In XII Prophetas

Καὶ διελεύσουται ὲν θαλάσσῃ στενῇ, καὶ πατάξουσιν ἑ θαλάσσῃ [*](3. καὶ prius om. C, 4. ἀπαλλαχθήσεσθαί C. 10. Γαλααδῖτιν correxi ex C. Γαλααδίτην Edd. ante Migne. 12. δὲ assumptum ex C.b. 15. ὁ alt. assumptum ex B.C. 16. ἐκ assumptum ex C. αἰχμαλωτισάντων C.D. Edd. αἰχμαλωτευσάντων b. 20. δὲ D.b. Nik. in ps. ciii. Edd. τε C. 21. δι’] διὰ τὴν b. κέδρον Edd. κέδρου Migne. ἀνατεθήλασι B.C.D.b. Nik. ἀνατεθήλας in codice esse dicit Pont. ἀνατεθηλυῖαι (e conj.) Edd. 22. ἂν assumptum ex C. Nik. 25. ὀνομάζει C. ὠνόμαζε Edd.)

Ὡς ἐξ ὁμοιότητος τῶν τοῖς ἀρχαιοτέροις δεδωρημένων, τοῖς εἰς Χριστὸν πιστεύουσι τῆς ἐπικουρίας ἡ ὑπόσχεσις. ὥσπερ γὰρ τὴν ἐρυθρὰν διεβιβάσθη θάλασσαν ὁ Ἰσραὴλ, [*](Exod. xv. 8.) τῶν ἐν αὐτῇ κατευμεγεθήσας κυμάτων· “ ἐπάγη γὰρ ὡσεὶ “ τεῖχος τὰ ὕδατα, Θεοῦ τὸ χρῆμα παραδόξως ἀποπεραίνοντος· [*](754 A. Jos. iii. 17.) καὶ ὥσπερ ποδὶ διέβησαν τὸν Ἰορδάνην· οὕτω, 17, φησὶν, οἱ διὰ Μωυσέως κεκλημένοι πρὸς ἐπίγνωσιν τοῦ Χριστοῦ, καὶ ταῖς τῶν ἁγίων ἀποστόλων μυσταγωγίαις ἀνασεσωσμένοι, διαπεραιώσονται μὲν οἷά τινα θάλασσαν ἀγρίως κατακυμαίνουσαν τοῦ παρόντος βίου τὸν κλύδωνα, καὶ τύρβης ἔξω γεγονότες κοσμικῆς, σχολαῖοι λατρεύσουσι τῷ κατὰ φύσιν ὄντι Θεῷ. διαβήσονται δὲ καὶ πειρασμοὺς, οἷά τινας ποταμοὺς ἐπικλύζοντας, ὡς ἐπ’ αὐτῷ δὴ τούτῳ [*](Ps.cxxiii. 1-5.) μεγάλα χαίροντας λέγειν “ Εἰ μὴ ὅτι κύριος ἦν ἐν [*](b) “ εἰπάτω δὴ Ἰσραὴλ, εἰ μὴ ὅτι κύριος ἦν ἐν ἡμῖν, ἐν τῷ “ ἐπαναστῆναι ἀνθρώπους ἐφ’ ἡμᾶς, ἄρα ζῶντας ἂν κατέπιον “ ἡμᾶς, ἐν τῷ ὀργισθῆναι τὸν θυμὸν αὐτῶν ἐφ’ ἡμᾶς, ἄρα “ τὸ ὕδωρ ἂν κατεπόντισεν ἡμᾶς, χείμαρρον διῆλθεν ἡ ψυχὴ “ ἡμῶν, ἄρα διῆλθεν ἡ ψυχὴ ἡμῶν τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπό “ στατὸν. ὥσπερ δὲ, φησὶν, αἰχμάλωτος γεγονὼς ὁ Ἰσραὴλ, καὶ εἰς Ἀσσυρίους τε καὶ Μήδους ἀπενηνεγμένος, μένος, διέδρα τὰς ἐκείνων ὕβρεις ἤτοι πλεονεξίας· ἀνεκομίσθη γὰρ πάλιν εἰς τὴν Ἰουδαίαν, καὶ ὥσπερ τὰς τῶν Αίγυπτίων ἀπεσείσατο [*](1. ποταμῶν C. τῶν ποταμῶν F. Edd. 3. περιερεθήσεται C. 5. δεδωρημένων] γεγενημένων C. 9. ἀποπεραίνοντος C. περαίνοντος Edd. 10. διέβησαν B.C. διεβήβασαν Edd. διεβίβασαν Migne. II. οἱ om. C. 13. διαπεραιώσονται post θάλασσαν tr. (omittens μὲν) C. invitis D.b. 15. λατρεύσουσι B.C.D. λατρεύουσι b. Edd. 18. μεγάλα accessit ex C. 23. ὄρα διῆλθεν ἡ ψυχὴ ἡμῶν om. D. 25. τε Om. C.b. 26–445. 1. Haec ἀνεκομίσθη — πλεονεξίας accesserunt ex C. Desunt in D.)

