴων (fr. 121 V), τὸν τριγόλαν τινὰς οἴεσθαι κόκκυγα εἶναι διά τε τὸ ἐμφερὲς καὶ τὴν τῶν ὀπισθίων ξηρότητα, ἣν σεσημείωται ὁ Σώφρων λέγων· ‘τρίγλας μὲν γένηον, τριγόλα δ᾽ ὀπισθίδια.’

Πλάτων δ’ ἐν Φάωνί φησι (I 647, 19 K)·

1. τρίγλη δ’ οὐκ ἐθέλει νεύρων ἐπιήρανος εἶναι·
2. παρθένου Ἀρτέμιδος γὰρ ἔφυ καὶ στύματα μισεῖ.

τῇ δὲ Ἑκάτῃ ἀποδίδοται ἡ τρίγλη διὰ τὴν τῆς ὀνομασίας κοινότητα· τριοδῖτις γὰρ καὶ τρίγληνος, καὶ ταῖς τριακάσι δ’ αὐτῇ τὰ δεῖπνα φέρουσι. κατὰ τὸ παραπλήσιον δ᾽ οἰκειοῦσιν Ἀπόλλωνι μὲν κίθαρον, Ἑρμῇ δὲ βόακα, Διονύσῳ δὲ κιττὸν καὶ Ἀφροδίτῃ φαλαρίδα, ὡς Ἀριστοφάνης ἐν Ὄρνισι (566), κατὰ συνέμφασιν τοῦ φαλλοῦ. καὶ τὴν νῆτταν δὲ καλουμένην Ποσειδῶνί τινες οἰκειοῦσι. καὶ τὸν θαλάττιον γόνον, ὃν ἡμεῖς μὲν ἀφύην, ἄλλοι δὲ ἀφρῖτιν ὀνομάζουσιν, οἳ δὲ ἀφρόν· προσφιλέστατον δ’ εἶναι καὶ τοῦτον Ἀφροδίτῃ διὰ τὸ καὶ αὐτὴν ἐξ ἀφροῦ γεννηθῆναι. Ἀπολλόδωρος δ’ ἐν τοῖς περὶ θεῶν τῇ Ἑκάτῃ φησὶ θύεσθαι τρίγλην διὰ τὴν τοῦ ὀνόματος οἰκειότητα· τρίμορφος γὰρ ἡ θεός. Μελάνθιος δ’ ἐν τῷ περὶ τῶν ἐν Ἐλευσῖνι μυστηρίων (FHG IV 444) καὶ τρίγλην καὶ μαινίδα, ὅτι καὶ θαλάττιος ἡ Ἑκάτη. Ἡγήσανδρος δὲ ὁ Δελφὸς (ibid. 420) τρίγλην παραφέρεσθαι ἐν τοῖς Ἀρτεμισίοις διὰ τὸ δοκεῖν τοὺς θαλασσίους λαγὼς θανασίμους ὄντας θηρεύειν ἐπιμελῶς καὶ καταναλίσκειν. διόπερ ὡς ἐπ’ ὠφελείᾳ τῶν ἀνθρώπων τοῦτο ποιοῦσα τῇ κυνηγετικῇ θεῷ ἡ κυνηγέτις ἀνάκειται. γενεᾶτιν δ’ ἔφη τὴν τρίγλην Σώφρων, ἐπεὶ αἱ τὸ γένειον ἔχουσαι ἡδίονές εἰσι μᾶλλον τῶν ἄλλων. Ἀθήνησι δὲ καὶ τόπος τις Τρίγλα καλεῖται, καὶ αὐτόθι ἐστὶν ἀνάθημα τῇ Ἑκάτῃ Τριγλανθίνῃ. διὸ καὶ Χαρικλείδης ἐν Ἁλύσει φησί (IV 556 M)·

1. δέσποιν’ Ἑκάτη τριοδῖτι,
2. τρίμορφε, τριπρόσωπε,
3. τρίγλαις κηλευμένα.

ἐὰν δ’ ἐναποπνιγῇ τρίγλη ζῶσα ἐν οἴνῳ καὶ τοῦτο ἀνὴρ πίῃ, ἀφροδισιάζειν οὐ δυνήσεται, ὡς Τερψικλῆς ἱστορεῖ ἐν τῷ περὶ ἀφροδισίων. κἂν γυνὴ δὲ πίῃ τοῦ αὐτοῦ οἴνου, οὐ κυίσκεται. ὁμοίως δὲ οὐδὲ ὄρνις. ὁ δὲ πολυίστωρ Ἀρχέστρατος ἐπαινέσας τὰς κατὰ Τειχιοῦντα τῆς Μιλησίας τρίγλας ἑξῆς φησι (fr. 56 R)·

1. κἀν Θάσῳ ὀψώνει τρίγλην κοὐ χείρονα λήψῃ
2. ταύτης· ἐν δὲ Τέῳ χείρω, κεδνὴ δὲ καὶ αὐτή·
3. ἐν δ’ Ἐρυθραῖς ἀγαθὴ θηρεύεται αἰγιαλῖτις.

Κρατῖνος δ’ ἐν Τροφωνίῳ φησίν (I 80 K)·

1. οὐδ’ Αἰξωνίδ’ ἐρυθρόχρων ἐσθίειν ἔτι τρίγλην
2. οὐδὲ τρυγόνος οὐδὲ δεινοῦ φυὴν μελανούρου.

Ναυσικράτης δ’ ὁ κωμῳδιοποιὸς ἐπαινεῖ τὰς Αἰξωνικὰς τρίγλας ἐν Ναυκλήροις λέγων οὕτως (IV 575 M)·

1. μετ’ αὐτῶν δ’ εἰσὶν ἐκπρεπεῖς φύσιν
2. αἱ ξανθοχρῶτες, ἃς κλύδων Αἰξωνικὸς
3. πασῶν ἀρίστας ἐντόπους παιδεύεται·
4. αἷς καὶ θεὰν τιμῶσι φωσφόρον κόρην,
5. δείπνων ὅταν πέμπωσι δῶρα ναυτίλοι.
6. Β. τρίγλας λέγεις.
   v.2.p.217

1. ΤΑΙΝΙΑΙ. καὶ τούτων Ἐπίχαρμος μέμνηται

(p. 234 L)·

1. καὶ ταὶ φίνταται
2. ταινίαι λεπταὶ μέν, ἁδῆαι δὲ κὠλίγου πυρός.

Μίθαικος δ’ ἐν Ὀψαρτυτικῷ ‘ταινίαν, φησίν, ἐκκοιλίξας, τὰν κεφαλὰν ἀποταμών, ἀποπλύνας καὶ ταμὼν τεμάχεα κατάχει τυρὸν καὶ ἔλαιον.’ πλεῖσται δὲ γίνονται καὶ κάλλισται κατὰ τὸν πρὸς τῇ Ἀλεξανδρείᾳ Κάνωπον καὶ ἐν Σελευκείᾳ τῇ πρὸς Ἀντιοχείᾳ. ὅταν δ’ Εὔπολις ἐν Προσπαλτίοις λέγῃ (I 323 K)·

1. μήτηρ τις αὐτῷ Θρᾷττα ταινιόπωλις,

τὴν ἐπὶ τῶν ὑφασμάτων λέγει καὶ τῶν ζωνῶν, αἷς αἱ γυναῖκες περιδέονται.