Διάνοιξον ὁ Λίβανος τὰς θύρας σου καὶ καταφαργέτω πῦρ τάς [*](Κεφ. ἰά.) κέδρους σου. ὀλολυξάτω πίτυς, διότι πέπτωκε κέδρος, ὅτι μεγάλως μεγιστᾶνες ἐταλαιπώρησαν· ὀλολύξατε δρύες τῆς [*](e) Βασανίτιδος, ὁτι κατεσπάσθη ὁ δρυμὸς ὁ σύμφυτος.

Μεθίστησι τοίνυν ἐφ’ ἑτέραν τινὰ νοημάτων ὁδὸν τῶν λεγομένων τὴν δήλωσιν. ἀποχρῶσαν δὲ τὴν ἀφήγησιν εὖ μάλα πεποιημένος τὴν περί γε τῆς τῶν ἐθνῶν κλήσεως τῆς ἐν Χριστῷ διὰ πίστεως, τὴν ἐσομένην ἐπ’ αὐτῷ δυσπεί- θειαν τῶν ἐξ Ἰσραὴλ κατὰ τὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως δηλονότι [*](a 755 Α.) καιρὸν προαφηγεῖται σαφῶς, καὶ ὅτι ταύτης ἕνεκα τῆς αἰτίας κατεμπρησθῆναι δεῖ τόν τε νεὼν αὐτὸν καὶ μέντοι καὶ τὰ [*](3. ὁρατῶν] + τε b. 4. δουλείαν] δειλίαν C. invito D. 5. καὶ alt. assumptum ex C. τοῖς] τῆς Edd. 7. ὑπὲ. ἐκείνων C una lit. erasa. Habet παρ’ ἐκ. D. 10 τεθαρσήκαμεν C. 12. σέσωκεν C. ᾗ] ἣ C. 13. ὑμῶν Eild. ante Migne. 15. καὶ om. 15. Edd. 19. τοίνυν C. νῦν Edd. ἑτέραν C. ἑτέρων B. Edd. 25. δεῖν C. τε assumptum ex C. νεὼν C. ναὸν Edd. Statim αὐτῶν C. καὶ alt. assumptum ex C.)

Μετακομίζει δὴ οὖν τὸν λόγον ἐπὶ τοὺς ἐξ αἵματος Ισραήλ. καὶ Λιβάνῳ μὲν παρεικάζει τὴν Ἰουδαίαν· διὰ ποιὰν αἰτίαν ; εὔξυλον μὲν γὰρ ὄρος ὁ λίβανος καὶ δρυμοῖς ἀμφιλαφέσι κατάκομον. πολυανθρωποτάτη δὲ καὶ ἡ τῶν Ἰουδαίων χώρα, καὶ ἀριθμοῦ κρείττονα τὴν τῶν ἐνοικούντων ἔχουσα πληθὺν, καὶ οἷον κέδρους ἢ πίτυς εὐμηκεστάτας, τοὺς τῶν ἄλλων περιφανεστέρους, [*](c) ἱερέας τε φημι καὶ τοὺς ἐκ φυλῆς Ἰούδα κατὰ καιροὺς βασιλεύοντας, οἳ καὶ τοῖς τῆς ἡγεμονίας αὐχήμασιν ὑπερανεστηκότες, γνώριμοί τε ἦσαν τοῖς ἀνὰ πᾶσαν τὴν χώραν, ὑψοῦ τε ἠρμένην ἔσχον τὴν δόξαν. ἐπειδὴ δὲ [*](S. Luc. xi. 52.) δεδυσσεβήκασιν εἰς Χριστόν· ἦραν γὰρ “ τὴν κλεῖδα τῆς “ γνώσεως, καὶ οὔτε αὐτοὶ εἰσῆλθον, οὔτε τοὺς εἰσερχο- “ μένους ” ἀφῆκαν εἰσελθεῖν, καὶ τελευτῶντες ἐσταύρωσαν, [*](S. Matth. xxi. 38.) καίτοι καὶ ἐπεγνωκότες ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ κληρονόμος· ταύτῃτοι δικαίως ἄρδην ἀπολώλασιν οἴκοις τε ὁμοῦ καὶ [*](d) πόλεσι καὶ φιλτάτοις. οὐκοῦν αἰνιγματωδῶς Λίβανον μὲν, ὡς ἔφην, τὴν Ἰουδαίαν ἀποκαλεῖ· δένδροις δὲ τοῖς εὐμη- κεστάτοις παρεικάζει τοὺς ἐν αὐτῇ, ὡς τῶν ἄλλων ὑπερηρ- μένους καὶ πολὺ λίαν ὑπερφέροντας. ὅτι δὲ ἔμελλεν ἁλῶναί [*](2. συνδιολέσθαι C. συνδιολεῖσθαι iid. 3, τῆς C. τῶν ’d. 5. ταῖς] + τῶν iid. invito C. 7. Ἰωσήππου C. 8. ἀναμαθεῖν] + τε iid. invito C. ἕλοιτο C. ἕλοιντο iid. II. ποίαν] + δ’ Β. 12. δὲ] τε C 17. τοῖς om. Edd. 19. εἶχον C. 20. δυσσεβήκασιν (sic) C. 22. τελευτῶντες D. τελευτ . . . . (4 fere litt. rasura in qua ἔον scripsit manus recens) C. τελευταῖον Edd. 27. αὐτῇ] + προὒχοντας Edd. invitis C.D.)

Καὶ γέγονε μὲν ἐκ μεταφορᾶς ὁ λόγος. ὀνομάσας γὰρ Λίβανον, ἤγουν ὄρει τὴν τῶν Ἰουδαίων χώραν ἀπεικάσας, ἀναγκαίως πίτυΐ τε καὶ δρθσὶ παρεικάζει τοὺς ἐν αὐτῇ. ὅτι δὲ περὶ ἀνθρώπων ὁ λόγος, ἀταλαίπωρον ἰδεῖν· ἔφη γὰρ εὐθὺς ὅτι μεγάλως ἐταλαιπώρησαν. καὶ τίς ἃν νοοῖτο τῆς ταλαιπωρίας ὁ τρόπος, παρέδειξεν εἰπὼν πῆ μὲν, ὅτι ἀλολυξάτω πίτυς διότι πέπτωκε κεδρος. καταδῃούσης γὰρ τῆς Ῥωμαίων χειρὸς τὰς ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ πόλεις, συνέβαινε [*](a 756 Α.) καθ’ ἡμέραν τοὺς ἐν αὐταῖς ἁλίσκεσθαι λαμπρούς. οἱ δὲ μήπω τοῦτο πεπονθότες, κατωλοφύροντο τοὺς ἑαλω- κότας, καὶ τὸν ἐπί γε σφίσιν αὐτοῖς εἰσεδέχοντο θρῆνον, ἄθυμοι δὲ ἦσαν καὶ περιδεεῖς, ὡς αὐτίκα δὴ μάλα πεισόμενοι καὶ αὐτοί. τοῦτο οἶμαι δηλοῦν τό Ὀλολυξάτω πίτυς διότι πέπτωκε κέδρος· δρύας γεμὴν Βασανίτιδος ἰδικῶς τάχα που τοὺς ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις ἀποκαλεῖ. Βασανῖτις μὲν γὰρ χωρίον ἐστὶν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ, εὔγειόν τε καὶ παμφορώτατον, καὶ ὑψηλὰ λίαν ἐκτρέφον τὰ δένδρα. ἐπειδὴ δὲ τῶν ἄλλων [*](b) ἦσαν οἱ ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις ἀμείνους, ἱερέας δέ φημι καὶ τοὺς τῶν λαῶν ἡγουμένους, Βασανίτιδος αὐτοὺς ἀπεκάλεσε δρὐας, αἳ δὴ καὶ τεθρηνήκασιν εἰκότως, διάτοι τὸ κατασπασθῆναι τὸν δρυμὸν τὸν σύμφυτον. ἐμάνθανον γὰρ ὅτι τῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν χώραν οἷά τις δρυμὸς ἡ πληθὺς δεδαπάνηται καὶ οἷον πελέκεσιν ἐκκοπτομένη ταῖς τῶν πολεμούντων ἀγρίαις ἐμβολαῖς. σύμφυτον δὲ δρυμὸν, ὃν δὴ καὶ κατε- [*](1. ἀπύλωτος B.C. ἀπώλετο Edd. 3. ἐπqθείσης manu prima C. habet ἐπεν. D. 4. θύρας D.b. Edd. πύλας C. 8. πίτυσί C. 17. μάλα] + τοῦτο αὐτὸ Edd. repugnantibus C.D. 18. διότι C. ὅτι Edd. 19. ἰδικῶς assumptum ex C.b. 23. οἱ assumptum ex B.C.b. 24. λαῶν C. Edd. ἄλλων D.b. 25. αἳ C. οἳ Edd. Statim δὴ om. C, 28. καὶ assumptum ex C. πελέκυσιν C.)

Φωνὴ θρηνούντων ποιιμένων, ὅτι τεταλαιπώρηκεν ἡ μεγαλωσύνη αὐτῶ· φωνὴ ὠρυομένων λεόντων, ὅτι τεταλαιπώρηκε τὸ φρύαγμα τοῦ Ἰορδάνου.

Ἐμφανεστέραν ἐν τούτοις, ὡς ἔφην ἀρτίως, ποιεῖται τὴν [*](d) δήλωσιν. οὐ γὰρ ἔτι πίτυν ἢ δρῦν ὀνομάζει, ἀπημφιεσμένως δὲ τοὺς τῶν Ἰουδαϊκῶν ταγμάτων σημαίνει καθηγητὰς, οὓς καὶ ὀλοφύρεσθαί φησι, καὶ οἷον φωνὰς ἀνιέναι, κατοιμώζοντας ὅτι τεταλαιπώρηκεν ἡ μεγαλωσύνη αὐτῶν. γεγόνασι γὰρ οἰκτροὶ καὶ κατερριμμένοι, ἐλεεινοί τε καὶ ἀτιμώτατοι, καίτοι πάλαι περιφανεστέραν ἔχοντες δόξαν. ἐπειδὴ δὲ ἀνεδείχθησαν οἱ διὰ Χριστοῦ ποιμένες, τουτέστιν οἱ θεσπέσιοι μαθηταὶ, τεταλαιπώρηκεν εἰκότως ἡ τῶν ψευδοποιμενων [*](e) ποιμένων μεγαλωσύνη. ᾐτιᾶτο μὲν γὰρ αὐτοὺς ὁ τῆς ἀγέλης [*](Hier. xxiii. 1.) Δεσπότης διὰ προφητῶν ἁγίων οὕτω λέγων “ ὖ οἱ “ ποιμένες οἱ διασκορπίζοντες καὶ ἀπολλύντες τὰ πρόβατα [*](Ib. x. 21.) “ τῆς νομῆς αὐτῶν.” καὶ πάλιν “ Ὅτι οἱ ποιμένες ἠφρονεύ- “ σαντο καὶ τὸν Κύριον οὐκ ἐζήτησαν· διὰ τοῦτο οὐκ ἐνόησε “ πᾶσα ἡ νομὴ καὶ διεσκορπίσθησαν.” ἐπηγγέλλετο δὲ τοῖς εἰς αὐτὸν πιστεύουσι τοὺς γνησίους ἀναδεῖξαι ποιμένας, οὕτω [*](757 A. Ib. iii. 14, 15.) πάλιν εἰπών “ καὶ εἰσάξω ὑμᾶς εἰς Σιῶν, καὶ δώσω ὑμῖν “ ποιμένας κατὰ τὴν καρδίαν μου, καὶ ποιμανοῦσιν ὑμᾶς “ ποιμαίνοντες μετ’ ἐπιστήμης.” τίνες δὲ οὗτοι πάλιν; [*](1. τὴν ἐν αὐτοῖς τοῖς C. αὐτὴν τὴν ἐν Edd. 6. φωνὴ] + μεγάλη C. 7. τοῦ om. Edd. invito C. 8. ἐν om. Edd. ὡς C.D. ὡς 14. περιφανεστάτην C. 15. δὲ C. γὰρ Edd. Neutrum habet b. 22. διεσκορπίσθησαν C. διεσκορπίσθη Edd. 23. ἀναδεῖξαι C. ἀναδείξειν iid. 26. πάλιν assumptum ex C.)

Oὐκοῦν τεθρηνήκασιν οἱ ψευδοποίμενες, ὅτι τεταλαιπώρηκεν ἡ μεγαωσύνη αὐτῶν· σημαίνει δὲ τοῦτο καὶ καθ’ ἕτερον τρόπον [*](b) εὐθὺς ἐπιφέρων Φωνὴ ὠρυομένων λεόντων ὅτι τεταλαιπώρηκε τὸ φρύαγμα τοῦ Ἰορδάνου. ὠρυγμὸς ὠρυγμὸς μὲν γάρ ἐστι κυρίως ἡ τῶν λύκων φωνὴ, ἢν ἂν ποιοῖντο, κλαίοντες ἐπὶ λιμῷ τε καὶ ἀσιτίαις. δέχεται δὲ τοῦτο καὶ ἐπὶ λεόντων ἡ θεία γραφή. κατεφωρῶντο τοίνυν οἱ τῶν Ἰουδαϊκῶν προεστηκοτες ταγματων ταγμάτων ὡς λέοντες ὠρυόμενοι, τουτέστι πεινῶντες τε καὶ κλαίοντες, διάτοι τὸ μὴ ἔχειν τὰς ἐκ τῶν λαῶν καρποφορίας, δεκάτας, ἀπαρχὰς, εὐχαριστήρια. ἐπειδὴ γὰρ τῆς ἀγέλης ἐκπεπτώκασιν, οὐκ ἔτι τοῖς ἐξ αὐτῆς κατηυφραίνοντο καρποῖς.

Εἰ δὲ δή τις οἴοιτο καὶ ὡς ἐν τάξει λεόντων κατωρύεσθαι τοῦ Χριστοῦ τοὺς γραμματεῖς τε καὶ Φαρισαίους· γὰρ αὐτοῦ, καὶ τὰς ἐκ φθόνου καὶ βασκανίας καὶ ἀκράτου μανίας κατηφίεσαν φωνὰς, Σαμαρείτην λέγοντες, [*](S. Joan. viii. 48, 41; S.Matth. xi. 19; S. Joan. xix. 15.) μέθυσον ἀποκαλοῦντες καὶ ἐκ πορνείας γεγεννημένον, καὶ Αἶρε, αἶρε, σταύρου αὐτὸν· τὰ εἰκότα φρονήσει καὶ οὕτως. πλὴν εἰ καὶ ἐπωρύοντο, τεταλαιπωρηκασιν οὐ μετρίως, ἦρ γησέ τε τὸ φρύαγμα τοῦ Ἰορδάνου. καὶ τί δὴ τοῦτό ἐστιν, ἐρῶ [*](d) πάλιν. παραρρεῖ μὲν γὰρ ὁ Ἰορδάνης τὴν Ἱεριχὼ, πλεῖστοι δὲ ὅσοι περὶ αὐτὸν οἱ λέοντες, καταβρυχόμενοί τε δεινῶς καὶ ἀφόρητον τοῖς ἐνοικοῦσιν ἐνιέντες τὸ δεῖμα. τοιοῦτοι [*](7. εὐθὺς C.b. ἡμῖν Edd. 8. ὠρυγμὸς] ὠρυμὸς C. ὁρυγμὸς b. κυρίως] τελείως b. 9. λύκων B.C.b. λεόντων Edd. κλαόντες b. 10. ἀσιτίαις C.b. ἀσιτείαις C] ἀσιτίᾳ Edd. 11, κατεφορῶντο C. 12. τουτέστι assuinptum ex C. 16. καρποῖς C. τόκοις Edd. 18. κατακεκράγεσαν C. κατεκεκράγεισαν iid. 22. οὕτως C. οὗτος iid. 23. ἤργησέ τε C. ἤργησε b. ὅτι τεταλαιπώρηκε Edd. 25. γὰρ assumptum ex C.b. 26. περὶ αὐτὴν b. καταβρυχόμενοί C. Edd. καταβρυχώμενοί B.b. Statim τε om. C. habet b.)

Τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ Ποιμαίνετε τά πρόβατα τῆς σφαγῆς, ἅ οἱ κτησάμενοι κατέσφαζον καὶ οὐ μετεμέλοντο, κω ὁ πωλοῦντες αὐτὰ ἔλεγον Εὐλογητὸς Κύριος, καὶ πεπλουτήκαμεν, καὶ οί ποιμένες αὐτῶι οὐκ ἔπασχον ἐπ’ αὐτοῖς.

Πρὸς αὐτοὺς ὁ λόγος τοὺς θρηνοῦντας ποιμένας, καὶ τοὺς ἐν τάξει λεόντων ὠρυομένους, οἷς καὶ ἐφίησιν ἔτι τα τῆς [*](b) σφαγης κατανέμειν πρόβατα, καίτοι κατημεληκόσι λίαν, ὡς πιπρασκομένοις τε καὶ σφαζομένοις μηδ’ ὅσον εἰπεῖν ἐπαλγῆσαι βραχύ. ὥσπερ γὰρ οἱ τῶν ποιμένων ἀνεπιεικέστεροι, καὶ πρὸς μόνα βλέποντες τά σφισι καθ’ ἡδονὴν, μικρὰ κομιδὴ φροντίζοντες τοῦ τῆς ἀγέλης δεσπότου, τὰ μὲν σφάζουσιν ἀδεῶς, τὰς θηρῶν ἐφόδους ἀπομιμούμενοι, ἃ δὲ καὶ πιπράσκουσιν, οὐδὲν, ὡς ἔφην, ἐπαλγοῦντες ὅλως, [*](1. γραμματεῖς] + τε b. τῶν h. Edd. οἱ τῶν C. 2. καταβρυχώμ. (ut supra) b. 3. δείμασι C.D. Migne. δείγμασι Edd. 6. συνεισπίπτουσα h. 9. κοινά Edd. II. αὐτὸν λεόντων] αὐτῶν C. invitis D.b, 13. ποιμάνατε Β. 14. κτισάμενοι C. 16. ἐπ’ αὐτούς C. 18. τοὺς assuinptum ex C.b. ὅτι pro ἔτι h. 19. κατημεληκόσι D.b. κατημελήκα·σι C. κατημελημένως Edd. 20. μηδὲ 1). 23. κομιδὴ φροντίζοντες hoc ordine C. 24. ἀδεῶς C. ἀνηλεῶς Edd. 25. καὶ om. C.)

Διά τοῦτο οὐ φείσομαι οὐκ ὤ ἐμ τούς κατοικοῦντας τὴν γῆν, λέγει Κύριος· καὶ ἰδοὺ ἐγὼ παραδίδωμι τούς ἀνθρώπους, ἕκαστον εἰς χεῖρας τοῦ πλησίον αὐτοῦ καὶ εἰς χεῖρας βασιλέως αὐτοῦ, καὶ καὶ κατακόψουσι τὴν γῆν, καὶ οὐ μὴ ἐξελοῦμαι [*](a 760 Α.) ἐκ χειρὸς αὐτῶι. καὶ ποιμανῶ τὰ πρόβατα τῆς σφαγῆς εἰς τὴν Χανανῖτιν.

Ἀπειλεῖ τοῖς ποιμνίοις ὄλεθρόν τε ὁμοῦ καὶ ἐξοικισμὸν καὶ τὰς ἐκ τοῦ πολέμου συμφορὰς, ὅτι καίτοι μετὸν αὐτοῖς τὴν τοῦ πάντων ἀρχιποίμενος, φημὶ δὴ Χριστοῦ, χεῖρά τε ὑποδραμεῖν καὶ ὑπ’ αὐτῷ γενέσθαι, μᾶλλον προσκεχωρήκασιν ἀμαθῶς τοῖς κατασφάζουσί τε καὶ καταπωλοῦσιν αὐτούς. γέγονε μὲν γὰρ ἄνθρωπος ὁ Μονογενὴς τοῦ Θεοῦ [*](b) Λόγος, καὶ δὴ καὶ ἔφασκεν ἐναργῶς τήν τε ἐκείνων σκαιότητα καταδεικνὺς καὶ τῆς ἐφ’ ἡμῖν οἰκονομίας τὸ γνήσιον “ Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν [*](S. Joan. x. 11-14.) “ αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων· ὁ δὲ μισθωτὸς καὶ “ οὐκ ὣν ποιμὴν, οὗ οὐκ ἔστιν τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ “ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησι τὰ πρόβατα καὶ φεύγει· [*](1. ἐφελέγχοντο ἂν b. 7. πράττοιντο C. πράττοιτο Edd. II. καὶ] + ἕκαστον Edd. invito C. 12. ἐξελοῦμαι C. (Alex. 61, 106) ἐξελῶμαι Edd. (Vat. 8) 15. Haec καὶ ἐξοικισμὸν — συμφορὰς accesserunt ex C.D.b. Lacunam 25 fere litterarum habet B. 23-454 3. Haec ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς alt. — ὁ ποιμὴν ὁ καλός accesserunt ex C. Desunt in D.)

Kαὶ τοῦτο οἶμαι δηλοῦν, ὅταν λέγῃ Ποιμανῶ τὰ πρόβατα τῆς σφαγῆς εἰς τὴν Χανανῖτιν, τουτέστιν εἰς τὴν τῶν Χαναναίων χώραν τε καὶ γῆν. Χαναναῖοι δὲ τὰ ἔθνη, παρ’ οἷς τ‘ὶ πρόβατα τῆς σφαγῆς καὶ εἰς δεῦρό πὼς ἔτι παρὰ Θεοῦ ποι μαίνονται, ἤγουν δοκοῦσι καταποιμαίνεσθαι. ἐπιτηροῦσι γάρ τινα τῶν κατὰ τὸν νόμον, καὶ οὐχ ὅλω [*](a 761 A.) τρόπως τῶν ἀρχαίων κατημεληκότας ἐθῶν κατίδοι τις ἄν. καὶ γοῦν καὶ περιτέμνονται τὴν σάρκα, καὶ σαββατίζουσι, καὶ ἕτερα ἄττα πρὸς τούτοις καὶ φροντίδος ἀξιοῦσι καὶ λόγου. καὶ τοῦτο ἦν ἄρα τὸ διὰ φωνῆς προφήτου παρὰ Θεοῦ λεγόμενον “ Καὶ ἔσομαι αὐτοῖς εἰς ἁγίασμα μικρὸν [*](Ezech. xi. 16.) “ ἐν ταῖς χώραις, οὗ ἐὰν εἰσέλθωσιν ἐκεῖ.” τοὺς δέ γε ἀνὰ πᾶσαν τὴν Ἰουδαίαν, καὶ μέντοι καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ ἐμφυλίους πολέμους, καὶ τὰ ἐν ἑκάστῃ πόλει, σαφῶς ὰναγέγραφεν [*](b) ὁ τὰς Ἰουδαίων τραγῳδήσας συμφοράς· Ἰώσηπος οὗτος ἦν, ἀνὴρ ἐλλόγιμος καὶ σοφός.